SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Folie skrobiowe napełniane wollastonitem i modyfikowane gumą arabską. Cz. V. Oddziaływanie na mikroorganizmy i właściwości barierowe
(ang. Wollastonite-filled and arabic gum-modified starch films. Part 5. Microbial and water barrier properties)

DOI:10.15199/62.2017.7.9
Agata Święciło Anita Kwaśniewska Bożena Gładyszewska

Streszczenie
Badano oddziaływanie folii skrobiowych zawierających wollastonit jako wypełniacz oraz gumę arabską jako czynnik poprawiający jej cechy funkcjonalne na mikroorganizmy prokariotyczne (bakterie E. coli, S. aureus, B. subtilis) oraz eukariotyczne (S. cerevisiae, A. niger, C. albicans). Wpływ składników folii na mikroorganizmy badano metodą dyfuzyjno-krążkową. Badane folie nie wykazywały efektu antymikrobiologicznego ani w stosunku do wybranych bakterii, ani grzybów mikroskopowych. W przy-padku B. subtilis odnotowano działanie stymulujące na wzrost bakterii i proces sporulacji. Efekt ten był zależny od zawartości gumy arabskiej w folii, co sugeruje, że jest ona czynnikiem odpowiedzialnym za to zjawisko. Stwierdzono również, że zawartość gumy arabskiej wpływa na zwiększenie przepuszczalności pary wodnej oraz rozpuszczalność w wodzie.
Abstract
Starch films were filled with wollastonite, modified by addn. of arabic gum and studied for microbial resistance and water vapor barrier properties. The films did not show any antibacterial activity. The addn. of arabic gum resulted in an increase in water permeability and solubility of the films.
Naukowy obszar badawczy obejmujący zagadnienia biodegradowalnych folii skrobiowych wypełnianych nanododatkami, stosowanymi coraz powszechniej w przemyśle spożywczym i opakowalnictwie, stale rozwija się i stanowi nowoczesne podejście do materiałów powłokowych nowej generacji. Najczęściej celem badań z tego zakresu jest modyfikacja parametrów fizykochemicznych oraz biologicznych folii poprzez zastosowanie odpowiednich dodatków plastyfikujących i wypełniających. Z racji tego, że nie istnieją teoretyczne wytyczne w sprawie doboru substancji modyfikującej predestynującej folie do konkretnych zastosowań przemysłowych, wyboru dokonuje się, opierając się na badaniach eksperymentalnych. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Agata Święciło*, Anita Kwaśniewska , Bożena Gładyszewska Wollastonite-filled and arabic gum-modified starch films. Part 5. Microbial and water barrier properties Folie skrobiowe napełniane wollastonitem i modyfikowane gumą arabską. Cz. V. Oddziaływanie na mikroorganizmy i właściwości barierowe** DOI: 10.15199/62.2017.7.9 Mgr inż. Anita KWAŚNIEWSKA - notkę biograficzną i fotografię Autorki wydrukowaliśmy w nr. 2/2017, str. 422. Prof. dr hab. Bożena GŁADYSZEWSKA - notkę biograficzną i fotografię Autorki wydrukowaliśmy w nr. 2/2017, str. 425. Katedra Mikrobiologii Środowiskowej, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Kr. St. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin, tel.: (81) 524-81-04, fax: (81) 445-60-31, e-mail: agata.swiecilo@up.lublin.pl Dr Agata ŚWIĘCIŁO w roku 1993 ukończyła studia na kierunku biologia na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, specjalność mikrobiologia. W 2002 r. uzyskała stopień doktora nauk biologicznych. Obecnie pracuje w Katedrze Mikrobiologii Środowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Specjalność - biochemia i fizjologia drożdży z gatunku Saccharomyces cerevisiae. * Autor do korespondencji: Starch films were filled with wollastonite, modifie [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

Bibliografia

[1] G. Scott, Polym. Degrad. Stab. 2000, 68, 1.
[2] A. Balaria, C.E. Johnson, P. Groffman, M.C. Fisk, Biogeochemistry 2014, 122, 313.
[3] D. Verbeken, S. Dierckx, K. Dewettinck, Appl. Microbiol. Biotechnol. 2003, 63, 10.
[4] A.S. Razak, A.M. Lazim, AIP Conf. Proc. 2015, 1678, id.050020
[5] A. Kwaśniewska, S. Muszyński, J. Tatarczak, G. Gładyszewski, B. Gładyszewska, Przem. Chem. 2016, 95, 2239.
[6] S. Muszyński, A. Kwaśniewska, S. Mleko, M. Tomczyńska-Mleko, B. Gładyszewska, Przem. Chem. 2016, 95, 2242.
[7] D.T. Clark, M.I. Gazi, S.W. Cox, B.M. Eley, G.F. Tinsley, J. Clin. Periodontol. 1993, 30, 238.
[8] C. Cherbut, C, Michel, V. Raison, T. Kravtchenko, M. Severine, Microb. Ecol. Health Dis. 2003, 15, 43.
[9] M.A. Montenegro, M.L. Boiero, L. Valle, C.D. Borsarelli,
[w:] Products and applications of biopolymers, (red. C.J.R. Veerbek), InTech, Croatia, 2012.
[10] J. Antoniou, F. Liu, H. Majeed, F. Zhong, Food Hydrocoll. 2015, 44, 309.
[11] R. Hema, P.N. Ng, A.A. Amirul, Polym. Bull. 2013, 70, 755.
[12] A.S. Abreu, M. Oliviera, A. de Sá, R.M. Rodrigues, M.A. Verqueira, A.A. Vinvte, A.V. Machado, Carbohydr. Polym. 2015, 129, 127.
[13] M. Mazura, A. Fazilah, M.H. Norziah, A.A. Karim, J. Food Sci. 2007, 72, C324.
[14] J.W. Rhim, S.I. Hong, H.M. Park, P.K.W. Ng, J. Agric. Food Chem. 2006, 54, 5814.
[15] J.L. Roberts, I.L. Baldwin, J. Bacteriol. 1942, 44, 653.
[16] I.B. Sorokulova, A.A. Krumnow, S. Pathirana, A.J. Mandell, V. Vodyanoy, Biotechnol. Prog. 2008, 24, 1147.
[17] A.A. Krumnow, I.B. Sorokulova, E. Olsen, L. Globa, J.M. Barbaree, V.J. Vodyanoy, J. Microbiol. Methods 2009, 78, 189.
[18] A. Sorrentino, G. Gorrasi, M. Tortora, V. Vittoria,
[w:] Polymer nanocomposites, (red. Y.W. Mai i Z.Z. Yu), Woodhead Publishing Ltd., Cambridge 2006.
[19] X. Tang, S. Alavi, T.J. Herald, Cereal Chem. 2008, 85, 433.
[20] A.M. Slavutsky, M.A. Bertuzzi, M. Armada, Braz. J. Food Technol. 2012, 15, 208.
[21] N. Vigneshwaran, L. Ammayappan, Q. Huang, Appl. Nanosci. 2011, 1, 137.
[22] I. Świetlicka, S. Muszyński, A. Kwaśniewska, M. Świetlicki, K. Gołacki, B. Gładyszewska, Przem. Chem. 2017, 96, 1135.
[23] Praca zbiorowa, Laboratorium z mikrobiologii ogólnej i środowiskowej, (red. J. Mrozowska), Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1999.
[24] S. Muszyński, A. Kwaśniewska, T. Oniszczuk, M. Szymanek A. Tomczyk, A. Leus, B. Gładyszewska, Przem. Chem. 2017, 96, 698.
[25] S.R.B. Kim, Y.G. Choi, J.K. Kim, S.T. Lim, LWT - Food Sci. Technol. 2015, 64, 475.

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Adiuwanty jako czynnik ograniczający rozkład metazachloru w glebach zanieczyszczonych metalami ciężkimi - DOI:10.15199/62.2017.7.14

Olga Zajączkowska Mariusz Kucharski

Obecne w glebie metale ciężkie, takie jak miedź, cynk i ołów, mogą pochodzić ze źródeł naturalnych i antropogenicznych. Głównymi źródłami antropogenicznego zanieczyszczenia gleb jest przemysł wydobywczy i hutniczy, składowiska odpadów, pola irygacyjne oraz rolnictwo. Podwyższona zawartość metali ciężkich nie dyskwalifikuje gleb z użytkowania rolniczego, a jedynie modyfikuje rodzaj uprawianej rośliny i przeznaczenie plonu. Nie wpływa także na zakres prac agrotechnicznych przewidzianych dla danej uprawy. Chemiczna ochrona roślin jest nieodzownym elementem współczesnego rolnictwa. Herbicydy (środki chwastobójcze), podobnie jak inne substancje wprowadzane do gleby, podlegają licznym przemianom i reakcjom. Rozkład substancji aktywnej herbicydu w glebie zależy od wielu czynników, wśród których dominują: typ gleby, jej temperatura i wilgotność, zawartość węgla organicznego, skład granulometryczny oraz aktywność mikrobiologiczna1, 2). Jak wynika z badań, zawartość metali ciężkich może modyfikować zachowanie się organizmów i substancji znajdujących się lub wprowadzanych do gleby3, 4). Metale mogą wpływać na procesy degradacji herbicydów poprzez katalizowanie reakcji rozkładu, tworzenie z substancjami czynnymi kompleksów oraz modyfikację procesów sorpcji, transportu w glebie i podatności na rozkład5), a także mogą oddziaływać na mikroorganizmy glebowe, których liczebność i aktywność determinuje przebieg i szybkość rozkładu herbicydów6). Dotychczasowe badania wskazują, że obecność metali ciężkich, szczególnie w glebach lekkich o małej zawartości substancji organicznej, może przyspieszać rozkład herbicydu, najczęściej w okresie pierwszych 2-3 tygodni po aplikacji6, 7). W przypadku stosowania herbicydów doglebowych może to powodować obniżenie skuteczności w zwalczaniu wschodzących chwastów, co wiąże się ze spadkiem plonowania lub wykonaniem zabiegów uzupełniających, które podnoszą koszty uprawy i mogą wpływać negatywnie na jakość uzyskaneg więcej »

Aktualności

Ważna inwestycja Grupy Azoty w Puławach Grupa Azoty uzyskała właśnie zezwolenie na budowę wytwórni nawozów granulowanych na bazie saletry amonowej w Podstrefie Puławy Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Starachowice" SA. Inwestycja z budżetem ok. 385 mln zł będzie skorelowana z drugim realizowanym przez tę spółkę przedsięwzięciem inwestycyjnym, polegającym na rozbudowie i modernizacji wytwórni kwasu azotowego oraz z budową nowej linii neutralizacji. Łącznie do 2021 r. puławska spółka Grupy Azoty przeznaczy ponad 1,1 mld zł na rozwój segmentu nawozowego. - Puławskie inwestycje wpisują się w cele strategiczne Grupy Azoty, zgodnie z którymi do 2020 r. Grupa wzmocni swoją pozycję wśród liderów rozwiązań dla rolnictwa w Europie. Poszukujemy dalszych możliwości rozwoju i poprawy efektywności produkcji nawozowej. Projekt realizowany jest z wykorzystaniem know-how Grupy Azoty Kędzierzyn, co jest kolejnym dowodem na coraz silniejszą konsolidację i integrację Grupy Azoty - podkreślił dr Wojciech Wardacki, prezes Grupy Azoty. Dzięki realizowanej w Puławach budowie wytwórni kwasu azotowego i dwóch linii granulacji mechanicznej saletry portfolio produktów rozszerzy się o saletrzak i mechanicznie granulowaną saletrę amonową, czyli produkty o wyższych parametrach bezpieczeństwa w transporcie i lepszej aplikacji na polach. Ofertę wzbogacą również saletry wapniowa, magnezowa i potasowa oraz wapniowo- magnezowa, czyli nowe nawozy dla ogrodnictwa i warzyw. - Będziemy dysponowali niezwykle elastycznymi instalacjami i dużo większą ofertą dla naszych odbiorców rolników. Nie bez znaczenia jest fakt, że wytwórnia nawozów granulowanych powstaje na terenie puławskiej podstrefy Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Starachowice" SA. Jest to kolejna, czwarta już inwestycja realizowana w SSE - mówi Jacek Janiszek, prezes Grupy Azoty Puławy. Grupa Azoty Puławy zrealizowała już na terenie strefy rewamping mocznika oraz budowę wytwórni nawozów płynn więcej »

Badanie efektywności kurtyn wodnych przy niekontrolowanym uwolnieniu par acetonu - DOI:10.15199/62.2017.7.19

