SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Magnetic separation of mobile phones used after the thermal treatment process in the fluidized bed reactor Separacja magnetyczna zużytych telefonów komórkowych po procesie termicznej utylizacji w reaktorze fluidyzacyjnym

DOI:10.15199/62.2017.4.37
Amelia Kowalska Witold Żukowski

Shredded phones were burned at high temp. (fuel gas flame), the products were grinded to approx. 1 mm and then subjected to magnetic sepn. carried out by using Nd magnet. Two separator types were used for the elements smaller or bigger than 1 mm. Total degrees of sepn. reached 81.9% , 96.6% and 99.2% for Co, Fe and Nd, resp. Przedstawiono wyniki badań separacji magnetycznej materiałów uzyskanych po termicznej utylizacji telefonów komórkowych w laboratoryjnym reaktorze fluidyzacyjnym. Materiał wyjściowy stanowiło 10 telefonów komórkowych, które poddano termicznej utylizacji, uzyskując kruche produkty stałe. Otrzymane materiały zmielono do uziarnienia poniżej 1 mm oraz poniżej 0,5 mm, a następnie przeprowadzono separację magnetyczną, wykorzystując magnes neodymowy, separator płytowy (trójfazowy) oraz separator talerzowy (taśmowy). Przeprowadzone kilkuetapowe wzbogacanie magnetyczne pozwoliło na uzyskanie we frakcjach magnetycznych łącznego stopnia separacji 81,9% dla kobaltu, 96,6% dla żelaza i 99,2% dla neodymu. Zarówno w Europie, jak i na świecie obserwuje się niezmienną tendencję wzrostową ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZSEE). W Unii Europejskiej każdego roku powstaje ok. 8 mln t odpadów elektronicznych, przy czym tempo wzrostu wynosi rocznie 3-5%. Na całym świecie w skali roku pojawia się 20-50 mln t tych niebezpiecznych odpadów1-3). Największą tendencję wzrostową wśród ZSEE stanowią sprzęty teleinformatyczne i telekomunikacyjne, takie jak telefony komórkowe i komputery osobiste, ze względu na coraz krótszą ich żywotność (wymiana następuje średnio co 2-5 lat). Obecnie szacuje się, że rocznie wyrzucanych jest 17 mln komputerów oraz 400 mln telefonów komórkowych z powodu nieprawidłowego działania sprzętu, przestarzałej technologii lub też chęci posiadania urządzeń bardziej funkcjonalnych. Szacuje się, że w 2020 r. liczba zużytych aparatów telefonicznych wzrośnie nawet 7-krotnie4-6). Telefony komó [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

Bibliografia

[1] D.S. Khetriwal, P. Kraeuchi, R. Widmer, J. Environ. Manage. 2009, 90, 153.
[2] A. Tuncuk, V. Stazi, A. Akcil, E.Y. Yazici, H. Deveci, Miner. Eng. 2012, 25, 28.
[3] M. Bates, http://www.thehindu.com/sci-tech/technology/europeselectronic- waste-has-become-africas-burden/article5038691.ece, dostęp 15 kwietnia 2016 r.
[4] UNEP, E-waste, t. 1 Inventory assessment manual, International Environmental Technology Centre, Copyright United Nations Environment Programme, 2007.
[5] S.R. Rao,
[w:] Resources recovery and recycling from metallurgical wastes (red. S.R. Rao), t. 7, Waste Management Series, Elsevier Science, 2006.
[6] J. Cui, E. Forssberg, J. Hazard. Mater. 2003, 99, nr 3, 243.
[7] O. Tsydenova, M. Bengtsson, Waste Manage. 2011, 31, 45.
[8] P. Kiddee, R. Naidu, M.H. Wong, Waste Manage. 2013, 33, 1237.
[9] R.V. Murugan, S. Bharat, A.P. Deshpande, S. Varughese, P. Haridoss, Powder Technol. 2008, 183, 169.
[10] P. Gramatyka, R. Nowosielski, P. Sakiewicz, JAMME 2007, 20, 1.
[11] G. Zhao, Z. Wang, M.H. Dong, K. Rao, J.P. Luo, D. Wang, Sci. Total Environ. 2008, 397, 46.
[12] Dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE).
[13] W. Zukowski, J. Baron, E.M. Bulewicz, B. Kowarska, Combust. Flame 2009, 156, nr 7, 1445.
[14] J. Baron, E.M. Bulewicz, J. Zabagło, W. Zukowski, Flow Turbul. Combust. 2012, 88, nr 4, 479.
[15] L.H. Yamane, V.T. de Moraes, D.C.R. Espinosa, J.A.S. Tenório, Waste Manage. 2011, 31, 2553.
[16] N. Menad, S. Guignot, J.A. van Houwelingen, Waste Manage. 2013, 33, 706.
[17] J. Bachér, A. Mrotzek, M. Wahlström, Waste Manage. 2015, 45, 235.
[18] F.P.C. Silvas, M.M.J. Correa, M.P.K. Caldas, V.T. de Moraes, D.C.R. Espinosa, J.A.S. Tenório, Waste Manage. 2015, 46, 503.
[19] M. Habib, N.J. Miles, P. Hall, Waste Manage. 2013, 33, 722.
[20] W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
[21] S. Mackiewicz, Mat. Krajowej Konferencji Badań Radiograficznych "Popów 2005", Popów, 26-28 września 2005 r., Wyd. IPPT PAN.

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

A method for determining conditions of heat transfer in equipment used in the chemical industry on example of a pneumatic pulsator Metoda określania warunków wymiany ciepła w urządzeniach stosowanych w przemyśle chemicznym na przykładzie pulsatora pneumatycznego - DOI:10.15199/62.2017.4.17

Jacek Wernik Krzysztof J. Wołosz

Temp. distributions in walls of pneumatic pulsator channel used for unblocking drains of silos for loose materials were detd. on lab. stand by using IR camera coupled to computer and by numerical simulations. Przedstawiono sposób badania warunków wymiany ciepła na przykładzie pulsatora pneumatycznego, który służy do udrażniania spustów silosów na materiały sypkie i rozdrobnione. Zaproponowano wykorzystanie symulacji numerycznych oraz termowizji. Na podstawie wyników badań doświadczalnych określono warunki wymiany ciepła na ożebrowanym kanale pulsatora pneumatycznego zarówno dla konwekcji naturalnej, jak i wymuszonej. Stwierdzono, że termowizja umożliwia walidację wyników symulacji numerycznych. Metodę można wykorzystać do określenia warunków wymiany ciepła w urządzeniach stosowanych w przemyśle chemicznym i przemysłach pokrewnych oraz do poprawy ich konstrukcji przy opracowywaniu nowych rozwiązań. Przemysł chemiczny jest podstawą gospodarki państw rozwiniętych. W USA stanowi jej filar1), jest drugim co do wielkości odbiorcą energii w sektorze produkcji, a wraz z przemysłem rafineryjnym zużywa 58% energii wykorzystywanej przemysłowo2). W Polsce przemysł chemiczny razem z hutniczym i mineralnym dominują w przemyśle przetwórczym. Są to przemysły energochłonne. Ich łączny udział w zużyciu energii wyniósł w 2014 r. 55%3) Z tego grona najwięcej zużytej energii przypada na przemysł chemiczny. Niezwykle istotne jest więc dążenie do poprawy efektywności energetycznej kluczowych sektorów polskiej gospodarki. Można ją osiągnąć poprzez decyzje gospodarcze, często radykalne, lecz również poprzez stosowanie nowatorskich rozwiązań opartych na wynikach prac badawczych. Technologie stosowane w przemyśle chemicznym składają się ze skończonej liczby procesów jednostkowych. Procesy te, jak np. wymiana ciepła, wrzenie są realizowane w przeznaczonych do tego celu urządzeniach i aparatach. O budowie aparatu decyduje proces jednostkowy a nie t więcej »

Activity coefficients at infinite dilution for alcohols in the 1-hexyl-3-methyl-imidazolium bis(trifluoromethyl-sulfonyl)imide ionic liquid Współczynniki aktywności w rozcieńczeniu nieskończenie wielkim w układach ciecz jonowa bis(trifluoro-metylo-sulfonylo)imid 1-heksylo-3-metyloimidazoliowy + alkohole - DOI:10.15199/62.2017.4.13

Andrzej Marciniak

Activity coeffs. of 6 aliph. alcs. on formula Me(CH2)nOH (n = 0-5) in the 1-hexyl-3-methyl-imidazolium bis(trifluoromethyl- -sulfonyl)imide were detd. at infinite dilution by inverse gas chromatog. at 298,15-348,15 K. The basic thermodynamic functions (partial molar excess Gibbs energy, enthalpy and entropy) at infinite diln. were calcd. over the whole temp. range. Addnl., the gas-liq. partition coeffs. were also found. The activity coeffs. and gas-liq. partition coeffs. increased with the increasing alc. chain length but decreased with increasing temp. The Gibbs energy and enthalpy increased also with increasing alc. chain length. Wyznaczono współczynniki aktywności w układach bis(trifluoro-metylo-sulfonylo)imid 1-heksylo- 3-metyloimidazoliowy ([hmim][NTf2]) + alkohole pierwszorzędowe (od metanolu do heksanolu) w temp. 298,15-348,15 K. Na podstawie uzyskanych danych wyznaczono nadmiarową entalpię, entropię oraz entalpię swobodną w rozcieńczeniu nieskończenie wielkim oraz współczynniki podziału badanych związków pomiędzy fazę ciekłą (ciecz jonowa) i gazową (gaz nośny). Ciecze jonowe IL (ionic liquids) to ciecze zbudowane z jonów. Ponieważ do tej grupy związków można by również zaliczyć stopione sole, termin ten został zawężony do soli, których temperatura topnienia jest niższa niż 373,15 K. Są to na ogół sole zbudowane z organicznych (najczęściej niesymetrycznych) kationów oraz nieorganicznych lub organicznych anionów1). Największe zainteresowanie IL nastąpiło dopiero w latach 90. XX w. ze względu na ich unikatowe właściwości, a w szczególności ekstremalnie niską prężność par (np. IL z kationem imidazoliowym wykazują prężność par rzędu 10-3-10-1 Pa w temp. powyżej 400 K2)), szeroki zakres temperaturowy stanu ciekłego, dużą stabilność chemiczną i termiczną (często powyżej 600 K3)) oraz dobre właściwości elektrochemiczne, takie jak duża przewodność właściwa i szerokie "okno" elektrochemiczne1, 4). Inną ważną cechą IL jest mo więcej »

Aging of biodegradable thermoplastic starch film under UV-irradiation Starzenie biodegradowalnej folii ze skrobi termoplastycznej pod wpływem promieniowania UV - DOI:10.15199/62.2017.4.32

Siemowit Muszyński Anita Kwaśniewska Tomasz Oniszczuk Mariusz Szymanek Agnieszka Tomczyk Agnieszka Leus Bożena Gładyszewska

Starch films were produced after addn. of poly(vinyl alcohol) by extrusion, exposed to UV irradn. and studied for wettability and water vapor permeability. An increase in hydrophilicity and permeability after exposition was obsd. Metodą ekstruzji wytworzono folie polimerowe ze skrobi i glicerolu z dodatkiem poli(alkoholu winylowego), po czym eksponowano je na działanie promieniowania UV-C przez okres do 14 dni. Oceniono wpływ fotooksydacji UV na zwilżalność powierzchni, przepuszczalność pary wodnej oraz barwę folii. Stwierdzono, że czas ekspozycji wpływał istotnie na wszystkie analizowane parametry. Z kolei wzrastające stężenie poli(alkoholu winylowego) w mieszance zwiększało hydrofilowość oraz przepuszczalność pary wodnej. Skrobia, jeden z najszerzej dostępnych biopolimerów, jest uważana za materiał, z którego można wytwarzać produkty mogące znaleźć zastosowanie w przemyśle spożywczym i w rolnictwie1). Otrzymywane obecnie na jej bazie folie i opakowania wciąż mają niewystarczające właściwości fizyczne, by można je było powszechnie stosować jako zamienniki materiałów otrzymywanych na bazie ropy naftowej. Problem ten dotyczy zwłaszcza materiałów przygotowywanych z dużym udziałem skrobi w mieszance, powyżej 50% mas.2, 3). Do produkcji folii można wykorzystać skrobię natywną bądź też przetworzoną do postaci termoplastycznej, w której pierwotna struktura została zmodyfikowana w wysokiej temperaturze lub pod wysokim ciśnieniem. Przykładem może być folia termoplastyczna (TPS) otrzymywana w warunkach HTST (high temperature, short time) podczas procesu ekstruzji. Prócz biopolimeru, na końcowe właściwości folii skrobiowych wpływa rodzaj i ilość użytego plastyfikatora oraz innych dodatków funkcjonalnych i wypełniaczy, których wprowadzanie ma na celu poprawę fizycznych właściwości folii.Folie TPS są zazwyczaj silnie hydrofilowe, o dość niskiej elastyczności i dużej podatności na warunki atmosferyczne. Wrażliwość na wilgoć i absorpcja więcej »

AKTUALNOŚCI

Pogorszyły się wyniki finansowe Grupy Azoty Podane wstępnie wyniki finansowe Grupy Azoty za ub. rok wskazują na poważne różnice w zyskowności poszczególnych spółek. Trzy z nich są notowane na GPW (Police, Puławy i Grupa Azoty). Ostateczne wyniki za ub. rok podała tylko spółka z Puław, która jest największą częścią chemicznego koncernu. Cała Grupa Azoty miała upublicznić wyniki 16 marca, ale ostateczną datę publikacji raportu przesunięto na 20 kwietnia. Rok 2016 nie był najlepszy dla Grupy. Przychody Grupy zmniejszyły się z ponad 10 mld zł w 2015 r. do 8,96 mld zł w 2016 r. Najlepsze Puławy też zakończyły 2016 r. skonsolidowanymi przychodami ze sprzedaży 3,3 mld zł, wobec 3,8 mld zł w 2015 r. przy zysku netto 270 mln zł (wobec 448 mln zł w 2015 r.) i zysku EBITDA 490 mln zł (wobec 662 mln zł w 2015 r.). Wyniki IV kw. 2016 r. też zamknęły się w Grupie Azoty Puławy skonsolidowanymi przychodami ze sprzedaży tylko 875 mln zł, wobec 960 mln zł w IV kw. 2015 r. przy zysku netto 27 mln zł, wobec 114 mln zł w IV kw. 2015 r. W IV kw. wynik EBITDA osiągnął w 2016 r. poziom 78 mln zł, przy 172 mln zł w analogicznym okresie ub. roku. - Biorąc pod uwagę wyraźnie gorszą koniunkturę na rynku nawozowym, która towarzyszyła nam przez cały ubiegły rok, wyniki 2016 r. Grupy Azoty Puławy oceniam pozytywnie. Zarówno drastyczny spadek cen jak i napływ produktów z importu nie przeszkodziły nam w utrzymaniu naszej dotychczasowej bardzo silnej pozycji na rynku krajowym i rynkach zagranicznych - powiedział Jacek Janiszek, prezes zarządu. Grupa Azoty Puławy wykonała w 2016 r. plan ilościowy sprzedaży, przy czym nieco niższa była produkcja nawozów azotowych, a wyższa produkcja produktów chemicznych, zwłaszcza melaminy. Wysoka nadpodaż płodów rolnych oraz bardzo wysokie spadki cen nawozów, sięgające na rynku krajowym 10% zaś na międzynarodowym 20-35%, niekorzystnie wpłynęły na wyniki w segmencie Agro. Spółka dostosowywała się do wyzwań zwią więcej »

