• LOGOWANIE
  • KOSZYK
  • KONTAKT
    • WYDAWNICTWO
    • REDAKCJE
      • ATEST - OCHRONA PRACY
      • AURA OCHRONA ŚRODOWISKA
      • CHŁODNICTWO
      • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
      • DOZÓR TECHNICZNY
      • ELEKTROINSTALATOR
      • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
      • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
      • GOSPODARKA MIĘSNA
      • GOSPODARKA WODNA
      • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
      • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
      • MATERIAŁY BUDOWLANE
      • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
      • OPAKOWANIE
      • PROBLEMY JAKOŚCI
      • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
      • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
      • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
      • PRZEGLĄD MECHANICZNY
      • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
      • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
      • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
      • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY
      • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
      • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
      • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
      • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
      • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
      • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
      • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
      • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
      • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH
    • REKLAMA
    • DRUKARNIA
    • KOLPORTAŻ
  • PRENUMERATA
  • LISTA CZASOPISM
    • ATEST - OCHRONA PRACY
    • AURA OCHRONA ŚRODOWISKA
    • CHŁODNICTWO
    • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
    • DOZÓR TECHNICZNY
    • ELEKTROINSTALATOR
    • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
    • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
    • GAZETA CUKROWNICZA
    • GOSPODARKA MIĘSNA
    • GOSPODARKA WODNA
    • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
    • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
    • MASZYNY, TECHNOLOGIE, MATERIAŁY - TECHNIKA ZAGRANICZNA
    • MATERIAŁY BUDOWLANE
    • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
    • ODZIEŻ
    • OPAKOWANIE
    • POLISH TECHNICAL REVIEW
    • PROBLEMY JAKOŚCI
    • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
    • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
    • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
    • PRZEGLĄD MECHANICZNY
    • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
    • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
    • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
    • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY
    • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
    • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
    • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
    • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
    • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
    • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
    • SZKŁO I CERAMIKA
    • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
    • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
    • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH
  • WIRTUALNA CZYTELNIA
 
PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - NAJWIĘKSZA BAZA ARTYKUŁÓW TECHNICZNYCH ONLINE - AKTUALNIE 121583 PUBLIKACJE
  •   CZASOPISMA  
    • ATEST - OCHRONA PRACY
    • AURA
    • CHŁODNICTWO
    • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
    • ELEKTROINSTALATOR
    • DOZÓR TECHNICZNY
    • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
    • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
    • GAZETA CUKROWNICZA
    • GOSPODARKA MIĘSNA
    • GOSPODARKA WODNA
    • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
    • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
    • MASZYNY, TECHNOLOGIE, MATERIAŁY - TECHNIKA ZAGRANICZNA
    • MATERIAŁY BUDOWLANE
    • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
    • OPAKOWANIE
    • POLISH TECHNICAL REVIEW
    • PROBLEMY JAKOŚCI
    • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
    • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
    • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
    • PRZEGLĄD MECHANICZNY
    • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
    • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
    • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
    • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY - WIADOMOŚCI TELEKOMUNIKACYJNE
    • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
    • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
    • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
    • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
    • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
    • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
    • SZKŁO I CERAMIKA
    • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
    • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
    • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH
  •   KSIĄŻKI 
  • WIRTUALNA CZYTELNIA
  •   PRENUMERATA 
  •   REKLAMA 
  •   DRUKARNIA 
  •   KOLPORTAŻ 
  •   WYDAWNICTWO
  • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
  • 2018-12

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2097, e-ISSN 2449-9544 - rok powstania: 1919
Czasopismo Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP)

Urządzenie do badania topliwości popiołu węgla kamiennego metodą rurową
(ang. Equipment for testing the fusibility of coal ash pipe method)

DOI:10.15199/48.2018.12.59
Aleksander GĄSIORSKI Piotr NAWARA Zdzisław POSYŁEK 
Streszczenie
Zaproponowane urządzenie do badania topliwości popiołu węgla kamiennego pracuje w układzie z mostkiem typu „H” wraz z transformatorem dopasowującym, po stronie wtórnej dostrojonym do częstotliwości rezonansu szeregowego obciążenia wykonanego z rurki miedzianej stanowiącej wzbudnik indukcyjny połączony szeregowo z baterią kondensatorów. Wewnątrz wzbudnika znajduje się umieszczona poziomo odizolowana termicznie rura grafitowa stanowiąca komorę roboczą. Temperaturę płynięcia popiołu określa się na podstawie wizualnej oceny zmian konturów badanej próbki obserwowanych na siatce pomiarowej.
Słowa kluczowe: popioły denne węgla kamiennego, grzanie indukcyjne, badanie topliwości popiołów, temperatura płynięcia.
Abstract
The proposed device for testing the hard coal ash fusibility works in a system with the "H" bridge together with the matching transformer, on the secondary side tuned to the resonance frequency of the series load made of a copper tube constituting an induction coil connected in series with the capacitor bank. There is a horizontally thermally insulated graphite tube inside the work coil, which is a working chamber. The ash flow temperature is determined on the basis of a visual evaluation of changes in the contours of the test sample observed on the measuring grid.
Keywords: bottom ash bottoms, induction heating, ash melting test, pour point
W Polsce uzasadnione jest pozyskanie nośników energii pierwotnej, pochodzącej z zasobów krajowych. Do nośników, które pozyskuje się bezpośrednio z natury, należą: węgiel kamienny (energetyczny i koksowy), węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny (wysokometanowy i naazotowany), torf (przede wszystkim dla celów opałowych), drewno opałowe, paliwa odpadowe stałe roślinne i zwierzęce, odpady przemysłowe (stałe i ciekłe), odpady komunalne, inne surowce wykorzystywane do celów energetycznych (np. metanol, etanol), energia wody i wiatru (wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej), energia słoneczna i geotermalna (wykorzystywane do produkcji energii cieplnej lub elektrycznej). Polska jest największym producentem węgla kamiennego w Unii Europejskiej, choć wydobycie jego z roku na rok maleje. Jest on w Polsce uważany za surowiec strategiczny, bo w pierwszych latach XXI wieku zaspokajał aż 60% zapotrzebowania energetycznego kraju. Polskie zasoby węgla kamiennego należą do największych w Europie a większość z nich zlokalizowana jest w województwie lubelskim (pokłady ciągną się od Łukowa i Radzynia Podlaskiego do Hrubieszowa) oraz na Górnym Śląsku. Zasoby lubelskie, słabiej udokumentowane niż Śląskie, są wysokiej jakości, leżą na mniejszej głębokości i są większe. Należy również dodać, że węgiel brunatny jest drugim co do znaczenia nośnikiem energii pierwotnej pozyskiwanym w kraju, z którego wytwarza się prawie ⅓ energii elektrycznej produkowanej w Polsce Paliwa stałe wydobywane metodą górniczą lub odkrywkową albo pozyskiwane z różnego rodzaju surowców biologicznych różnią się od siebie składem chemicznym, wilgotnością, kalorycznością oraz w przypadku ich spalenia składem otrzymanego popiołu. W procesach spalania paliw stałych, do istotnych kryteriów oceny paliwa, należą wskaźniki opisujące zachowanie się popiołu przy dużych temperaturach, co zależy przede wszystkim od składu chemicznego popiołu. Spalanie węgla kamienne [...]

  • ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
  • PRENUMERATA PAPIEROWA
  Czytaj za darmo! »
 

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.
prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł
okres prenumeraty:   
*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.
Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »


Bibliografia

[1] Gąsiorski A., Posyłek Z., Drożdż T., Prototypowe stanowisko laboratoryjne do badania topliwości popiołu metodą rurową, Przegląd Elektrotechniczny, 91(2015), nr 1,144-147, ISSN 0033-2097.
[2] Hamala K., Róg L.; Wpływ składu chemicznego i właściwości fizykochemicznych węgli oraz ich popiołów na wskaźnik żużlowania i zanieczyszczania powierzchni grzewczych kotłów energetycznych, Prace Naukowe GIG, Górnictwo i Środowisko (kwartalnik), (2004), nr 3, 81-109, ISSN 1643-7608.

Rekomenduj znajomym
  • facebook
  • twitter
  • gplus
  • pinterest

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Adaptation of selected aspects of deterministic chaos for long-term forecasts of peak power demand for Poland - DOI:10.15199/48.2018.12.18
Tomasz POPŁAWSKI Dariusz CAŁUS 
The Polish power engineering sector is currently facing a great challenge. It has to satisfy the rapidly increasing demand for electrical energy, whereas most assets for centralized heat and electric energy production require modernization. At the same time new regulations are being introduced by the European Union and many countries all over the world. The regulations are aimed at the limitation of climate changes and guaranteeing energy supplies. In the case of development planning, forecasts concerning energy supply and demand need to be made for very long time spans. A typical situation, where long-term forecasts are required, concerns decisions on the development of national systems of energy acquisition and supply. Decisions of that kind can only be made rationally on the basis of the most credible long-term forecasts of energy and power demand for national power engineering systems. Making a correct forecast for the whole system is a difficult task, which requires a lot of experience, knowledge and intuition. Modelling electrical energy systems takes time and requires knowledge in different fields such as mathematics, physics, IT science, power engineering, economics and energy policies [2, 6, 9, 10, 13, 14, 20]. It is a complex operation which requires appropriate methods in order to avoid mistakes, which may occur at any stage of constructing the model. To arrive at a correct forecast the situation must first be modelled. Using a model to solve real life problems helps in formulating assumptions about the behaviour of the genuine system, which is seldom available for experiments. Due to the specific significance of electrical energy as a product, research concerning the energy sector is of key importance to maintain proper functioning of the economy. Large fluctuations in the prices of energy carriers, as well as unstable energy supplies affect the economy of any country. European Union member states use many com więcej »

Analiza spadków napięć w instalacjach elektrycznych ciągników rolniczych i ich konsekwencje na mechatroniczne układy sterujące - DOI:10.15199/48.2018.12.51
Mirosław ZAGÓRDA Paweł KIEŁBASA Tomasz DRÓŻDŻ Aleksander GĄSIORSKI 
Współczesne technologie wykorzystują maszyny, które pracują z dużymi wydajnościami pozwalającymi obniżyć jednostkowe koszty produkcji. Stopień precyzji w organizacji pracy maszyn wymusza szczegółową analizę każdej składowej czasu pracy a następnie jego minimalizację. Możliwości techniczne pozwalają na śledzenie maszyny w czasie rzeczywistym i generowanie informacji o szacowanym ekonomicznym wyniku jej pracy. Stopień informatyzacji pozwala sterować ustawieniami maszyn zdalnie poprzez wirtualny terminal odciążając tym samym operatora, który ma dostęp do interaktywnej pomocy ze strony dyspozytora, dodatkowo może wykorzystywać doświadczenia innych operatorów. Powszechny dostęp do Internetu sieci GSM oraz systemu GPS pozwolił praktycznie zautomatyzować technologie przyczyniając się do optymalizacji procesu pracy. Gwarancją prawidłowej pracy urządzeń elektrycznych i elektronicznych jest stała wartość napięcia zasilającego. Układy zasilające urządzeń mogą być również przystosowane do niewielkich zmian napięcia zasilającego, co poprawia niezawodność pracy. Jest to szczególnie ważne w przypadku odbiorników zasilanych prądem stałym. Spadki napięć są szczególnie uciążliwe w przypadku instalacji niskiego napięcia, a z takimi mamy do czynienia w przypadku pojazdów samochodowych i ciągników rolniczych, gdzie najczęściej występują instalacje o napięciu 12 i 24 V [1]. Decydujący wpływ na wartość napięcia wybranego do zasilania instalacji pojazdu ma moc znamionowa rozrusznika (od 0,3 do 11kW), która zależy od wielkości i typu silnika spalinowego [2]. Niskie napięcie zasilania rozrusznika powoduje konieczność jego pracy przy prądach dochodzących do 1000 A [1, 2]. Zastosowany rozrusznik o określonej mocy i napięciu znamionowym determinuje wybór akumulatora o wystarczającej pojemności, aby przy niskich temperaturach nie następował znaczny spadek napięcia i prędkości obrotowej rozrusznika [2, 3]. Zmiany prędkości obrotowej, mocy, momentu na więcej »