Tomasz Węsierski

Skuteczność działania wody na pary substancji niebezpiecznych jest zależna od rozpuszczalności danej substancji w wodzie, reaktywności względem niej lub składników w niej zawartych oraz szybkości dyfuzji do wnętrza kropli1). Ma to swoje odzwierciedlenie w danych doświadczalnych, gdyż zaobserwowano dużą użyteczność wody w likwidacji par takich związków, jak amoniak, fluorowodór lub chlor1-7). Szeroko badano również możliwości wykorzystania kurtyn wodnych do usuwania zagrożeń związanych z parami węglowodorów i mieszanin węglowodorowych8-15). Ze względu na bardzo małą rozpuszczalność węglowodorów w wodzie nie obserwuje się istotnego zmniejszenia stężenia par. Istnieje jednakże możliwość wykorzystania kurtyn w postaci barier ograniczających przemieszczanie się chmur par węglowodorów, lub też przy odpowiedniej intensywności i kierunku podawania, jako elementu ułatwiającego dyspersję. Efekt rozcieńczania będzie zależny m.in.od intensywności podawania strumienia wody, odległości pomiędzy dyszą a miejscem uwolnienia oraz od rodzaju dyszy15, 16). Zdecydowanie lepszą efektywność kurtyn wodnych niż w przypadku par węglowodorów obserwuje się dla rozpuszczalnych w wodzie związków organicznych. Dla liniowych alkoholi małocząsteczkowych obserwuje się istotne różnice w skuteczności kurtyn, przy czym ich skuteczność maleje wraz ze wzrostem liczby atomów węgla w łańcuchu. Obserwowana efektywność jest również znacznie mniejsza niż dla amoniaku. Efektywność kurtyn względem NH3 jest 10-55 razy większa niż względem metanolu i butan-1-olu17). Część doświadczalna Materiały Stosowano aceton cz.d.a. o czystości min. 99,5% produkcji Avantor Performance Materials (wcześniej POCh Gliwice). Metodyka badań W ramach badań analizowano zmianę stężenia acetonu w funkcji czasu po poddaniu jego par działaniu odgórnej kurtyny wodnej. Strumień wody podawano z dyszy o średnicy 1 mm. W badanym przedziale wydajności kurtyn strumień ten charakteryzował się średnicą więcej »

Badanie kompozytów polimerowych z grafenem i ceramiką metodą DSI - DOI:10.15199/62.2017.7.25

Anna Makuch Maria Trzaska Konstanty Skalski

Badania nad nowymi materiałami kompozytowymi na bazie polimerów wzbogaconymi odmianami alotropowymi węgla prowadzone są obecnie w wielu ośrodkach na świecie1-6). Wyniki tych badań wykazują, że wzbogacone materiały polimerowe, pod warunkiem odpowiedniego przygotowania składników oraz zastosowania właściwych parametrów technologicznych procesu, mają znacząco korzystne właściwości mechaniczne, fizyczne, a w szczególności termiczne. Jednocześnie w tego typu materiałach bardziej niż w innych można kształtować i projektować właściwości poprzez odpowiedni dobór składników, kształtu i wielkość cząstek oraz zawartość fazy dyspersyjnej7- 9). W celu uzyskania korzystnych właściwości fizyczno-chemicznych nowego kompozytu kluczowe jest otrzymanie jednorodnego proszku kompozytowego, a następnie jego termiczna konsolidacja z zastosowaniem odpowiednich parametrów procesu technologicznego10). Udział składników oraz sposób ich przygotowania do procesu konsolidacji decyduje o właściwej strukturze uzyskanego materiału kompozytowego i jego właściwościach mechanicznych. Do oceny właściwości mechanicznych nowych kompozytów tradycyjne testy wytrzymałościowe wymagają przygotowania próbek o określonym kształcie, wielkości i w określonej liczbie, co stanowi znaczną niedogodność. W metodzie indentacji DSI nie ma takich wymagań i z tego względu od lat 80. XX w. jest ona stosowana do badania taśm, powłok i materiałów występujących w niewielkich ilościach11-14). 1568 96/7(2017) Prof. dr hab. inż. Konstanty SKALSKI w roku 1966 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. W 1987 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na tym samym wydziale, a w 2004 r. otrzymał tytuł profesora. Od 2014 r. pracuje w Instytucie Mechaniki Precyzyjnej. Specjalność - mechanika materiałów, inżynieria biomedyczna. Table 1. Characteristics of composite powder blends Tabela 1. Skład mieszanek proszków kompozytowych Proszek PA, g Gn, więcej »

Identyfikacja parametrów określających podatność węgli brunatnych na zgazowanie - DOI:10.15199/62.2017.7.27

Martyna Tomaszewicz Grzegorz Tomaszewicz Piotr Babiński Jarosław Zuwała

Węgiel brunatny jest jednym z podstawowych surowców energetycznych. W Polsce jest wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej w energetyce zawodowej, w elektrowniach Polskiej Grupy Energetycznej SA (Turów, Bełchatów) oraz w Zespole Elektrowni PAK (Pątnów, Adamów, Konin). W elektrowniach opalanych węglem brunatnym zainstalowanych jest 9000 MW mocy elektrycznej i produkuje się rocznie ok. 50 TWh energii elektrycznej, co odpowiada ok. 35% całości generowanej energii elektrycznej w Polsce. Inne niż do produkcji energii elektrycznej i cieplnej wielkoskalowe wykorzystanie węgla brunatnego w Polsce nie jest stosowane. Jednocześnie węgiel brunatny wykorzystywany jest w sposób ograniczony przez sektor ogrzewnictwa indywidualnego, lokalnie w rejonie kopalni odkrywkowych. Węgiel brunatny w Polsce jest wydobywany w trzech rejonach: bełchatowskim, turoszowskim oraz konińskim. Sumaryczne wydobycie węgla brunatnego w Polsce wynosiło 60,175 mln t w 2016 r.1) i było o 4,26% mniejsze niż w 2015 r. Wszystkie kopalnie są połączone z energetyką zawodową, praktycznie całe wydobycie jest kierowane do elektrowni. Wyjątkiem jest niewielka kopalnia Sieniawa, która jest nastawiona na lokalnych konsumentów. W wyniku eksploatacji złóż węgla brunatnego następuje ich wyczerpywanie i poszczególne pola wydobywcze są zamykane. Dlatego niezwykle ważne jest udostępnianie nowych złóż węgla brunatnego. W obszarze zainteresowania PGE GiEK SA, do perspektywicznych złóż węgla brunatnego można zaliczyć złoże Gubin oraz złoże Złoczew2). W 2014 r. zostało utworzone konsorcjum składające się z Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla (IChPW) oraz Polskiej Grupy Energetycznej Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA do realizacji projektu badawczego pt. "Wykorzystanie węgli brunatnych w procesie zgazowania fluidalnego dla wysokoefektywnej produkcji gazu syntezowego". Finansowanie projektu zapewniło Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu polsko-japońskiej współ więcej »

IV Kongres "Polska Chemia"

Jerzy Polaczek Jan Szyprowski

Już po raz czwarty odbył się Kongres "Polska Chemia", zorganizowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego tym razem w toruńskim Centrum Kulturalno- -Kongresowym Jordanki w dniach 7 i 8 czerwca 2017 r. Dwie pierwsze edycje Kongresu miały miejsce w Puławach, a trzecia w Krakowie. Otwierając obrady Kongresu Pan dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu Izby, przytoczył dane makroekonomiczne podsumowujące obecną pozycję polskiego sektora chemicznego. Produkcja sprzedana polskiego przemysłu chemicznego wzrosła w 2016 r. o 5,3%, a inwestycje o 2,7%. Udział przemysłu chemicznego w produkcji sprzedanej całego przemysłu wynosi już 12,2% (udział przemysłu paliwowego stanowi 4,6%). Izba jest jedną z najaktywniejszych organizacji samorządu gospodarczego w Polsce i skutecznie broni interesów swoich członków na terenie Polski i w Unii Europejskiej. W sesji otwierającej Kongres wystąpili Goście Specjalni. Pan Wojciech Jasiński, prezes zarządu Polskiego Koncernu Naftowego Orlen SA, Partnera Strategicznego Kongresu, podał, że inwestycje Koncernu w 2017 r. wyniosą 2 mld zł i obejmą budowę wytwórni polietylenu i polipropylenu w Unipetrolu (Czechy) oraz wytwórni propylenu (przez metatezę olefin) w Płocku. Zapewnił, że Koncern będzie aktywnie wspierał się posiadanymi przez siebie zasobami z obszaru badań i rozwoju oraz wysokim potencjałem innowacyjnym pracowników. Jednocześnie, wskazując na wyzwania stojące przed firmą, mówił o rozwoju elektromobilności oraz rozbudowie segmentu petrochemicznego. Kolejny Gość Specjalny Kongresu, Pan Piotr Cieśliński, poseł na Sejm Rzeczypospolitej i przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Przemysłu Chemicznego, z uznaniem wypowiedział się o wzroście liczby członków Izby (podwojenie w ciągu 4 lat!), o merytorycznej pracy Izby oraz o ekspertyzach wykonywanych przez nią na potrzeby zespołu sejmowego. Ze szczególnym uznaniem Poseł wypowiedział się o działalności integracyjnej Izby, w tym o Kongres więcej »

Komercyjnie dostępne żywice epoksydowe jako surowce do produkcji 2,2-bis[4-(2,3- -dihydroksypropoksy)fenylo]propanu - DOI:10.15199/62.2017.7.33

Mariusz Tryznowski Tomasz Gołofit Aleksandra Świderska

Three com. epoxy resins and pure bisphenol A diglycidyl ether were studied for thermal stability. The bisphenol A diglycidyl ether was prepd. by vacuum distn. of an epoxy resin. The 2,2-bis[4-(2,3-dihydroxypropoxy)phenyl]propane dicarbonate was prepd. in high yield (85-96%) by conversion of the ether. Its structure was confirmed by spectroscopic methods. The biscyclic carbonate showed a high thermal stability. Zbadano właściwości komercyjnie dostępnych żywic epoksydowych Epidian 4, 5 i 6 oraz czystego eteru diglicydylowego bisfenolu A. Eter ten uzyskano przez próżniową destylację żywicy Epidian 6. Z tego eteru otrzymano z dużą wydajnością (85-96%) diwęglan 2,2-bis[4-(2,3- -dihydroksypropoksy)fenylo]propanu. Jego budowę potwierdzono metodami spektroskopowymi. Zbadano stabilność termiczną eteru oraz żywic. Biscykliczny węglan bisfenolu A odznaczał się dużą stabilnością termiczną. Produkcja poliuretanów (PU), otrzymywanych w reakcji polioli z diizocyjanianami, osiągnęła w 2016 r. 18 mln t1). Podczas otrzymywania diizocyjanianów w jednym z etapów syntezy powstają stechiometryczne ilości chlorków uciążliwych dla środowiska naturalnego. Diizocyjaniany są rakotwórcze, mutagenne i reprotoksycz-ne2). Pomimo ich powszechnego stosowania w różnych gałęziach przemysłu, Unia Europejska i Agencja Ochrony Środowiska wprowadziły liczne obostrzenia w ich stosowaniu, transporcie i handlu3-5). Konwencjonalne PU z powodzeniem mogą być zastąpione przez bezizocyjanianowe poli(hydroksyuretany) (non-isocyanate poly(hydroxyurethane)), które są otrzymywane w wyniku poliaddycji diamin do biscykliczych węglanów pięcio- lub sześcioczłonowych6-12). Podczas syntezy polihydroksyuretanów (PHU) nie powstają żadne produkty uboczne, a sam proces przebiega bez dodatkowego katalizatora, co jest bardzo pożądane z punktu widzenia ekologii i ochrony środowiska11). Istnieje wiele metod otrzymywania biscyklicznych węglanów pięcio- i sześcioczłonowych. Jedną z tańszy więcej »

Laureaci Nagrody Nobla - DOI:10.15199/62.2017.7.1

Ludwik M. Bednarz

Najstarszym w historii laureatem Nagrody Nobla jest Leonid "Leo" Hurwicz, polski ekonomista i matematyk, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i doktor honoris causa Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, profesor University of Minnesota. W wieku 90 lat otrzymał on tę nagrodę w 2007 r. za teorię wykorzystującą systemy matematyczne do analizy i projektowania procesów gospodarczych. Ze względu na stan zdrowia Hurwicz nie mógł pojechać do Sztokholmu po odbiór nagrody. Wręczył mu ją ambasador Szwecji w Stanach Zjednoczonych, na terenie kampusu University of Minnesota w Minneapolis. Teoria Hurwicza pozwala ekonomistom zdeterminować skuteczne mechanizmy rynkowe, regulacje i procedury wyborów. Wcześniej ekonomiści często unikali modelowania zjawisk ekonomicznych. Prace Hurwicza wykazały, że modele ekonomiczne mogą stanowić podstawę analizy takich systemów, jak kapitalizm i socjalizm oraz pokazały jak bodźce materialnego zainteresowania w tych systemach wpływają na członków społeczeństwa. Hurwicz wyjaśnił dlaczego centralnie planowane gospodarki muszą upaść i jak bodźce dla indywiduów wpływają na procesy podejmowania decyzji. Teoria ta, zwana mechanism design, jest działem mikroekonomiki, nauki, która bada, jak biznesy i instytucje mogą osiągnąć pożądany socjalny i ekonomiczny wynik, uwzględniając ograniczenia wynikające z interesów poszczególnych indywiduów i niepełnej informacji. Mechanism design uwzględnia prywatne informacje i bodźce, by zwiększyć zrozumienie przez ekonomistów mechanizmu rynkowego i pokazuje jak bodźce (pieniądze) mogą spowodować, że uczestnicy ujawnią swe prywatne informacje dla stworzenia optymalnego wyniku. Oprócz Hurwicza nagrodę tę otrzymali Eric Maskin i Roger Myerson, którzy razem z nim teorię rozwinęli i ją wzbogacili. Leonid (Leo) Hurwicz twórczą część życia spędził w Stanach Zjednoczonych. W 1917 r. jego rodzice przenieśli się z Warszawy do Moskwy, gdzie urodził się on tuż przed wybuchem więcej »