Analysis of explosion hazard on propane-butane liquid gas distribution stations during self tankage of vehicles Analiza zagrożeń wystąpienia wybuchu dla stacji dystrybucji gazu płynnego propan-butan podczas samodzielnego napełniania pojazdów - DOI:10.15199/62.2017.4.29

Waldemar Samociuk Zbigniew Krzysiak Grzegorz Bartnik Anna Skic Sławomir Kocira Bartłomiej Rachwała Henryk Bąkowski Sławomir Wierzbicki Leszek Krzywonos

Risk anal. of the liq. pressurized gas (LPG) tankage was performed by using particular cases. Some measures for increasing the safety (gas detectors, double level gauges, computer monitoring) were recommended. Przeprowadzono analizę ryzyka oraz przedstawiono wybrane scenariusze awaryjne dla stacji dystrybucji gazu propan-butan (LPG). Uwzględniono nowe przepisy dotyczące samodzielnego napełniania przez kierowców zbiornika samochodowej instalacji gazowej. Zaproponowano rozwiązania podnoszące bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń do napełniania samochodów gazem propan-butan. Gaz propan-butan jest powszechnie stosowany zarówno w przemyśle, jak i gospodarstwach domowych. Polska zaś jest krajem przodującym w jego użyciu w transporcie przemysłowym i publicznym. W 2015 r. zajmowała ona czwartą pozycję1), a w 2008 r. trzecią2) (rys. 1). Użytkowane w Polsce instalacje do dystrybucji gazu LPG często pochodzą sprzed wielu lat i od dawna nie były modernizowane. Ze względu na właściwości gazu muszą być jednak zachowane rygorystyczne zasady bezpieczeństwa, zarówno przy wydobyciu gazu i jego transporcie, jak również przy produkcji gazu z różnych materiałów, np. z biomasy3). Gaz ten jest cięższy od powietrza i w przypadku awarii łatwo zalega w kanałach i szczelinach, co prowadzi do sytuacji potencjalnie niebezpiecznych. Podczas magazynowania i dystrybucji LPG występują zagrożenia, w wyniku których może wystąpić awaria powodująca straty ludzkie, finansowe oraz środowiskowe. System prawny oraz kontrole Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) wymuszają na właścicielach stacji LPG zachowanie odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa. Nie zwalnia to ich jednak z ciągłego podnoszenia poziomu bezpieczeństwa, szczególnie w ostatnim czasie, kiedy do tankowania samochodów zostali dopuszczeni kierowcy bez przeszkolenia. Samoobsługa podczas tankowania pojazdów podnosi ryzyko wystąpienia awarii, ponieważ zmniejszony został nadzór obsługi stacji nad sytuacjami, w k więcej »

Carbon adsorbents made of waste polymers-modified petroleum bitumen Adsorbenty węglowe z bitumów naftowych modyfikowanych odpadami tworzyw sztucznych - DOI:10.15199/62.2017.4.5

Grzegorz Makomaski

C adsorbents were prepd. by carbonization of polymerbitumen blends (polymer content 10-50% by mass) and activation of the carbonizate with steam or KOH at 800°C for 1 h. Waste poly(ethylene terephthalate) and phenol-formaldehyde resin were used as polymers for the prepd. C adsorbents. The iodine adsorption and methylene blue values of the adsorbents were detd. The activation with KOH was more efficient than that with the steam. No substantial differences in effects of both polymers on the quality of adsorbents produced were obsd. Przedstawiono wyniki badań dotyczących możliwości wykorzystania kompozycji bitumiczno- -polimerowych do otrzymywania adsorbentów węglowych. Sporządzono kompozycje zawierające bitum naftowy i 10-50% mas. odpadu poli( tereftalanu etylenu) lub żywicy fenolowo-formaldehydowej i oznaczono ich wybrane właściwości fizykochemiczne. Kompozycje te poddano aktywacji parą wodną lub wodorotlenkiem potasu. Dla otrzymanych adsorbentów węglowych oznaczono liczbę adsorpcji jodu oraz liczbę metylenową. Adsorbenty węglowe są znane i stosowane od wielu lat. Ze względu na dobrze rozwiniętą powierzchnię właściwą, dobrą wytrzymałość mechaniczną, możliwość regeneracji i wielokrotnego użycia oraz dobre zdolności sorpcyjne, zarówno z fazy gazowej, jak i z fazy ciekłej, znalazły one szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach przemysłu, w ochronie środowiska i w życiu codziennym1-4).Tradycyjne surowce do otrzymywania adsorbentów węglowych to drewno, węgiel kamienny, węgiel brunatny, łupiny orzechów oraz torf 5-7). W ostatnich latach szczególnego znaczenia nabrało zagadnienie wykorzystania bitumów węglowych modyfikowanych związkami wielkocząsteczkowymi do otrzymywania porowatych materiałów węglowych. Zainicjowane w tym zakresie prace w Politechnice Wrocławskiej objęły m.in. procesy karbonizacji, a następnie aktywacji mieszanek pakowo- polimerowych zawierających poli(tereftalan etylenu) (PET), poliakrylonitryl lub żywice fenolo więcej »

Chemistry for Agriculture

Zofia Machowska

W dniach 27-30 listopada 2016 r. w Ośrodku Konferencyjno-Szkoleniowym Sandra SPA w Karpaczu odbyło się 41. Seminarium Naukowo-Techniczne Chemistry for Agriculture, zorganizowane przez Centrum Naukowo-Badawcze Chemii, Agrochemii i Ochrony Środowiska Agrophos we Wrocławiu, Instytut Nowych Syntez Chemicznych w Puławach, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu i Politechnikę Krakowską im. T. Kościuszki. Patronat honorowy nad Seminarium sprawowało Polskie Towarzystwo Chemiczne, a głównym sponsorem była Grupa Azoty SA. Przewodniczącym Komitetu Naukowego Seminarium był prof. dr hab. inż. Henryk Górecki z Politechniki Wrocławskiej, a Komitetowi Organizacyjnemu przewodziła Pani Teresa Frosztęga, prezes zarządu Centrum Agrophos. W Seminarium uczestniczyło ok. 280 osób. Uczestników Seminarium powitali: prof. H. Górecki, opiekun naukowy i pomysłodawca przedsięwzięcia, oraz prof. dr hab. Zbigniew Dobrzański z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. I sesję plenarną, na której wygłoszono 8 dwudziestominutowych referatów, poprowadził prof. dr hab. Roman Kołacz, JM Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Pierwszy referat pt. "Polimery koordynacyjne jako składniki nawozów otoczkowanych" wygłosił prof. dr hab. inż. Zbigniew Florjańczyk z Politechniki Warszawskiej, dedykując swoje wystąpienie prof. H. Góreckiemu z podziękowaniami za 20 lat wspólnej pracy i przyjaźni. W referacie Prelegent przedstawił mechanizm dyfuzyjny i destrukcyjny uwalniania substancji otoczkowanej siarką i warstwą polimeru wytwarzanego in situ z ciekłych prekursorów. Badano głównie polimery kwasu mlekowego (liniowe i rozgałęzione oligomery), które są dobrym lepiszczem dla siarki i rozkładają się w glebie. Następny referat wygłoszony przez prof. dr. hab. Mariusza Kucharskiego z Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach dotyczył adiuwantów (wspomagaczy) do agrochemikaliów stosowanych doglebowo. Adiuwant więcej »

Dyrektor Generalny CEFIC spotkał się z członkami Izby

Dnia 10 marca 2017 r. Pan Marco Mensink, dyrektor generalny Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego CEFIC, spotkał się z przedstawicielami firm i instytucji zrzeszonych w Izbie. - Region Europy Centralnej traktujemy jako perspektywiczny - powiedział on i zaprezentował zebranym cele i zadania Rady, związane ze zmianami w Dyrektywie REACH, legislacją dotyczącą "zaburzaczy hormonalnych" (endocrine disruptors), odpadami z przemysłu chemicznego oraz ochroną środowiska. Omówił on również czynniki wpływające na pozycję konkurencyjną europejskiego sektora chemicznego, takie jak kształt polityki przemysłowej UE, kwestie związane z sytuacją globalnego handlu z perspektywy zmian politycznych i rynkowych w USA oraz Brexitu. Ważnym elementem budowy silnej pozycji europejskiej chemii będzie stworzenie innowacyjnych rozwiązań przy wykorzystaniu takich programó więcej »

Effect of aging on group composition of bituminous binders Wpływ starzenia na skład grupowy lepiszczy asfaltowych - DOI:10.15199/62.2017.4.2

Blandyna Osowiecka Janusz Zieliński Krzysztof Błażejowski Marta Wójcik-Wiśniewska

Two com. petroleum bitumens were aged at 163-240°C for 120-360 min and studied for group compn. by elution chromatog. An increase in content of asphaltenes and a decrease in contents of resins as well as arom. and satd. hydrocarbons were obsd. during aging. Przedstawiono wyniki badań zmian składu grupowego asfaltu drogowego oraz asfaltu modyfikowanego w wyniku procesu starzenia krótkoterminowego (technologicznego). Rozdział lepiszczy asfaltowych na frakcje przeprowadzono metodą chromatografii elucyjnej. Ocenę wpływu starzenia dokonano na podstawie zmiany zawartości poszczególnych składników grupowych w stosunku do asfaltów niestarzonych. W wyniku starzenia nastąpiła zmiana składu grupowego badanych lepiszczy asfaltowych i była tym większa im dłuższy był czas i wyższa temperatura starzenia asfaltu. Potwierdzono występowanie konwersji składników grupowych. Proces starzenia technologicznego lepiszczy asfaltowych zachodzi podczas mieszania tych lepiszczy z kruszywem w temp. powyżej 150°C w trakcie produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej na otaczarni. Zjawisko starzenia w wysokiej temperaturze dotyczy wszystkich rodzajów asfaltów i jest dość dobrze rozpoznane, a w normach dotyczących wyrobów asfaltowych podawane są zwykle wymagania ograniczające stopień zmian właściwości tych produktów. Zwykle uznaje się, że bezpieczną wartością temperatury, podczas której nie zachodzi nadmierne starzenie, jest 180-200°C (w zależności od typu i składu mieszanki mineralno-asfaltowej). Niemniej jednak w praktyce firm drogowych, produkujących mieszanki asfaltowe w celu wbudowania ich w warstwy nawierzchni, dość często dochodzi do sytuacji, gdy droga budowana jest pod koniec roku, w niekorzystnych warunkach pogodowych. Aby ułatwić zagęszczanie i osiągnięcie wymaganych parametrów wykonanej warstwy niezbędna jest właściwa urabialność rozkładanej i wałowanej mieszanki, co wymaga, aby charakteryzowała się ona odpowiednią temperaturą. W warunkach jesi więcej »

Effect of aging on selected properties of bituminous binders Wpływ starzenia na wybrane właściwości lepiszczy asfaltowych - DOI:10.15199/62.2017.4.1

Blandyna Owiecka Janusz Zieliński Krzysztof Błażejowski Marta Wójcik-Wiśniewska

Two com. bitumens were aged at 163-240°C for 120-360 min and studied for breaking temp. and dynamic viscosity. The operational temps. of both bitumens increased after the aging. The polymer-modified bitumen showed lower aging index than the paving bitumen. Przedstawiono wyniki badań właściwości asfaltów poddanych starzeniu metodą obrotowej kolby RFT (rotating flask test). Badaniom poddano asfalt drogowy 35/50 oraz asfalt PMB 25/55-60 modyfikowany kopolimerem SBS (styren-butadien-styren). Starzenie asfaltów poddanych działaniu podwyższonej temperatury oceniano na podstawie zmian temperatury łamliwości Fraassa i lepkości dynamicznej w funkcji czasu. W wyniku badań stwierdzono zmiany temperatury łamliwości oraz lepkości asfaltów większe dla asfaltu 35/50 niż dla asfaltu modyfikowanego PMB 25/55-60. Zmiany te były tym większe, im wyższa była temperatura i im dłuższy był czas starzenia. Starzenie asfaltów spowodowało również wzrost temperatury otaczania, pompowania i zagęszczania mieszanki mineralno-asfaltowej. Wnioski z badań mają zastosowanie głównie w operacjach technologicznych przedsiębiorstw drogowych.Każda nawierzchnia asfaltowa podlega działaniu czynników zewnętrznych. Jednym z nich jest wysoka temperatura. Jej oddziaływanie występuje już w czasie mieszania lepiszcza asfaltowego z kruszywem w instalacjach przedsiębiorstw drogowych (otaczarniach). Dość często obserwowane później problemy z trwałością nawierzchni asfaltowych związane są m.in. ze zmianami właściwości asfaltów spowodowanymi nadmiernym starzeniem w warunkach zbyt wysokiej temperatury w otaczarni. Znajomość procesu starzenia asfaltów jest zatem istotnym elementem ułatwiającym zarówno ocenę właściwości eksploatacyjnych wyrobów asfaltowych, jak również analizę i ocenę technologii ich zastosowań. Wśród najistotniejszych rodzajów zniszczeń nawierzchni związanych z nadmiernym starzeniem lepiszcza można wymienić te związane z "przesztywnieniem" warstw nawierzch więcej »

Effect of calcium carbonate addition on mechanical properties of polylactide Wpływ zawartości węglanu wapnia na właściwości mechaniczne polilaktydu - DOI:10.15199/62.2017.4.33

Mariusz Fabijański

Com. modified CaCO3 was added (up to 30% by mass) to polylactide formed by injection molding. The composite specimens were studied for mech. properties. The CaCO3 addn. resulted in decreasing the tensile strength and elongation at break but also in increasing the impact strength and hardness. Polilaktyd (PLA) należy do rodziny tworzyw biodegradowalnych i często jest nazywany "podwójnie zielonym" z uwagi na fakt, że jest otrzymywany z surowców odnawialnych i ulega całkowitej degradacji w odpowiednich warunkach środowiskowych. Pomimo tej podstawowej zalety jest on mało konkurencyjny cenowo w porównaniu z tradycyjnymi tworzywami. W celu obniżenia ceny oraz modyfikacji właściwości mechanicznych dodaje się do niego napełniacze. Określono wpływ dodatku CaCO3 na właściwości mechaniczne PLA, takie jak wytrzymałość, wydłużenie przy zerwaniu, udarność oraz twardość przy zawartościach napełniacza 5-30% mas. W trakcie badań zaobserwowano pogorszenie wytrzymałości i odkształcenia w stosunku do czystego PLA. Poprawie uległa udarność w stosunku do czystego materiału (19,1 kJ/m2). Po wprowadzeniu 25% mas. CaCO3 wynosiła ona 38,9 kJ/m2. Dodatek napełniacza spowodował zwiększenie twardości i przy zawartości 25% mas. osiągnęła ona 136,6 MPa. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie zaczęły wzbudzać polimery biodegradowalne. Na razie ich udział masowy w ogólnym zużyciu tworzyw jest niewielki i wynosi ok. 1%. Stanowią one jednak bardzo dynamicznie rozwijającą się grupę materiałów. Obserwuje się systematyczny wzrost ich produkcji, a obszary zastosowań cały czas się powiększają1-3). Wzrost wykorzystania tych materiałów wynika również z dbałości o środowisko naturalne4-8). Obecnie na rynku dostępnych jest wiele tworzyw biodegradowalnych, takich jak np. skrobia termoplastyczna (TPS), kopolimery kwasu masłowego, walerianowego i heksanowego (PHBV, PHBH), polikaprolakton (PCL) i poli więcej »

Effect of metakaolin on early hydration of calcium aluminate cement Wpływ metakaolinu na wczesną hydratację cementu glinowo-wapniowego - DOI:10.15199/62.2017.4.14