Analiza właściwości rezonansowych kaskad cewek ze względu na zwiększanie odległości przesyłu - DOI:10.15199/48.2018.12.24
Zbigniew KACZMARCZYK Krystian FRANIA Krzysztof BODZEK Adam RUSZCZYK 
Bezprzewodowy przesył energii elektrycznej można zrealizować różnymi metodami [1]. Najczęściej w tym celu stosowane są dwie cewki sprzężone magnetycznie [2], [3] - układ dwucewkowy (rys. 1). Zwiększanie odległości pomiędzy cewkami, przy jednoczesnym zachowaniu ich średnic zewnętrznych, skutkuje gwałtownym zmniejszeniem współczynnika sprzężenia magnetycznego [4], co z kolei pogarsza sprawność energetyczną przesyłu. Poprawę sprawności uzyskuje się wprowadzając dodatkowe (pośredniczące) cewki sprzężone magnetycznie [5] - rezonansowa kaskada cewek (rys. 2). Rozwiązania tego typu mogą przykładowo zapewnić bezpieczną separację galwaniczną w zastosowaniach wysokonapięciowych. W artykule scharakteryzowano wybrane właściwości rezonansowych kaskad cewek. Zaproponowano metody zwiększania odległości przesyłu bez konieczności ponownego wyznaczania parametrów układu - bez powtarzania procesu optymalizacji. Metody te wykorzystują pierwotnie wyznaczone parametry tzw. kaskady bazowej, stanowiącej podstawę do wydłużenia toru przesyłu energii elektrycznej. W porównaniu z literaturą przedmiotu oryginalnymi wynikami prezentowanymi w artykule są charakterystyka wybranych właściwości rezonansowych kaskad cewek oraz bazujące na tych właściwościach metody zwiększania odległości bezprzewodowego przesyłu energii elektrycznej. Rezonansowa kaskada cewek Najprostsze układy bezprzewodowego przesyłu energii elektrycznej składają się z dwóch cewek rezonansowych sprzężonych magnetycznie (rys. 1). Cewka wejściowa Cewka wyjściowa C1 i1 u1 un in Cn Uout Cout E RLdc * * Źródło Falownik Prostownik Odbiornik Rys. 1. Rezonansowy układ dwucewkowy (DC/DC) Cewka wejściowa zasilana jest poprzez falownik ze źródła napięcia oraz przekazuje energię do sprzężonej z nią magnetycznie cewki wyjściowej, która połączona jest poprzez prostownik z odbiornikiem. Zasadniczym ograniczeniem układu dwucewkowego jest względnie mała odległość na jaką przesył energii może więcej »

Analysis of the energy consumption by an industrial robot for the angular movement of individual axes - DOI:10.15199/48.2018.12.49
Krzysztof OLESIAK 
Industrial robots are widely applied for welding, spray coating, mounting of various elements, including screws, packaging, sorting and moving objects. The usefulness of robots is motivated by their technological characteristics, such as speed, accuracy and repeatability of certain production stages, and also by economic factors, such as a possibility to increase production and often to reduce unitary cost at the same time [3, 8, 10, 14]. An important aspect of the robot control is to optimize its operation by keeping energy consumption to the minimum. This issue is complex and involves many levels of analysis. This paper aims to make a contribution to the problem by analysing energy consumption by a robot Kawasaki FS03N for the case of angular motion of the particular axes at a prescribed speed. For the sake of developing a computer measuring system, a methodology was analysed of measurements in transducer drives and non-linear circuits as well as problems of measuring non-linear quantities [5, 6, 11, 12, 13]. The robot under scrutiny is treated as a non-linear power receiver consisting in its strong-current part of a rectifier circuit, a DC circuit and six transducers supplying power to the motors of the mechanical manipulator. A pneumatic claw of the manipulator with height compensation is supplied from a separate circuit, which does not influence directly the operation of the circuits supplying the motors of the robot’s particular axes [7, 8]. Power components for a non-linear receiver The apparent power consumed by a non-linear singlephase receiver with a sinusoidal voltage supply and distorted current is [1, 2]: (1) S U  I where: U - effective value of the sinusoidal phase voltage, I - effective value of the deformed phase current. The distorted phase current is expressed as [1, 2, 6]: (2)      1 2 2 1 n I I In where: I1 - effective value of the więcej »

Analysis of transient processes in a power supply system of concentrated and distributed parameters based on variational approaches - DOI:10.15199/48.2018.12.33
Andriy CHABAN Marek LIS Andrzej SZAFRANIEC Marcin CHRZAN Vitaliy LEVONIUK 
Application of mathematical apparatus to modelling of electrical power systems is virtually the most effective method. This approach finds extensive applicability in the case of power systems including long supply lines. Such a system generally consists of widely different parts: power plants, switching stations, supply lines, compensation systems, and a number of other elements [1]. Long power supply lines are key parts in electricity processing and transmission. High voltage lines between local power systems constitute inter-system connections. Fault currents, dependent inter alia on capacitances between wires, and leakage currents, which depend on electric charges on wire surfaces (corona discharge), must be considered in these lines. Current in line wires generates an alternating magnetic field that induces along a selfinduction SEM line. In addition, voltage between the line wires is not constant either. To address current and voltage variations along the line, it must be assumed each infinitely short wire section exhibits resistance and inductance, with capacitance and conductance between wires of that section. In other words, the line should be treated as a distributed parameters system [2]. In view of these conditions, use of ordinary and partial differential equations, including the telegraph equation, is recommended for analysis of transient processes in power systems. Their solution is not a problem. Both analytical and numerical methods are employed (D’Alembert’s, Fourier’s, reticulated, and other methods.) Finding boundary conditions for the telegraph equation as parts of the only system of general differential equations of a power system is the most complicated problem in analysis of transient processes in power systems, on the other hand. The theory of applied mathematics says Dirichlet first type, Neuman second type, and Poincaré third type boundary conditions serve to solve boundary probl więcej »

Application of energy-efficient systems in a processing line - DOI:10.15199/48.2018.12.21
Zbigniew ŁUKASIK Aldona KUŚMIŃSKA-FIJAŁKOWSKA Jacek KOZYRA 
Dynamically developing automation of manufacturing processes is looking for new technological solutions enabling to raise energy-efficient, qualitative, efficiency and economic requirements [5, 6, 8, 9]. During co-extrusion, a few layers is extruded at once [7]. These layers may differ in, for example, structure (foamed and solid) and colour. Many extruders are applied for coextrusion of the plastics. 3 PE extruders extruding 3 layers separately (A/B/C) are currently available on the market. A and B extruders can be one machine, which extrudes these layers in a proposed concept. Whereas, PET extruder consists of two extruders extruding 3 A/B/A layers. For example, worse raw material from the recycling can be added to a central layer. During co-extrusion, two extruders provide specific plastic to a common extruding head. Layered foils may also be extruded to get better mechanical properties of finished foils thanks to higher number of the layers. The advantage of such layered foils is better mechanical properties of the foils, and the fact that they are less thicker. It results in large savings in materials for a company. During extrusion of stretch foils, we can apply, for example, regranulate to a central layer, and glue only to external layers and one of the layers does not have neither glue, nor recycled raw material. The extruders consist of three systems: - power transmission system, - control system, - plasticizing system. Technology of co-extrusion line of production of PET sheets and products from these sheets Extrusion is a continuous process. (Fig. 1) The plastics, usually granulates, are added to a heated cylinder, which is subjected to plasticization and homogenization, through extruding head, and then through the calibrators forming a finished product [4]. A pressing is cooled down and then cut into segments of desired size or rolled up on the drums (Fig. 2). PE extruder works with a PET extruder in product więcej »

Aspekty prawno-ekonomiczne i ekologiczne dla elektrowni fotowoltaicznych - DOI:10.15199/48.2018.12.28
Ewa KORZENIEWSKA Agnieszka DRZYMAŁA Artur SZCZĘSNY Rafał ZAWIŚLAK Sebastian SEME 
Presja konkurencyjna w której efektywność, niezawodność i dyscyplina kapitałowa wiedzie prym na globalnych rynkach energii to siła, która kształtuje politykę państw i która nasila się z roku na rok. Nowe technologie wspierane coraz większą świadomością społeczną i konsekwentnie prowadzoną polityką rządową zmienią sposób w jaki energia jest i będzie produkowana oraz konsumowana w przyszłości tak, by zaspokoić potrzeby energetyczne rozwijającej się gospodarki światowej. 0% 5% 10% 15% 20% 25% Udział w globalnej konsumpcji energii w 2017 roku w % Rys.1. Konsumpcja energii w wybranych krajach wg. [2] w roku 2017 (wartości procentowe) Obecne szacunki i prognozy bez wątpienia wskazują, że popyt na energię będzie nadal rósł, a globalne zużycie [1] energii wzrośnie o około jedną trzecią do 2040r. Największym konsumentem energii w świecie [2] stały się na przestrzeni ostatnich lat Chiny, które zużywają około 23,2 procent wyprodukowanej energii światowej, wyprzedzając pod tym względem pozostałe kraje w tym Stany Zjednoczone, Indie i Rosję. Procentowy udział poszczególnych państw w globalnej konsumpcji energii odnawialnej w 2017 roku (uwzględniających produkcję energii z zasobów wiatru, energii solarnej, geotermalnej i biomasy) przedstawiono na rysunku 1. Udział w ogólnym zasobie konsumowanej energii w 2017r. [2] z podziałem na kontynent prezentuje rysunek 2. Postęp technologiczny w produkcji energii, jaki zachodzi w oparciu o odnawialne źródła i zasoby powoduje, że zdolność światowa do wytwarzania energii rośnie stosunkowo szybko. Szczególnie jest on widoczny w dynamicznie przyrastających mocach w sektorach bazujących na odnawialnych źródłach energii, zwłaszcza wykorzystujących energię słoneczną i energię wiatru. Ma to również swoje konsekwencje w wykorzystywaniu niekonwencjonalnych zasobów, w tym np. ropy i gazu potrzebnego do zapewnienia natychmiastowej produkcji energii w przypadku braku możliwości jej produkcji ze źróde więcej »