Metale ziem rzadkich. Otrzymywanie i odzysk z materiałów odpadowych - DOI:10.15199/62.2017.7.30

Mariola Saternus Joanna Willner Agnieszka Fornalczyk Magdalena Lisińska

Lantanowce wraz ze skandem i itrem są nazywane metalami ziem rzadkich. Nie jest to właściwa nazwa, ponieważ niektóre pierwiastki należące do tej grupy nie są wcale tak rzadkie. Najwięcej w skorupie ziemskiej można znaleźć ceru i itru, a najmniej jest tulu i prometu. Ten ostatni jest produktem rozszczepienia uranu. Pierwsze lantanowce zostały wyekstrahowane w XVIII w. z gadolinitu przez fińskiego chemika Johana Gadolina. Gadolinit zawiera terb, erb, itr, lutet, holm, tul i dysproz. Pozostałe pierwiastki (cer, lantan, neodym, prazeodym, samar, gadolin i europ) zostały wydzielone z cerytu. Tylko promet został odkryty w 1941 r. jako produkt reakcji jądrowych1-5). Większość metali ziem rzadkich ma coraz większe znaczenie we współczesnym świecie. Stosowane są jako katalizatory (23%), magnesy (22%), lasery medyczne i wojskowe oraz do wyrobu szkła i wielu stopów (tabela 1). Wiele z nich wykorzystuje się codziennie, używając energooszczędnych lamp LED, telewizorów lub laptopów. W tabeli 2 przedstawiono zawartość (zużycie) metali ziem rzadkich w lampach LED. Table 1. Examples of application of rare earth metals6) Tabela 1. Przykłady zastosowania metali ziem rzadkich6) Zastosowanie Y La Ce Pr Nd Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Stopy + + + + + + + + + + + + + + + Akumulatory - + + + + - - - + - - - - - - Katalizatory + + + + + + - + - - - - - - + Ceramika + + + + + + + + - + + + + - + Elektronika + + + + + - - - + + - + - - - Szkło + + + + + + + + + + + + + + + Lampy + + + + - + + - + + + + + - - Lasery + + + + + + + + + + + + + + + Magnesy - - + + + + + + + + + - - - - Fosfory + + + - - + + + + + + + + + + 1596 96/7(2017) Mgr inż. Magdalena LISIŃSKA w roku 2015 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Metalurgii Politechniki Śląskiej w Katowicach. Od 2016 r. jest doktorantką na tym samym wydziale. Specjalność - logistyka przemysłowa. Dr inż. Agnieszka FORNALCZYK w roku 1999 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Mater więcej »

Metody modyfikacji drewna - DOI:10.15199/62.2017.7.24

Urszula Malaga-Toboła Mariusz Łapka Marta Kurek Marcin Łukasiewicz Sławomir KoUrszula Malaga-Tobołaa * Mariusz Łapkaa Marta Kurekb Marcin Łukasiewicza Sławomir Kocira

Drewno jest naturalnym materiałem kompozytowym o osnowie polimerowej. Podstawowe związki wielkocząsteczkowe w drewnie to celuloza (38-50%), lignina (15-25%) i hemicelulozy (23-32%), które mogą mieć charakter jednorodny lub niejednorodny. W drewnie zawarte są również inne substancje, tj. węglowodany (w tym skrobia), białka, garbniki, tłuszcze oraz terpeny, związane z drewnem w sposób niestrukturalny. W związku z tym, podstawowymi pierwiastkami wchodzącymi w skład drewna są: węgiel (49,5%), tlen (43,8%), wodór (6,0%) i azot (0,2%)1, 2). Związkiem, który w drewnie odgrywa szczególną rolę jest celuloza. Stanowi ona objętościowo największą jego część. W sensie chemicznym jest ona polisacharydem zbudowanym z jednostek anhydroglukozowych powiązanych ze sobą wiązaniami β-1,4-glikozydowymi. Monomerem celulozy, podobnie jak w przypadku skrobi i glikogenu, jest glukoza, ale jednostką powtarzalną anhydrocelobioza. Średni stopień polimeryzacji celulozy w drewnie wynosi 9-10·103. Celuloza naturalna stanowi podstawowy składnik ściany komórkowej (pierwotnej i wtórnej) roślin, gdzie występuje tylko i wyłącznie w formie liniowej, nie wykształcając odgałęzień. Jedną z podstawowych właściwości celulozy jest tendencja do tworzenia intra- i intermolekularnych wiązań wodorowych. Dzięki temu poszczególne makrołańcuchy celulozowe tworzą wiązki, które agregują, tworząc mikrofibryle zawierające fragmenty krystaliczne i amorficzne. Mikrofibryle z kolei agregują w fibryle, z których składają się właściwe włókna celulozowe. Konsekwencją budowy fibrylarnej oraz silnych wiązań wodorowych jest nierozpuszczalność celulozy w większości popularnych rozpuszczalników oraz wysoka odporność mechaniczna materiałów celulozowych, w tym drewna. Oddziaływanie rozpuszczalników (głównie polarnych) na celulozę powoduje pęcznienie materiału, co umożliwia wniknięcie czynnika modyfikującego do wnętrza drewna3, 4). W odróżnieniu od regularnej struktury celulozy, która więcej »

Metody otrzymywania kwasu adypinowego o potencjalnym zastosowaniu przemysłowym - DOI:10.15199/62.2017.7.7

Dawid Lisicki Gabriela Dobras Beata Orlińska Jan Zawadiak

Globalną wielkość rynku kwasu adypinowego AA (adipic acid) wyceniono w 2014 r. na 6,4 mld USD i oczekuje się dalszego jej wzrostu do 7,7 mld USD w 2020 r.1). Światowa produkcja AA w 2014 r. wynosiła powyżej 2,3 mln t, z czego 58% zużyto do produkcji nylonu 66 oraz żywic, 5-10% wykorzystano jako dodatek do żywności, 8-12% do produkcji poliuretanów, 5-8% w plastyfikatorach, a 10-12% w innych zastosowaniach, w tym w produkcji wypełniaczy, wosków, dodatków do papieru i kosmetyków2). W skali przemysłowej AA produkowany jest z cykloheksanu lub fenolu3) (rys. 1). Najwięksi producenci AA to Rhodia (545 tys. t/r), Ascend Performance Materials (400 tys. t/r), BASF (260 tys. t/r) i Shandong Haili Chemical Industry (Bohui) (225 tys. t/r)4, 5). AA otrzymuje się głównie z cykloheksanu przez dwuetapowe utlenianie. W pierwszym etapie cykloheksan utlenia się powietrzem w fazie ciekłej pod ciśnieniem 0,5-2,0 MPa w temp. 140-180°C w obecności soli kobaltu, chromu lub żelaza6-10). W wyniku utleniania otrzymuje się mieszaninę cykloheksanonu i cykloheksanolu (K/A) w stosunku 1:111). Niedogodnością procesu jest spadek selektywności reakcji wraz ze wzrostem konwersji. Konieczne jest tym samym prowadzenie procesu z niskim stopniem przereagowania surowca, wynoszącym 4-8%, oraz odparowywanie i zawracanie znacznych ilości cykloheksanu. Światowa produkcja mieszaniny K/A wynosi obecnie ok. 7 mln t12). Ponad 90% otrzymanej mieszaniny K/A stosuje się jako półprodukt do otrzymania AA i kaprolaktamu. W drugim etapie syntezy AA cykloheksanon i/lub cykloheksanol utlenia się 50-60-proc. kwasem Methods for production of adipic acid of industrial importance Metody otrzymywania kwasu adypinowego o potencjalnym zastosowaniu przemysłowym DOI: 10.15199/62.2017.7.7 OH O + H2 HNO3 COOH COOH O2 OH C3H6 O2 OOH OOH H2 Fig. 1. Industrial methods for production of adipic acid Rys. 1. Przemysłowe metody otrzymywania AA 1486 96/7(2017) Prof. dr hab. inż. Jan ZAWAD więcej »

Metody pomiaru oraz oceny gazoprzepuszczalności złóż porowatych - DOI:10.15199/62.2017.7.20

Grzegorz Wałowski

Przepływ gazu przez ośrodki o strukturze porowatej ma miejsce w wielu obszarach procesowych. Najczęściej związany jest z filtracją oraz dystrybucją (migracją) gazów procesowych w adsorbentach. Występuje także w procesach technologicznych związanych ze szczelinowaniem oraz termicznym procesowaniem węgla, rozpatruje się też przepływ gazów przez górotwór oraz różnego rodzaju karbonizaty, takie jak koks lub węgle aktywowane1-4). W wielu procesach technologicznych praca aparatów i zachodzący w nich przepływ gazu uzależnione są od rodzaju i budowy dystrybutorów, które bardzo często wykonane są z materiałów porowatych5). Innym charakterystycznym przykładem przepływu gazu w materiałach porowatych jest jego ruch w złożach georeaktora w trakcie procesu podziemnego zgazowania węgla, który obecnie jest jedną z nowocześniejszych technologii pozyskiwania energii z węgla w miejscu jego zalegania3). Również w przypadku tradycyjnego eksploatowania złóż węglowych istotną rolę odgrywa przepływ gazu w strukturach węgla, w przypadku złóż o wysokim zametanowaniu pokładów. Stosuje się wtedy technologię odmetanowania dla bezpieczeństwa prowadzonych prac górniczych6). Naturalnym materiałem porowatym są także górotwory stanowiące ogromny rezerwuar gazu zawartego w drobnych szczelinach skał łupkowych. Wymuszenie ruchu (wydobycie na powierzchnię) tak uwięzionego gazu wymaga zastosowania procesu zwanego szczelinowaniem4). Zagadnienia procesowe odnoszące się do mechaniki przepływu gazu przez złoża porowate są w literaturze rozpatrywane zasadniczo dla dwóch różniących się konfiguracją złoża układów. Pierwsze (w znacznej przewadze liczbowej publikacji) odnoszą się do ośrodków ziarnistych, dla których ruch płynu odbywa się w przestrzeni wolnej pomiędzy ziarnami materiału. Drugie układy, stanowiące stałe materiały porowate, cechują się szkieletową budową, których struktura determinuje warunki i charakter przepływu płynów. W takich szkieletowych układach przepły więcej »

Możliwości zastosowania ekstraktów roślinnych zawierających związki fenolowe w rolnictwie ekologicznym - DOI:10.15199/62.2017.7.15

Karolina Korzeniowska Sebastian Żmudzki Krzysztof Ambroziak Piotr P. Wieczorek

W ostatnich dekadach ochrona środowiska stała się ważnym aspektem przy wyborze sytemu produkcji rolniczej, w szczególności mającej na celu produkcję żywności. Stosowanie pestycydów i nawozów mineralnych w rolnictwie konwencjonalnym jest jednym z głównych problemów środowiskowych. Przyczyniają się one wprawdzie do znaczącego wzrostu produkcji, ale powodują również degradację i zanieczyszczenie środowiska. Wyniki badań wskazują na ich łatwe przedostawanie się do środowiska naturalnego oraz szkodliwy wpływ na funkcjonowanie ekosystemów, a także na zdrowie człowieka1, 2). W związku z tym poszukiwane są produkty zawierające związki organiczne pochodzenia naturalnego, które mogą zastąpić substancje syntetyczne i być równie skuteczne w zwiększaniu produkcji roślinnej. Alternatywą dla nawozów mineralnych i pestycydów mogą być formulacje powstałe na bazie ekstraktów pochodzenia roślinnego. W przeciwieństwie do związków syntetycznych, ekstrakty roślinne są zazwyczaj nietoksyczne, biodegradowalne i nie zanieczyszczają środowiska. Są także nieszkodliwe dla organizmów żywych zasiedlających ekosystemy sąsiadujące z polami uprawnymi3). Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne to system zarządzania produkcją, wykorzystujący głównie środki pochodzenia biologicznego i mineralnego, nie przetworzone w sposób technologiczny. Ma ono na celu utrzymanie produkcji rolniczej przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowej aktywności biologicznej gleby, a jego metody nie powodują degradacji środowiska. Głównym założeniem metod rolnictwa ekologicznego jest brak stosowania agrochemikaliów, a wysoka jakość biologiczna plonów oraz żyzność gleby ma być zapewniona dzięki aktywizacji naturalnych zasobów rolnych. 96/7(2017) 1519 Prof. dr hab. inż. Piotr P. WIECZOREK - notkę biograficzną i fotografię Autora wydrukowaliśmy w nr. 6/2017, str. 1341. Dr inż. Krzysztof AMBROZIAK w roku 2000 ukończył studia na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki więcej »

Naprężenia skurczowe generowane podczas fotoutwardzania eksperymentalnego kompozytu stomatologicznego. Cz. II - DOI:10.15199/62.2017.7.8

Kinga Bociong Joanna Nowak Agata Szczesi Michał Krasowski Krzysztof Sokołowski Monika Domarecka Jerzy Sokołowski