Mariola Nowacka Barbara Pacewska

Metakaolin was added (5-25%) to cement, pasted then with water (50% by mass) and studied for hydration kinetics (up to 24 h) by calorimetry and conductometry. Phase compn. of the structure formed was detd. by thermal anal., X-ray powder diffraction and IR spectroscopy. The addn. of metakaolin to the mixt. resulted in a redn. of settling and hardening times and in decrease of max. temp. of the sample. Przeprowadzono badania wpływu różnych ilości metakaolinu (MK) stosowanego jako zamiennik części cementu glinowo-wapniowego na proces wczesnej hydratacji (pierwsze 24 h) tego cementu prowadzony w temp. 25°C przy współczynniku woda/spoiwo = 0,5. Wpływ dodatku MK na kinetykę procesu określono metodami kalorymetryczną i konduktometryczną, a skład fazowy powstałej po 24 h struktury zbadano za pomocą analizy termicznej, proszkowej dyfraktometrii rentgenowskiej oraz spektroskopii w podczerwieni. Uzyskane wyniki dowodzą, że MK wpływa aktywnie zarówno na proces hydratacji cementu glinowego i modyfikuje przebieg wiązania i twardnienia, jak i na powstającą strukturę. Intensywność działania wzrasta ze wzrostem zawartości MK. Dodatek skraca etap indukcji i przyspiesza hydratację cementu, nieznacznie zmniejsza ciepło wydzielone w trakcie 24 h procesu i maks.temperaturę próbki. W przypadku większych zawartości (zwłaszcza 25%) MK ogranicza powstawanie hydrogranatu i powoduje tworzenie amorficznych faz typu C-S-H i/lub C-A-S-H już w pierwszej dobie hydratacji. Dodatkowo może on także wpływać na poprawę walorów estetycznych wyrobów z cementu glinowego. W pracach dotyczących materiałów budowlanych, a zwłaszcza technologii betonu, główne znaczenie mają badania ich cech użytkowych, w tym wytrzymałości. Jednak właściwości zaczynu, zaprawy i betonu są nierozerwalnie związane z procesami zachodzącymi w trakcie hydratacji spoiwa, kiedy to następuje formowanie jego mikrostruktury. Hydratacja cementu1), następująca w wyniku zmieszania z wodą, jest więcej »

Effect of process conditions on the photocatalytic decomposition of diclofenac in the aquatic environment Wpływ warunków procesowych na fotokatalityczny rozkład diklofenaku w środowisku wodnym - DOI:10.15199/62.2017.4.28

Edyta Kudlek Mariusz Dudziak Jolanta Bohdziewicz

Diclofenac-contg. aq. solns. were subjected to photocatalytic decompn. by using UV lamps 15 or 150 W in the presence of TiO2 as an air-oxidn. catalyst. The effect of reactor vol., pH of the reaction medium and the presence of inorg. micropollutants on the diclofenac degradn. was studied. The effectiveness of diclofenac oxidn. decreased with the increase in pH of aq. solns. The presence of NaCl, NaHCO3 and Na2SO4 resulted in a decrease in the decompn. effectiveness. Furthermore, the diclofenac oxidn. by-products were formed, which could have a negative impact on living organisms. Przedstawiono wyniki badania wpływu warunków procesowych heterogenicznej fotokatalizy (moc naświetlania, objętość reaktora, odczyn środowiska reakcji, obecność związków nieorganicznych) na rozkład diklofenaku, niesteroidowego leku przeciwbólowego i przeciwzapalnego. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania występującą w środowisku wodnym nową grupą mikrozanieczyszczeń określanych terminem ksenoestrogenów, obejmującą m.in. farmaceutyki oraz środki higieny osobistej PPCP (pharmaceutical and personal care products). Głównym źródłem tych związków i ich metabolitów w środowisku wodnym są odpływy z oczyszczalni ścieków oczyszczonych1). Do jednego z najpowszechniej identyfikowanych związków farmaceutycznych zaliczyć można diklofenak, charakteryzujący się znaczną odpornością na biodegradację. Zaawansowane procesy utleniania,wśród których wymieniono m.in. proces heterogenicznej fotokatalizy pozwalają na uzyskanie zadowalających efektów jego usunięcia ze środowiska wodnego, pomimo że nie wszystkie mechanizmy rozkładu mikrozanieczyszczeń zostały dokładnie rozpoznane. Fotokataliza heterogeniczna jest procesem zachodzącym na granicy dwóch faz, pomiędzy fotokatalizatorem w stanie stałym a fazą ciekłą lub gazową. W procesie tym jako katalizator najczęściej zastosowanie znajduje ditlenek tytanu, który jest mieszaniną anatazu i rutylu. Pierwszym etape więcej »

Effect of salicylic acid particle size on their specific surface area and shape of the particles Wpływ wielkości uziarnienia na powierzchnię właściwą i kształt cząstek kwasu salicylowego - DOI:10.15199/62.2017.4.27

Gabriela Tomanek Marian Legutko

Salicylic acid was micronized by a fluidized-bed opposed jet mill to study the effect of particle size on their sp. surface area and shape. The micronization resulted in decreasing the particle size down to below 30 μm and dubbing their sp. surface. The shape factor remained, however, unchanged. Przedstawiono wyniki badań nad wpływem wielkości cząstek na powierzchnię właściwą i kształt cząstek zmikronizowanego kwasu salicylowego. Mikronizację kwasu salicylowego przeprowadzano na potrzeby farmacji przy zastosowaniu młyna strumieniowego przeciwbieżnego AFG. Ciała stałe w postaci rozdrobnionej składają się zwykle z cząstek o bardzo zróżnicowanych rozmiarach. Stopień rozdrobnienia tego samego materiału decyduje często o jego właściwościach i dalszym wykorzystaniu technicznym, dlatego umiejętność określenia podstawowych parametrów zbioru cząstek ma olbrzymie znaczenie w różnych gałęziach przemysłu1). Rozmiar i kształt cząstek substancji wpływają na parametry procesu technologicznego oraz uwalnianie substancji czynnej z leku, a co za tym idzie jego biodostępność2). Z rozmiarem cząstki związana jest również wielkość powierzchni właściwej, która także wpływa na przebieg procesu wytwarzania substancji farmaceutycznych oraz ich biodostępność. Zmniejszenie rozmiarów cząstek powoduje zwiększenie powierzchni właściwej, a tym samym intensywności wchłaniania substancji czynnej.O właściwościach fizykochemicznych materiału decyduje nie tylko jego rodzaj i rozdrobnie więcej »

Effect of temperature cataphoretic process on selected properties paint coatings and their corrosion resistance Wpływ temperatury procesu kataforezy na wybrane właściwości powłok malarskich i ich odporność korozyjną - DOI:10.15199/62.2017.4.26

Marek Szmigielski Marek Berdzik Andrzej Marczuk Dariusz Andrejko Izabela Kuna-Broniowska Janusz Zarajczyk Kazimierz Zawiślak Tomasz Guza Anna Piecak

Metal plates were cleaned, phosphated and coated with a paint at 20-45°C. The coatings were washed with water, dried at 180°C and studied for thickness, adhesion, flexibility and drawability as well as for corrosion resistance to salt spray. An increase in process temp. resulted in increasing the coating thickness and decreasing their flexibility and drawability. The process temp. did affect neither coating adhesion nor corrosion resistance to salt spray. The coatings obtained at 25-30°C had the best mech. properties and their corrosive resistance met requirements of the relevant stds. Metalowe płytki myto, fosforanowano i malowano w temp. 20-45°C. Powłoki płukano w wodzie, suszono w temp. 180°C i badano pod względem grubości, przyczepności, elastyczności i tłoczności oraz odporności korozyjnej na mgłę solną. Wzrost temperatury procesu powodował zwiększenie grubości powłok i obniżenie ich elastyczności i tłoczności. Zmiana temperatury procesu nie miała wpływu na przyczepność powłok i ich odporność korozyjną. Powłoki wykonane w temp. 25-30°C miały najlepsze właściwości mechaniczne, a ich odporność korozyjna spełniała standardowe wymagania.Wykorzystanie procesu elektroforezy do nakładania powłok malarskich było jednym z ważniejszych osiągnięć przemysłu farb i lakierów w XX w. Zaletą tej metody jest równomierne, cienkie pokrycie elementów o różnych, nierzadko skomplikowanych kształtach, zapewniające równocześnie dużą odporność korozyjną oraz stosowanie farb wodorozcieńczalnych, o małej toksyczności1). Te cechy przyczyniły się do szerokiego zastosowania elektroforezy nie tylko tradycyjnie w przemyśle motoryzacyjnym i chemicznym, ale również coraz częściej sięgają po nią producenci z różnych branż technicznych i rolniczych. Zastosowanie tej techniki malarskiej wymaga jednak ścisłej kontroli procesu, która obok oznaczan więcej »

Effect of ultrasounds on the products of vegetable oil transesterification Wpływ ultradźwięków na produkty transestryfikacji olejów roślinnych - DOI:10.15199/62.2017.4.10

Paweł Grabowski

Fatty acid Me ester was treated with ultrasounds at 40°C (energy input 20-100 Wh) and studied for oxidn. stability after 4 and 8 days. The anisidine values of the ester increased with increasing energy input. No substantial changes of the peroxide no., kinematic viscosity and d. were obsd. Zbadano wpływ ultradźwięków na produkty transestryfikacji olejów roślinnych. Sprawdzono zmianę takich właściwości fizykochemicznych, jak gęstość i lepkość, oraz możliwość tworzenia się pierwotnych i wtórnych produktów utlenienia, mających wpływ na stabilność oksydacyjną otrzymywanego biodiesla. Dodatkowo zbadano wpływ ultradźwięków na stężenie estrów metylowych w badanym produkcie. Stwierdzono, że zastosowanie ultradźwięków nie wpływa na gęstość, lepkość oraz skład biodiesla, wpływa jednak na pogorszenie stabilności oksydacyjnej, co wynika z powstawania pierwotnych i wtórnych produktów utleniania. Ultradźwięki ze względu na specyfikę oddziaływań z materią znajdują szerokie zastosowanie w technice, przemyśle i medycynie. W przemyśle chemicznym pojawiają się możliwości wykorzystania ultradźwięków do przyspieszania przebiegu reakcji chemicznych oraz sterowania procesami chemicznymi. Techniki ultradźwiękowe pozwa-lają na tworzenie emulsji, homogenizację, odgazowanie i oczyszczanie a także mają wpływ na kinetykę reakcji chemicznych1). Mogą one być wykorzystane w wielu procesach chemicznych, takich jak otrzymywanie nanonadtlenków metali metodą zol-żel2), degradacja, sieciowanie i polimeryzacja3), jak również wytwarzanie hydrożeli4) lub destrukcja barwników5). Współcześnie ze względu na wzrost liczby pojazdów zasilanych silnikami o zapłonie samoczynnym oraz podwyższenie świadomości ekologicznej mieszkańców Ziemi wzrasta zainteresowanie paliwami odnawialnymi. Paliwa kopalne powszechnie wykorzystywane jako paliwo w silnikach spalinowych powodują powstawanie wielu zanieczyszczeń powietrza, m.in. tlenków azotu i siarki, które powodują powstawanie więcej »

Effective fluidized bed drying materials from the Geldart D group Efektywne suszenie fluidalne materiałów z grupy D wg Geldarta - DOI:10.15199/62.2017.4.31

Anita Kamińska-Pękala Włodzimierz Ciesielczyk

Wheat grains were dried in fluidized bed with air at 50-60oC to det. the effect of drying conditions on the dried wheat quality. A thermal imaging camera with appropriate sensors and a software was used to measure temp. changes and relative humidity in the horizontal and vertical crosssections of the bed. Przeprowadzono teoretyczną i eksperymentalną analizę suszenia ziarna pszenicy, stanowiącej przykład materiału zaliczanego do grupy D wg klasyfikacji Geldarta. W ramach wstępnych badań testowych określono wpływ metody suszenia na jakość pszenicy, analizując wartości stosownych parametrów. Wyniki badań uzasadniają suszenie pszenicy w układzie fluidalnym. Część pomiarów testowych prowadzono z wykorzystaniem kamery termowizyjnej, odpowiednich czujników i dedykowanego oprogramowania, co umożliwiało kontrolę zmian temperatury i wilgotności względnej powietrza w przekrojach poziomych i pionowych złoża. Proces suszenia stosowany jest niemal we wszystkich gałęziach produkcji przemysłowej i ma zwykle decydujący wpływ na jakość otrzymywanego produktu. Suszenie wymaga dużych nakładów energetycznych, co przy względnie niskiej sprawności cieplnej suszarek stosowanych w praktyce przemysłowej, wymusza wręcz innowacyjne działania w kierunku doskonalenia rozwiązań konstrukcji suszarek, zapewniających wzrost efektywności energetycznej i sprawności aparatury oraz obliczeń procesowych. Szczególnie ważną rolę odgrywa suszenie w przemyśle spożywczym, w odniesieniu do technologii dotyczących przygotowania produktów rolnych do przechowywania. Ocenia się, że w przetwórstwie spożywczym proces suszenia zużywa 20-25% całkowitej energii cyklu technologicznego1). W przetwórstwie rolniczym najliczniejszą grupę materiałów wymagającą poddania procesowi suszenia stanowią ziarna zbóż. W warunkach klimatycznych Polski ok. 40-60% ziarna zbieranego kombajnami wymaga obróbki pożniwnej, a w szczególności suszenia2-4). Istotne jest, aby podczas procesu zostały z więcej »

Experimental and numerical studies on detonation of hydrogen-air mixtures Badania eksperymentalne i numeryczne detonacji mieszanin wodorowo-powietrznych - DOI:10.15199/62.2017.4.25

Mateusz Żbikowski Andrzej Dąbkowski Piotr Lesiak DaMian Bąk Anna Dziechciarz Andrzej Teodorczyk

H2-air mixts. (H2 content 15-60% by vol.) were detonated to det. the wave propagation rate and induction time. The exptl. data were used for validation of a numerical simulation. A good agreement of the data was achieved. Wyznaczono parametry detonacji mieszanin wodorowo-powietrznych w szerokim zakresie stężeń wodoru w powietrzu (15-60% obj.). Stanowisko eksperymentalne składało się z rury detonacyjnej o średnicy wewnętrznej 0,17 m i długości 9,0 m, zamkniętej z obu stron, sekcji napędzającej o długości 0,6 m, umieszczonej wewnątrz kanału, oraz systemu akwizycji danych (czujniki ciśnienia, sondy jonizacyjne). Do zmierzenia wielkości komórek detonacyjnych wykorzystano folię z naniesioną sadzą. Celem badań było znalezienie górnej i dolnej granicy spalania detonacyjnego, a także wyznaczenie charakterystycznych wielkości komórek detonacyjnych oraz prędkości propagacji fali detonacyjnej. Teoretyczne parametry detonacji (prędkość propagacji i czas indukcji) określono na podstawie modelu Zeldovicha, von Neumanna i Doringa (ZND). Badania eksperymentalne wykorzystano do walidacji symulacji numerycznej przeprowadzonej w programie OpenFoam. Wyniki obliczeń porównano z danymi eksperymentalnymi. Model bazował na równaniach Naviera i Stokesa uśrednionych metodą Reynoldsa (RENS) oraz równaniu transportu, w którym człon źródłowy odpowiadał za samozapłon mieszaniny. W każdej analizie oraz przy szacowaniu ryzyka deflagracja jest postrzegana jako najbardziej prawdopodobny przebieg procesu spalania. Biorąc pod uwagę dużą reaktywność mieszaniny wodoru i tlenu oraz szeroki zakres granic spalania, nie można jednak pominąć detonacji. Wystąpienie detonacji, czyli naddźwiękowej fali uderzeniowej generującej wysokie nadciśnienia i temperaturę, jest najgorszym możliwym scenariuszem. Detonacja jest złożoną strukturą fali uderzeniowej oraz frontu reakcji spalania. Prędkość propagacji detonacji zależy od stopnia sprężenia materiału przez falę uderz więcej »