Assessment of the impact of photovoltaic system on the power quality in the distribution network - DOI:10.15199/48.2018.12.35
Marek GAŁA Andrzej JĄDERKO 
Price of electricity constantly raises and at the same time the technology of manufacturing efficient photovoltaic panels is becoming increasingly advanced. There are many PV systems available on the market, many of which can also be used by energy consumers, who intend to supply excess of energy to the distribution grid, which is now free of charge and does not require any special permission - all that has to be done is to register a connection with the distribution company. Moreover, it is possible to obtain funds from special programs for financing investment in renewable energy sources. All this explains high demand for PV systems equipped with inverters, control and protection systems. As of the end of May 2018, it is estimated that the power of all PV systems in Poland is about 300 MW, but it can reach 1.2 GW by the end of 2020 [1]. PV systems utilizing solar energy are one of the renewable energy sources (RES) to which article 2 point 22 of Act [11] applies. Act [11] enumerates the following categories of RES: microgeneration plants of total power up to 40 kW, connected to the power grid of voltage lower than 110 kV or of combined thermal power up to 120 kW; small generation plants of power 40 kW - 200 kW, connected to the power grid of voltage lower than 110 kV or of combined thermal power 120 kW - 600 kW. In accordance with article 7a clause 1 of Energy Law Act [10] generation plants and all related devices have to meet technological and exploitation standards in order to be connected to the grid. The standards ensure safety of the power system, which has to be protected against potential damage caused by faulty operation of a generation plant, and they also ensure that the energy quality parameters at the connection point are met. A fast increase in the number of microgeneration plants can cause significant problems in distribution networks, including deterioration of energy quality. To prevent this, particular więcej »

Badania wpływu biegunów "N" oraz "S" stałego pola magnetycznego na apoptozę komórek białaczki ludzkiej HL-60 - DOI:10.15199/48.2018.12.40
Dariusz SZTAFROWSKI Bożena JAŹWIEC Jacek GUMIELA Kazimierz KULICZKOWSKI 
Organizmy żywe eksponowane są w środowisku w którym żyją na szeroki zakres częstotliwości pól i fal elektromagnetycznych. Stałe ziemskie pola magnetyczne i elektryczne towarzyszyły ewolucji organizmów żywych od początku ich istnienia i zapewne miały na nią wpływ. Przykładem takiego wpływu może być przeprowadzone badanie podczas którego wykazano, że linie elektroenergetyczne wytwarzają w odległości do 500 metrów pole elektromagnetyczne, które zakłóca pole magnetyczne ziemi, w takim stopniu, że jest ono powodem dezorientacji zwierząt względem bieguna magnetycznego ziemi [1]. Inni naukowcy wykazali wpływ wolnozmiennego pola magnetycznego na obszar mózgu RTPJ. W wyniku takiego oddziaływania zaburzona została czasowo ocena moralna zachowań osób poddanych działaniu tego pola. Eksperyment ujawnił na jak wiele reakcji dotąd nie branych pod uwagę może mieć wpływ pole magnetyczne [2]. Wiele innych ośrodków zajmujących się tego typu problematyką na całym świecie również wykazało wpływ tego czynnika fizycznego jakim jest pole magnetyczne na zachodzące w organizmach żywych procesy biologiczne.[3,4,5]. Jednocześnie od wielu lat trwa nierozstrzygnięta dotychczas dyskusja na temat potencjalnej szkodliwości pól elektromagnetycznych na organizm człowieka. Wolnozmienne pole magnetyczne już przy natężeniach spotykanych w sąsiedztwie niektórych urządzeń przemysłowych (np. zgrzewarki) może powodować metamorfopsję, zaniewidzenie (pozbawienie wzroku w czasie działania pola - od wartości indukcji kilku mTbadania własne ), ale mogą one również wywierać pozytywne skutki na organizm człowieka, przyczyniając się np. do walki z niektórymi schorzeniami [6,7,8]. Pola magnetyczne znajdują, z jednej strony, zastosowania w medycynie do leczenia niektórych chorób (przy leczeniu ran, szybszego zrostu kości, czy leczenia depresji metodą TMS [9]), z drugiej zaś strony - wiele prac naukowych wskazuje na ich negatywny wpływ na organizm człowieka. W skrajnych p więcej »

Biological effects of the EMF influence on animal cells and tissues in in vitro cultures - a summary of own research - DOI:10.15199/48.2018.12.46
Anna KOZIOROWSKA 
The electromagnetic field (EMF) is a specific type of energy, composed of two inseparably connected components - electric field and magnetic field. The electromagnetic field is distinguished by the continuity of decomposition in space, the ability to propagate in a vacuum and the and the impact force on the particles of matter loaded with an electric charge [1]. Particularly interesting, due to their universality, are artificial sources of 50 Hz EMF, mainly electrical devices. The specificity of the EMF produced by such devices makes it possible to consider electric and magnetic components separately in his case [7]. The magnetic field accompanies each current flow, and the electric field occurs wherever there is an electric voltage. The generation of EMF by devices in the household, in industry and by transmission lines or transformer stations is a side effect of their operation and it is an undesirable effect. However, in medicine in diagnostics and therapy, these fields are produced for therapeutic purposes. Among such devices there can be mentioned the apparatus for magnetotherapy, where the frequency ranges from 1 to 120 Hz, and magnetic induction from 1-30 mT [12], magnetostimulation devices with a frequency of several to 3000 Hz and magnetic induction in the range from 1pT up to 100 T, nuclear magnetic resonance with constant frequency and magnetic induction from 0.15 to 1.5 T, or fixed frequency prosthesis where magnetic induction is 100 mT [10]. EMF generators used in medicine give the possibility of changing the shape of the field (sinusoid, triangle, rectangle), field modulation, frequency selection, or time of interaction. Living organisms are the source of the magnetic field. They generate ionic currents which generate a magnetic field. Partial magnetic fields of ions and structures in tissues add up and are also a source of magnetic fields. Exposure of living organisms to EMF can cause various biolog więcej »

Comparison of Auxiliary and Likelihood Particle Filters for State Estimation of Dynamical Systems - DOI:10.15199/48.2018.12.19
Jacek MICHALSKI Piotr KOZIERSKI Joanna ZIĘTKIEWICZ 
State estimation is incredibly useful in practical applications and dynamically developing branch of the science. Estimation methods have broad applications in various fields of technical sciences, e.g. in power systems to estimate hard-measurable phasors [1-3], in electric drive to obtain easy measurable quantities: current and voltage and estimate velocity and position of the motor shaft [4], in analyzing UAVs moving (estimation of UAV position on the map) [5-6] as well as in mobile robots movement, to estimate position or linear velocity [7]. In 1993, Gordon, Salmond and Smith proposed the first Particle Filter (PF) algorithm [8]. It was not widely used despite its effectiveness, due to the high computational complexity. However, in further years the computing power of processors has significantly increased, so today it is easy to apply the PF algorithm and its more computationally complex modifications, even in online estimation. Nowadays, dynamic estimation methods are still being developed, mainly modifications of existing ones, such as the Remaining Useful Life Particle Filter (RULPF) [9]. In this paper, three Particle Filters have been explained and compared. The authors of the article have focused on particle filters, because they are designed to estimate noises of any probability density function and they work well with nonlinear objects. The simulations results have been compared with two variants of the Kalman filter (Extended and Unscented), of which explanations one can found in [10, 11]. Despite the fact that the original Kalman filter did not apply Bayes’ rule [12], it has been proven that Kalman’s equations can be derived from Recursive Bayessian Filter (see (2) in the section Particle filters algorithms). Times of computing also have been compared. In the first section, formulation of a problem has been described. The second section contains description of particle filters algorithms. Models o więcej »

Detekcja jąder komórkowych w obrazach biomedycznych z uwzględnieniem kodowania barw - DOI:10.15199/48.2018.12.56
Anna PŁAWIAK-MOWNA Małgorzata MAZURKIEWICZ 
Kluczową rolę w podejmowaniu decyzji związanych z diagnostyką i rodzajem podejmowanej terapii odgrywa wykrycie zmian patologicznych [1]. W związku z obserwowaną zwiększoną zapadalnością na choroby nowotworowe [2,3] wspomaganie analizy i interpretacji badanego materiału staje się wymaganym kierunkiem rozwoju. Tym bardziej, że kluczową rolę skuteczności terapii, często stanowi czas podjęcia leczenia. Rozwój i wspomaganie interpretowania obrazów biomedycznych staje bardzo ważnym elementem w diagnostyce szczególnie chorób nowotworowych. Analiza obrazów cytologicznych nakierunkowania na aspekty ilościowe może być efektywnie wykorzystywana do wspierania decyzji patologów przy rozpoznawaniu i wnioskowaniu o obecności zmian patologicznych, bądź ich braku. Dodatkowo analiza może wesprzeć ocenę postępu choroby oraz skuteczności terapii celowanej. Komputerowo wspomagane systemy diagnozowania bezpośrednio wpływają na wydajność i skuteczność przy klasyfikowaniu zmian patologicznych. Wraz z rozwojem technologii obrazowania cyfrowego, nastąpił postęp w rozwoju rozwiązań sprzętowych - skanerów cyfrowych. Udoskonalenie jakości zapisywania i przeglądania danych biomedycznych (m.in. whole slide imaging) skutkuje zainteresowaniem badaczy problematyką rozpoznawania i klasyfikacji zmian patologicznych (nowotworów) [4,5]. Szczególnie ważnym elementem interpretacji obrazów biomedycznych (histologicznych, cytologicznych) jest detekcja jąder komórkowych. Automatyzacja tego procesu wymaga wydajnego mechanizmu oceny i separacji jąder, które nakładają się na siebie. Jest to złożony problem badawczy, wpływający na skuteczność rozpoznawania jąder na obrazie. Zagadnieniu temu poświęca się wiele uwagi w doniesieniach badawczych [6,7]. Ręczna i automatyczna segmentacja jąder komórkowych jest opisana w literaturze fachowej, jednak pojawiają się nowe metody, które są rozwijane [8,9]. Problem detekcji jąder komórkowych jest aktualny, wymaga dalszego rozpoz więcej »

Dobór metody do pomiaru rezystancji uziemienia - DOI:10.15199/48.2018.12.39
Artur SZCZĘSNY Ewa KORZENIEWSKA 
Uziomy mogą być realizowane w postaci pojedynczych elementów poziomych lub pionowych (uziomy skupione) lub w postaci układu złożonego, składającego się z układu uziomów o zróżnicowanej konfiguracji (uziomy otokowe, kratowe, promieniowe). Uziomy w postaci układu złożonego są wykonywane w celu zapewnienia małej rezystancji uziemienia. Przy wykonywaniu uziomów należy zwrócić uwagę na potencjały elektrochemiczne poszczególnych elementów systemu. Gdy system będzie się składał z połączenia uziomu fundamentowego naturalnego (stal w betonie) z uziomem sztucznym, znajdującym się na zewnątrz fundamentu, wykonanym ze stali ocynkowanej, to różnica potencjałów elektrochemicznych między tymi elementami będzie wynosiła około 1V. W wyniku tej różnicy będzie przepływał prąd powodujący korozję stali w gruncie. Uziomy o takiej konstrukcji nie mogą być stosowane a powinny być one wykonane ze stali pomiedziowanej, z miedzi lub ze stali nierdzewnej. Uziemienia punktu neutralnego i przewodów PE (PEN) wykonane w sieciach typu TN oraz uziemienia punktów neutralnych w sieciach typu TT i spełniają równocześnie obie funkcje. Są to więc uziemienia ochronno - robocze, są one oznaczone symbolem RB. Uziemienia zacisków ochronnych urządzeń elektrycznych zasilanych z sieci typu TT i IT - oznaczone symbolem RA, pełnią jedynie rolę uziemień ochronnych. W Polsce tradycyjnie uziemienia w układach TN nazywało się uziemieniami roboczymi, zaś w układach TT i IT - uziemieniami ochronnymi. Uziemienia ochronne (w tym uziemienia ochronno - robocze) spełniają swoje funkcje przez: 1) przenoszenie potencjału ziemi na uziemione części urządzeń lub obwodów 2) stwarzanie połączenia między częściami uziemianymi a ziemią dla wykorzystania jej jako przewodu powrotnego dla prądu uszkodzeniowego.[1] Rezystancja uziemienia i rezystywność gruntu Charakterystycznym parametrem określającym cechy uziemienia jest jego rezystancja, przy czym rozróżnia się rezystancję statyczną, od więcej »