Wykorzystanie żywicznych, kompozytowych materiałów stomatologicznych pozwala wiernie i estetycznie odtworzyć zniszczone twarde tkanki zęba. Jednak ich stosowanie wiąże się z kilkoma, jeszcze nierozwiązanymi problemami, z których najważniejsze są skurcz polimeryzacyjny oraz efekty termiczne generowane podczas naświetlania polimerowych materiałów wypełniających.Skurcz polimeryzacyjny kompozytów stomatologicznych jest wynikiem przekształcania (podczas fotopolimeryzacji) oligomerów dimetakrylanowych w makrocząsteczki. W czasie tego procesu wraz z wytworzeniem krótkich wiązań kowalencyjnych pomiędzy makrocząsteczkami zanikają relatywnie słabe, pierwotne oddziaływania van der Waalsa. Prowadzi to do zmniejszenia początkowej odległości między cząsteczkami monomeru (0,3-0,4 nm) do odległości pojedynczego wiązania kowalencyjnego pomiędzy merami2-4) (ok. 0,15 nm). Większość kompozytów komercyjnych zmniejsza swoją objętość o 2-3%5-7). Skutkiem tego zjawiska są naprężenia skurczowe powstające w materiale zamkniętym w ubytku i połączonym z jego ścianami. Naprężenia generowane są na granicy tkanek i materiału rekonstruującego. Mogą one prowadzić do powstania defektów pobrzeży, nadwrażliwości pozabiegowej, stanów zapalnych, następnie do utraty szczelności oraz mikroprzecieku, a w konsekwencji również do wtórnej próchnicy8). Naprężenia skurczowe materiałów kompozytowych wynoszą 6-17 MPa. Wartość graniczna, która może uszkodzić połączenie z zębiną wynosi 17-20 MPa9). Próby zmniejszenia lub eliminacji naprężeń skurczowych koncentrują się na modyfikacji składu kompozytów poprzez wprowadzanie nowych komonomerów o mniejszym skurczu polimeryzacyjnym1, 10-13) i niższym współczynniku sprężystości, oraz dodatek nowych napełniaczy i inhibitorów polimeryzacji1, 14, 15). Przedstawiono wyniki badań naprężeń skurczowych generowanych podczas naświetlania eksperymentalnego kompozytu stomatologi więcej »

Nowy polimerowy materiał bakteriostatyczny modyfikowany pochodną rodaminy B (RTF) - DOI:10.15199/62.2017.7.12

Andrzej S. Swinarewa Tomasz Flaka Beata Rozwadowska Hubert Okła Jadwiga Gabor Marta Łężniak Klaudia Kubik Beata Swinarew Stanisław Boryczka

Większość dostępnych handlowo polimerów ulega biodegradacji jedynie w minimalnym stopniu, co jest spowodowane małą podatnością na rozkład przez grzyby, bakterie lub roztocza oraz dużą odpornością na większość rozpuszczalników. Te właściwości powinny zapewnić warunki nieprzyjazne dla rozwoju kolonii mikroorganizmów ze względu na niewielką ilość dostępnego pokarmu. Jednak podczas normalnego użytkowania większość materiałów bywa pokryta zanieczyszczeniami w postaci łoju, resztek żywności lub kurzu, które mogą być dobrym siedliskiem dla takich organizmów, jak bakterie. W większości przypadków zjawisko to nie ma większego wpływu na użytkowanie materiału, ale w produktach medycznych lub higieny osobistej (strzykawki, szczoteczki do zębów, kabiny prysznicowe) oraz przedmiotów osobistych (słuchawki), właściwości bakteriostatyczne stają się bardzo pożądane. Zaprezentowano metodę otrzymywania nowego materiału bakteriostatycznego oraz jego praktyczne możliwości zastosowania. Walka z zakażeniami bakteryjnymi za pomocą antybiotyków staje się z roku na rok coraz mniej skuteczna z uwagi na wzrastającą odporność bakterii1-3). Dlatego też poza leczeniem, niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki, zapewniającej ograniczanie namnażania się kolonii bakteryjnych na przedmiotach codziennego użytku. Obecnie najczęściej stosowanymi metodami zwalczania bakterii na powierzchni materiałów jest sterylizacja oraz tworzenie powierzchni ochronny więcej »

Ocena potencjalnych szkód środowiskowych związanych z zanieczyszczeniami wodnymi podczas podziemnego zgazowania węgla z zastosowaniem analizy cyklu życia - DOI:10.15199/62.2017.7.16

Dorota Burchart-Korol Agata Fugiel Piotr Krawczyk

Węgiel kamienny i brunatny są w Polsce głównymi paliwami stosowanymi do produkcji zarówno energii elektrycznej, jak i ciepła. Od kilku lat rozwijane są czyste technologie węglowe, do których należy PZW. Technologia ta może stanowić alternatywę dla stosowanych dotychczas technologii wydobycia węgla w kopalniach, w których złoża nie nadają się do eksploatacji tradycyjnymi metodami górniczymi ze względów technicznych lub ekonomicznych. Produktem PZW jest gaz procesowy, który może być wykorzystany w produkcji energii i w przemyśle chemicznym1, 2). Wartość opałowa gazu procesowego zależy m.in. od jakości węgla oraz od rodzaju czynników zgazowujących. Przegląd metod PZW oraz możliwości ich stosowania w warunkach krajowych przedstawiono w pracach3, 4), natomiast ocenę aspektów środowiskowych, technicznych i ekonomicznych podziemnego zgazowania węgla przedstawiono w pracach5, 6). Główną zaletą stosowania technologii PZW jest możliwość przetwarzania węgla bezpośrednio w miejscu jego zalegania, bez 1524 96/7(2017) Dr inż. Piotr KRAWCZYK w roku 1995 ukończył studia na Wydziale Budownictwa Politechniki Śląskiej (kierunek budownictwo lądowe), a w 1997 r. studia w zakresie techniki ochrony środowiska w Internationales Hochschulinstitut w Zittau (Niemcy). W 2004 r. ukończył także studia I stopnia w Wyższej Szkole Bankowości i Finansów w Katowicach. W 2017 r. uzyskał stopień doktora w dyscyplinie inżynieria środowiska w Głównym Instytucie Górnictwa. Jest głównym specjalistą badawczo-technicznym w Zakładzie Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach. Specjalność - inżynieria środowiska, finanse, ekoefektywność. konieczności jego wydobywania, przeróbki oraz transportu do elektrowni w celu produkcji energii6). W literaturze przedstawiono wyniki środowiskowej analizy CLA procesu podziemnego zgazowania węgla do uzyskania energii elektrycznej. Wykazano, że technologia PZW jest technologią o małym wpływi więcej »

Oczyszczanie ścieków z przemysłu syntezy chemicznej metodą osadu czynnego. Cz. II. Charakterystyka osadu czynnego - DOI:10.15199/62.2017.7.6

Krzysztof Barbusińskia Izabela Płonka Barbara Pieczykolan Antoni Majcherczyk Anna Janeczk

Biologiczne oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego znajduje szerokie zastosowanie zarówno w oczyszczaniu ścieków komunalnych, jak i przemysłowych. Ważną rolę w osadzie czynnym, poza bakteriami, pełnią pierwotniaki. Żerują one przede wszystkim na formach rozproszonych bakterii, powodując jednocześnie poprawę jakości ścieków oczyszczonych. Przyczyniają się również do odpowiedniego odmładzania kultur bakterii tworzących osad czynny. Ponadto pewne gatunki pierwotniaków mogą służyć jako organizmy wskaźnikowe do oceny ogólnej kondycji osadu2, 3). Ważną rolę w osadzie odgrywają również bakterie nitkowate, które stanowią swoisty szkielet kłaczków4, 5). W przypadku ich zaniku, kłaczki ulegają rozpadowi i rozdrobnieniu. Ich nadmiar przyczynia się do wystąpienia zjawiska nitkowatego pęcznienia osadu czynnego4). W procesie osadu czynnego jego właściwości fizyczne są równie istotne, jak właściwości biochemiczne i mają duży wpływ na końcową efektywność procesu6). Często niekorzystne zmiany właściwości fizycznych osadu czynnego są pierwszym sygnałem, po którym następują problemy z procesem biodegradacji7). Umiejętna ocena fizycznych właściwości osadu czynnego oraz prawidłowe powiązanie ich z parametrami technologicznymi mogą mieć duże znaczenie dla intensyfikacji procesu oczyszczania, co jest szczególnie ważne przy biodegradacji ścieków przemysłowych, w których często znajdują się specyficzne i trudno rozkładalne zanieczyszczenia8-10). Sukcesywne obserwacje składu biocenozy osadu, ocena aktywności biochemicznej i struktury kłaczków pozwalają określić wpływ na proces osadu czynnego różnych substancji o charakterze toksycznym czy też inhibitującym proces biodegradacji obecnych w ściekach przemysłowych2, 9, 11-16). Charakterystyka kłaczków osadu czynnego ma bezpośredni wpływ zarówno na szybkość transferu substratów do mikroorganizmów tworzących kłaczki, jak i oddzielanie osadu od oczyszczonych ścieków, co ma istotny wpływ na końcowy efekt oc więcej »

Od redakcji

Andrzej Jan Szyprowski

Znamy impact factor czasopisma za 2016 r. Wynosi on 0,385, czyli nieco więcej niż poprzednio (0,366 w 2015 r.). Od kilku lat nasz impact factor utrzymuje się na podobnym poziomie przy rosnącej do ok. 400 liczbie publikacji. Doszliśmy do pewnej granicy naszych możliwości wydawniczych. W tym roku średnia objętość zeszytów wynosi 240,7 stron. Mamy w zapasie już tylko ok. 80 publikacji, więc w zeszycie lipcowym wydrukujemy nieco mniej, ok. 30 artykułów. Inną ciekawą sprawą redakcyjną są chińskie prace naukowe, jakie zaczęły do nas napływać od 2015 r. W 2015 r. wydrukowaliśmy jedną, trzy w 2016 r., a w 2017 r. dwie. Współpraca ta nabrała formalnego charakteru, a jako pośrednik pojawiła się chińska instytucja naukowa. Ponieważ nie znamy bliżej chińskich partnerów, wystawialiśmy im za druk faktury pro forma i nie było problemów z uzyskaniem płatności. Pewne problemy pojawiły się w tym roku. Pod koniec kwietnia wpłynęła do naszej redakcji chińska publikacja pt. "Synthesis and anti-osteosarcoma activity of a new azole compound", a kilka dni później następna pt. "New azole compounds and anti-gastric cancer activity studies". Prace wydawały mi się bardzo podobne, ale zanim je przeczytałem, wysłałem je temu samemu recenzentowi do zaopiniowania. Recenzent już następnego dnia napisał, że prace poza rodzajem nowotworu, który niby formalnie był badany, były identyczne, a różniły się nazwiskami Autorów i instytucją medyczną, która była miejscem pracy obu zespołów, zresztą w tym samym wielomilionowym mieście w Chinach. Poproszeni o wyjaśnienia Autorzy obu prac podali, że prowadzili badania wspólnie, ale w za więcej »

Opracowanie technologii wytwarzania eplerenonu o czystości farmaceutycznej - DOI:10.15199/62.2017.7.29

Iwona Dams Małgorzata Krupa Anita Pietraszek Anna Ostaszewska Piotr Cmoch Mic hał Chodyński

Eplerenon (1), ester metylowy γ-laktonu kwasu (7α,11α,17α)-9,11- -epoksy-17-hydroksy-3-oksopregn-4-eno-7,21-dikarboksylowego (rys. 1), jest pierwszym selektywnym antagonistą receptora aldosteronowego stosowanym w leczeniu niewydolności serca2-5). W porównaniu ze swoim nieselektywnym prekursorem spironolaktonem (2) eplerenon charakteryzuje się brakiem działań niepożądanych związanych z wpływem na receptory dla hormonów płciowych oraz zmniejszoną częstością innych działań niepożądanych (hiperkaliemia, wzrost stężenia kreatyniny) i interakcji lekowych. Pierwszym w Polsce preparatem zawierającym eplerenon był wprowadzony na rynek w 2006 r. lek o nazwie handlowe Inspra (Pfizer). Obecnie dopuszczonych jest do obrotu 11 preparatów zawierających substancję farmaceutyczną eplerenon, w dawkach 25 oraz 50 mg, które zalecane są w terapii uzupełniającej do standardowego leczenia β-adrenolitykami pacjentów z dysfunkcją skurczową lewej komory oraz klinicznymi objawami niewydolności serca po przebytym zawale. Żaden z dopuszczonych do obrotu na terenie Polski preparatów eplerenonu nie jest objęty refundacją, a ich ceny w aptekach przekraczają możliwości finansowe wielu pacjentów. Metody syntezy eplerenonu (1) W literaturze naukowo-patentowej opisano kilka strategii syntezy antagonistów receptora aldosteronowego, w tym eplerenonu1, 6-10), jednak ich wykorzystanie do celów technologicznych jest ograniczone z uwagi na stosowane reagenty, parametry procesów, metody wydzielania i oczyszczania oraz liczne zanieczyszczenia, których nie można usunąć z produktu końcowego do poziomu wymaganego dla substancji farmaceutycznej przepisami prawa farmaceutycznego. Mimo dość wysokich limitów dla dwóch z siedmiu zidentyfikowanych w Farmakopei Europejskiej 8.411) zanieczyszczeń, uzyskanie eplerenonu o odpowiedniej czystości wymaga opracowania skutecznej, a przy tym nieskomplikowanej technologicznie metody wytwarzania. Substancja farmaceut więcej »