Flue gas conditioning system for dust emission control and improvement of wet flue gas desulfurization performance. Technical information Technologia kondycjonowania spalin dla poprawy skuteczności elektrofiltrów oraz wsparcia instalacji mokrego odsiarczania spalin. Informacja techniczna - DOI:10.15199/62.2017.4.38

Krzysztof Filipowski Maciej Jakubiak

Technol. for flue gas conditioning used in electrostatic precipitators was described. It consists in decreasing the dust resistivity by covering its particles with a thin layer of H2SO4 of a good conductivity, what results in an improvement of precipitators efficiency. Three case studies were presented. Opisano technologię kondycjonowania spalin, służącą do poprawy skuteczności elektrofiltrów zbyt niskiej z powodu wysokorezystywnego pyłu. Przedstawiono zasadę działania i budowę nowoczesnej instalacji oraz możliwości jej stosowania w różnych gałęziach przemysłu. Opisano również wybrane studia przypadku z zastosowania technologii w energetyce. Od wielu lat następuje zaostrzanie standardów emisyjnych z instalacji spalania paliw. Należy dbać o środowisko naturalne, ale w przypadku wielu istniejących elektrowni, elektrociepłowni i zakładów przemysłowych ciągłe zaostrzanie standardów emisyjnych oznacza albo wielomilionowe inwestycje w modernizację zakładu, albo jego zamknięcie. Taki dylemat może dotyczyć elektrowni wyposażonych w elektrofiltry do oczyszczania spalin z pyłu. Kiedy nowy standard emisyjny dla pyłu nie może być dotrzymany, to konieczna staje się modernizacja istniejącego systemu zasilania elektrofiltrów lub jego wymiana na nowy. Rozwiązanie to nie należy do najtańszych i wymaga wielomiesięcznego wyłączenia kotła z ruchu. Często niezbędne jest rozbudowanie elektrofiltru o dodatkowe pola lub dobudowa filtrów workowych za elektrofiltrem. Zdarza się również, że teren potrzebny do takiej rozbudowy jest niewystarczający, a rozbudowa w górę jest niemożliwa lub nieuzasadniona. Zakłady, fabryki lub elektrownie często budowano w czasach, gdy nikt nie był świadomy, że może zajść konieczność ich znacznej rozbudowy w przyszłości. Nikt nie przypuszczał, że standardy emisyjne ulegną tak drastycznej zmianie, jak miało to miejsce w ciągu ostatnich 20-30 lat. Technologia kondycjonowania spalin FGC (flue gas conditioning) służy do popr więcej »

Flue gas desulfurization methods in coal-fired power plant Metody odsiarczania gazów spalinowych w konwencjonalnych elektrowniach opalanych węglem - DOI:10.15199/62.2017.4.6

Jacek A. Michalski

A review, with 52 refs., of semi-dry and wet methods for flue gas desulfurization as well as sorbents and equipment used in the industrial scale. Przedstawiono metody odsiarczania gazów spalinowych stosowane w elektrowniach wykorzystujących paliwa kopalne, przegląd stosowanych urządzeń wraz z podaniem parametrów ich pracy oraz grupy najczęściej stosowanych sorbentów nieorganicznych z opisem chemicznych mechanizmów ich przetwarzania. Podano zalety i wady tych rozwiązań z punktu widzenia budowy i eksploatacji instalacji przemysłowych. Już ponad 160 lat temu podjęto pierwsze prace nad technologiami ograniczającymi emisję ditlenku siarki z palenisk kotłowych i pieców do atmosfery1). Jednakże dopiero w latach 30. XX w. uruchomiono w Wielkiej Brytanii pierwsze instalacje przemysłowe odsiarczające gazy spalinowe z elektrowni opalanych węglem1). Na początku lat 60. XX w. rozpoczęto prace nad technologiami odsiarczającymi gazy spalinowe z użyciem sorbentów wapniowych2, 3). W ślad za pojawieniem się pełnowymiarowych rozwiązań technologicznych powstały też międzynarodowe akty prawne, których sygnatariusze zobowiązywali się do ograniczenia uwalniania do atmosfery tego szkodliwego zanieczyszczenia4). Jeszcze w latach 70. XX w. doszło do wyodrębnienia się suchej, półsuchej i mokrej metody odsiarczania gazów spalinowych5). W latach 80. XX w. poszukiwano alternatywnych sorbentów, które mogły być zastosowane zamiast mleka wapiennego i zawiesiny kamienia wapiennego6, 7). W tym samym czasie prowadzono prace nad taką modyfikacją technologii, która pozwoliłaby przeciwdziałać zmniejszeniu efektywności odsiarczania gazów spalinowych w przypadku obecności w nich HCl lub HF8). Nieco wcześniej opracowano pierwszą technologię umożliwiającą regenerację nieorganicznego sorbentu9). W miarę budowy kolejnych pełnowymiarowych instalacji do odsiarczania gazów spalinowych rosła liczba danych doświadczalnych opisujących ich wyniki eksploatacyjne. W wyniku ty więcej »

Handel zagraniczny Polski, w tym chemikaliami, w 2016 r. Wybrane problemy statystyki z lat 2005-2016

Rola handlu zagranicznego w potencjale gospodarczym kraju jest trudna do przecenienia. Według szacunku ekonomistów z Banku Zachodniego WBK udział eksportu w tworzeniu wartości PKB Polski w 2014 r. osiągnął 46,7% i ma stale trend wzrostowy (w 1995 r. wyniósł tylko 23,2%). W 2016 r. obroty międzynarodowe Polski przekroczyły 362 mld euro i były większe od kwot z 2015 r. o 1,6% (tabela 1). Wartość eksportu wyniosła prawie 184 mld euro (wzrost o 2,3%) a importu prawie 179 mld euro (wzrost 0,9%). Ubiegłoroczne saldo polskiego handlu zagranicznego było (kolejny już rok!) dodatnie i wyniosło 4,76 mld euro. W poprzednich kilkunastu latach salda te były stale ujemne. Struktura geograficzna obrotów była zróżnicowana. Największym partnerem w obrotach były kraje UE, do których w 2016 r. skierowano 79,7% wartości krajowego eksportu. Z krajów tych importowano o wiele mniej, gdyż tylko 60,9% wywozu. Drugim co do wielkości grupowym partnerem były kraje Wspólnoty Niepodległych Państw (b. ZSRS). Ich udział w eksporcie wyniósł 5,8% a w imporcie 7,6%. W eksporcie liczyły się jeszcze kraje NAFTA (USA, Kanada, Meksyk) 3,3% oraz EFTA (Szwajcaria, Norwegia, Liechtenstein, Islandia) 2,2%. więcej »

Hexahydroquinoline derivatives. Synthesis and anti-hepatoma cancer activity Pochodne heksahydrochinoliny. Synteza i aktywność przeciwdziałania rakowi wątroby - DOI:10.15199/62.2017.4.34

Bing Wang Wang-Xun Jin Yun-Li Zhang Ling Huang

Przedstawiono syntezę i charakterystykę 4 pochodnych heksahydrochinoliny. Związki te zsyntetyzowano w reakcji kondensacji różnych aldehydów aromatycznych i oceniono pod kątem właściwości antyrakowych na podstawie badania 3 ludzkich linii komórkowych raka wątrobowokomórkowego (SMMC-7721, BEL-740 i HCCLM3). W badaniu wykorzystano także komórki WI 38 jako normalne fibroblasty. Najlepsze wyniki uzyskano dla związku 4, który wykazał najskuteczniejsze działanie hamujące rozwój 3 linii komórek rakowych. Działanie to okazało się skuteczniejsze niż w przypadku referencyjnego fluorouracylu. Ponadto związek ten nie działał cytotoksycznie na normalne komórki (IC50 > 100 μg/mL). Pomimo postępów w dziedzinie biomedycyny i rozwoju technologii rak stanowi coraz istotniejszy problem zdrowotny, zwłaszcza w państwach wysoko rozwiniętych1). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na chorobę tę zapada ok. 6 mln ludzi rocznie. W 2012 r. odnotowano 14 mln przypadków raka. Przewiduje się, że w ciągu następnych 20 lat liczba ta zwiększy się do 22 mln. Co więcej, rak stanowi najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. W 2012 r. spowodował on śmierć 8,2 mln ludzi2, 3). Sytuacja ta stwarza pilną potrzebę identyfikacji nowych związków o działaniu antyrakowym. Pochodne heksahydrochinoliny od 1984 r. stanowią fundamentalną grupę związków w chemii organicznej. Wykazują one różnorodne działanie biologiczne i są użytecznymi surowcami do wielu syntez4). Badania na myszach i szczurach wykazały, że wiele pochodnych heksahydrochinoliny wykazuje małą toksyczność ostrą, a także, w zależności od struktury, działają one jako substancje potencjalnie di więcej »

Kinetics of flotation of fine grained coal from Staříč mine by using pyrolysis oils Kinetyka flotacji drobnouziarnionego węgla kamiennego z kopalni Staříč za pomocą olejów popirolitycznych - DOI:10.15199/62.2017.4.24

Vladimír Čablík Josip Išek Sylwester Żelazny Mária Kušnierová Lucie Čablíková Silvia Dolinská Barbara Tora Elżbieta Vogt

Two pyrolysis oils were added to a com. flotation collector used then for enriching the coal muds. The highest concentrate yields were achieved during the first 2 min. The maximum recoveries of coal concentrate were 70% and 80%. Przedstawiono opis kinetyki flotacji węgla kamiennego za pomocą funkcji Boltzmanna. Model kinetyki procesu opracowano na podstawie wyników flotacji drobnouziarnionego węgla kamiennego z kopalni Staříč w Czechach. Zaletą tego modelu jest dobra aproksymacja wartości rzeczywistych oraz możliwość określenia granicy pomiędzy flotacją wstępną i czyszczącą. Przeprowadzono badania flotacji z użyciem olejów popirolitycznych KOPD (9) i KOPD (11) z dodatkiem odczynnika Montanol 551 i środka pianotwórczego (spieniacza). Analiza wyników wykazała, że największy uzysk (wychód) koncentratu osiągnięto w ciągu pierwszych 2 min procesu. Wydajność flotacji wzrastała gwałtownie na początku procesu i osiągał wartość maksymalną. W technologii wzbogacania węgla kamiennego flotacja jest procesem wzbogacania najdrobniejszych klas ziarnowych, które powstają m.in. w procesach wzbogacania klas grubszych1, 2). Flotacja jest procesem złożonym, zachodzącym w kilku fazach (ziarna węgla, krople odczynnika zbierającego, pęcherzyki powietrza), które oddziaływują między sobą w obecności innych składników, np. cząsteczek odczynników flotacyjnych i jonów substancji rozpuszczonych w wodzie3, 4). Niektórzy autorzy5-7) twierdzą, że istnieje ok. 100 zmiennych wpływających na proces flotacji, m.in. charakterystyka próbki wejściowej (przepływ fazy stałej, skład mineralny, wielkość ziaren, gęstość, przepływ zawiesiny), parametry fizyczne i chemiczne (jakość wody, temperatura, rodzaj odczynników flotacyjnych i ich dawkowanie, oddziaływanie między ziarnami i odczynnikami), parametry hydrodynamiczne (typ maszyny flotacyjnej, napowietrzanie, dystrybucja pęcherzyków powietrza). Jednym z najważniejszych parametrów, który powin więcej »

Kształcenie na kierunku technologia chemiczna w kontekście sytuacji absolwenta - DOI:10.15199/62.2017.4.21

Marzena Majzner Małgorzata Petzel

W roku akademickim 2012/2013 wdrożono Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego. Programy kształcenia opracowywane w nowej formule (oparte na efektach kształcenia) zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego miały odpowiadać potrzebom rynku pracy. W roku akademickim 2015/2016 pojawili się pierwsi inżynierowie technologii chemicznej, którzy ukończyli studia wg nowych programów kształcenia. W związku z tym dokonano analizy kształcenia na kierunku technologia chemiczna w kontekście sytuacji zawodowej absolwentów tego kierunku. Postanowiono poznać opinie wydziałów o kształceniu na kierunku technologia chemiczna oraz o ich współpracy z pracodawcami w zakresie kształcenia, a także dokonać przeglądu ofert pracy dla absolwentów kierunków chemicznych i wynagrodzeń absolwentów tych kierunków, a także dowiedzieć się, jaka jest opinia pracodawców na temat uczelni i wydziałów prowadzących kierunek technologia chemiczna, kierunków chemicznych oraz absolwentów tych kierunków. Przeprowadzono analizę wyników zrealizowanego w okresie lipiec-październik 2016 r. badania ankietowego wydziałów prowadzących studia na kierunku technologia chemiczna. Ankiety skierowano do prodziekanów wydziałów odpowiedzialnych za kształcenie. Spośród 15 wydziałów zaproszonych do badania ankietowego odpowiedzi udzieliło 11 wydziałów. Ponadto analizie poddano dane zgromadzone na podstawie przeglądu źródeł dotyczących kształcenia na kierunkach chemicznych i sytuacji zawodowej absolwentów tych kierunków (takie jak dane statystyczne związane z kształceniem, oferta kształcenia wydziałów, podstawa prawna kształcenia, oferty pracy dla absolwentów i wynagrodzenie absolwentów, rankingi uczelni, wydziałów i kierunków) oraz raportów wygenerowanych z ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych we wrześniu 2016 r. Studia na kierunku technologia chemiczna Studia na kierunku technologia chemicz więcej »

LUDZIE POLSKIEJ CHEMII Prof. dr hab. inż. Janusz Zieliński

Jerzy Polaczek

Janusz Zieliński urodził się dn. 11 lipca 1953 r. w Olsztynie w rodzinie Bronisława i Heleny z domu Umińskiej. Oboje rodzice pochodzili z rodzin herbowej szlachty warmińsko-kujawsko-pomorskiej (Leliwa i Cholewa) z Lubawy (Warmia), stanowiącej ośrodek polskości w zaborze pruskim. Po wybuchu II Wojny Światowej ojciec został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie wrócił do Kraju, gdzie czekała na niego jego przyszła żona. Po ślubie zamieszkali w Olsztynie. Tam w pierwszym okresie po wojnie poddawany był szykanom ze strony służby bezpieczeństwa. Najpierw pracował w olsztyńskiej gastronomii a później podjął pracę w Olsztyńskich Fabrykach Mebli, gdzie przez wiele lat sprawował funkcję dyrektora. Janusz Zieliński ukończył w Olsztynie III Liceum Ogólnokształcące im Mikołaja Kopernika. Tam dzięki nauczycielowi chemii, którym był dr Tadeusz Rychcik z olsztyńskiej Akademii Rolniczo-Technicznej, zafascynował się tym przedmiotem i corocznie uczestniczył w olimpiadach chemicznych odnosząc sukcesy. Trenował piłkę ręczną w II-ligowej Warmii Olsztyn (później AZS), uprawiał też strzelectwo sportowe. Był przewodniczącym samorządu szkolnego. Po zdaniu matury w 1972 r. zdecydował się na studia o profilu chemicznym (początkowo myślał też o poligrafii), a po wcześniejszym pobycie w Płocku (gdzie zauroczyła go rafineria nafty) zdecydował się podjąć studia w Filii Politechniki Warszawskiej na kierunku chemia. W 1976 r. ukończył z wyróżnieniem studia inżynierskie i podjął pracę (najpierw jako specjalista a później jako asystent) pod kierunkiem doc. dr. inż. Andrzeja Bukowskiego w Zakładzie Tworzyw Sztucznych Instytutu Chemii. Rok później ukończył studia magisterskie przedkładając pracę na temat modyfikacji właściwości pozostałości z próżniowej destylacji ropy przez dodatek polimerów. Tematyce tej pozostał wierny przez wiele lat. Rozwinie ją najpierw w pracy doktorski więcej »