Dostosowanie emisji zaburzeń elektromagnetycznych generowanych przez oprawę oświetleniową ze źródłami LED do wymagań norm EMC - DOI:10.15199/48.2018.12.48
Karol BEDNAREK Dorota TYPAŃSKA Jakub MISIORNY Arkadiusz PIETKIEWICZ 
W obecnych czasach człowiek silnie uzależnił swoją egzystencję i działalność od osiągnięć cywilizacyjnych, a szczególnie od technosfery. Na świecie zużywa się coraz więcej energii oraz zasobów naturalnych, co nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Aby to zrekompensować, dąży się do jak najbardziej efektywnego wytwarzania energii z ekologicznych źródeł [1-4], racjonalnego gospodarowania energią oraz przetwarzania surowców pierwotnych i wtórnych, a także wykorzystywania osiągnięć badań naukowych w takich dziedzinach jak mechatronika, nanotechnika, tekstronika, nadprzewodnictwo, inżynieria materiałowa czy bioelektronika w celu poprawy jakości eksploatowanego osprzętu i zminimalizowania jego negatywnych oddziaływań na otoczenie [5-9]. Nowoczesne systemy elektryczne i elektroniczne są coraz bardziej zaawansowane technicznie. W procesach projektowania dąży się do osiągania jak najkorzystniejszych ich parametrów eksploatacyjnych. Często wykorzystuje się w tym celu zaawansowane techniki optymalizacyjne. W rozbudowanych kryteriach optymalizacji uwzględnia się coraz więcej czynników, które mają sprawić, że wytwarzane produkty będą bardziej energooszczędne, ekonomiczne i ekologiczne, przy zachowaniu wymaganych parametrów związanych z celem ich zastosowania. Wykorzystywane metody optymalizacyjne są ciągle modyfikowane, adaptowane z innych dziedzin i rozwijane, aby osiągać poszukiwane ekstrema w sensie globalnym, z odpowiednią dokładnością, w możliwie najkrótszym czasie [10,11]. W ostatnich latach można zaobserwować dynamiczny rozwój dziedziny, jaką jest technika świetlna. W technice oświetleniowej również zmierza się do optymalizacji wytwarzanego osprzętu [12]. Dąży się do wytwarzania jak najsilniejszego strumienia świetlnego, przy minimalizacji poboru energii, powstających strat mocy oraz generowanego ciepła. Z tych względów w systemach oświetleniowych aktualnie odchodzi się od tradycyjnych lamp żarowych czy wyładowczych na rzecz więcej »

Dual Charge Pump DC-DC Multilevel Boost Converter - DOI:10.15199/48.2018.12.03
Leardpan PIANSANGSAN Chonlatee PHOTONG 
The important requirements of DC-DC boost converters for industrial applications such as computer periphery power supplies, car auxiliary power supplies, servo motor drives, telecommunication systems, medical equipment and distributed generation systems are high voltage gain and high efficiency [1],[2]. The traditional step-up DC-DC boost converter cannot meet these requirements. A number of researches studied new topologies which could meet these requirements with less cost [3],[4]. The step-up DC-DC boost converter topologies can be classified into two categories: isolated and non-isolated topologies [5]. Isolated topologies using transformer(s) provide higher voltage ratio than non-isolated topologies. However, high leakage of inductance in the transformer cause high voltage stresses on the switches, which then reduces the efficiency of the topologies [6]-[7]. As a result, the non-isolated topologies may typically provide better efficiency and faster dynamic responses due to the absent of transformer(s) [8]. Therefore, this research focused on the non-isolated topologies. Capacitive charge pump circuits are often used in many applications; where capacitors are used as the energy storage elements that create higher voltage level than the power supply. A high step-up voltage converter circuits with charge pump capacitor have been presented in [9]-[12]. The main advantages of charge pump technique is high static gain without the use of transformer. In [13], a very high multiple-lift circuit using a charge pump capacitor, two charge pump diodes and a coupled inductor for each cell was proposed. However, the use of coupled inductor lead to some problems in leakage inductance. The techniques of voltage lift, voltage multiplier and clamp mode are also used in the topology [14]. However, it has some drawback of high switching stress. In order to overcome that problem, multilevel boost converter with dual charge-pump is propose więcej »

Eksperymentalne badanie wpływu zjawiska fali stojącej na jakość zgrzewu materiałów termoplastycznych w metodzie zgrzewania wysoką częstotliwością - DOI:10.15199/48.2018.12.57
Anton LOS Dariusz KOBYLARZ Gabriela SOBOLEWSKA Paulina KOTULA 
Ze względu na szerokie zastosowanie tworzyw termoplastycznych we współczesnym przemyśle, kluczowe znaczenie mają badania nad metodami ich przetwarzania. Szczególną uwagę należy zwrócić na zgrzewanie tworzyw termoplastycznych, jako jedną z najczęściej stosowanych metod. Istnieje wiele metodyk przetwarzania tworzyw sztucznych opisanych w licznych przeglądach [1, 2], wśród których wyróżnia się metoda zgrzewania wysoką częstotliwością ze względu na szybkość procesu i jakość otrzymywanych zgrzewów. Podstawy fizyczne procesu zgrzewania wysoką częstotliwością częściowo figurują w zakresie teorii elektromagnetyzmu. Ciepło niezbędne do zgrzewania termoplastu wydziela się bezpośrednio w zgrzewanym materiale i jest skutkiem dyssypacji energii w trakcie procesów polaryzacyjnych w strukturze molekularnej materiału, które odbywają się przy każdej zmianie kierunku pola elektrycznego. Charakterystyką prędkości zmian kierunku pola elektrycznego jest częstotliwość pracy urządzenia zgrzewającego, ograniczona pasmem ISM - najczęściej jest to 27,12 MHz lub 40,68 MHz. Ze względu na fizykę procesu, do efektywnego zgrzewania metodą wysokiej częstotliwości dedykowane są materiały, które posiadają grupy polarne w strukturze molekularnej,co przekłada się na wysokie wartości stałej elektrycznej ε i tangensa kąta strat tgδ. Takimi materiałami są: polichlorek winylu (PVC), poliuretan (PU), politereftalan etylenu (PET) oraz wiele innych. Opis fizyczny zgrzewania tworzyw termoplastycznych wysoką częstotliwością w przypadku ogólnym jest złożonym problemem interdyscyplinarnym: do precyzyjnego opisu procesu należy stosować zagadnienia z elektromagnetyzmu, termodynamiki oraz mechaniki. W związku z tym istnieje dużo zjawisk, które należy brać pod uwagę podczas projektowania zgrzewarek dielektrycznych. Ważnym jest również zrozumienie, że zjawiska elektromagnetyczne występujące w zgrzewarkach wysokiej częstotliwości mogą skutkować zjawiskami termi więcej »

Electrostimulation in medicine - history and contemporary usage - DOI:10.15199/48.2018.12.52
Andrzej KRAWCZYK Elżbieta WYSZYŃSKA Sylwia WIŚNIEWSKA Józef MRÓZ Ewa KORZENIEWSKA Piotr MURAWSKI Magdalena WOJAK 
The therapeutic applications of electricity, i.e. electric field, have their roots in the ancient ages. At the very beginning of this approach the stimulation has been done externally with unknown parameters. Nowadays, electric stimulations are being made both externally or internally by implanted electrodes In spite of the fact that the usage of electricity in medicine is known from antiquity the mechanism of the infraction between human organs and electricity (or electric field) is still far from understanding. To make the understanding more probably the special studies are to be initiated and they should involve the researchers from physics and engineering as well as the researchers from the medicine. Both groups of researchers have quite different experiences in the area of electromedicine. Hence, the problem in question can be observed from a few points of view and therefore better understood. History of Electric Stimulation The better understanding of the physical phenomena is strongly rooted in the history of their using and investigation. The same approach is necessary when one starts with the analysis of , widely understood, electromedicine. Indeed, the first evidences of it one can find in the ancient Rome where Plinius Maior (Pliny the Elder, 23-79) in his opus vitae "Historia naturalis", published in the 1st century, mentioned amber as very useful in some mental diseases, like the attack of fury [1,2]. Finally, the importance of amber, as the medical remedy, diminished to a great extent as its electric power was too weak. Much powerful appeared to be electric fish. The first evidences with a fish come from the ancient Egyptians who used the electrical catfish from the Nile river. According to some historians the precedence of using electric fish in therapy was Scribonius Largo, personal doctor of Emperor Claudius. At the end of 40th of the 1st century he used as the therapeutic tool the fish called Torpedo (Fi więcej »

Evaluation of LTE downlink transmission quality in presence of selected disturbances in radio channel - DOI:10.15199/48.2018.12.10
Andrzej ZANKIEWICZ Maciej SADOWSKI 
Mobile cellular network operators are constantly facing an increasing demand for higher mobile data rates. To cope with it, several approaches are proposed such as advanced antenna techniques, reuse of frequency channel and cell densification in areas with high capacity requirement. Those techniques often lead to situation when base stations (located in the centre of cells) are placed closely to each other (even a few stations within a 50m radius). These approaches cause more co-channel interferences and more distortions in radiocommunication channels. So that a careful planning and dynamic inter-cell interference coordination techniques are needed for an efficient network operation. Other approach involves estimation of radio channel parameters. Channel model describes the characteristics of the connection link which carries information in the form of electromagnetic waves between the transmitter and the receiver. The estimated channel characteristics commonly include scattering, attenuation, reflection, refraction and fading. Studying radio channels helps us to get an idea about rapid fluctuations of the amplitude and phase of a radio signal. The simulation experiments described in the article allow to reproduce computationally phenomena mentioned above with different channel parameters and selected network environments with many stations that operate in the overlapped frequencies. Research was done for LTE 4G standard which is currently the most advanced mobile cellular technology in common use [1]. LTE uses multipleinput multiple-output (MIMO) technology to increase data rate or operation range. Currently the maximum number of MIMO spatial streams is 4. Typically handheld mobile devices may have one transmit antenna and up to two receive antennas (MIMO 1x2 configuration). If it comes to coverage, the base station should provide full performance at a distance of up to 5 km. LTE implements different transmission techno więcej »