Optymalizacja składu past pigmentowych na podstawie badań sedymentacyjnych - DOI:10.15199/62.2017.7.23

Edwin Makarewicz Magdalena Tworek

Powłoki otrzymywane z wodorozcieńczalnych farb powinny wykazywać szczelność, przyczepność do podłoża, odporność na zmienne czynniki atmosferyczne oraz oddziaływania chemiczne i mechaniczne. Do najważniejszych właściwości polimeru będącego spoiwem w farbie należy jego temperatura zeszklenia, minimalna temperatura tworzenia powłoki, wielkość cząstek polimeru, stabilność polegająca na określeniu tendencji cząstek do koalescencji i sedymentacji. Powłoki o najlepszych właściwościach uzyskuje się w temperaturach wyższych od temperatury zeszklenia polimeru i minimalnej temperatury tworzenia powłoki. Wielkość cząstek polimeru decyduje o połysku, równomierności, szczelności, właściwościach mechanicznych i odporności chemicznej a także ich wiązaniu z cząstkami pigmentów i napełniaczy1, 2). Od momentu wprowadzania pigmentów i napełniaczy do polimerowej dyspersji, czyli wyprodukowania farby, rozpoczynają się w niej zjawiska destabilizujące, polegające na łączeniu się ze sobą zdyspergowanych cząstek polimeru, pigmentu i napełniacza. Powodem takiego ich zachowania jest nadmiar energii powierzchniowej w układzie dyspersyjnym. Destabilizacja farby rozpoczyna się na etapie produkcji a następnie dalej przebiega podczas przechowywania, mieszania, rozcieńczania oraz aplikacji. Są to podstawowe czynniki wpływające na koalescencję i sedymentację cząstek polimeru, których wynikiem jest utworzenie nieodwracalnych osadów3-8). Najbardziej niebezpiecznymi czynnikami powodującymi przedwczesną koagulację w farbie jest niewłaściwe przygotowanie pasty pigmentowej oraz jej wprowadzanie do dyspersji polimerowej i wykonanie dyspergowania9-17). Celem badań było ustalenie optymalnej ilości środków powierzchniowo czynnych (SPC) i zagęszczaczy w paście pigmentowej. Za pomocą eksperymentów sedymentacyjnych określono wpływ niejonowych SPC i zagęszczaczy na trwałość wodnych dyspersji pigmentów. Dyspergowanie wykonano z udziałem pigmentów, SPC i zagęszczaczy o różnej b więcej »

PERSONALIA

Mgr Janusz RADOMSKI dnia 1 czerwca 2017 r. decyzją Rady Nadzorczej Spółki został powołany na stanowisko prezesa Orlen Upstream, spółki PKN Orlen do poszukiwań i wydobycia ropy i gazu. Pan J. Radomski zasiadał w zarządzie Spółki od stycznia br., odpowiadając za sprawy korporacyjne oraz inwestycje, a od marca pełnił obowiązki prezesa. Pełną sylwetkę Pana J. Radomskiego wydrukowaliśmy w Przem. Chem. 2017, 96, nr 2, 283. www.wnp.pl, 1 czerwca 2017 r. Mgr Daniele FERRARI dnia 1 czerwca 2017 r. podczas Walnego Zgromadzenia w Madrycie został wybrany na stanowisko prezesa Plastics- Europe, ogólnoeuropejskiego stowarzyszenia producentów tworzyw sztucznych z siedzibą w Brukseli. Pan D. Ferrari ma ponad 25-letnie doświadczenie zawodowe w różnych działach przemysłu chemicznego, które zdobywał pracując na stanowiskach menedżerskich związanych z marketingiem, planowaniem i zarządzaniem biznesem w firmach Imperial Chemical Industries (ICI) oraz Huntsman, zarówno w lokalizacjach europejskich, jak i amerykańskich. W 2012 r. Daniele Ferrari został powołany na stanowisko dyrektora generalnego firmy Versalis, zarządza on także firmą Matrica (50:50 joint venture Versalis i Novamont), zajmującą się chemią odnawialną. Inf. prasowa PlasticsEurope Polska, 2 czerwca 2017 r. www.wnp.pl, 4 czerwca 2017 r. Mgr inż. Jarosław TYC dnia 1 czerwca 2017 r. decyzją Rady Nadzorczej Spółki został powołany na stanowisko prezesa zarządu Orlen Asfalt Sp. z o.o. Pan J. Tyc od 1 kwietnia 2016 r. pełni również funkcję prezesa zarządu Orlen Paliwa Sp. z o.o. Pełną sylwetkę Pana J. Tyca wydrukowaliśmy w Przem. Chem. 2016, 95, nr 5, 893. www.wnp.pl, 16 czerwca 2017 r. Mgr Danuta D O B R Z E N I E C K A dnia 1 czerwca 2017 r. decyzją Rady Nadzorczej Spółki została powołana na stanowisko członka zarządu, dyrektora finansowego Orlen Asfalt Sp. z o.o. Pani D. Dobrzeniecka jest absolwentką Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Łódzkiego oraz studió więcej »

Polskie firmy chemiczne w Internecie. Część LXXXVIII Z

Zakład Produkcyjno-Handlowy Agromix ul. Mokra 7 32-005 Niepołomice tel: (12) 281 10 08 fax: (12) 281 14 53 agromix@agromix.com.pl www.agromix.com.pl Zakład Produkcyjno-Handlowy Cerplast Sp. z o. o. 39-100 Ropczyce ul. Robotnicza 50 tel.: (17) 221 70 90 fax: (17) 22 29 912 sekretariat@cerplast.pl www.cerplast.pl Część LXXXVIII Z Zakład Produkcyjno-Handlowy Izomer Józef Kolasa Czołowo 62-600 Koło tel.: (63) 261 więcej »

Porównanie właściwości fizykochemicznych oleju z pirolizy opon gumowych z właściwościami oleju opałowego ciężkiego - DOI:10.15199/62.2017.7.21

Mateusz Krzak Janina Milewska-Duda Grzegorz S. Jodłowski Marta Wójcik Wiesław A. Żmuda Grzegorz Borówka

W ostatnich latach intensywnej eksploatacji samochodowej zakłada się, że zużyte opony to aż 60-70% wszystkich odpadów przemysłu gumowego, a opony i tworzywa sztuczne stanowią 15-25% wszystkich odpadów generowanych przez człowieka1). Roczna produkcja opon na świecie to 1,5 mld szt.2). Przykładowo w 2011 r. kraje Unii Europejskiej wraz z Norwegią i Szwajcarią wyprodukowały w postaci odpadu 3,418 mln t zużytych opon. W Polsce było to 214 tys. t3). Opona po zużyciu staje się odpadem o kodzie 16 01 03 sklasyfikowanym wg Europejskiego Katalogu Odpadów. Większość z nich trafia do cementowni, gdzie są spalane jako paliwo alternatywne. Podstawowym składnikiem opon są mieszanki syntetycznych kauczuków, stanowiące 60-65% całkowitej masy opony, sadza aktywna stanowi 25-30% mas., a ewentualnie koloidalna krzemionka 5% mas.4). Naturalny lub syntetyczny kauczuk poddawany jest sieciowaniu za pomocą siarki w obecności przyspieszaczy i aktywatora wulkanizacji5). Jako aktywatora używa się kwasu stearynowego w obecności tlenku cynku. Kwas stearynowy kontroluje proces wulkanizacji i modyfikuje twardość, elastyczność, wytrzymałość na rozciąganie i ścieralność opony6). Złożona budowa opon sprawia, że ich utylizacja jest skomplikowana7). Zużyte opony nie ulegają degradacji w środowisku naturalnym i degradacji biotycznej, w związku z czym, jeśli nie zostaną odpowiednio przetworzone, mogą stanowić poważny problem środowiskowy8). Przy tak złożonej strukturze, podczas spalania opon nieunikniona jest emisja szkodliwych gazów9). W związku z tym poszukiwane są alternatywne metody utylizacji opon. Jedną z nich jest niskotemperaturowa piroliza, stanowiąca metodę termicznego rozkładu substancji z wyłączeniem czynników chemicznych niezbędnych do zgazowania (powie- Mateusz Krzak*, Janina Milewska-Duda, Grzegorz S. Jodłowski, Marta Wójcik, Wiesław A. Żmuda, Grzegorz Borówka 96/7(2017) 1551 Dr inż. Marta WÓJCIK ukończyła studia na Wydziale Inżynierii i Technol więcej »

Powłoki poliuretanowe modyfikowane nanocząstkami krzemionki bezpostaciowej - DOI:10.15199/62.2017.7.18

Bożena Król Kinga Pielichowska Piotr Król Piotr Szałański

Nanocząstki krzemionki spełniają korzystną rolę jako modyfikator powłok poliuretanowych. Spośród bogatej palety tego rodzaju wyrobów szczególne znaczenie mają powłoki ochronne, przykładem których są twarde i wytrzymałe mechanicznie powłoki poli(uretanowo-akrylowe) modyfikowane cząstkami SiO2, Al2O3 , TiO2 i CaCO3, stosowane jako zabezpieczenia w motoryzacji1), klasyczne powłoki elastomerowe jako materiały ochronne na drewno, papier, szkło i metale2, 3), antykorozyjne zabezpieczenia obwodów elektronicznych4) oraz membrany do rozdziału gazów5). Na szczególne zainteresowanie zasługują poliuretanowe biomateriały, zawierające elastyczne segmenty pochodzące od kaprolaktonodiolu, modyfikowane segmentami silseskwioksanów (POSS)6) oraz nanowłókna dla inżynierii tkankowej z nanocząstkami krzemionki wytwarzane techniką elektroprzędzenia7). Opisano również przydatność nanocząstek krzemianów z wbudowanymi związkami srebra do wytwarzania kompozytu typu IPN (poliuretan-poli(2-hydroksyetylometakrylan)) o właściwościach przeciwbakteryjnych, wykorzystywanego w opatrunkach ran tkanek miękkich8) i nanokompozytów wytwarzanych z biodegradowalnych poliuretanów poliwęglanowych z dodatkiem POSS jako implantów naczyń krwionośnych zapobiegających nadmiernej krzepliwości krwi9). Literatura w tym temacie jest bardzo bogata i dotyczy zarówno syntezy powłok zawierających ugrupowania Si-O generowane w wyniku hydrolizy np. aminoalkoksysilanów wprowadzanych do łańcuchów jonomerów poliuretanowych, wykorzystywanych np. jako składniki atramentów drukarskich10), jak i klasycznych powłok ochronnych na materiały ceramiczne11) wytwarzanych z udziałem prekursorów alkilosilanowych. Odpowiednio preparowane nanocząstki krzemionki mogą być też dodawane jako typowy napełniacz do wodorozcieńczalnych lakierów poliuretanowych przeznaczonych do zabezpieczania drewna przed wilgocią atmosferyczną12). Ogólnie wiadomo, że nanocząstki krzemionki obok innych napełniaczy, takich jak więcej »

Prognozowanie wybranych zagrożeń środowiska naturalnego powstających w wyniku procesów spalania - DOI:10.15199/62.2017.7.3

Henryk Radomiak Monika Zajemska Dorota Musiał Anna Poskart Tomasz Wyleciał

Spalanie paliw kopalnych, a w szczególności węgla kamiennego i brunatnego, jest uznawane za podstawową przyczynę zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Polityka Energetyczna Unii Europejskiej jest wręcz nieprzyjaźnie nastawiona do węgla. Negatywne nastawienie do tego surowca mają również światowe organizacje na rzecz ochrony środowiska i zdrowia, takie jak Greenpace1) lub WHO2), które zwracają szczególną uwagę na skutki zdrowotne jego spalania, zwłaszcza spalania węgla niskiej jakości w gospodarstwach komunalnych (niska emisja)3-5). Udział węgla jako paliwa zmniejszy się w Polsce wg przewidywań rządowych do 67% w 2030 r., przy wzroście zużycia energii odnawialnej, jednak rola węgla w wytwarzaniu energii będzie nadal znacząca. Dlatego też tak istotne jest doskonalenie technologii spalania węgla, przede wszystkim w kierunku zwiększenia jego sprawności, począwszy od poprawy jakości węgla, a skończywszy na zaawansowanych technologiach jego spalania (np. oxy-combustion) oraz minimalizacji ilości szkodliwych dla środowiska gazów spalinowych6-11). 96/7(2017) 1467 Dr inż. Anna POSKART w roku 2008 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechniki Częstochowskiej, kierunek ochrona środowiska. Obecnie jest pracownikiem IMC Wydziału IMiI tej uczelni. Specjalność - ochrona środowiska. Dr inż. Dorota MUSIAŁ w roku 2002 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Procesowej, Materiałowej i Fizyki Stosowanej Politechniki Częstochowskiej. Jest adiunktem w Katedrze Pieców Przemysłowych i Ochrony Środowiska tej uczelni. Specjalność - spalanie paliw i odpadów, emisja zanieczyszczeń powietrza, numeryczne modelowanie. Ze względu na złożony charakter zagadnień związanych z procesami spalania paliw, a w szczególności węgla lub biomasy, nieodzownym elementem badań są symulacje komputerowe. Na złożoność procesu spalania ma szczególny wpływ kinetyka chemiczna, która na każdym z etapów spalania wymaga odrębnej analizy i doboru więcej »