Marzena Majzner, Małgorzata Petzel kształcenie w Polsce na kierunku technologia chemiczna Wyd. Instytut Chemii, Politechnika Warszawska, Filia w Płocku Płock 2016, ISBN 97883910119-7-3, 511 stron

Jerzy Polaczek

Od wielu lat w prasie codziennej powraca problem jakości kształcenia na wyższych uczelniach, w tym również kształcenia inżynierów na uczelniach technicznych. Ze stawianymi tam zarzutami często nie można się nie zgodzić, zwłaszcza w przypadku uczelni prowincjonalnych o małych tradycjach dydaktycznych. Kształcenie inżynierów chemików na kierunkach technologia chemiczna i inżynieria chemiczna ma swoją dodatkową specyfikę, gdyż od absolwentów tych kierunków wymagana jest nie tyko znajomość zagadnień ogólnotechnicznych, ale również dokładna znajomość chemii, która dla absolwentów innych kierunków stanowi często "czarną magię". Wymagania stawiane inżynierom chemikom są zatem znacznie wyższe niż wymagania stawiane absolwentom innych kierunków technicznych. Autorki recenzowanej książki dokonały gigantycznej pracy, analizując dostępne statystyki, których autorzy podjęli próby oceny jakości kształcenia na różnych uczelniach i sporządzenia rankingów tych uczelni pod względem dostosowania poziomu wykształcenia ich absolwentów do potrzeb rynku pracy w obszarze technologii chemicznej. Z doświadczenia wiadomo, że do wszelkich rankingów należy podchodzić w sposób ostrożny, gdyż zazwyczaj zakładają one porównywanie rzeczy trudno porównywalnych (lub wręcz nieporównywalnych) przy wykorzystaniu uproszczonych kryteriów ilościowych (tzw. parametryzacja). Brane są tu pod uwagę takie "zmienne niezależne", jak więcej »

Maximization of heat recovery in heat exchangers of a crude oil distillation unit by modification of the existing network Maksymalizacja odzysku ciepła w wymiennikach ciepła instalacji destylacji surowej ropy naftowej za pomocą modyfikacji istniejącej sieci - DOI:10.15199/62.2017.4.20

Przemysław Trzciński Mariusz Markowski

Driving force in a heat exchanger network was maximized by increasing the temp. difference between the hot and cold process streams and the heat transfer coeffs. The splitting the cold crude oil stream resulted in increasing the recovered heat by 4%. Przedstawiono metodę maksymalizacji odzysku ciepła w sieci wymienników ciepła (SWC) przez modyfikację tej sieci. Proponowana metoda opiera się na maksymalizacji siły napędowej, którą jest różnica temperatury gorących i zimnych strumieni procesowych. Obliczenia obejmują zwiększenie prawdopodobieństwa znalezienia globalnego maksimum regenerowanego ciepła przy stałej wartości współczynnika przenikania ciepła dla całej sieci oraz weryfikację obliczeń zmodyfikowanej SWC ze zmiennymi wartościami współczynnika przenikania ciepła. Modyfikacja obejmowała rozszczepienie strumienia zimnego na 3 strumienie i wykonywanie algorytmu doboru wymienników ciepła i strumieni procesowych zgodnie z zasadą maksymalizacji różnicy temperatury między strumieniami gorącymi i zimnymi. Obliczenia przeprowadzone dla odzyskiwania ciepła w SWC w instalacji destylacji surowej ropy naftowej wykazały, że zastosowanie proponowanej metody umożliwia zwiększenie odzysku ciepła o ok. 4%. Metody optymalizacji odzysku ciepła w wymiennikach ciepła są szeroko opisane w literaturze. Zadaniem optymalizacji w odniesieniu do sieci wymienników ciepła (SWC) jest maksymalizacja odzysku ciepła1) poprzez zwiększenie powierzchni wymiany ciepła oraz minimalizacja kosztów inwestycyjnych i operacyjnych2). Metoda polega na ulepszeniu algorytmów związanych z techniką pinch (PT)3) lub też na znalezieniu nowych metod poprzez np. analizę wpływu temperatury na wartości ciepła właściwego. Dotyczy to także programów odnoszących się do programowania matematycznego; od całkowitoliczbowego nieliniowego programowania MINLP (mixed-integer non-linearprogramming) 4), poprzez programowanie genetyczne5), do nowego podejścia opartego na teorii ro więcej »

Method for introducing liquid modifiers into melt-blown nonwovens during their production Metoda wprowadzania modyfikatorów w postaci roztworów do włóknin pneumotermicznych podczas procesu ich wytwarzania - DOI:10.15199/62.2017.4.41

Agnieszka Brochocka

Polycarbonate and polypropylene nonwovens were produced by melt-blown extrusion in presence of alc. soln. of rosin (concn. 0,1-5,0%). The efficiency of filtration was established by measuring the no. of particles not blocked by the filtering nonwovens. The highest filtration efficiency showed the polypropylene nonwovens (0,1% rosin concentration). Przedstawiono innowacyjną metodę wprowadzania modyfikatorów w postaci roztworów do włóknin filtracyjnych otrzymywanych w procesie pneumotermicznego formowania runa. Opisane rozwiązanie polega na zaimplementowaniu do kanału głowicy włóknotwórczej urządzenia umożliwiającego wprowadzenie płynnych modyfikatorów (roztworów) bezpośrednio w strugę plastycznego polimeru podczas tworzenia włókien elementarnych. Wykazano, że zastosowana modyfikacja miała wpływ na morfologię elementarnych włókien polimerowych w zakresie ich grubości. Zbadano właściwości filtracyjne włóknin z PP i PC wobec nanoaerozoli w zależności od stężenia roztworów kalafonii. Uzyskano materiał filtracyjny bez aktywacji elektrostatycznej charakteryzujący się początkową penetracją wobec nanoaerozoli na wysokim poziomie. Światowy rynek tekstyliów stawia nowe wyzwania przed przemysłem polimerowych materiałów włókninowych, powodując konieczność poszukiwania nowych technologii, projektowania struktur wyrobów o niekonwencjonalnych właściwościach i zastosowaniach. Ten obszar technologii dysponuje znaczącym potencjałem wytwórczym, silnym zapleczem naukowym oraz doświadczoną i wysoko wykwalifikowaną kadrą techniczną i produkcyjną. Biorąc pod uwagę zalety technologii włókninowych oraz dane statystyczne, należy podkreślić, że zapotrzebowanie rynku na specjalistyczne wyroby włókninowe będzie wciąż rosło, co potwierdzają prace prowadzone w projektach krajowych i europejskich1, 2). Według trendów związanych z rozwojem tekstyliów, włókniny będą stosowane do produkcji wyrobów medycznych, higienicznych, filtracyjnych, rolnych i budow więcej »

Microwave-assisted extraction of polyphenols from Sambucus nigra flowers Wspomagana mikrofalami ekstrakcja polifenoli z kwiatu bzu czarnego - DOI:10.15199/62.2017.4.40

Tomasz Blicharski Tomasz Oniszczuk Kamila Kasprzak Sławomir Kocira Anna Oniszczuk

Ten phenolic acids were recovered from Sambucus nigra L. flowers by using microwave-assisted extn. (MAE) and Soxhlet extn. with aq. EtOH (80%). MAE was more effective technique for the isolation of phenolic acids than the Soxhlet extn. High-performance liq. chromatog. with electrospray ionization mass spectrometry was used for identification of the phenolic acids. Przeprowadzono optymalizację warunków ekstrakcji kwasów fenolowych z kwiatów Sambucus nigra L., odgrywających ważną rolę w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym i chemicznym. Zastosowano ekstrakcję wspomaganą mikrofalami (MAE) i ekstrakcję w aparacie Soxhleta. Najbardziej skuteczną metodą izolacji większości analizowanych kwasów fenolowych była MAE z użyciem 80-proc. roztworu etanolu. Ekstrakcja tą metodą jest łatwa do wykonania, dostępna w większości laboratoriów i stosunkowo tania. Analizę ilościową i jakościową przeprowadzono metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej sprzężonej ze spektrometrią mas (HPLC-ESI-MS/MS). Dziki bez czarny (Sambucus nigra L.) jest jedną z najstarszych roślin wykorzystywanych w celach leczniczych i przemysłowych. Najważniejszymi częściami tej rośliny, ze względu na właściwości farmakologiczne i możliwości aplikacji w przemyśle, są kwiaty i owoce1, 2).Kwiaty bzu czarnego znalazły szerokie zastosowanie w medycynie oraz w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i chemicznym ze względu na dużą zawartość flawonoidów i kwasów fenolowych. Bogate są one również w aminokwasy, olejki eteryczne, garbniki i sole mineralne1). Działają silnie napotnie, przeciwgorączkowo, moczopędnie oraz wykrztuśnie, co pozwala na wewnętrzne zastosowanie naparów z kwiatów w leczeniu nieżytów dróg oddechowych, stanów zapalnych dróg moczowych oraz przeziębień połączonych z wysoką gorączką. Stosowanie zewnętrzne jest możliwe dzięki miejscowemu działaniu przeciwzapalnemu. Ekstrakty z kwiatu czarnego bzu pozyskuje się także w celu produkcji toników do twarzy, masecz więcej »

Od redakcji

Andrzej Jan Szyprowski

Mamy okazję świętować kolejny jubileusz instytucji polskiej chemii. Na naszych łamach jubileusz 50-lecia obchodzi Politechnika Warszawska Filia w Płocku. Filię tę powołano 16 kwietnia 1967 r., a najważniejszym argumentem za jej powstaniem była budowa Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych i potrzeby kadrowe powstającego kombinatu. Jako pierwszy uruchomiono Oddział Zamiejscowy Wydziału Inżynierii Budowlanej, następnie wprowadzono kierunek kształcenia Mechanika, a w 1970 r. uruchomiono studia na kierunku chemicznym. Zajęcia ze studentami prowadzili pracownicy naukowo- -dydaktyczni odpowiednich wydziałów Politechniki Warszawskiej. Obecnie Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii kształci studentów na czterech kierunkach (budownictwo, mechanika i budowa maszyn, inżynieria środowiska i technologia chemiczna) oraz na kierunku ekonomia w powstałym w 1995 r. Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych. Nowe Kolegium było odpowiedzią na potrzeby wolnego rynku i konkurencji zaistniałej po transformacji ustrojowej, gdy rachunek ekonomiczny i konkurencyjność cenowa stały się tak samo istotne, jak doskonałość techniczna i technologiczna. Ciekawą historię Filii prezentuje witryna internetowa uczelni, zatem nie ma potrzeby powtarzać jej w tym miejscu. Warto jednak podkreślić, że Filia Politechniki Warszawskiej w Płocku wykształciła przez te 50 lat ok. 16 tys. absolwentów: magistrów i inżynierów, że wypromowano na niej ok. 150 doktorów nauk technicznych, a 29 osób uzyskało tytuł naukowy profesora i stopień doktora habilitowanego. Obecnie pracuje w niej 270 osób, w tym 33 profesorów i 76 doktorów, a studiuje ok. 2500 studentów. Nauczycielami akademickimi byli tu wybitni polscy chemicy: prof. dr inż. Józef Obłój, chemik, technolog, autor wielu nowych technologii, wieloletni dyrektor ICSO "Blachownia" w Kędzierzynie-Koźlu, Instytutu Chemii Ogólnej w Warszawie, a następnie Instytutu Chemii Przemysłowej, prof. dr hab. Czesł więcej »

On the efficiency of energy utilization in industrial pneumatic pulsators O efektywności wykorzystania energii w przemysłowych pulsatorach pneumatycznych - DOI:10.15199/62.2017.4.18

Krzysztof J. Wołosz Jacek Wernik

Energy anal. of pneumatic pulsator, used for unblocking drains of silos for loose materials was performed by numerical simulations. The losses of whole work cycle of the pneumatic pulsator were 11.4% of total energy included. Przeprowadzono analizę energetyczną urządzeń stosowanych w przemyśle chemicznym i przemysłach pokrewnych. Opracowano metodologię umożliwiającą określenie strat związanych z nieodwracalnością przemian termodynamicznych gazu w trakcie szybkozmiennego, nieustalonego procesu. Do obliczeń strat wykorzystano egzergię (największa wartość energii możliwa do zamiany w prace). Straty w całym cyklu pracy pulsatora stanowiły 11,4% całkowitej energii procesu. Przemysł przetwórczy oparty jest na wykorzystaniu energii przede wszystkim ze źródeł pierwotnych. Udział energii odnawialnej stanowi nieco ponad 11% końcowego zużycia energii1). Ograniczone zasoby oraz rosnące koszty wydobycia surowców energetycznych spowodowały zwiększenie zainteresowania poprawą efektywności energetycznej w obszarach do tej pory pomijanych. Jednym z tych obszarów jest przechowywanie surowców i produktów sypkich. Dotyczy to nie tylko przemysłu chemicznego, ale także przemysłów pokrewnych, takich jak np. energetyka, cementownie, a także górnictwo. Zwiększenie efektowności energetycznej przemysłu przetwórczego, w tym przemysłu chemicznego, będącego podstawą gospodarki Polski oraz krajów rozwiniętych, może być znacznym źródłem oszczędności2). W przemyśle przetwórczym i wydobywczym istotną rolę odgrywają zbiorniki na materiały sypkie. Ich wielkość zależy od gęstości usypowej materiału oraz jego rozdrobnienia. Może to być zarówno granulat tworzyw sztucznych, jak i cement lub klinkier. W trakcie procesu opróżniania silosu może nastąpić wzrost sił spójności w stosunku do siły ciężkości. Następstwem tego jest utworzenie sklepienia, które uniemożliwia przepływ materiału i w konsekwencji zatrzymuje proces technologiczny. Zjawiska to więcej »

PERSONALIA

Prof. dr inż. Wacław K R Ó L I K O W S K I dnia 27 marca 2017 r. uzyskał tytuł doktora honoris causa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Pan prof. W. Królikowski w roku 1951 ukoń-czył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. W 1967 r. uzyskał stopień doktora nauk chemicznych na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. W 1968 r. został zatrudniony na Wydziale Chemicznym Politechniki Szczecińskiej i powołany na stanowisko docenta, obejmując jednocześnie stanowisko kierownika Zakładu Tworzyw Sztucznych i Powłok Ochronnych, który zorganizował od podstaw i którym kierował do przejścia na emeryturę w końcu 1997 r. Profesor W. Królikowski jest wybitnym uczonym, twórcą polskiej szkoły kompozytów polimerowych, autorytetem międzynarodowym w zakresie technologii materiałów kompozytowych wzmacnianych włóknami i nowych technik badawc więcej »

Phenantropteridine and 12-carboxydibenzo[a,c]phenazine as photoinitiators for radical polymerization of triacrylates Fenantropterydyna i 12-karboksydibenzo[a,c]fenazyna jako fotoinicjatory polimeryzacji rodnikowej triakrylanów - DOI:10.15199/62.2017.4.36