Examples of uncertainty calculations in thermographic measurements - DOI:10.15199/48.2018.12.26
Sebastian DUDZIK Waldemar MINKINA 
1.1. Analysis of the measurements accuracy in the presence of the random interactions In this work the static model of thermographic measurement is presented. The static model (i.e. the model in which a detector integration time is long enough compared with a time constant of infrared detector) can be expressed as a function of five input variables: (1) ( , , , , ) 0 T f T T d ob atm    where: Tob - object temperature (K), ε - band emissivity of the object surface, To - ambient temperature (K), Tatm - temperature of atmosphere (K), ω - relative humidity, d - camera-to-object distance (m). In equation (1) the model of the atmosphere transmission can be calculated using a complex approximated functions delivered by a FLIR company [7]. Then, the model of atmospheric transmission can be described as the following simplified formula: (2) ( , , ) atm atm P  f  d T where: Patm - an atmospheric transmission coefficient. In practice, the measurement uncertainty can be defined as [4]: (3)      N i i x x N u x 1 ( )2 1 ( ) 1 where: xi - a result of a single measurement, N - the number of measurements. Additionally, when we will assume a lack of the correlations between the input variables of measurement model, we can define the combined standard uncertainty, as a positive value of the square root from the combined variance, described as: (4)            N i i i c u x x u y f 1 2 2 2 ( ) ( ) where f(x1, x2, …, xn) is a measurement model. The expanded uncertainty define the limits of the coverage interval at the given level of confidence, the most commonly at 95%. The expanded uncertainty can be expressed as the following equation: (5) U ku ( y) c  where: k - the expansion coefficient. Unfortunatel więcej »

Implementation of the LARS method to solve the inverse problem in electrical tomography - DOI:10.15199/48.2018.12.31
Tomasz RYMARCZYK Edward KOZŁOWSKI Grzegorz KŁOSOWSKI Przemysław ADAMKIEWICZ 
The tomographic method makes it possible to obtain moisture distribution inside the wall in a digital form. This is extremely useful when you need to obtain a high quality image in a non-invasive way. Visualization of the moisture inside the wall enables the implementation of effective protection of walls against moisture and in the case of old buildings - effective and fast drainage of walls. This is of particular importance for thick walls. The most important advantages of the proposed measurement system include non-invasive and non-destructive measurement of the tested object thanks to specially designed surface electrodes and the ability to display the moisture distribution inside the wall both on the plane (2D) and spatially (3D). Due to the fact that wall conductivity depends mainly on the degree of humidity, it is possible to determine the distribution of moisture inside the wall using the indirect method - based on the conductivity map. In the case of brick walls, this is the only cheap and non-invasive method, unlike the weight method, in which the wall must be drilled, and the heat generated evaporates a certain amount of moisture. This is, therefore, an invasive method of quality, not a quantitative method, thus subject to an additional error. We are interested only in differential (relative) images, on which we can distinguish specific colors from a dry background. Thanks to this, moisture content can be assessed in the tested cross-sections of walls or bricks. There are many different methods to optimize the solution mentioned above. problem [8-14,22,23]. This article presents the method of using the smallest angle algorithm [4] to solve the inverse problem in electrical tomography for damp wall [1-3,5-7,15-21]. Statistical method Reduction of adverse effects of multi-polarization between predictors can be achieved by applying the lowest angle regression algorithm for this solution. The algorithm in question więcej »

Intensywność emisji fotonów z owoców gruszek w zależności od warunków pomiarów - DOI:10.15199/48.2018.12.42
Maciej OZIEMBŁOWSKI Magdalena DRÓŻDŻ Piotr NAWARA Agnieszka NAWIRSKA-OLSZAŃSKA Katarzyna DROBNA 
Intensywność emisji fotonów przez produkty spożywcze może być skorelowana z poziomem ich przetworzenia oraz tzw. "naturalnością". W poprzednich pracach wrocławskokrakowskiego zespołu wykazano statystycznie istotną wyższą intensywność emisji fotonów w tradycyjnie wytwarzanych produktach takich jak pieczywo, ocet, surowiec jajczarski w porównaniu do podobnych produktów wytwarzanych metodą przemysłową [5]. Wielkość emisji fotonów z produktów spożywczych może być w pewien sposób modyfikowana (zwiększana) poprzez uprzednie naświetlanie sztucznym światłem, np. zielonym w odniesieniu do jabłek [8], czy też białym lub niebieskim w przypadku naświetlania nie tylko jabłek, ale również marchwi lub ziemniaków [4], co badano w kolejnych eksperymentach naszego zespołu. Pomiar emisyjności fotonów w żywności może być uzupełniającą metodą oceny jej jakości w kontekście metod fizycznych [3]. Zjawisko emisji fotonów w żywności powiązane jest z ultra słabą luminescencją (USL), gdzie zakres spektralny tego promieniowania obejmuje obszar od ultrafioletu do bliskiej podczerwieni (200 -1000 nm) [1]. Żywność o optymalnej emisji fotonów, według hipotezy Popp’a [7], powinna przyczyniać się w organizmie ludzkim do porządkowania jego struktur i procesów (na różnych poziomach, w tym - komórkowym) poprzez efekt podobny do rezonansu ułatwiając w ten sposób przebieg wielu procesów metabolicznych. Celem pracy było porównanie intensywności emisji fotonów z owoców gruszki (odmiana Konferencja) w zależności od jej poziomego lub pionowego ułożenia w komorze badawczej, jak również analiza intensywności emisji fotonów (podczas eksperymentu) w funkcji czasu. Materiały i metody Standardowo przygotowanie próbek do określenia emisyjności fotonów z surowców i produktów żywnościowych oparte jest na wewnętrznej procedurze Laboratorium Eksperymentalnych Technik Badawczych Surowców i Produktów Biologicznych Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie [2]. Każda próbka p więcej »

Investments in the shale oil industry under risk and uncertainty - DOI:10.15199/48.2018.12.01
Svetlana PULKKINEN Juhan VALTIN 
In the light of European energy policy that intends to limit CO2 emissions substantially and to promote energy production from renewable energy sources, the emissionintensive power industry in the EU countries faces more and more challenges. One of such countries is Estonia, where 79% of electricity is produced presently from fossil oil shale [1]. Due to the rapid growth of the price of CO2 emission allowances and increasing competition on the wholesale electricity market caused by Nordic renewable power producers, the old generation units of Estonian condensing oil shale power plants become non-competitive. According to the study in [2], even use of new power generation technologies is economically unreasonable if electricity is produced from oil shale only rather than from fuel mix. Some countries, the power industry of which is based on the utilization of fossil fuels, tend to modernize existing generation units and implement new power technologies with a high level of efficiency to make the industry more competitive and compliant with the requirements of EU energy legislation [3]. Estonia has another alternative way to keep its oil shale-based power industry - production of shale oil. New generation of oil plants enables production of shale oil, as production of electricity and retort gas. The retort gas, in its turn, is utilized in the power plants located close to the oil plants, which reduces their fuel costs and CO2 costs. Thus, the production of shale oil maximizes the added value of used oil shale. Due to the rise of oil and fuel prices along with the growth of energy use around the world in the period from 1999 to 2008, Estonian shale oil producers realized the full business potential of the branch and shifted their focus on the development of oil shale retorting technology and on the construction of new oil plants. However, under the circumstances of economic crisis in 2008 and the world oil market price drop więcej »

Koncepcja modelowania wyładowania pulsacyjnego pola elektrycznego (PEF) w produktach przemysłu rolno - spożywczego - DOI:10.15199/48.2018.12.25
Marcin WESOŁOWSKI Krzysztof NĘCKA Tomasz DRÓŻD Paweł KIEŁBASA 
Surowce przemysłu spożywczego w większości przypadków są nietrwałe. Organizmy żywe, na skutek zachodzących procesów życiowych, powodują znaczące straty w procesie przechowywania żywności. W celu jej ochrony przed zepsuciem, wykorzystywane są zróżnicowane procesy utrwalania. Najbardziej rozpowszechnione są techniki chemiczne oraz cieplne. W obu przypadkach występują jednak istotne wady, powodujące zmiany w składzie chemicznym oraz parametrach organoleptycznych produktów poddawanych wspomnianym obróbkom. Alternatywą dla tych technik jest wykorzystanie oddziaływania wyładowań elektrycznych na produkty spożywcze. Proces ten pozwala jednocześnie na zachowanie wartości odżywczej, cech organoleptycznych oraz właściwego stanu higienicznego przetwarzanego produktu. W celu sprawdzenia skuteczności tej metody, wykonano badania zawartości składników odżywczych takich jak: witamina C, polifenole oraz wartość opisującą aktywność antyoksydacyjną na soku jabłkowym, porównując sok nieutrwalony z trzema rodzajami tego produktu poddanym działaniu metody PEF w zakresach 200, 300 oraz 400 imp. Zawartość witaminy C pozostała nie niższa niż w soku nieutrwalanym. Porównanie zawartości polifenoli, odpowiedzialnych za działanie przeciwnowotworowe oraz korzystne dla układu krwionośnego, wykazało, że już po upływie 24h ilość tych związków w próbkach utrwalanych jest większa niż w nieutrwalanym soku. Taki sam wynik uzyskano zestawiając aktywność antyoksydacyjną soków, co oznacza że próbki poddane metodzie PEF zawierały większy potencjał do działań antyoksydacyjnych, co wpływa na wspomaganie naturalnych mechanizmów obronnych człowieka, ochronie przeciw nowotworom oraz chorobie niedokrwiennej serca. Technologia PEF jest obecnie uważana za jedną z najbardziej obiecujących metod inaktywacji mikroorganizmów w żywności [1 ÷ 5]. Pola elektryczne w zakresie 5-50 kV/cm generowane przez zastosowanie krótkich impulsów wysokiego napięcia pomiędzy dwoma elekt więcej »

Mathematical model of single-phase induction motors with auxiliary winding resistance - DOI:10.15199/48.2018.12.08
Vasyl MALYAR  Andriy MALYAR 
Due to being reliable and inexpensive, three-phase induction motors (IM) are most widely used in various electric drives. Their correct performance is ensured by a three-phase power supply, but for various reasons, many low-power consumers do not possess it. Therefore, it becomes necessary to supply power to IM from a singlephase network. IM designed to operate in such a mode are called single-phase IM. They are mostly used in uncontrolled low-power electric drives (home appliances, tools, etc.) and generally come with a squirrel-cage rotor [1- 3]. The single-phase winding on the stator creates a magnetic field pulsating along its axis, which can be decomposed into two identical counter-rotating circular fields. Therefore, such a motor does not produce a starting electromagnetic torque, and, therefore, it cannot be started without taking additional measures. To be started, a singlephase IM must have a major (operating) winding and an auxiliary (starting) winding that is switched on during the start. It helps create an elliptical magnetic field, due to which a starting torque is generated. For the operation from a single-phase power supply network, three-phase induction motors can also be used [4]. In this case, two series phase windings perform the function of the operating winding, and the winding of the third phase is used as the start winding. There are also universal IM optimized to operate both from a three-phase network and a singlephase one. Such motors ensure the required performance curves for both modes and are applicable in different electric drives. In single-phase IM, the start winding is displaced with reference to the main winding by the angle /2, and the current phase displacement in it is implemented by connecting the phase-displacing elements, whose function in practice is performed by capacitors [1-4] or resistors [5]. Capacitors enable the achievement of a significant driving torque, but, desp więcej »