Przegląd technologii zwiększenia wydajności biogazu i biometanu - DOI:10.15199/62.2017.7.32

Izabela Samson-Bręk Michał Sikora Anna Bączyk Joanna Mączyńska Karol Tucki

Fermentacja beztlenowa jest procesem biologicznym, w którym materia organiczna ulega rozkładowi przez mikroorganizmy w warunkach beztlenowych i jest przekształcana w biogaz (50-70% CH4 i 25-50% CO2)1-3). Aby proces ten przebiegał bardziej wydajnie, materiał użyty do fermentacji powinien mieć jak największą powierzchnię czynną. Zwiększa się w ten sposób dostęp mikroorganizmów do składników pokarmowych zawartych w biomasie i tym samym przyspiesza rozkład surowca. W tym celu surowiec poddawany jest dezintegracji, która jest procesem przyspieszającym hydrolizę biomasy poprzez rozbijanie jej struktur (łącznie z rozerwaniem błon komórkowych) i uwalnianie substancji wewnątrzkomórkowych do wody. Proces ten umożliwia zapoczątkowanie oraz zwiększenie stopnia biologicznej degradacji4, 5). Wśród metod dezintegracji można rozróżnić metody fizyczne, chemiczne, biologiczne oraz mieszane (np. fizyczno-chemiczne)6). Metody fizyczne Do fizycznej obróbki wstępnej zaliczają się procesy, w których destrukcja struktur komórkowych substratu jest wynikiem działania temperatury, obróbki mechanicznej (rozdrobnienie, ekstruzja), upłynniania gorącą wodą LHW (liquid hot water) lub parą wodną oraz napromieniowania (ultradźwięki, mikrofale, promieniowanie gamma, strumień elektronów)7). Ultradźwięki Najczęściej stosowanym sposobem rozdrabniania osadów fermentacyjnych jest kawitacja pod działaniem ultradźwięków. Pod wpływem ultradźwięków w osadzie powstają obszary wysokiego i niskiego ciśnienia, tworzą się mikropęcherzyki, które implodując powodują dezintegrację biomasy na poziomie pojedynczych komórek, uwalniając obecne w nich szybko fermentujące związki organiczne. Pozwala to na uzyskanie większej produktywności biogazu z jednostki masy substratu8). Średnica pęcherzyków kawitacyjnych jest odwrotnie proporcjonalna do częstotliwości stosowanych ultradźwięków (średnio 20-200 kHz), przy czym im większe pęcherzyki, tym większe siły ścinające i efektywniejsze r więcej »

Przemysłowe i medyczne znaczenie izoflawonów, metabolitów wtórnych soi - DOI:10.15199/62.2017.7.10

Grzegorz Grynkiewicz

Problemy przemysłu farmaceutycznego, nawet w popularnej wersji ograniczonej do zagadnień projektowania substancji biologicznieczynnych i technologie syntezy substancji aktywnych leków, goszczą na łamach Przemysłu Chemicznego rzadko, zwykle z okazji okrągłych rocznic powołania do działalności Instytutu Farmaceutycznego (IF) (1952). W sześćdziesięciolecie tego wydarzenia ukazał się na tych łamach artykuł programowy "Innowacja w badaniach nad lekiem"1), omawiający wiele realnych problemów działań badawczo-rozwojowych sektora farmaceutycznego, który jest tradycyjnie źródłem pokaźnych dochodów w państwach pierwszej ligi gospodarki światowej oraz stanowi przedmiot stałej troski i trudnych decyzji budżetowych w krajach aspirujących do cywilizowanego poziomu ochrony zdrowia swoich obywateli, takich jak Polska. Kluczowe dla całej gospodarki zagadnienie innowacji staje się szczególnie wyraziste w sektorze farmaceutycznym, powszechnie uznanym za obszar nowoczesnych technologii i wysokiego poziomu innowacji, na zasadzie prostej wyceny nakładów na badania. Największe koncerny tego sektora wydają na B+R więcej niż wynoszą całkowite budżety wielu państw i to właśnie poziom nakładów a nie ocena wyniku stanowi o przynależności do innowacyjnej elity, co więcej, wypromowane w tym środowisku biznesowym nowe leki mają w okresie ochrony patentowej absurdalnie wysokie ceny nie korelujące w żaden sposób z kosztami ich wytwarzania, co uzasadnia się koniecznością uzyskania zwrotu inwestycji poniesionych na badania i rozwój. Dyskusja o farmaceutycznej innowacji w kraju o chronicznie niekorzystnych warunkach pogoni za krajami z czołówki cywilizacji postindustrialnej, trapionym dodatkowo przez niepomyślne prognozy demograficzne, stanowi konieczność strategiczną i jeden z warunków stabilizacji i bezpieczeństwa przyszłych budżetów naszego państwa. We wspomnianym artykule rocznicowo-programowym1) autorzy skoncentrowali się na problematyce leków generycznych po więcej »

Sole N-alkoksonionowe jako koinicjatory w procesie polimeryzacji rodnikowej sensybilizowanej przez barwnik skwarynowy w zakresie światła UV-Vis - DOI:10.15199/62.2017.7.11

Katarzyna Kostrzewska Alicja Balcerak Robert Dobosz Janina Kabatc

Proces polimeryzacji rodnikowej inicjowany promieniowaniem UV-Vis jest powszechnie stosowany do sieciowania monomerów, takich jak akrylany i metakrylany1). Ze względu na wiele zalet fotopolimeryzację wykorzystuje się w różnych gałęziach przemysłu. Proces ten umożliwia m.in. utwardzanie wypełnień stomatologicznych, produkcję powłok ochronnych i dekoracyjnych, farb drukarskich oraz klejów2, 3). Warunkiem inicjowania polimeryzacji rodnikowej jest obecność w mieszaninie polimeryzującej fotoinicjatorów stanowiących źródło rodników4). W wyniku działania promieniowania nadfioletowego związki te ulegają fotodysocjacji, tworząc cząstki reaktywne. Powszechnie wiadomo, że promieniowanie UV przy Six N-alkoxypyridinium salts were synthesized, identified and used together with 1,3-bis(4-bromophenylamino) squarine as coinitiators in 2-component photoinitiating systems for radical polymerization of HOCH2CHEt(CH2OH)2 triacrylate at 25°C and light intensity 30 mW/cm2 (wave length 300-500 nm) to det. the kinetics of photopolymerization. The 2-component systems squarine dye/N-alkoxypyridnium salts were found very efficient for initiation of the radical polymerization. Sole N-alkoksoniowe zastosowano jako koinicjatory w dwuskładnikowych układach inicjujących polimeryzację rodnikową triakrylanu 2-etylo-2-hydroksymetylo-1,3-propanodiolu (TMPTA). Zbadano wpływ składu układów fotoinicjujących zawierających barwnik skwarynowy na kinetykę procesu fotopolimeryzacji triakrylanu trimetylolopropanu. Opisano syntezy koinicjatorów oraz spektroskopowe Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy Katarzyna Kostrzewska*, Alicja Balcerak, Robert Dobosz, Janina Kabatc N-Alkoxonium salts as coinitiators in radical polymerization sensitized with squarine dye after irradiation with UV-visible light Sole N-alkoksonionowe jako koinicjatory w procesie polimeryzacji rodnikowej sensybilizowanej przez barwnik skwarynowy w zak więcej »

Sterowanie przepływem jako narzędzie dla zwiększenia efektywności sorbera przepływowego - DOI:10.15199/62.2017.7.31

Krzysztof Sobczak Damian Obidowski Ireneusz Kocemba Elżbieta Maćkiewicz Krzysztof Jóźwik Robert Pietrasik Małgorzata I. Szynkowska

Zanieczyszczenia rtęcią, początkowo traktowane jako problemy lokalne, stały się ostatnio problemem globalnym. Pomimo faktu, że rtęć jest obecna w środowisku w ilościach śladowych, ze względu na jej toksyczność i zdolność do włączania się w różne cykle środowiskowe, tworzy ona poważne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia i życia. Pojawiły się i pojawiają nowe koncepcje ochrony środowiska przed emitowanymi z procesów technologicznych składnikami gazów spalinowych. Dla energetyki istotnymi stały się badania nad technologiami pozwalającymi na redukcję tlenków azotu, usuwanie związków siarki, wychwytywanie ditlenku węgla ze spalin. Najnowsza koncepcja ochrony środowiska dotyczy zmniejszenia emisji rtęci. W Polsce procesy spalania węgli dla potrzeb energetycznych stanowią jedno ze źródeł emisji rtęci1-14). Wiele procesów technologicznych wymaga ciągłego procesu sorpcji. Mają wtedy zastosowanie systemy, w których medium przepływa przez przestrzeń wypełnioną sorbentem w dowolnym układzie. Stanowi to układ przepływowy, dla którego parametry przepływu mogą mieć istotne znaczenie dla procesu sorpcji. Wychwyt substancji jest efektywny tylko wtedy, gdy prędkość przepływu pozwala na dyfuzję substancji do powierzchni sorbującej lub gdy prędkość jest na tyle duża, że zachodzi przepływ turbulentny. W takim przypadku wirowość przepływu wymusza ciągłe mieszanie się strug i umożliwia transport substancji w pobliże powierzchni sorbującej. Na przykładzie przepływowego sorbera rtęci zaprezentowana zostanie możliwość wykorzystania metod numerycznej mechaniki płynów w celu zwiększenia efektywności jego działania15-17). Analiza parametrów przepływu pozwala na odpowiednie kształtowane geometrii elementów (nośników sorbentu) sorbera, turbulizację przepływu i tym samym na intensyfikację procesu sorpcji. Celem prezentowanych badań była ewaluacja sprawności sorpcji przez azotonasiarczaną blachę stalową w procesie wychwytu rtęci gazowej ze strumienia gazu. Sprawn więcej »

Środki Smarowe 2017

Agnieszka Skibińska Magdalena Żółty Joanna Oleksik

W dniach 10-12 maja 2017 r. w hotelu "Krynica" w Krynicy-Zdrój odbyła się VIII Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna "Środki Smarowe 2017" zorganizowana przez Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy oraz Stowarzyszenie Współpracy Przemysłu Naftowego i Samochodowego CEC Polska. W konferencji uczestniczyło ponad 100 osób reprezentujących 40 firm z kraju i zagranicy, w tym przedstawiciele przemysłu środków smarowych, instytucji naukowych prowadzących prace naukowe i badawczo-rozwojowe oraz firm oferujących aparaturę naukową i pomiarową. Znaczna część przedstawicieli przemysłu reprezentowała międzynarodowe koncerny, wiodące na europejskim i światowym rynku środków smarnych. Otwarcia Konferencji i powitania gości dokonała Pani mgr inż. Wiesława Urzędowska, zastępca dyrektora ds. technologii nafty INiG-PIB. Przypomniała ona historię i cele Konferencji oraz podziękowała tegorocznym sponsorom i patronom za wsparcie tego wydarzenia. Pierwszą sesję rozpoczął Pan Bogdan Pawlicki referatem pt. "Wykorzystanie instalacji Regeneracji Olejów Przepracowanych do produkcji wyższych grup olejów bazowych". W Zakładzie Jedlicze Orlen Południe SA prowadzone są procesy regeneracji olejów odpadowych z wykorzystaniem procesów destylacji pod głęboką próżnią oraz katalitycznego uwodornienia w kierunku produkcji olejów bazowych. Parametry otrzymanych tą metodą olejów bazowych spełniają podstawowe wymagania olejów bazowych grupy II wg klasyfikacji API. Następnie prelegent omówił sposób produkcji olejów bazowych grupy II wg API z surowca uzyskanego w procesie hydrokrakingu oraz przedstawił parametry olejów bazowych otrzymanych tą metodą w próbie przemysłowej w instalacji do regeneracji olejów odpadowych w Zakładzie Jedlicze Orlen Południe SA. Parametry olejów bazowych uzyskanych podczas tej próby również spełniają kryteria olejów bazowych grupy II wg API, ponadto proces ten pozwala na zwiększenie zawartości węglowod więcej »

Temperaturowe efekty podwójnej fluorescencji 4-(5-heptylo-1,3,4-tiadiazol-2-ilo)benzeno- -1,3-diolu (C7) - DOI:10.15199/62.2017.7.13

Arkadiusz Matwijczuk Dariusz Karcz Dariusz Kluczyk Alicja Matwijczuk Bożena Gładyszewska Andrzej Niewiadomy Mariusz Gagoś