Ilona Pyszka Zdzisław Kucybała

Phenantropteridine and 12-carboxydibenzo[a,c]phenazine were synthesized and used as photoinitiators for radical polymerization of 2-ethyl-2-hydroxymethyl-1,3-propandiol and pentaerythritol triacrylates in the visible light. In the studied systems, a photoinitiating polymerization dye acting as an electron acceptor or hydrogen acceptor, and a coinitiator of radical polymerization acting as an electron donor or H donor were also used. Deviations from the typical shape of the photoinitiated polymerization curves (“humps") were obsd. Zsyntezowano fenantropterydynę i 12-karboksydibenzo[ a,c]fenazynę i zastosowano jako fotoinicjatory polimeryzacji rodnikowej triakrylanów działające w zakresie światła widzialnego. Do testowania skuteczności fotoinicjatora charakteryzowanej szybkością początkową polimeryzacji stosowano monomer TMPTA. W badanych układach fotoinicjujących polimeryzację barwnik pełnił funkcję akceptora elektronu lub akceptora atomu wodoru, a koinicjator polimeryzacji rodnikowej funkcję donora elektronu lub atomu wodoru. Dobierając warunki polimeryzacji triakrylanu TMPTA (PETTA), można było obserwować odchylenie od typowego kształtu krzywych fotoinicjowanej polimeryzacji. Fotoinicjowana polimeryzacja rodnikowa jest popularną metodą utwardzania kompozycji zawierających wielofunkcyjne akrylany, zachodzącego z dużą szybkością nawet w temperaturze otoczenia. Dodatkowe zalety tak prowadzonej polireakcji to małe zużycie energii oraz produkcja materiałów o zaprojektowanych kształtach i właściwościach. Ograniczeniem metody jest możliwość polimeryzowania jedynie cienkich warstw substancji ze względu na absorpcję światła podczas przechodzenia przez naświetlaną warstwę. Polimeryzacja monomerów przy użyciu światła znalazła zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Opracowane systemy są szeroko stosowane w technologii powłok ochronnych, w przemyśle graficznym, mikroelektronice, produkcji dysków optycznych oraz w stereolito więcej »

Polak (nie) potrafi. O sprzedaży polskich technologii chemicznych na świecie - DOI:10.15199/62.2017.4.22

Jacek Kijeński Marta Kijeńska

Andrzejowi Bukowskiemu i wszystkim, którzy u jego boku po wyboistej drodze doprowadzili do tego, że Filia Politechniki Warszawskiej w Płocku obchodzi dziś piękny Jubileusz 50-lecia.Osiągnięcia polskiej myśli inżynierskiej w obszarze technologii chemicznej z okresu międzywojennego i po II Wojnie Światowej przyczyniły się do rozwoju przemysłu chemicznego w Polsce, a poziom ich doskonałości technologicznej dał podstawy do wielokrotnej sprzedaży licencji za granicą. Najważniejsze z eksportowych rozwiązań dotyczą otrzymywania półproduktów do wytwarzania polimerów inżynieryjnych. Otrzymywane z nich tworzywa również dziś należą do czołówki syntetycznych materiałów inżynieryjnych o wysokiej wartości dodanej. Jakie czynniki warunkowały sukces tych projektów i jakie bariery mogły doprowadzić lub doprowadziły do niepowodzeń w realizacji praktycznej atrakcyjnych rozwiązań? Nowe pokolenia inżynierów Filia Politechniki Warszawskiej w Płocku obchodzi piękny Jubileusz 50-lecia. Przez ostatnie półwiecze ośrodek płocki wykształcił liczną rzeszę inżynierów technologii chemicznej, budownictwa, mechaniki i ochrony środowiska, doskonale przygotowanych do pracy w przemyśle, gospodarce komunalnej i nauce regionu mazowieckiego i całego kraju. Święto kształcenia inżynierów jest dobrą okazją do przypomnienia zapomnianych sukcesów polskiej myśli technicznej w najnowszej historii Polski. Sukcesów, ale także barier, które trzeba było pokonać, a które były wyrazem odwiecznej fobii - braku wiary w to, co w kraju wymyślono lub wyprodukowano. W odwilżowych Szpilkach z 1957 r. podano taką oto receptę na walkę ideologiczną: Kupować kapitalistyczne maszyny do budowy socjalizmu i eksportować socjalistyczne maszyny do psucia kapitalizmu. Pierwsze powojenne dziesięciolecie to okres odbudowy i strachu, okres budowy nowego, bez wykształconych kadr, pod hasłem "nie święci garnki lepią". 812 96/4(2017) Przemysł Chemiczny zamieszczał wtedy liczne teksty więcej »

Polskie firmy chemiczne w internecie

część lXXXV X Xenon Spółdzielnia Pracy Chemików ul. Ks. Kan. A. Mikołajczyka 8/12 95-071 Rąbień tel.: (42) 712 52 57, 712 65 15 fax: (42) 712 14 98 tel. kom.: 509 371 481, 509 161 199 xenon@xenon.com.pl zbyt@xenon.com.pl http://xenon.com.pl Xperts inż. Sławomir Łada ul. Sienkiewicza 9 65-443 Zielona Gór więcej »

Polymerization of vinyl and acrylic monomers in the environment of petroleum bitument Polimeryzacja monomerów winylowych i akrylowych w środowisku ponaftowego asfaltu - DOI:10.15199/62.2017.4.35

Edwin Makarewicz Olha Marshalok Magdalena Tworek Karina Mroczyńska Irina Shyychuk

Vinyl acetate, methacrylic acid, Bu acrylate and methacrylate as well as allyl and glycidyl methacrylates were dissolved in petroleum bitumen (up to 50% by mass) and polymerized in situ with Bz2O2 or (Me3C)2O2 at 120-135oC to modify the bitumen properties. The modification resulted in decreasing the softening temp., hardners and bending strength of the polymer-bitumen films. Presence of the polymers in bitumen resulted also in some changes in IR spectrum of the bitumen. Przeprowadzono badania inicjowanej wolnorodnikowej polimeryzacji octanu winylu, kwasu metakrylowego, akrylanu butylu, metakrylanu butylu, metakrylanu allilu i metakrylanu glicydylu w środowisku stopionego utlenionego ponaftowego asfaltu. Do inicjowania polimeryzacji stosowano nadtlenek benzoilu i nadtlenek tert-butylu. Z kompozycji asfaltowo-polimerowych otrzymano powłoki. Badano ich temperaturę mięknienia, twardość względną wahadłową i odporność na zginanie. Metodami spektroskopii w podczerwieni i termograwimetrii badano budowę otrzymanych kompozycji asfaltowo-polimerowych pod względem składu tworzących je produktów i zachowania w warunkach wzrastającej temperatury. Wyroby bitumiczne tworzą powłoki odporne na działanie wody, roztwory kwasów, zasad i soli lecz nieodporne na promieniowanie ultrafioletowe oraz większość organicznych rozpuszczalników. Modyfikowane olejem lnianym lub tungowym oraz żywicami synte-tycznymi tworzą powłoki równomierne o wysokim połysku, elastyczne, przyczepne do metalu, betonu i innych powierzchni. Najczęściej są stosowane do zabezpieczania obiektów budowlanych, maszyn, instalacji i urządzeń przemysłowych. Obecnie prowadzone badania polegają na zmianie właściwości bitumów m.in. przez wprowadzenie różnego rodzaju polimerów. W pracy1) przedstawiono wyniki modyfikacji bitumów za pomocą poli(akrylanu metylu) (PMA) i poli(akrylanu etylu) (PEM). Użyte polimery miały podobne właściwości reologiczne do stopionego bitumu 70/100 i były z więcej »

Prekursory materiałów wybuchowych. nowe wyzwanie dla przedsiębiorców - DOI:10.15199/62.2017.4.23

Dorota Kalisz Lesław Górniak Jolanta Wikalińska

Dnia 15 sierpnia 2016 r. weszła w życie ustawa1) służąca stosowaniu rozporządzenia2). Główną ideą obu tych aktów prawnych są działania prewencyjne polegające na ograniczeniu dostępu przeciętnych użytkowników do wybranych substancji chemicznych i mieszanin wysokiego ryzyka w stężeniach, które czynią je przydatnymi do wytwarzania materiałów wybuchowych w warunkach domowych HME (home made explosives). HME są wykorzystywane przez podmioty przestępcze w atakach terrorystycznych i innych działaniach wymierzonych przeciwko bezpieczeństwu publicznemu. Rozporządzenie2) zawiera dwa załączniki i wyszczególnia 15 substancji chemicznych. Substancje wymienione w załączniku I podlegają ograniczeniom jako prekursory materiałów wybuchowych i nie mogą być wprowadzane do obrotu, udostępniane lub być w posiadaniu i użyciu przez przeciętnych użytkowników. Substancje wymienione w załączniku II podlegają jedynie obowiązkowi zgłaszania w przypadku podejrzanych transakcji, zniknięć i kradzieży znacznych ich ilości. Obowiązkowi zgłaszania podlegają także substancje z załącznika I (tabela 1). O zamieszczeniu substancji w załącznikach zdecydowały ich właściwości i historia użycia do produkcji HME w Europie. Pierwszy załącznik zawiera substancje wybuchowe, takie jak np. chlorany(V) i chlorany(VII), oraz prekursory substancji wybuchowych, które miały już historię użycia w zamachach terrorystycznych. Należą do nich nadtlenek wodoru, kwas azotowy( V) i nitrometan, z których dwa pierwsze były wykorzystywane do produkcji odpowiednio trimeru nadtlenku acetonu (TATP) i pentrytu (PETN). Substancje te znajdują się w legalnym obrocie i są stosowane zarówno przez użytkowników profesjonalnych, jak i przez konsumentów (przeciętnych użytkowników). Aby nie ograniczać obrotu profesjonalnego i jednocześnie zaspokoić potrzeby konsumentów wyznaczono odpowiednio dobrane stężenia graniczne, poniżej których konsumenci mają dostęp do substancji z załącznika I. więcej »

Silicon in petroleum products. Technical problems and analytical challenges Krzem w produktach naftowych. Problemy techniczne i wyzwania analityczne - DOI:10.15199/62.2017.4.16

Zofia Kowalewska Łukasz Gościniak Janusz Pilarczyk

A review, with 105 ref., of Si occurrence in petroleum products and anal. problems in the Si detn. Krzem pochodzący z ropy naftowej, resztek katalizatora, środków przeciwpiennych (siloksany) lub pyłu atmosferycznego (zanieczyszczenie) występuje w produktach naftowych na poziomie od poniżej 1 μg/kg do kilkuset mg/kg. Omówiono problemy oznaczania Si w produktach naftowych, pojawiające się przy stosowaniu znormalizowanych procedur analitycznych oraz ujawnione w badaniach naukowych: wysokie ryzyko zanieczyszczenia, straty lotnych form, obecność nierozpuszczonych cząstek nieorganicznych, interferencje spektralne, trudności kalibracji w związku z charakterem i zmiennością matrycy i/lub bogatą specjacją analitu. Krzem jest drugim pod względem rozpowszechnienia (28%) pierwiastkiem na Ziemi, głównym składnikiem skał, minerałów, gleby i pyłu atmosferycznego1-5). Jest to również pierwiastek powszechnie występujący w związku z działalnością człowieka. Krzem zawierają m.in. materiały budowlane, stal, szkło, półprzewodniki, katalizatory i elementy optyczne1-3). Do wytworzonych przez człowieka należą organiczne związki krzemu, w tym szeroka grupa siloksanów3-5). Są one zbudowane ze szkieletu naprzemiennie połączonych atomów tlenu i krzemu. Do atomów krzemu mogą być przyłączone łańcuchy węglowodorowe, grupy funkcyjne lub heteroatomy. Wśród siloksanów można wyróżnić lotne metylosiloksany VMS (volatile methylosiloxanes) o masie molowej do 600 u, oraz polidimetylosiloksany PDMS (polydimethylsiloxanes) o masie molowej ponad 600 u)3). Unikatowe właściwości, w tym stabilność termiczna i chemiczna, odporność na promieniowanie UV, niskie napięcie powierzchniowe, hydrofobowość, dobre właściwości smarne oraz dielektryczne zadecydowały o ogromnej skali wykorzystania siloksanów, m.in. do impregnacji, produkcji smarów, żywic, lakierów, materiałów uszczelniających, gum, nanomateriałów, kosmetyków i implantów3-6). W związku z szerokim zastosowanie więcej »

Spotkanie z przemysłem na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej

AJS

Dnia 9 marca br. w Audytorium im. prof. Ignacego Mościckiego na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej odbyło się drugie "Spotkanie z przemysłem". Poprzednie spotkanie odbyło się 10 marca 2016 r. Spotkanie otworzył i zebranych powitał Pan prof. dr hab. inż. Władysław Wieczorek, dziekan Wydziału Chemicznego PW. Sponsorami spotkania były firmy: Balton, Marcato, Grupa KGL, Paradyż, Galvano-Aurum, 45 Stages, Ikorol oraz Ylia. Zebranych powitał też prof. dr hab. inż. Stanisław Wincenciak, prorektor Politechniki ds. rozwoju. Zwrócił on uwagę, że Wydział Chemiczny generuje najwięcej patentów na całej Politechnice Warszawskiej. Prorektor życzył zebranym owocnych obrad a Wydziałowi pomyślnego rozwoju i dobrej współpracy z przemysłem. Spotkanie poprowadził dr inż. Andrzej Plichta, Pełnomocnik Dziekana ds. współpracy z przemysłem. Wykład poświęcony prof. Ignacemu Mościckiemu, wybitnemu chemikowi i mężowi stanu wygłosił prof. dr hab. inż. Krzysztof Schmidt- -Szałowski, który przedstawił dokonania tego wielkiego Polaka (Przem. Chem. 2017, 96, nr 1, 14), który był doktorem honoris causa Politechniki Warszawskiej. Po wykładzie nastąpiło uroczyste otwarcie Audytorium im. prof. Ignacego Mościckiego. Tę część uroczystości prowadziła Pani dr hab. inż. Wioletta Raróg- -Pilecka, prodziekan ds. rozwoju. O inwestycji opowiedział Pan prof. dr hab. inż. Zbigniew Brzózka, poprzedni dziekan Wydziału. Remont Audytorium polegał na odtworzeniu stanu sprzed II Wojny Światowej. Prace prowadzone były pod nadzorem konserwatora zabytków. Powstał też pomysł ufundowania nagrody im. I. Mościckiego za najlepszą pracę dyplomową. Prowadzone są też prace nad organizacją laboratorium badawczego, które będzie służyć badaniom potrzebnym partnerom przemysłowym. Po przerwie kawowej nastąpiła sesja prezentacji tematyki badawczej poszczególnych zespołów badawczych Wydziału Chemicznego PW. Jako pierwszy wystąpił Pan prof. dr hab. inż. Paweł Parzuchowski więcej »

Study of demulsifiers used for crude oil desalting Badania deemulgatorów stosowanych do odsalania ropy naftowej - DOI:10.15199/62.2017.4.9

Maciej Paczuski Joanna Zielińska Ewa Leśniewska Justyna Kruszyńska

Two com. demulsifiers and a lab. synthesized one were used for sepn. of water (together with dissolved salts) from an artificial water-crude oil emulsion. Accelerated sepn. of emulsion by using an appropriate centrifuge and the bottle test were used for the study. The addn. of a mixt. of demulsifiers (up to 40 ppm) resulted in a full removal of water. Przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych wybranych deemulgatorów wody zemulgowanej w ropie naftowej. Wykorzystano metodę przyspieszonego rozdziału emulsji z wykorzystaniem odpowiedniej wirówki oraz test butelkowy. Badania uzupełniono charakterystyką wpływu wybranych deemulgatorów na napięcie powierzchniowe i międzyfazowe składników emulsji. Przygotowanie ropy naftowej do przetwarzania w rafinerii polega na optymalnym komponowaniu różnych gatunków surowca, a także na jej dokładnym odsalaniu. Większość z ponad siedmiuset światowych rafinerii przetwarza ropy naftowe o zmiennym składzie chemicznym i właściwościach. Właściwe przygotowanie surowca w rafinerii, w szczególności mieszaniny różnych gatunków ropy naftowej, ma istotne znaczenie dla przebiegu procesów produkcyjnych i końcowych wyników ekonomicznych. Typowe gatunki surowca są dyspersjami z punktu widzenia struktury fizycznej. Mieszanie różnych rodzajów surowca wymaga uwzględniania ich kompatybilności, co pozwala ograniczać ilość wydzielanych osadów asfaltenowych1, 2). Badania i stosowanie ich wyników upowszechnia się od kilkunastu lat a jedną z przyczyn jest przetwarzanie coraz cięższych rodzajów ropy naftowej. Powszechną praktyką przemysłu naftowego jest usuwanie soli mineralnych towarzyszących ropie naftowej3). Wstępne oczyszczanie surowca ma miejsce na polu naftowym a powtórne i dogłębne odbywa się w węzłach odsalania surowca przed jego destylacją w instalacjach destylacji rurowo-wieżowej (DR-W). Sole mineralne, głównie chlorki sodu, wapnia i magnezu, są przede wszystkim źródłem korozji instalacji DR-W. Dlatego ich usu więcej »