Modelowanie pracy i trwałości akumulatorów litowo-jonowych w pojazdach elektrycznych - DOI:10.15199/48.2018.12.34
Leszek KASPRZYK Agnieszka DOMERACKA Damian BURZYŃSKI 
W ostatnich latach zauważyć można dynamiczny wzrost popularności samochodów elektrycznych i hybrydowych. Na świecie pod tym względem szczególnie wyróżniają się takie kraje jak Chiny oraz USA, w których sprzedaje się ponad połowę aktualnie produkowanych pojazdów elektrycznych. Natomiast wśród krajów europejskich liderem jest Norwegia, w której niemal 60% nowo rejestrowanych pojazdów wyposażonych jest w napęd elektrycznych - w pełni elektrycznych (PEV) oraz hybrydowych (HEV), przy czym prawie 30% to pojazdy elektryczne [1-6]. Napędy elektryczne w pojazdach najczęściej zasilane są z akumulatorów elektrochemicznych, w szczególności niklowo-metalowo-wodorkowych (NiMH) - stosowanych zazwyczaj w pojazdach hybrydowych - oraz z różnego typu ogniw liniowo-jonowych (Li-Ion). Powszechność akumulatorów litowych wynika z ich parametrów, z których do najważniejszych zaliczyć należy dużą gęstość mocy (250-300 W/kg) oraz gęstość energii (do 260 Wh/kg), dużą trwałość (do 7000 cykli), sprawność (do 90%) oraz systematycznie malejącą cenę (nawet poniżej 200 $/kWh). Co więcej przewiduje się, że ich cena w ciągu kilku najbliższych lat może osiągnąć wartość rzędu 100 $/kWh [7]. Podobnie jak z wszystkimi urządzeniami elektrycznymi, także w przypadku akumulatorów, w ostatnich latach intensywnie dąży się do ich projektowania w sposób optymalny (dedykowany do konkretnych rozwiązań, ekonomiczny i ekologiczny). W tym celu wykorzystuje się często zaawansowane techniki optymalizacyjne, umożliwiające osiągnięcie możliwie najkorzystniejszego rozwiązania [8-17]. W konsekwencji z roku na rok akumulatorów na rynku pojawia się coraz więcej. Pojawienie się nowych ogniw elektrochemicznych determinuje konieczność ich analizy zarówno pod kątem oceny prądów i napięć na zaciskach, jak również w aspekcie termicznym oraz trwałościowym. Wszystkie te parametry są od siebie silnie zależne, dlatego takie analizy wymagają zaawansowanych metod modelowania. Jest to szcz więcej »

Monitoring of flood embankments with the use of tomographic systems with distributed architecture - DOI:10.15199/48.2018.12.37
Tomasz RYMARCZYK Tomasz CIEPLAK Paweł TCHÓRZEWSKI Grzegorz KŁOSOWSKI Jan SIKORA 
The disaster of the flood embankment often results in large economic and social losses, as was the case in Poland during the flood in 2010. One of the main threats to the safety of the embankment is the development of filtration and erosion processes both in its body and the ground. The existing practice of monitoring and assessing the condition of flood embankments is insufficient to ensure the safety of these facilities. They are based primarily on local inspection and the implementation of geotechnical research in cross-sections spaced from each other. The basic disadvantage of traditional methods is their point (local) character. Identification of filtration and erosion processes, especially in their initial phase of development and assessment of their kinetics with these methods is usually impossible. Designing shafts due to their location, shape and material is quite complicated [19,20]. Monitoring of flood protections requires methods and systems which will have the following features: monitoring of destructive processes in real time during floods, continuous monitoring of space in the space, monitoring of early and precise detection of the destructive process, the possibility of evaluating the kinetics of the destructive process, the possibility of developing an automatic alarm system informing about the occurrence of a destructive process, a damage-resistant installation operating without a maintenance service. Data acquisition In systems based on the electrical tomography (ET) method, the data acquisition system collects measurements of the voltages generated by the electrodes [1-5,7-9, 17, 17- 25]. These types of data can be processed locally or can reach the central analytical system. It mainly depends on such factors as: the geospatial dimensions of the monitored object, the computational power of the ET device, as well as the required resolution of the reconstructed image. Traditional data collection and pro więcej »

Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne kompaktowych linii napowietrznych wysokich napięć - DOI:10.15199/48.2018.12.16
Adam SMOLARCZYK Marcin TUZIM Marcin SZEWCZYK 
Sieć przesyłowa w Polsce to linie najwyższych napięć (NN) o napięciach znamionowych 220 kV, 400 kV i 750 kV. Zadaniem tej sieci jest przesył energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach wytwórczych do miejsc jej dalszej dystrybucji. Polskie linie przesyłowe mają długości od kilkudziesięciu do maksymalnie 150 km (średnia długość linii NN w Polsce to 54,74 km [1]). Operatorem Systemu Przesyłowego (OSP) w Polsce jest zarządzana przez Skarb Państwa spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE S.A.). Spółka ta zgodnie z ustawą [2] jest odpowiedzialna za ruch sieciowy w przesyłowym systemie elektroenergetycznym (SEE), bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi SEE [3]. Rys. 1. Struktura Krajowego Systemu Elektroenergetycznego [6] W skład polskiej sieci przesyłowej [1] (stan na dzień 31 grudnia 2015 r.) wchodzi 257 linii o łącznej długości 14 069 km, w tym: 1 linia o napięciu 750 kV o długości 114 km, 89 linii o napięciu 400 kV o łącznej długości 5 984 km, 167 linii o napięciu 220 kV o łącznej długości 7 971 km, 106 stacji NN, a także podmorskie połączenie kablowe 450 kV DC Polska-Szwecja o całkowitej długości 254 km (z czego 127 km należy do PSE S.A.). Sieć przesyłowa Polski jest połączona z sieciami zagranicznymi poprzez linie transgraniczne prądu przemiennego o napięciu 110 kV, 220 kV, 400 kV, 750 kV. Dodatkowo, spółka PSE S.A. zarządza podmorską linią kablową o napięciu 450 kV prądu stałego, łączącą polską sieć przesyłową ze Szwecją. W 2015 r. oddano do użytku połączenie Polska-Litwa, zrealizowane linią 400 kV relacji Ełk Bis-Alytus. Szacuje się [4, 5], że w latach 2011÷2025 poziom planowanych nakładów na rozbudowę sieci przesyłowej w Polsce będzie przewyższał kwotę 22,6 mld zł. Sieci dystrybucyjne w Polsce to linie wysokiego napięcia (WN) o napięciu 110 kV oraz linie średniego (SN) i nisk więcej »

Nowoczesne zastosowania systemów tekstronicznych - DOI:10.15199/48.2018.12.44
Ewa ŁADA-TONDYRA Adam JAKUBAS 
Współczesne materiały tekstroniczne mają bardzo szerokie zastosowanie, zarówno w odzieży inteligentnej, jak również w zastosowaniach przemysłowych: w przemyśle samochodowym, komputerowym i medycznym [1,2]. Tekstronika łączy wiedzę z wielu dziedzin, takich jak: włókiennictwo, elektronika, informatyka, ale też automatyka, inżynieria materiałowa i metrologia (rys.1). Wyroby tekstroniczne są stosowane w służbach ratowniczych, w wojsku oraz w przedmiotach codziennego użytku [3]. Systemy tekstroniczne wymagają użycia materiałów takich jak włókna, nitki, tkaniny elektroprzewodzące, piezoelektryczne, włókna magnetyczne, włókna optyczne i tekstylia z pamięcią kształtu oraz polimery elektroaktywne. Rys. 1. Obszar tekstroniki Postępująca miniaturyzacja elektroniki oraz interdyscyplinarność zagadnienia powodują wzmożone zainteresowanie nowymi możliwościami aplikacji takich materiałów w wielu dziedzinach przemysłu. Dzięki efektowi synergii, poprzez połączenie kilku obszarów nauki, układy tekstroniczne są bardziej konkurencyjne od wyrobów tradycyjnych. Równocześnie materiał tekstroniczny jako połączenie produktu włókienniczego i elektronicznego musi spełniać wymagania stawiane zarówno tekstyliom jak i elektronice [4-5]. Istotne jest, by otrzymany produkt z systemem tekstronicznym nie różnił się zarówno pod względem wizualnym, jak i pod użytkowym od jego odpowiednika pozbawionego cech tekstronicznych. Rozwój nowych technologii umożliwia integrację elementów funkcjonalnych w wyrobach tekstylnych, pozwalającą na całkowicie nowe aplikacje. W artykule przedstawiono wybrane układy tekstroniczne, będące efektem pracy autorów. Tekstroniczny system do pomiaru funkcji życiowych małych dzieci Jednym ze zrealizowanych i wdrożonych rozwiązań jest system BabyTex. System zakłada monitorowanie takich parametrów jak czynność oddechowa i temperatura ciała małego dziecka [6-8]. Ogólne zastosowanie systemu umożliwia wczesne wykrycie anomalii będących więcej »

Obliczanie współczynników pojemnościowych układu ciał przewodzących Iteracyjną Metodą Rozwiązań Fundamentalnych - DOI:10.15199/48.2018.12.47
Stanisław PAWŁOWSKI Jolanta PLEWAKO 
Układy elektrostatyczne zawierające N ciał przewodzących w ośrodku liniowym ( = const) charakteryzowane są macierzą współczynników pojemnościowych [C] zdefiniowanej zależnością: (1) CV   Q gdzie [V], [Q] są macierzami kolumnowymi potencjałów ciał przewodzących i ładunków na nich zgromadzonych (odpowiednio). Na podstawie macierzy [C] można łatwo określić pojemności zastępcze układu, co pozwala go modelować obwodem z elementami skupionymi [1, 2]. Stosowana zwykle procedura wyznaczenia elementów macierzy [C] wymaga na ogół N-krotnego powtórzenia następujących kroków: - rozwiązanie równania Laplace’a dla potencjału elektrostatycznego przy warunkach brzegowych (2) 1, 0, , , 1,.., S S n m m n N m n       gdzie Sn - powierzchnia brzegowa n-tego ciała przewodzącego układu,  wyznaczenie składowych natężenia pola elektrycznego E (różniczkowanie potencjału),  określenie rozkładu gęstości powierzchniowej ładunku  ( =  En) na ciałach przewodzących,  obliczanie całek powierzchniowych z funkcji  w celu wyznaczenia ładunków całkowitych zgromadzonych na powierzchniach przewodzących,  obliczanie współczynników macierzy [C] (na podstawie (1)). Alternatywną drogą może być też obliczanie całkowitej energii pola (po wyznaczeniu jego rozkładu), co jednak wymaga obliczania całek objętościowych po całym rozważanym obszarze. Z przedstawionego opisu wynika, że w przypadku trójwymiarowych zagadnień wielu ciał procedura ta może być czasochłonna. W pracy zaproponowano numeryczną procedurę pozwalającą wyznaczać współczynniki pojemnościowe w sposób znacznie prostszy i bardziej efektywny, nie wymagający nawet obliczania rozkładu pola elektrycznego. Jej dodatkową zaletą jest łatwość oceny i kontrola błędu rozwiązania. Proponowana procedura opiera się na idei Iteracyjnej więcej »