Poszukiwanie nowych związków, które cechowałyby się zarówno wysoką skutecznością działania, zaś z drugiej strony wykazywałyby niską toksyczność w stosunku do komórek macierzystych jest jednym z priorytetów współczesnej nauki. Powyższe warunki spełniają związki Arkadiusz Matwijczuka,*, Dariusz Karczb, Dariusz Kluczykd, Alicja Matwijczuka, Bożena Gładyszewskaa, Andrzej Niewiadomya,c, Mariusz Gag ośd Aq. solns. of 4-(5-heptyl-1,3,4-thiadiazo-2-yl)benzene-1,3- -diol (C7) showed two well-resolved fluorescence bands at 20-40°C and pH 1-7. At the temps. exceeding 40°C, only a single fluorescence max. was obsd. The resonance light scattering spectra measured at 20-40°C showed a strong signal, which decreased with the temp. increase. The data were consistent with previous reports and confirmed a mol. aggregation-related nature of the fluorescence effects. The possibility of a quick fluorescence spectroscopy- based anal. of intra- and intermol. transformations was evidenced. Dokonano pomiarów emisji fluorescencji stacjonarnej dla 4-(5-heptylo-1,3,4-tiadiazol-2-ilo) benzeno-1,3-diolu (C7) w środowisku wodnym. Dla C7 rozpuszczonego w roztworach o niskim pH (poniżej 7) i w zakresie temp. 20-40°C, zaobserwowano dwa wyraźnie rozdzielone pasma emisji fluorescencji. Natomiast dla C7 w tym samym zakresie pH lecz w temp. powyżej 40°C obserwowano już tylko pojedyncze pasmo fluorescencji. W przypadku widm rezonansowego rozpraszania świa1512 96/7(2017) Dr Alicja MATWIJCZUK w roku 2008 ukończyła studia na kierunku biologia na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie. W 2009 r. ukończyła studia podyplomowe z zakresu towaroznawstwa i obrotu żywnością na tej samej uczelni, a w 2012 r. Policealne Studium Medyczne TEB Edukacja w Lublinie i zdała egzamin państwowy, uzyskując stopień technika farmaceutycznego. W 2013 r. uzyskała stopień doktora nauk zoologicznych na Wydziale Biologii i Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Mgr fa więcej »

Treatment of wastewater from chemical synthesis by activated sludge method. Part 1. Efficiency of the process - DOI:10.15199/62.2017.7.5

Krzysztof Barbusiński Izabela Płonka Barbara Pieczykolan Antoni Majcherczyk Anna Janeczko

Ścieki pochodzące z przemysłu chemicznego bardzo często są mało podatne na biologiczny rozkład i nierzadko stwarzają poważne problemy eksploatacyjne w biologicznych oczyszczalniach, zarówno zakładowych, jak i miejskich. Spowodowane jest to obecnością substancji inhibitujących procesy biochemiczne lub wręcz toksycznych dla mikroorganizmów oraz niejednokrotnie bardzo wysokimi stężeniami związków występujących normalnie w ściekach miejskich w znacznie mniejszych ilościach. Poważnym problemem są wahania składu tych ścieków wynikające ze zmiennego zapotrzebowania rynku na określone produkty1, 2). Metoda osadu czynnego jest najczęściej wykorzystywaną technologią oczyszczania ścieków. Po właściwej adaptacji biocenozy osadu może być ona stosowana do wszystkich rodzajów ścieków, jeśli zanieczyszczenia w nich zawarte są biodegradowalne. Stopniowa adaptacja mikroorganizmów może też zwiększyć odporność osadu czynnego na substancje toksyczne, jeśli nie występują w zbyt dużych stężeniach. Dlatego wiele rodzajów ścieków przemysłowych, a także odcieków składowiskowych, zawierających specyficzne zanieczyszczenia organiczne, można skutecznie oczyszczać (lub podczyszczać) przy zastosowaniu osadu czynnego3-7). W pracy oceniano wpływ ścieków z przemysłu syntezy chemicznej zmieszanych z odciekami pofermentacyjnymi, doprowadzanymi do miejsko-przemysłowej oczyszczalni ścieków, na efektywność oczyszczania metodą osadu czynnego. Równolegle w układzie porów1478 96/7(2017) Dr inż. Barbara PIECZYKOLAN w roku 2005 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jest adiunktem w Zakładzie Technologii Wody i Ścieków tej uczelni. Specjalność - technologie biologicznego oczyszczania ścieków komunalnych, miejskich i przemysłowych; oczyszczanie chemiczne i fizykochemiczne ścieków przemysłowych; oczyszczanie ścieków przemysłowych w układach zintegrowanych. Mgr inż. Antoni MAJCHERCZYK w roku 1980 ukończył st więcej »

Uwarunkowania wyboru transportu multimodalnego w branży chemicznej w Polsce - DOI:10.15199/62.2017.7.2

Marzenna Cichosz Katarzyna Nowicka Aneta Pluta-Zaremba

Przedstawiono znaczenie zrównoważonego podejścia do rozwoju transportu w polityce transportowej Unii Europejskiej (UE). Ponadto wskazano uwarunkowania wyboru gałęzi transportu na gruncie teorii zarządzania i skonfrontowano je z wynikami badań na temat czynników, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, wpływających na decyzje w zakresie zarządzania transportem przez decydentów reprezentujących przedsiębiorstwa należące do branży chemicznej w Polsce. Prowadzone badania należą do zakresu realizacji Projektu ChemMultimodal, którego celem jest wsparcie wzrostu wykorzystania transportu multimodalnego w przemyśle chemicznym. Projekt jest realizowany w ramach Programu Interreg Central Europe. Istotność transportu multimodalnego Transport multimodalny, czyli przewóz ładunków za pomocą co najmniej dwóch środków różnych gałęzi transportu na podstawie umowy o transporcie multimodalnym1), nabiera coraz większego znaczenia w UE. Przyczyn tego należy upatrywać przede wszystkim w dążeniu do zmniejszenia w Europie udziału transportu drogowego, który obecnie stanowi prawie 75% wszystkich przewozów towarów wewnątrz kontynentu2), oraz chęci zmniejszenia niekorzystnych efektów zewnętrznych transportu drogowego, które wg Komisji Europejskiej (KE) kosztują europejskich podatników ok. 250 mld euro rocznie3). Prawie połowa tych kosztów jest związana z kongestią i dłuższym czasem transportu. Dodatkowo KE wskazuje na koszty społeczne i ekologiczne (wzrost emisji zanieczyszczeń, CO2, wzrost poziomu hałasu, pogorszenie bezpieczeństwa na drogach i związany z tym wzrost liczby wypadków). W związku z tym na początku XXI w. UE, definiując politykę transportową, postawiła na konieczność zrównoważonego podejścia do rozwoju transportu i zaspokajanie potrzeb obecnego pokolenia w taki sposób, aby przyszłe pokolenia również mogły zaspokajać swoje potrzeby4). Wśród kluczowych punktów polityki transportowej wskazano na: hamowanie rozwoju transpor więcej »

Właściwości bakteriostatyczne kompozytów polietylenowych - DOI:10.15199/62.2017.7.17

Agnieszka Richert

Polietylen (PE) od ponad czterdziestu lat jest jednym z najczęściej produkowanych na świecie tworzyw sztucznych. Stanowi on ponad 35% całej produkcji poliolefin (50 mln t/r). PE można modyfikować różnymi substancjami zarówno organicznymi, jak i nieorganicznymi otrzymując kompozyty lub nanokompozyty1- 5) o zróżnicowanych właściwościach fizykochemicznych6-9). Niewątpliwie jedną z istotnych zalet jest możliwość planowania tych właściwości. Kompozyty o osnowie poliolefin są przedmiotem wielu prac badawczych. Obecność do 5% dodatku zmienia nie tylko ich właściwości fizykochemiczne, ale także antybakteryjne lub biostatyczne w stosunku do materiału wyjściowego10-12). Materiały polimerowe biostatyczne powstają w wyniku połączenia tradycyjnego tworzywa polimerowego z dodatkiem biostatycznym lub antybakteryjnym, hamującym wzrost i rozprzestrzenianie się mikroorganizmów. Materiały te mają szerokie możliwości aplikacyjne. Charakteryzują je 2 pojęcia, które często są mylnie stosowane. Są to aktywność antybakteryjna i skuteczność antybakteryjna. Aktywność antybakteryjna ma konkretną wartość liczbową. Jest to różnica pomiędzy logarytmem ze średniej liczby żywych komórek bakteryjnych na próbkach referencyjnych po 24 h a logarytmem ze średniej liczby żywych komórek bakteryjnych na próbkach badanych. Z kolei skuteczność antybakteryjna to zdolność substancji do hamowania wzrostu bakterii na powierzchni np. materiału polimerowego. Skuteczność antybakteryjna zależy od aktywności antybakteryjnej. Zgodnie z normą13) aktywność antybakteryjną oznacza się w odniesi więcej »

Wpływ dodatków ograniczających palność na właściwości dymotwórcze elastycznych i półsztywnych pianek poliuretanowych - DOI:10.15199/62.2017.7.4

Marzena Półka Bożena Kukfisz Monika Auguścik Milena Leszczyńska Joanna Ryszkowska

Dym, jako podstawowy nośnik w środowisku pożarowym, stanowi duże zagrożenie dla osób przebywających w pomieszczeniu objętym płomieniami, nie tylko z powodu możliwości wdychania toksycznych związków chemicznych, ale również ze względu na zaciemnienie przestrzeni objętej pożarem i pomieszczeń sąsiadujących ze środowiskiem pożarowym1). Każdy pożar charakteryzuje się wydzielaniem dymu, który utrudnia prowadzenie akcji ratowniczej oraz ogranicza widoczność, a tym samym zwiększa liczbę ofiar poprzez utrudnioną ewakuację. Szacuje się, że aż 80% śmiertelnych ofiar pożarów nie ma kontaktu z płomieniami, co potwierdza tezę o wysokim stopniu zagrożenia dymem. Zagrożenie to zwiększa się wraz z coraz szerszym stosowaniem materiałów polimerowych w budownictwie. Stanowią one bowiem 10-15% ogólnej masy materiałów palnych w budownictwie mieszkaniowym i liczba ta cały czas rośnie2-8). Największą gęstością optyczną i toksycznością charakteryzują się produkty spalania powstałe w wyniku spalania tworzyw sztucznych, szczególnie wykładzin i materiałów wykończeniowych pomieszczeń. Na przykład, spalenie krzesła wykończonego poli(chlorkiem winylu) i pianką poliuretanową powoduje zadymienie pomieszczenia i ograniczenie widoczności do 2 m, już po 10 min od zainicjowania spalania1). Obecność tworzyw sztucznych w budyn96/ 7(2017) 1473 Mgr inż. Monika AUGUŚCIK w roku 2010 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej, specjalność materiały funkcjonalne. Od 2011 r. pracuje w Zakładzie Materiałów Ceramicznych i Polimerowych na tym wydziale. W 2014 r. rozpoczęła studia doktoranckie. Specjalność - technologia tworzyw sztucznych, otrzymywanie i badanie materiałów poliuretanowych. Mgr inż. Milena LESZCZYŃSKA w roku 2012 ukończyła studia na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej. Obecnie jest doktorantką w Zakładzie Materiałów Ceramicznych i Polimerowych tego wydziału. Specjalność - technologia tworzyw szt więcej »

Wpływ nanorurek węglowych na właściwości poliakrylanowego kleju samoprzylepnego - DOI:10.15199/62.2017.7.22

Aneta Łukaszek-Chmielewska Zbigniew Czech Paweł Ogrodnik

Poliakrylanowe kleje samoprzylepne (PSA) wchodzą w skład grupy klejów opartych na bazie wielkocząsteczkowych polimerów1). Od kilkunastu lat cieszą się coraz większą popularnością w przemyśle i życiu codziennym ze względu na swe korzystne właściwości użytkowe, do których zalicza się m.in. dobrą przyczepność do podłoży polarnych, odporność na starzenie, wysoką wydajność produkcji, łatwość usuwania z klejonych powierzchni oraz niskie koszty produkcji1-3). Z uwagi na coraz korzystniejsze parametry jakościowe kleje samoprzylepne stosowane są jako materiał do produkcji taśm montażowych, etykiet samoprzylepnych, folii ochronnych i dekoracyjnych. Ponadto wchodzą one w skład samoprzylepnych materiałów medycznych, do których zalicza się m.in. plastry, hydrożele, taśmy operacyjne, a także elektrody biomedyczne. Kleje samoprzylepne coraz częściej zastępują tradycyjne techniki łączenia, takie jak spawanie lub nitowanie1-8). Parametrami pozwalającymi opisać właściwości fizykochemiczne i mechaniczne klejów samoprzylepnych są m.in. kleistość, adhezja przy oderwaniu oraz kohezja. Kleistość jest to parametr opisujący samoprzylepność kleju do powierzchni. Adhezja, nazywana również przyczepnością, definiuje odporność kleju na odrywanie od różnych powierzchni. Kohezja, określana mianem spójności, dotyczy utrzymania właściwej pozycji obciążonej warstwy samoprzylepnej i jest miarą wytrzymałości wewn więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego nr 6, 7 i 8 z 2017 r.)