Study on phase stability of petroleum products by turbidimetric method Badanie stabilności fazowej produktów naftowych metodą turbidymetryczną - DOI:10.15199/62.2017.4.7

Aneta Lorek

Five dispersing agents were added to heavy petroleum products to limit the sedimentation of asphaltenes. The efficiency of dispersing agents was detd. by turbidymetry. The agents based on PhOH resins, PhC12H25 and polyalkylaromatics were the most efficient. Przedstawiono wyniki badań stabilności fazowej wysokowrzącego produktu naftowego zawierającego asfalteny. Na postawie badań wytypowano dodatek poprawiający stabilność oraz jego optymalne stężenie. Zastosowanie rekomendowanego dodatku w technologii przerobu produktów naftowych pozwoli na ograniczenie ilości wytrąconych osadów asfaltenowych, a w konsekwencji do zmniejszenia liczby przerw w pracy instalacji produkcyjnych. Poważnym problemem podczas przetwarzania ropy naftowej i wysokowrzących produktów naftowych są osady asfaltenowe, które blokują rurociągi i aparaty, odkładając się na ich ścianach1, 2). Zjawisko powstawania lepkich i kleistych wytrąceń ma miejsce już podczas wydobywania ropy naftowej, ale także podczas przerobu wysokowrzących produktów naftowych, takich jak pozostałości podestylacyjne. Trwałość i stabilność asfaltenów zależy od składu ropy naftowej, w której są one rozpuszczone. Mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia flokulacji asfaltenów występuje w ropach cięższych, gdyż te zawierają głównie węglowodory aromatyczne, które są bardzo dobrymi rozpuszczalnikami asfaltenów. Ropy lekkie z niewielką zawartością asfaltenów są częstszym źródłem problemów podczas ich przerobu, ponieważ zawierają zwiększoną ilość węglowodorów parafinowych, w których asfalteny mają bardzo ograniczoną rozpuszczalność. Zawartość asfaltenów w ropach naftowych nie ma jednak zasadniczego wpływu na stopień prawdopodobieństwa wystąpienia ich flokulacji3-5). Trwały termodynamicznie układ dyspersyjny ropy naftowej lub produktu naftowego zawiera część asfaltenów w formie rzeczywistego roztworu, pozostałą zaś jako fazę stałą rozproszoną w cieczy. Zakłócenie stanu równowagi fazowej rozpoczyna więcej »

Supercritical methane adsorption isotherms on microporous activated carbon nadkrytyczne izotermy adsorpcji metanu na mikroporowatych węglach aktywnych - DOI:10.15199/62.2017.4.30

Paweł Ziemiański Mieczysław R. Bałys Jakub Szczurowski

High-pressure MeH excess adsorption isotherms up to 15 MPa were detd. by a gravimetric method at 298 K, 323 K and 343 K for (i) activated C samples made of waste polymers, and 2 com. activated C samples: (ii) Norit CNR 115 and (iii) Chemviron WS480. The results were described by Dubinin-Radushkevich and Langmuir equations. A linear relationship between the max. of adsorption and inverse temp. was established. The micropore volumes for activted C calcd. from the MeH adsorption isotherm at 298K (i) 0.276, (ii) 0.317 and (iii) 0.294 cm3/g, were lower than those calcd. from low-temperature N2 adsorption at 77.3 K: (i) 0.409, (ii) 0.553 and (iii) 0.398 cm3/g. Dla próbek trzech węgli aktywnych (węgiel otrzymany z mieszaniny odpadów polimerowych, Norit CNR115 i Chemviron WS480) wyznaczono metodą wagową w temp. 298, 323 i 343 K wysokociśnieniowe izotermy adsorpcji metanu do ciśnienia 15 MPa. Zaobserwowano występowanie maksimum adsorpcji nadmiarowej. Wyniki zinterpretowano, opierając się na równaniu Dubinina i Raduszkiewicza oraz Langmuira. Stwierdzono zależność liniową między maksymalną adsorpcją a odwrotnością temperatury. Stwierdzono, że obliczone z izoterm adsorpcji metanu w temp. 298 K wartości objętości mikroporów 0,276, 0,317 i 0,294 cm3/g są niższe od wyznaczanych z niskotemperaturowej (77,3 K) adsorpcji azotu 0,409, 0,553 i 0,398 cm3/g. Badania wysokociśnieniowej adsorpcji gazów stają się w ostatnich latach coraz popularniejsze ze względu na rosnącą liczbę zastosowań procesów adsorpcyjnych prowadzonych w szerokim zakresie ciśnień i temperatury. Można tu wymienić separację i oczyszczanie gazów1, 2), magazynowanie paliw gazowych (metan, wodór) w temperaturze otoczenia3), sekwestrację ditlenku węgla4), a także eksplorację niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego5). Znajomość danych empirycznych w układzie adsorbent-adsorbat w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury pozwala na ustalenie zasadności techniczno-ekonomicznej w więcej »

Surface properties of mineral-carbon sorbents based on alumina as mineral matrix Właściwości powierzchniowe sorbentów mineralno-węglowych otrzymanych z zastosowaniem tlenku glinu jako matrycy mineralnej - DOI:10.15199/62.2017.4.15

Dariusz Szychowski

Al(OH)3 and poly(vinyl alc.) mixts. were pptd. with NH3 from an aq. soln. of AlCl3, carbonized at 450°C for 30 min under N2 and studied for sp. surface by adsorption of PhH and N2 and for structural and thermal properties, by X-ray anal. and thermal anal., resp. The composite sorbents showed sp. surface up to 253.4 m2/g and hydrophobic nature. Przedstawiono metodę otrzymywania sorbentów mineralno-węglowych z zastosowaniem jako surowców wyjściowych chlorku glinu i poli( alkoholu winylowego). Opracowano optymalne warunki homogenizacji matrycy mineralnej (wodorotlenku glinu) z substancją organiczną. Wykazano, że istnieje możliwość otrzymania sorbentów o właściwościach hydrofobowych i rozwiniętej strukturze porowatej, które mogą mieć zastosowanie w procesie oczyszczania ścieków przemysłowych zanieczyszczonych związkami organicznymi, co zostało wykazane we wcześniejszych pracach. Tlenek glinu jest powszechnie stosowanym nośnikiem katalizatorów dzięki bardzo dobrym właściwościom mechanicznym, stabilności termicznej w szerokim zakresie temperatur i dużej powierzchni właściwej. Znajduje on bardzo szerokie zastosowanie jako katalizator w procesach przeróbki ropy naftowej, a także jako matryca sorbentów mineralno-węglowych, mogących mieć zastosowanie w procesach oczyszczania ścieków przemysłowych1). Zarówno adsorbenty węglowe, jak i mineralne, znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach technologii, zwłaszcza w procesach adsorpcji i katalizy. Szeroko wykorzystywanymi materiałami węglowymi są przede wszystkim węgle aktywne. Do licznej grupy sorbentów mineralnych należą żele krzemionkowe, aktywny tlenek glinu, zeolity, tlenki i wodorotlenki metali, a także występujące w przyrodzie materiały gliniaste. Obecnie coraz częściej stosowane są sorbenty mieszane. Stanowią one układy złożone z dwóch i więcej adsorbentów, których właściwości adsorpcyjno-strukturalne w większości przypadków znacznie różnią się od właściwości poszczególnych składn więcej »

Tar waters from biomass gasification and methods for their treatment Frakcje wodne z procesów zgazowania biomasy i metody ich utylizacji - DOI:10.15199/62.2017.4.8

Łukasz Gościniak

A review, with 45 refs., of processes for biomass gasification and raw gas purifn. A particular attention was paid for composition of highly contaminated tar waters and their treatment. Oceniając efektywność procesu zgazowania biomasy, należy wziąć pod uwagę nie tylko ilość i jakość uzyskiwanego gazu procesowego, ale także wytwarzanych produktów ubocznych (i koszty ich utylizacji). Zwrócono uwagę na możliwość generowania przez instalacje konwersji biomasy silnie zanieczyszczonych wód pogazowych, wskazano główne przyczyny ich szczególnej uciążliwości, a także potencjalne możliwości ich zagospodarowania. Dokonano analizy danych literaturowych pod kątem oceny stopnia zanieczyszczenia ścieków z procesów zgazowania biomasy, a także przedstawiono przegląd podejmowanych prób ich utylizacji z wykorzystaniem metod chemicznych, fizykochemicznych i biologicznych. Wykazano, że z uwagi na złożony i zmienny skład, woda pogazowa może stanowić poważny problem mogący w znacznym stopniu ograniczać rozwój technologii termicznej konwersji biomasy. Zauważono też, że badania nad utylizacją ścieków skupiają się głównie na poszukiwaniu sposobów mających na celu degradację zawartych w nich substancji (mimo że występuje w nich wiele składników mogących stanowić surowce dla przemysłu chemicznego, m.in. fenol, amoniak, metanol i kwas octowy). Rozwój cywilizacji wiąże się z ciągłym wzrostem zapotrzebowania na energię i surowce przemysłowe. Jednoczesne zmniejszanie się tradycyjnych zasobów oraz coraz większa świadomość ekologiczna i troska o środowisko naturalne, skłaniają ku sięganiu po odnawialne ich źródła. Szczególną rolę w zaspokajaniu tych potrzeb upatruje się obecnie w biomasie. Procesy jej termicznej konwersji (w tym zgazowania)1), mające na celu pozyskiwanie energii, a także surowców do syntez, stały się w ostatnich latach przedmiotem intensywnych badań na całym świecie. Zgazowaniu może być poddany właściwie każdy rodzaj biomasy, a otrzym więcej »

The effect of poly(methyl methacrylate) addition on coal-tar pitch properties Wpływ dodatku poli(metakrylanu metylu) na właściwości reologiczne paku węglowego - DOI:10.15199/62.2017.4.4

WiesłaWa Ciesińska

Coal-tar pitch was blended with poly(methyl methacrylate) at 270°C for 0.5 h and studied for softening and dropping temps. and for rheol. properties (storage modulus, phase angle, loss factor, viscosity) by using an rheometer in oscillation mode. The pitch/poly(methyl methacrylate) blends showed an increased thermal and mech. resistance. Zbadano właściwości reologiczne paku węglowego modyfikowanego poli(metakrylanem metylu) (PMMA). Badania przeprowadzono za pomocą reometru w trybie oscylacji. Umożliwiło to analizę zmian właściwości lepkich i sprężystych bitumu, a na jej podstawie, ocenę oddziaływań między składnikami paku i modyfikatorem polimerowym. Otrzymane kompozycje odznaczały się zwiększoną odpornością termiczną i mechaniczną. Węgiel i produkty jego chemicznej przeróbki, takie jak pozostałość po destylacji smoły węglowej, są ważnymi surowcami do otrzymywania wysokiej jakości materiałów węglowych. Niestety, duża zawartość kancerogennych związków aromatycznych sprawia, że są one uznawane za substancje o dużej szkodliwości. Jednak w niektórych zastosowaniach trudno jest je zastąpić. Dlatego też od wielu lat próbuje się modyfikować właściwości bitumów węglowych, tak aby zmniejszyć ich kancerogenność i jednocześnie poprawić właściwości technologiczne i jakościowe (lepkość i sprężystość oraz ich zmiany w funkcji temperatury). Możliwości takie daje m.in. modyfikacja.bitumów polimerami1, 2). Dodatek polimeru, w zależności od jego rodzaju, a także warunków modyfikacji, może powodować różne zmiany właściwości bitumu. Przykładem może być zastosowanie poliestrów i żywic poliestrowych3-5). Modyfikacja paku węglowego nienasyconymi żywicami poliestrowymi prowadzi do znacznego uplastycznienia bitumu i zmniejszenia jego kancerogenności. Takie kompozycje mogą być zastosowane jako lepiszcza izolacyjno- -uszczelniające. Pak z dodatkiem poli(tereftalanu etylu) lub poliwęglanu odznacza się większą odpornością termiczną i mechaniczną5). Mo więcej »

The study on properties of bitumen-wax blends Badania właściwości asfaltów z dodatkiem wosku - DOI:10.15199/62.2017.4.3

Tatiana Brzozowska Grzeggrz Makomaski Janusz Zieliński Barbara Liszyńska Blandyna Osowiecka Izabella Legocka

Two com. petroleum bitumens were modified by addn. of polyethylene wax (up to 5% by mass) at 150-170°C for 60 min. The addn. resulted in increasing the softening and breaking temps., dynamic viscosity at 60°C and penetration index. The wax addn. did not effect the operational conditions of the paving. Przedstawiono wyniki badań wpływu dodatku wosku Sasobit na właściwości fizykochemiczne i reologiczne asfaltu. Przedstawiono sposób otrzymywania kompozycji asfalt-wosk oraz metodykę badań ich właściwości (temperatura mięknienia i łamliwości asfaltu, penetracja w 15 i 25°C, lepkość dynamiczna w 60, 90, 135 i 150°C, temperatury technologiczne kompozycji). Stwierdzono korzystny wpływ wosku na badane asfalty. Asfalty są bardzo ważnym lepiszczem stosowanym do wytwarzania nawierzchni drogowych. Modyfikacja asfaltów poprawia ich właściwości. Niemodyfikowane asfalty mają mniejszą odporność na pękanie w niskiej temperaturze, mniejszą trwałość zmęczeniową, mniejszą odporność na zniszczenia powierzchniowe pod wpływem działania środków odladzających i większą podatność na powstawanie trwałych odkształceń1-4). Od wielu lat do asfaltów są dodawane różne związki mające na celu polepszenie ich właściwości. Ponieważ stosowanie polimerów do modyfikacji jest kosztowne i wymaga specjalnej aparatury, zaczęto dodawać tańsze substancje, które dają podobny efekt do wielkoczą-steczkowych modyfikatorów5, 6), np. miał gumowy powstały ze zużytych opon samochodowych, siarkę, sole kwasów organicznych, żywice syntetyczne, asfalty naturalne. Każdy z tych dodatków nadaje asfaltowi pewne specyficzne i lepsze właściwości4). Właściwości asfaltu ulegają istotnym zmianom w funkcji temperatury i czasu działania obciążenia. Pożądane jest, by zakres lepkosprężystości lepiszcza był szeroki, aby nie zmieniało ono swego stanu reologicznego w ekstremalnych temperaturach. Celem modyfikacji asfaltów jest poprawa właściwości użytkowych dróg oraz wydłużenie czasu ich eksploa więcej »

Use of biotechnology and nanotechnology in refinery and petrochemical industries Zastosowanie biotechnologii i nanotechnologii w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym - DOI:10.15199/62.2017.4.11