Oprogramowanie "DIAG-KAL-AKWIZ" przeznaczone do wzorcowania i walidacji komputerowych kart akwizycji danych pomiarowych - DOI:10.15199/48.2018.12.11
Roman Aleksander TABISZ Monika BYKOWSKA 
Komputerowe karty akwizycji danych pomiarowych są wyposażeniem pomiarowym, które wymaga zastosowania komputera oraz odpowiedniego oprogramowania sterującego wykonywaniem pomiarów, generowaniem sygnałów testowych oraz akwizycją wyników pomiarów i testów. Karty tego rodzaju stosowane są w przemyśle jako główne moduły testerów służących do badania prototypów wyrobów lub testerów służących do testowania wyrobów wytwarzanych na liniach produkcyjnych. Oprogramowanie sterujące działaniem takich kart tworzone jest najczęściej według założeń wynikających z aktualnego zastosowania, do którego przeznaczony jest tester, w którym ma być zastosowany dany rodzaj karty akwizycji danych. Stosowane w przemyśle wyposażenie pomiarowe, w tym komputerowe karty akwizycji danych, powinno być objęte systemem zarządzania pomiarami, którego utworzenie i działanie jest jednym z wymagań międzynarodowej normy dotyczącej systemów zarządzania jakością [1]. Zadaniem systemu zarządzania pomiarami, zgodnego z wymaganiami normy [1] jest uzyskiwanie potwierdzenia metrologicznego dla wyposażenia pomiarowego oraz sterowanie procesami pomiarowymi. Sterowanie procesami pomiarowymi wykonywanymi automatycznie za pomocą testerów przemysłowych realizowane jest w praktyce za pomocą oprogramowania inicjującego kolejne sekwencje pomiarów i testów oraz zbierającego wyniki tych działań. Potwierdzanie metrologiczne rozumiane jest jako zbiór operacji wymaganych do zapewnienia tego, że wyposażenie pomiarowe jest zgodne z wymaganiami związanymi z jego zamierzonym zastosowaniem [2]. Ta bardzo ogólna definicja uzupełniona o element dostarczenia obiektywnego dowodu na to, że wymagania związane z zamierzonym zastosowaniem są spełnione jest równoznaczna z pojęciem walidacji zdefiniowanym w [1]. Procedura walidacji przemysłowych systemów i procesów pomiarowych, inaczej mówiąc procedura oceny przydatności danego systemu lub procesu pomiarowego, wymaga wykonania starannego porówn więcej »

Parametry elektryczne wybranych narządów jamy brzusznej i ich wpływ na propagację fal elektromagnetycznych - DOI:10.15199/48.2018.12.50
Andrzej PRZYTULSKI 
Propagacja fal elektromagnetycznych w danym środowisku zależy od jego własności elektrycznych, takich jak: przewodność właściwa γ, przenikalność dielektryczna ε oraz przenikalność magnetyczna μ. W pewnych przypadkach są one stałe lub zmieniają się nieznacznie wraz z częstotliwością. Ciała człowieka nie można zaliczyć jednak do takich środowisk. Tkanki, narządy i płyny ustrojowe zmieniają swoją przewodność wraz z częstotliwością właściwą, a w szczególności przenikalność dielektryczną w bardzo szerokich granicach. Skomplikowane zależności na przewodność poszczególnych tkanek i narządów przytaczane są między innymi w [4] i [5]. Jedynie przenikalność magnetyczna pozostaje na stałym poziomie i w przybliżeniem można uważać, że jest ona równa przenikalności magnetycznej próżni μ0. Dokonując analizy wpływu parametrów elektrycznych na zachowanie się fal elektromagnetycznych, można wyodrębnić tkanki, narządy i płyny ustrojowe w głowie, klatce piersiowej i jamie brzusznej. W przedstawionym artykule nie rozważa się kwestii wpływu pola elektromagnetycznego na zdrowie. Jego celem było jedynie pokazanie, jakim zmianom ulegają parametry fali z określonego pasma częstotliwości, po wniknięciu do wybranych narządów lub tkanek. Propagacja fal Założono, że rozpatrywana będzie płaska fala harmoniczna spolaryzowana liniowo. W technice dokonuje się analizy parametrów takiej fali dla środowisk nieprzewodzących, dobrze i słabo przewodzących. Dokonując obliczeń dla ciała człowieka (dla konkretnych tkanek i narządów), należy zgodnie z wzorem (1) wyznaczyć stosunek amplitud gęstości prądów przewodzenia do gęstości prądów przesunięcia dielektrycznego, indukowanych przez wnikającą falę. Wynosi on: (1) 􀝇􀯝 􀵌 􀯃􀳘 􁈾􀴙􀲵 􀴙􀳟 􁈿􀳘 􀵌 􀰊 􀰌􀰠 Przy czym Jm jest gęstością prądów przewodzenia, natomiast s więcej »

Performance Evaluation of Two Simplified Algorithms of WLS Power System State Estimation - DOI:10.15199/48.2018.12.05
Meriem MAJDOUB Jamal BOUKHEROUAA Bouchra CHEDDADI Abdelaziz BELFQIH Omar SABRI Touria HAIDI 
State estimation represents an essential tool for monitoring the power system. In energy control centers, power system state estimation is carried out in order to provide best estimates of what is happening in the system based on real-time measurement and a predetermined system model. It is required in the critical operational functions of a power grid such as real-time security monitoring, load forecasting, economic dispatch, and load frequency control. Therefore, an optimal performance of state estimation output is the ultimate concern for the system operator. This need is particularly more in focus today due to deregulated and congested systems and smart grid initiatives[1]. Most state estimation programs in practical use are formulated as over determined systems of non-linear equations and solved as weighted least-squares(WLS) problems [2]. In fact, WLS state estimation algorithm provides the best estimation quality and good convergence rate. However The gain and Jacobian matrices need to be recalculated each iteration which needs a large amount of calculation , a big memory requirement and long computing time[3]. To face this problem , many researches are carried out on the development of new state estimation techniques, great progress has been made and new algorithms have emerged including simplified Algorithms (SWLS1 and SWLS2 ) based on constant matrices , active/reactive decoupling (Fast decoupled WLS) [4,5,6] and simplified Direct Current (DC) approximation [5,7,8] to reduce the computational burden associated with the traditional algorithm. However no paper has already studied carefully the characteristics of the simplified algorithms based on constant matrices which makes the particularity of this paper. In fact, this paper is the first one presenting an evaluation of the effectiveness of the simplified algorithms (SWLS) compared to the basic one in terms of convergence rate and computing time. Section 1 pres więcej »

Półmostkowy dwuczęstotliwościowy falownik rezonansowy do hartowania indukcyjnego kół zębatych - DOI:10.15199/48.2018.12.17
Piotr LEGUTKO Kamil KIEREPKA Piotr ZIMOCH 
Wysokie wymagania stawiane elementom stalowym, związane z uzyskaniem określonych właściwości mechanicznych takich jak np. odpowiednia twardość powierzchni, przy niezmienionych kształtach i wymiarach elementu, powodują konieczność stosowania precyzyjnej obróbki cieplnej. Warunkami koniecznymi do uzyskania wymienionych rezultatów są właściwie dobrane parametry obróbki oraz pełna kontrola nad przebiegiem procesu [1]. Przykładami elementów stalowych mogą być np. koła zębate, pręty, rury, blachy, itd., których parametry w procesie obróbki ulegają znaczącym zmianom. Istnieje również potrzeba precyzyjnego hartowania konturowego elementów owalnych np. kół zębatych przy zachowaniu niezmienionych właściwości pozostałej części elementu stalowego. Rys.1. Typowe koła zębate hartowane indukcyjnie Od kilkudziesięciu lat stosowana jest w tym celu indukcyjna metoda grzejna, która charakteryzuje się następującymi zaletami - przede wszystkim dużą szybkością nagrzewania i selektywnością obszaru poddawanego obróbce, powtarzalnością procesu zapewniającą stabilność i jakość otrzymanego produktu oraz wysoką sprawnością energetyczną mającą niewielki wpływ na środowisko naturalne [1, 2, 3]. Powierzchniowe hartowanie indukcyjne jest zagadnieniem interdyscyplinarnym, gdyż stanowi ono kombinację zjawisk elektromagnetycznych, cieplnych i metalurgicznych. Wszystkie wymienione zjawiska zachodzą, gdy powierzchnia materiału poddawanego obróbce w pierwszym etapie procesu jest nagrzewana powyżej temperatury austenityzowania, a następnie w kolejnym etapie gwałtownie schładzana [1, 2, 3]. Potrzeba niezawodnego i precyzyjnego hartowania konturowego elementów owalnych np. kół zębatych o nieregularnym kształcie (rys.1) w bardzo krótkim czasie, spowodowała rozwój przekształtników dwuczęstotliwościowych (ang. Dual-frequency inverter) oznaczanych w literaturze jako 2F [4, 5, 6, 7, 8, 9]. Dwuczęstotliwościowe przekształtniki realizowane są w wielu możliwych konfig więcej »

Projekt i charakterystyki wielopoziomowej anteny PIFA dla systemu GPS oraz Bluetooth - DOI:10.15199/48.2018.12.20
Marek GARBARUK Marta MIECZYŃSKA 
Obecnie powszechnie korzysta się z różnych urządzeń bezprzewodowych, w tym z urządzeń przenośnych, pracujących w różnych systemach radiokomunikacyjnych. Istotnym elementem takich urządzeń jest antena. Właściwie zaprojektowana antena odgrywa szczególnie istotną rolę m.in. z punktu widzenia eliminacji szeregu problemów związanych z kompatybilnością elektromagnetyczną. Wymagania stawiane antenom pracującym w różnych urządzeniach zależą od szeregu czynników. W każdym przypadku pożądane jest uzyskanie satysfakcjonującego dopasowania anteny w określonych pasmach jej pracy. Natomiast wymiary anteny, kształt charakterystyki promieniowania oraz wartość maksymalnego zysku energetycznego są również istotne, ale zależą w dużej mierze od specyfiki określonego urządzenia. Opis wymagań stawianych urządzeniom przenośnym i antenom w nich zaimplementowanym oraz liczne przykłady konstrukcji takich anten można znaleźć w [1-3]. Urządzenia mobilne działające w różnych systemach bezprzewodowych wymagają wykorzystania anten pracujących w różnych pasmach częstotliwości. Możliwe są dwa podejścia do tego problemu: zastosowanie anten wielopasmowych, pracujących w kilku odrębnych pasmach częstotliwości lub zastosowanie anten szerokopasmowych czy ultraszerokopasmowych, których jedno szerokie pasmo pracy pokrywa zakresy częstotliwości wykorzystywanych przez dane urządzenie systemów. Konstruktorzy radzą sobie z problemem projektowania anten wielopasmowych wykorzystując różne techniki. W literaturze można znaleźć wiele przykładów różnych konstrukcji takich anten. Sporą cześć stanowią tu anteny PIFA (Planar Inverted F Antena) i ich różne modyfikacje. Wśród opisywanych anten wyróżnić można projekty anten wielopasmowych mikropaskowych [4], ceramicznych anten PIFA dla systemów ultraszerokopasmowych UWB [5], wielopasmowych i wielopoziomowych anten PIFA [6,7] oraz wielopasmowych anten PIFA z dodatkowymi promieniującymi elementami pasożytniczymi [8, 9]. W ni więcej »