Sposób wytwarzania prądoprzewodzącej samoprzylepnej taśmy konstrukcyjnej i trwałe połączenie materiałów przewodzących prąd elektryczny, zwłaszcza metali Sposób wytwarzania prądoprzewodzących samoprzylepnych taśm konstrukcyjnych charakteryzuje się tym, że wytwarza się prekursor samoprzylepnego kleju konstrukcyjnego z następujących komponentów: 60-90% mas. estrów alkilowych kwasu akrylowego o długości łańcucha węglowego 4-12 atomów, 2-20% mas. estrów alkilowych kwasu akrylowego zawierających w łańcuchu bocznym grupę hydroksylową i do 4 atomów węgla, 5-15% mas. akrylanu lub metakrylanu glicydylu i 0,01-5% mas. nienasyconego fotoinicjatora. Tak otrzymany prekursor samoprzylepnego kleju jako 50-proc. roztwór kopolimeru akrylanowego w rozpuszczalniku modyfikuje się, dodając żywicę epoksydową na bazie bisfenolu A, lub bisfenolu F lub żywicę epoksynowolakową, w ilości 100- 200% mas. w stosunku do masy prekursora oraz 0,5-5% mas. fotoinicjatora I rodzaju i 1-5% mas. fotoreaktywnych monomerów lub oligomerów w postaci dwufunkcyjnych lub wielofunkcyjnych monomerów akrylanowych, cykloalifatycznych lub aromatycznych uretanoakrylanów lub epoksyakrylanów, 0,1-5% mas. promotorów adhezji lub związków obniżających napięcie powierzchniowe, 0,1-5% mas. lub w ilości stechiometrycznej utwardzaczy utajonych. Dodaje się 2-60 cz. mas. napełniacza prądoprzewodzącego na 100 cz. mas. kopolimeru epoksyakrylanowego i żywicy epoksydowej oraz izopropanol w ilości 10-40% mas. w przeliczeniu na całą masę kompozycji klejowej. Następnie tak uzyskaną kompozycję klejową powleka się, suszy się w temp. nie większej niż 105°C i sieciuje się, naświetlając promieniami UV w zakresie 200-400 nm. Trwałe połączenie materiałów przewodzących prąd elektryczny, zwłaszcza metali, zawierające prądoprzewodzącą samoprzylepną taśmę ko więcej »

Z półki księgarskiej

Witold M. Lewandowski, Michał Ryms MASZYNOZNAWSTWO CHEMICZNE. Podstawy wytrzymałości i przyklady obliczeń Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017 r., ISBN 978-83-011-9201-3, 210 stron, cena detaliczna 40,44 zł.Zasadnicze cele i tezy, które były podstawą opracowania recenzowanej książki przedstawili autorzy we wprowadzeniu, odnosząc się przy tym do wcześniejszych, własnych opracowań dydaktycznych, poświęconych maszynoznawstwu chemicznemu. Doświadczenia dydaktyczne Autorów z Politechniki Gdańskiej stanowiły motyw przewodni powstania specyficznej monografi, jaką stanowi recenzowana książka. Książkę można traktować jako streszczenie materiału wykładowego z podstaw wytrzymałości materiałów w ramach kursu "Maszynoznawstwo chemiczne". Podręcznik jest dostosowany do programu maszynoznawstwa chemicznego realizowanego na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej i na kierunkach pokrewnych. Recenzowana książka obejmuje czternaście rozdziałów merytorycznych, zawierających podstawowe wiadomości z wytrzymałości materiałów, obliczenia wytrzymałości na rozciąganie i ściskanie, naprężenia rozciągające w zbiornikach, nacisk powierzchniowy, ścinanie i styczne naprężenia ścinające, naprężenia wyboczające, zginające, zginające ze skręcaniem (moment zastępczy) oraz obliczanie naprężeń. Ponadto książka obejmuje podstawy mechaniki ogólnej oraz informacje o zmęczeniu materiału. Sekwencja przedstawionego materiału odbiega od przekazu klasycznego, jaki jest stosowany zwyczajowo w procesie naukowo- dydaktycznym mechaniki technicznej. Być może, jest to zabieg zamierzony przez Autorów, a wynikający z ich praktyki dydaktyc więcej »

Z prasy zagranicznej

Amerykanie ostatecznie rezygnują z przejęcia Akzo Nobel Financial Times, 1 czerwca 2017 r. The New York Times, 1 czerwca 2017 r. Dutch News, 2 czerwca 2017 r. Manager Magazin, 1 czerwca 2017 r. Amerykańska Grupa PPG Industries ostatecznie zrezygnowała z przejęcia holenderskiej firmy Akzo Nobel NV, znanego producenta farb i lakierów (Przem. Chem. 2017, 96, nr 5, 1068). Mimo podniesienia ceny ofertowej do 26,9 mld euro holenderski regulator finansowy AFM (Authority for the Financial Market) nie zgodził się na przedłużenie terminu zakończenia negocjacji, który wygasł 1 czerwca br. Michael McGarry, prezes i dyrektor zarządzający PPG Industries, powiedział rozżalony: Mieliśmy nadzieję na to, że zarząd Akzo Nobel zauważy korzyści płynące z naszej propozycji połączenia dwóch dużych firm i stworzenia znacznych wartości dla akcjonariuszy oraz stabilnego biznesu w przyszłości. Tom Büchner, dyrektor wykonawczy Akzo Nobel, oświadczył, że jego firma będzie kontynuować realizację wcześniej przyjętej strategii skupiając się na obu swoich dziedzinach, jakimi są farby i lakiery oraz specjalistyczne chemikalia. Część akcjonariuszy Akzo Nobel zdecydowanie popierała fuzję z PPG Industries, a kontrolowany przez miliardera Paula Singera fundusz hedgingowy Elliott Advisors wystąpił nawet najpierw z wnioskiem o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia akcjonariuszy a potem z wnioskiem do holenderskiego sądu o odwołanie dotychczasowego prezesa Akzo Nobel, którym jest Antony Burgmans, z powodu jego niechęci do prowadzenia rozmów z PPG. Sąd jednak odrzucił ten wniosek. Ostatecznie PPG Industries nie podjęła próby wrogiego przejęcia spółki i nie zwróciła się bezpośrednio do akcjonariuszy. Kwas n-heksanowy z ciekłych produktów biogazowni Biotechnol. Biofuels 2017, 10, 83-98 https://www.humboldt-foundation.de/web/ press-relesa-2017-10.html Głównym produktem wytwarzanym w biogazowniach jest gaz o dużej wartości opałowej (gaz syntezowy, metan) więcej »

Z ŻYCIA POLSKIEJ IZBY PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO

II Konkurs Innochem.Zakończona została formalna ocena wniosków o dofinansowanie złożonych w ramach programu Innochem w ramach Działania 1.2 "Sektorowe programy B+R". W wyniku przeprowadzonej oceny i po uwzględnieniu korekt oraz uzupełnień wszystkie 40 wniosków skierowano do II etapu obejmującego ocenę merytoryczną. Tematyka wniosków jest bardzo zróżnicowana, ale wszystkie związane są z działalnością produkcyjną wnioskodawców. Łącznie opiewają one na sumę prawie 200 mln zł. Można z nimi zapoznać się na stronie Izby: www.pipc.org.pl. Nowy numer Magazynu Polska więcej »

Zastosowanie mezoporowatej krzemionki MCF modyfikowanej trialkoksysilanami w procesie adsorpcji kwasu rozmarynowego - DOI:10.15199/62.2017.7.28

Małgorzata Geszke-Moritz Michał Moritzb

Materiały mezoporowate definiuje się jako substancje porowate, których średnica porów, zgodnie z podziałem zaproponowanym przez IUPAC, mieści się w przedziale1) 2-50 nm. Spośród wielu substancji mogących tworzyć struktury mezoporowate2) (tlenki metali, węgiel, materiały hybrydowe, czyste struktury organiczne) szczególne miejsce zajmują krzemionkowe sita molekularne. Jest to związane z opublikowaniem w 1992 r. przez Kresgego i współpr.3) pierwszej pracy poświęconej syntezie oraz szczegółowemu opisowi właściwości mezoporowatej krzemionki MCM-41. W krótkim czasie od chwili opublikowania tej pracy opisano syntezę kolejnych krzemionek, m.in. HMS, KIT, SBA-15 i MCF2). Krzemionkowe materiały mezoporowate odznaczają się znaczną powierzchnią właściwą, rzędu 1000 m2/g, objętością porów nawet do 2 cm3/g, możliwością modyfikacji powierzchni oraz stabilnością hydrotermiczną4, 5). Unikatowe właściwości fizykochemiczne sprawiają, że substancje te znalazły zastosowanie m.in. w procesach katalizy heterogenicznej6), podczas otrzymywania systemów dostarczania substancji leczniczych7) oraz jako elementy czujników elektrochemicznych8) i optycznych9). Znane jest także ich zastosowanie jako adsorbentów jonów metali ciężkich10), środków ochrony roślin11) czy też do zatężania substancji biologicznie czynnych, takich jak alkaloidy12), antocyjany13), polifenole14) oraz pochodne kwasów fenolowych15). 1586 96/7(2017) Przedmiotem badań była ocena właściwości adsorpcyjnych mezoporowatej krzemionki MCF modyfikowanej grupami 3-aminopropylowymi (-CH2-CH2-CH2-NH2) oraz 3-(2-aminoetyloamino)propylowymi (-CH2-CH2-CH2-NH-CH2-CH2-NH2) wobec kwasu rozmarynowego. Kwas rozmarynowy (rys. 1) jest estrowym połączeniem kwasu kawowego oraz kwasu 3,4-dihydroksyfenylomlekowego (kwas (R)-O-(3,4- -dihydroksycynamoilo)-3-(3,4-dihydroksyfenylo)mlekowy). Substancja ta po raz pierwszy została wyizolowana w czystej postaci z Rosmarinus officinalis przez M. Scarpati i G. Oriente w 1 więcej »

Zastosowanie wychwytu ditlenku węgla w procesie produkcji sody - DOI:10.15199/62.2017.7.26

Adam Tatarczuk Krzysztof Jastrząb Aleksander Krótki Marcin Stec Lucyna Więcław-Solny Andrzej Wilk Sylwia Szajkowska-Kobus Damian Żórawski Kazimierz Skowron Łukasz Kiedzik

Międzynarodowy panel do spraw zmian klimatu (IPCC) szacuje, że roczna globalna emisja CO2 ze źródeł pochodzenia przemysłowego w 2010 r. wynosiła ok. 13,14 Gt, co stanowi ok. 27% całkowitej emisji ditlenku węgla pochodzenia antropogenicznego1) do atmosfery. W Europie emisja CO2 związana z przemysłem kształtuje się na podobnym poziomie i wynosi ok. 32%2). Na rys. 1 przedstawiono udział światowej emisji CO2 z głównych grup przemysłu, z uwzględnieniem najważniejszych gałęzi w 2010 r. Z przeprowadzonej analizy wyraźnie wynika, że oprócz sektora energetycznego, związanego ściśle z przemysłem (produkcja energii i mediów pomocniczych na potrzeby przemysłowe) i będącego największym emitentem CO2 do atmosfery, rozróżnia się również przemysł elektromaszynowy, metalurgiczny, cementowy i chemiczny. Zasadnicza część emitowanego CO2 we wszystkich gałęziach przemysłu pochodzi z energetycznego spalania paliw stałych ciekłych i gazowych. W przypadku przemysłu materiałów budowlanych emisja CO2 jest również wynikiem termicznego rozkładu węglanów wapnia i magnezu, podstawowych surowców do produkcji spoiw mineralnych. Bieżąca polityka klimatyczna narzuca na przemysł obowiązek ograniczania emisji CO2. Największym wyzwaniem, związanym Adam Tata rczuka,*, Krzysztof Jastrząba, Aleksander Krótkia, Marcin Steca, Lucyna Więcław -Solnya, Andrzej Wilka, Sylwia Szajkowska-Kobusb, Damian Żóraw skib, Kazimierz Skowronb, Łukasz Kiedzikb Fig. 1. World CO2 emissions by economic sectors in 20101) Rys. 1. Emisja CO2 głównych grup przemysłu w 2010 r. na świecie1) 96/7(2017) 1573 Mgr inż. Sylwia SZAJKOWSKA-KOBUS ukończyła studia na Wydziale Technologii Chemicznej Politechniki Warszawskiej. Od 10 lat pracuje w strukturach badawczo-rozwojowych Grupy Chemicznej Ciech. Specjalność - technologia i inżynieria chemiczna i procesowa, prawo i administracja. Mgr inż. Aleksander KRÓTKI - notkę biograficzną i fotografię Autora wydrukowaliśmy w nr. 1/2017, str. 224. Mgr inż. M więcej »

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Folie skrobiowe napełniane wollastonitem i modyfikowane gumą arabską. Cz. V. Oddziaływanie na mikroorganizmy i właściwości barierowe (ang. Wollastonite-filled and arabic gum-modified starch films. Part 5. Microbial and water barrier properties)

Prenumerata

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Folie skrobiowe napełniane wollastonitem i modyfikowane gumą arabską. Cz. V. Oddziaływanie na mikroorganizmy i właściwości barierowe
(ang. Wollastonite-filled and arabic gum-modified starch films. Part 5. Microbial and water barrier properties)