Sabina Wilkanowicz

A review, with 56 refs., of bio- and nanotechnol. techniques used in the manufg. fuels and cleaning soil contaminated with petroleum products. In particular, use of polyacrylnitrile nanofibers for immobilization of lipase catalyst in prodn. of bioesters was taken into consideration. Przedstawiono możliwości zastosowania biotechnologii i nanotechnologii w przemyśle ropy naftowej i ochronie środowiska. Te nowe i innowacyjne dziedziny nauki mają coraz większe znaczenie w obróbce ropy naftowej oraz oczyszczaniu środowiska skażonego substancjami ropopochodnymi. Bioremediacja z wykorzystaniem mikroorganizmów i nanomateriałów może być idealnym kierunkiem w procesach degradacji zanieczyszczeń produktami naftowymi. Połączenie biotechnologii z nanotechnologią jest świetnym rozwiązaniem nie tylko w ochronie środowiska, ale także w produkcji ekologicznych paliw. Biotechnologia już od wielu lat zyskuje na popularności w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym. Ta innowacyjna dziedzina nauki ma niezmiernie ważne znaczenie w procesach oczyszczania zanieczysz-czeń gleb i wód substancjami pochodzenia rafineryjnego oraz petrochemicznego. Dzięki biotechnologii możliwe jest nie tylko oczyszczanie środowiska skażonego organicznymi związkami chemicznymi, ale także opracowanie nowych, innowacyjnych procesów wytwarzania paliw z surowców naturalnych, takich jak kwasy tłuszczowe pochodzenia roślinnego (rzepak, słonecznik, soja) lub zwierzęcego. Biopaliwa te charakteryzują się właściwościami fizykochemicznymi i energetycznymi zbliżonymi do konwencjonalnych paliw, wytwarzanych z ropy naftowej. Na rys. 1 przedstawiono potencjalne zastosowanie biotechnologii w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym. Oprócz bioremediacji i biokatalizy, biotechnologia ma także szerokie zastosowanie w procesach produkcji gazów (w tym paliw gazowych, takich jak metan lub wodór) i kwasów, a także biotransformacji i bioemulsyfikacji. Ponadto, biotechnologia ma ogromne zna więcej »

Use of calorimetry for preliminary studies of activated fly ash-cement mixtures Zastosowanie kalorymetrii we wstępnych badaniach aktywowanych mieszanek popiołowo-cementowych - DOI:10.15199/62.2017.4.12

Iwona WiIińska Barbara Pacewska

The ash-contg. cement mixts. (ash content 80%) were activated mech. or/and chem. (Na2SO4 and Ca(OH)2) to det. the thermal effects of hydration. The simultaneous activation was the most effective. Aktywowanie mieszanek popiołowo-cementowych o znacznej zawartości popiołu lotnego ma na celu przeciwdziałanie długiemu okresowi wiązania i twardnienia oraz obniżonej wytrzymałości na ściskanie. Potwierdzono, że kalorymetria może być stosowana do wstępnej oceny takich układów, umożliwiając szybkie uzyskanie informacji na temat celowości prowadzenia dalszych badań danej mieszanki, jak też kierunku ewentualnej modyfikacji jej składu lub metody aktywacji. Omówiono wyniki pomiarów ilości ciepła wydzielonego w czasie 48 h hydratacji i szybkości jego uwalniania dla mieszanek popiołowo-cementowych o różnych składach ilościowych oraz wyniki badań aktywacji chemicznej i mechanicznej spoiwa wysokopopiołowego. Wykazano m.in., że wskazane jest rozwijanie aktywacji mechaniczno- chemicznej z udziałem Na2SO4 i Ca(OH)2 i prowadzenie dalszych badań np. w kierunku optymalizacji składu mieszanki oraz czasu i warunków aktywacji mechanicznej. Działania mające na celu ograniczenie zużycia cementu przez częściowe jego zastąpienie w betonie innym materiałem, ze szczególnym uwzględnieniem mineralnych produktów ubocznych, wpisują się w strategię zrównoważonego rozwoju1). Często stosowanym zamiennikiem cementu jest popiół lotny, którego typowa ilość w spoiwie nie przekracza 35% mas. Takie wykorzystanie popiołu daje korzyści ekonomiczne związane z oszczędnością energii, jak też korzyści ekologiczne wynikające ze zmniejszenia zużycia surowców naturalnych oraz ograniczenia emisji CO2 podczas produkcji klinkieru cementowego. Nie bez znaczenia jest także praktyczne wykorzystanie produktu ubocznego powstającego podczas spalania węgla przy produkcji energii. Teoretycznie, im większa ilość cementu zostanie zastąpiona przez popiół lotny, tym większe korzyści eko więcej »

Use of hydrophobic layers to enhance heat transfer performance of industrial condenser. A critical analysis Zwiększenie intensywności wymiany ciepła w skraplaczach przemysłowych w wyniku zastosowania powłok hydrofobowych. Analiza krytyczna - DOI:10.15199/62.2017.4.19

Sławomir Alabrudziński

The sp. thermal-hydraulic conditions on the heat transfer surface as well as on the shell-side of power plant condenser were improved by the use of low heat-performance materials (hydrophobic coatings) with a long lifetime and lower thermal resistance (10-7 m2·K/W). The computational fluid dynamics model of a power-plant condenser was developed and used to assess heat transfer intensification and increase in power generated by the condensing turbine unit. Lifetime of hydrophobic layers and effective range of thermal resistance were also estd. Podjęto dyskusję na temat możliwości zastosowania powłok hydrofobowych, jako promotorów kondensacji kroplowej w skraplaczach energetycznych. Warunki cieplno-przepływowe, które występują w tych aparatach umożliwiają zastosowanie materiałów wymagających stosunkowo niskiej temperatury pracy. Przedyskutowano istotne parametry wpływające na intensywność wnikania ciepła po stronie pary. Oszacowano wpływ zwiększenia współczynnika wnikania ciepła. Dokonano przeglądu i podano przykłady powłok hydrofobowych, odznaczających się dużą trwałością i niskimi oporami cieplnymi rzędu 10-7 m2·K/W, czyli o dwa rzędy wielkości mniejszymi niż typowe wartości oporu osadów wewnątrz rur wymiennika i o trzy rzędy wielkości mniejszymi niż te, które mogą występować w długo eksploatowanych aparatach. Przedstawione zostały wyniki własnych badań z użyciem modelu CFD (computational fluid dynamics) skraplacza energetycznego1). Sformułowano konstruktywne wnioski i podsumowano zagadnienia otwarte do dalszych badań. W dużych zakładach przemysłowych para wodna stanowi istotny nośnik energetyczny oraz wykorzystywana jest do celów procesowych. Wytwarzanie pary wodnej jest często sprzężone z produkcją energii elektrycznej. Jednym z bardziej efektywnych rozwiązań stosowanych w blokach energetycznych jest turbina kondensacyjna, w której skład wchodzi skraplacz o dużej mocy cieplnej. Z reguły są to skraplacze pr więcej »

Use of waste heat recovery system for cleaning flue gas in a coal-fired power unit Wykorzystanie układu odzysku ciepła odpadowego do oczyszczania spalin w bloku energetycznym węglowym - DOI:10.15199/62.2017.4.39

Piotr Szulc Toma Sztietze

Condensation of steam in flue gas from lignite combustion resulted not only in energy saving but also in decreasing emission of HF (by 85%), HCl (by 47%), SO2 (by 12.5%) and dust (by 90%). Ważnym i nieustannie rozwijanym zagadnieniem w energetyce konwencjonalnej jest zwiększanie sprawności bloków energetycznych przy jednoczesnym zmniejszaniu emisji zanieczyszczeń. Nowym tego typu rozwiązaniem jest zastosowanie układu do odzysku niskotemperaturowego ciepła odpadowego, w którym spaliny zostają ochłodzone do temperatury niższej od temperatury nasycenia zawartej w nich pary wodnej. To właśnie proces kondensacji pary wodnej powoduje, że układ taki odzyskuje ze spalin ciepło odpadowe o zdecydowanie większym strumieniu niż obecnie stosowane układy bez kondensacji oraz dodatkowo wpływa na ograniczenie zanieczyszczeń unoszonych przez spaliny. Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych, wykonanych w instalacji pilotowej do odzysku ciepła ze spalin, wykazujące zdecydowany wpływ procesu kondensacji pary wodnej zawartej w spalinach na zawartość np. tlenków siarki, chlorowodoru i fluorowodoru.Stosowanie tego typu układów jest szczególnie korzystne w przypadku spalin o dużej zawartości wilgoci, np. pochodzących ze spalania węgla brunatnego. Obecnie jedną ze stosowanych technologii zwiększających sprawność bloku energetycznego elektrowni węglowych jest odzysk ciepła odpadowego ze spalin. Sposobem na zwiększenie strumienia odzyskanego ciepła odpadowego jest doprowadzenie do kondensacji pary wodnej zawartej w spalinach, przez co odzyskiwane jest ciepło przemiany fazowej. Jest to szczególnie korzystne w przypadku bloków opalanych węglem brunatnym zawierającym dużą ilość wilgoci w spalinach1-4). Dodatkowym efektem tego procesu jest odzysk wody w postaci kondensatu oraz zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Do realizacji tego celu wykorzystuje się kondensacyjne wymienniki ciepła zabudowane w kanale spalin pomiędzy układem odpy więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego nr 1 i 2 z 2017 r.)

Zgł. nr 412976; A01N 59/16 SMART NANOTECHNOLOGIES SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Alwernia Peszke J., Bigaj T., Myszor S. Nanomateriał srebrowy warstwy biobójczej do powierzchni porowatych i sposób wytwarzania nanomateriału srebrowego warstwy biobójczej Nanomateriał charakteryzuje się tym, że czynnikiem aktywnym biologicznie jest kompozycja zawierająca srebro na różnych stopniach utlenienia - w postaci srebra metalicznego i jonów srebra, w udziałach w zależności od wzajemnego stosunku składników materiału, w obecności środków wspomagających aktywność biologiczną i stabilizujących. Nanomateriał w 1000 g zawiera srebro w ilości 0,0001-10 g, przy czym 1-30% wymienionej ilości srebra występuje w postaci jonowej, a pozostałą część stanowi srebro metaliczne, nadtlenek wodoru w ilości 1-350 g, a ponadto środek penetrujący w postaci glikolu polietylenowego w ilości 0,001-300 g i środki stabilizujące: azotan potasu w ilości 0,1-250 g oraz poli(alkohol winylowy) w ilości 0,0000001-10 g, przy czym srebro metaliczne tworzy kompleksy z poli(alkoholem winylowym) i glikolem polietylenowym. Ujawniono również sposób wytwarzania nanomateriału srebrowego warstwy biobójczej. (2 zastrzeżenia) Zgł. nr 412946; B01D 21/18 AGIMIX POLAND SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Rzeszów Biesiadecki F. Urządzenie do usuwania piany Przedmiotem wynalazku jest urządzenie do usuwania piany, przeznaczone zwłaszcza do zastosowania w oczyszczalniach ścieków głównie komunalnych, w zbiornikach o kołowym przekroju poprzecznym, w których odbywają się procesy oczyszczania ścieków. Urządzenie do usuwania piany wyposażone w obrotowy pomost, posiada trwale zamocowany do pomostu od dołu, na długości stanowiącej 0,7-0,9 długości promienia zbiornika, od strony jego krawędzi, podajnik taśmowy (3) o usytuowanych pionowo osiach bębnów (4), z których jeden jest napędzany silnikiem, przy czym taśma (5) podajnika (3) jest zaopatrzona w usytuowan więcej »

Wypadki przy pracy w Polsce w latach 2015–2016

Jerzy Paprocki

Bardzo ważne dla chemików są statystyki wypadkowości w kraju i w przemyśle przetwórczym oraz poszczególnych jego działach. W tabeli podano wyciąg z tej statystyki, na więcej »

Z PółkI ksIęgarskIej Działalność naukowa i badawcza Instytutu Chemii Politechniki Warszawskiej (red. Małgorzata Petzel) Wyd. Instytut Chemii, Politechnika Warszawska, Filia w Płocku Płock 2016, ISBN 97883910119-6-6, 296 stron

Jerzy Polaczek

Działalność naukowa i badawcza Instytutu Chemii Politechniki Warszawskiej (red. Małgorzata Petzel) Wyd. Instytut Chemii, Politechnika Warszawska, Filia w Płocku Płock 2016, ISBN 97883910119-6-6, 296 stron.Jubileusz pięćdziesięciolecia Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej w Płocku to dobra okazja do podsumowania naukowych i badawczych dokonań oraz określenia perspektyw dalszej działalności Instytutu Chemii wchodzącego w skład tego Wydziału. Działalność ta ma wprawdzie drugoplanowe znaczenie w instytutach uczelnianych (najważniejsza jest działalność dydaktyczna i poziom kształcenia studentów), ale zazwyczaj ambicją kadry naukowej są również osiągnięcia naukowe i wiele wysiłków koncentruje się na tym polu. Recenzowana książka wskazuje, że również płocki wydział PW dbał o to, aby w zakresie swojej specjalności reprezentować wysoki poziom prowadzonych prac naukowych. Redaktor zbioru, wieloletni pracownik naukowy Instytutu, a obecnie również jego dyrektor, postawiła sobie za cel zmobilizowanie wszystkich zespołów badawczych do zaprezentowania swego dorobku naukowego. Dzięki temu Czytelnik może poznać zainteresowania badawcze pracowników Instytutu oraz jego profil tematyczny. Ze względu na bliskość rafinerii ropy naftowej, należącej do Polskiego Koncernu więcej »

Z prasy zagranicznej

Niemieckie firmy zdominowały przejęcia na rynku chemicznym ChemMenager 2017, nr 1/2, 4 Rok 2016 był rokiem rekordowych przejęć i fuzji na rynku chemicznym. Ich łączna wartość już po 10 miesiącach tego roku osiągnęła 257 mld USD i była 4-krotnie większa niż średnia z ostatnich 6 lat. Najwięcej działo się w obszarze agrochemii, gdzie miały miejsce 3 z 5 największych transakcji: Dow - DuPont (68 mld USD), BayerCropScience - Monsanto (64 mld USD) oraz ChemChina - Syngenta (47 mld USD). Doliczyć tu należy jeszcze transakcję Potash - Agrium za 18 mld USD. W ten sposób globalne firmy monopolizują produkcję w zakresie nawozów sztucznych, ziarna siewnego i środków ochrony roślin, przygotowując się do drugiej rewolucji w światowym rolnictwie. Wprawdzie branża agrochemiczna bazuje na dojrzałych technologiach, które mogą zapewnić zadowalające przychody i zyski, ale mają one również pewien potencjał innowacyjny, wynikający zwłaszcza z konieczności lepszego dopasowywania się do potrzeb odbiorców. Podobna koncentracja produkcji miała też miejsce w obszarze powłok (SherwinWilliams - Valspar za 11 mld USD) oraz gazów przemysłowych. W tym ostatnim przypadku firmy Linde i Praxair są w trakcie zawierania umowy. W transakcjach dokonanych w 2016 r. bardzo aktywnie uczestniczył kapitał niemiecki, który był szczególnie zainteresowany przejęciami na rynku północno-amerykańskim. Analitycy zwracają uwagę na kilka czynników, które decydowały o podejmowanych decyzjach. Pierwszym z nich była atrakcyjność rynku zbytu na chemikalia. W 2015 r. Unia Europejska wyeksportowała do USA chemikalia o wartości 105 mld USD, przy wielkości importu 67 mld USD, przy czym nastąpił zarówno znaczący wzrost eksportu (o 4,8% rocznie), jak i wzrost importu (o 3,5% rocznie). Eksport chemikaliów z Unii Europejskiej do USA jest dwukrotnie większy niż eksport do Chin. Bardzo bliska jest również współpraca między amerykańską agencją EPA a europejską ECHA w zakresie więcej »