Reduced Boundary Integral Equation for the Laplace, Poisson and Helmholtz Equations in Annular Region - DOI:10.15199/48.2018.12.41
Paweł JABŁOŃSKI 
Mesh reduction is an important trend in computational methods. One of the methods belonging to that line is the boundary element method (BEM), e.g. [1-3]. It originates from the boundary integral equation (BIE), which describes the problem via the fundamental solution and the boundary values of field. The main reason of using it seems the fact of lowering the dimension of a problem. This results in smaller number of equations. For example, BIE formulation moves the calculations from a 3D region to its 2D boundary. In case of certain symmetry a further reduction of the dimension is possible. Consider, for example, a 3D region of axial symmetry. Technically, BIE itself makes the problem 2D, but the axial symmetry makes it possible to consider the boundary in an axial cross-section, which is a line (1D). The derivation for several types of equations can be found for example in [2, 4]. A similar idea can be applied for circular or annular regions. In such a case the reduced boundary becomes a point or a set of isolated points. In fact, the reduced BIE (RBIE) becomes an algebraic equation then, and requires no numerical implementation in the form of BEM. This procedure for selected types of equations will be shown in this paper. From a general point of view, such an approach belongs to the trend of using the full information on the boundary shape, represented among others by so called parametric integral equation system [5]. It is worth mentioning that there are other trials for incorporating the cylindrical symmetry into BEM, e.g. using circular elements [6]. RBIE in polar coordinates Consider annular domain Ω, whose internal and external radius is a and b, respe więcej »

Selected Methods for Improving Power Reliability - DOI:10.15199/48.2018.12.62
Krzysztof PRZYSTUPA 
There are many types of electricity receivers that require continuous and almost ideal power supply. Despite the fact that the degree of power supply reliability in the power system is very high, IT equipment, data processing and transmission equipment, precise control units and control of long-term industrial processes are sensitive to various types of interference that may occur in the power grid. The scale of the problem is also shown by the fact that the requirements for the power quality are important for different receivers: on the one hand, it can be medical equipment, and on the other, ordinary LED lighting [1]. Phenomena disrupting energy supply not only cause deterioration of power quality in the sense defined by ISO 9000 series standards but also affect the durability of devices, their lifetime and reliability. Poor power quality also has an adverse effect on the quality of products manufactured with sensitive devices. An example may be the quality of the produced light, errors in data transmission or the quality of the surface worked in the milling process. For correct operation of the described devices, it is necessary to use guaranteed electric power supply systems, both AC and DC [2-4]. Different requirements as to the reliability of the power supply resulted in the development of recipients' classification. The main division concerns two groups: industrial recipients and municipal recipients. It has been assumed that there are three categories of recipients in the group of industrial recipients:  Category I - with the highest requirements (highest reliability of power supply). These are devices whose failure may cause a threat to human life or very serious material losses.  Category II - with increased requirements regarding the quality and reliability of power supply. These are devices whose failure causes losses in production.  Category III - with no special requirements. These więcej »

Single line to ground-fault detection for unit generatortransformer based on wavelet transform and neutral networks - DOI:10.15199/48.2018.12.07
Ahmad Rizal SULTAN Mohd Wazir bin MUSTAFA Makmur SAINI Ahmad GAFFAR 
Small current Ground-Fault (GF) detection has been a major concern in protective relaying for a long time. Relaying engineers and researchers often face the challenge of developing the most suitable technique that can detect faults with reasonable reliability to secure the run of a power system [1]. In general, a step up transformer at an electric power station can be categorized either as a unit generator-transformer configuration, a unit generatortransformer configuration with generator breaker, a crosscompound generator or a generator involving a unit transformer [2,3]. A GF on the transmission line or busbar can affect the system configuration of the generator. Several methods have been reported for generator GF protection [4]. These methods have been developed based on conventional method, third harmonic method, sub-harmonic injection method and numerical protection method. Fault detection and classification algorithms based on Wavelet Transform (WT) and Artificial Neural Network (ANN) was proposed in [5, 6]. Various feature extraction methods based on WT have been used for the detection and classification of fault. Reference [6] descibe fault location techniques in power system based on traveling wave using wavelet analysis and GPS timing. Fault classification algorithm based on energy and wavelet entropy in transmission have been proposed in [7, 8]. Reference [9-11] describe the feature extraction method based on fast WT, a fault index and wavelet power for use to detect the stator faults in the synchronous generator. Extraction of a statistical parameter as fault detection has been used for fault detection in previous studies, but only used standard deviation, kurtosis and skewness [12]. Meanwhile, the statistical feature parameters include kurtosis, skewness, crest factor, clearance factor, shape factor, impulse factor, variance, square root amplitude value and absolute mean amplitude value to fault diagnosis in więcej »

Speed-Sensorless Control of Induction Motor Drive using MRAS-Neural Self-Tuning IP Obsrever - DOI:10.15199/48.2018.12.04
Soufyane CHEKROUN Mokhtar ZERIKAT Nedjadi BENHARIR 
Induction motors are widely used in many industrial applications due to their self starting capability, simple structure, mechanical robustness and low cost. However, the high nonlinearity and time-varying nature of an induction motor drive demands fast switching power devices and a large amount of real-time computation. The most used control systems of induction motor is the field oriented control method. The FOC method presents some high standards in modern industrial drives [1]. The research in control of induction motors during the last years has been on sensorless solutions. In such control schemes, the motor is controlled without measuring its speed, making the system less expensive and unaffected by sensor failures, maintaining at the same time the advantages that the induction motor has with respect to other electric machines [2]. The rotor speed estimation is reconstituted by MRAS Observer. Model reference adaptive system scheme is important since it leads to a relatively easy-to-implement system with high speed of adaptation. The MRAS observer method is more attractive to estimated the rotor speed [3]. The application of artificial neural network attracts the attention of many scientists from all over the word. The reason for this trend is the many advantages which the architectures of ANN have over traditional algorithmic methods. Among the advantages of ANN are the ease of training and generalization, simple architecture and possibility of approximating non linear functions [4]. In this work, the artificial neural network is included in MRAS. The robustness of the control for induction motor drive is ameliorated by this proposed sensorless control scheme. The proposed sensorless control scheme is tested via MATLAB Simulink and its efficacy in tracking is verified. This paper is structured as follows: Firstly the sensorless control is presented in section 2. Section 3 describes the scheme of proposed MRAS-Neural więcej »

Sposoby zmniejszania błędu estymacji momentu bezwładności - DOI:10.15199/48.2018.12.22
Andrzej ANDRZEJEWSKI 
Jakość procesu regulacji prędkości w układach napędowych takich urządzeń jak obrabiarki i roboty przemysłowe może być polepszona [1], [2], [3], [4], [5] jeśli układ sterowania wykorzystuje informację o momencie bezwładności układu mechanicznego oraz jeśli informacja ta jest o wysokiej jakości. Pracy [1] opisywano problemy pojawiające się w stanach przejściowych związane z poprawną pracą zamkniętego układu regulacji prędkości po zmianie momentu bezwładności w układach napędowych z sztywnym przeniesieniem napędu. Natomiast w pracach [2], [6] opisywano problemy związane ze zmianą momentu bezwładności w układach dwumasowych z połączeniem sprężystym silnika i maszyny roboczej. Istotny wpływ zmian momentu bezwładności układu mechanicznego na dokładne modelowanie silnika elektrycznego indukcyjnego również zauważyć można w pracy naukowej [7]. Znanych jest wiele technik pozyskiwania informacji o momencie bezwładności. W pracy [8] zaproponowano rozszerzony filtr Kalmana zredukowanego rzędu do estymacji momentu bezwładności szczególnie przy małych prędkościach obrotowych. W pracy [9] przeprowadzono analizę porównawczą czterech różnych metod identyfikacji: rekurencyjnej metody najmniejszych kwadratów ze współczynnikiem zapominania (Recursive Last Squares), rekurencyjnego filtru Kalmana (Recursive Kalman Filter), gradientowej metody estymacji parametrów (Gradient Parameter Estimation Metod), oraz rozszerzonego filtru Kalmana (Extended Kalman Filter). Autorzy pracy [9] przedstawili wniosek, że rozszerzony filtr Kalmana jest najbardziej efektywny w zastosowaniu do szacowania momentu bezwładności napędu pojazdu mobilnego. W pracy [10] zaproponowano metodę estymacji deterministyczną opartą na sinusoidalnym sygnale testującym i sinusoidalnej odpowiedzi. W pracy także analizowano i porównano błędy estymacji momentu bezwładności z wyników badań porównawczych różnych metod estymacji: 1. metoda estymacji oparta o system MRAS, 2. metoda opar więcej »

Stanowisko laboratoryjne z generatorem klatkowym do emulacji turbiny wiatrowej - DOI:10.15199/48.2018.12.38
Janusz BARAN Andrzej JĄDERKO 
Elektrownie wiatrowe użytkowane do komercyjnego wytwarzania energii elektrycznej to jednostki o mocy sięgającej kilku MW. W większości posiadają poziomą oś obrotu i trójpłatową turbinę. Jako generatory stosowane są maszyny asynchroniczne klatkowe (IG) i pierścieniowe (DFM) oraz maszyny synchroniczne z magnesami trwałymi (PMSG) wraz z przekształtnikami energoelektronicznymi i układami sterowania. W przypadku zastosowania generatorów asynchronicznych pierścieniowych moc przekształtnika włączonego w obwód wirnika stanowi tylko ok. 30% mocy całego generatora. Generatory klatkowe oraz synchroniczne wymagają podłączenia do sieci poprzez przekształtnik obliczony na pełną moc generatora. W przypadku maszyny asynchronicznej niezbędna dla pracy generatora moc bierna dostarczana jest przez przekształtnik energoelektroniczny. Współczesne turbiny wiatrowe o poziomej osi obrotu budowane na lądzie przystosowane są do pracy przy prędkości wiatru do 25m/s. Prędkości, przy których turbiny osiągają moc znamionową mieszczą się najczęściej w przedziale 10 - 15m/s. Biorąc pod uwagę stosunek koszt - efekt w elektrowniach małych mocy o dużej prędkości obrotowej stosuje się najczęściej generatory PMSG (wielobiegunowe, zbudowane głównie z magnesów neodymowych, a w elektrowniach o pionowej osi obrotu często w wykonaniu tarczowym), natomiast w większych jednostkach generatory indukcyjne z przekładnią mechaniczną [1, 2, 3, 4]. W obecnie budowanych turbinach wiatrowych stosuje się kilka sposobów regulacji prędkości obrotowej wirnika, a co za tym idzie mocy generatora w zależności od aktualnej prędkości wiatru. W dużych jednostkach stosuje się regulację kąta natarcia łopat (pitch control). Zmiana kąta natarcia powoduje zmianę siły nośnej powstającej na płatach wirnika co sprawia, że przy silnych podmuchach można ją zredukować, a w konsekwencji zmniejszyć prędkość obrotową wirnika. W małych i średnich jednostkach stosuję się głównie pasywną regulację p więcej »

Sterownik FPGA do badań napędów z przełączalnymi silnikami reluktancyjnymi - DOI:10.15199/48.2018.12.53
Daniel RATAJ Dennis SLAWIK Krzysztof WRÓBEL Krzysztof TOMCZEWSKI 
Nowoczesne napędy z elektronicznym komutatorem oparte są o bezszczotkowe silniki prądu stałego (BLDC) i przełączalne silniki reluktancyjne (SRM). W grupie tych napędów duży udział w ogólnej liczbie produkowanych silników mają silniki BLDC. Zawdzięczają to niewielkiej masie wirnika, wysokiej sprawności, dobrym właściwościom dynamicznym i mniej skomplikowanemu, niż w przypadku SRM algorytmowi sterowania. W chwili obecnej głównym obszarem zastosowania tych silników są napędy wentylatorów, szczególnie komputerowych, z czego głównie wynika znaczny wzrost ich produkcji w ostatnich latach. W odróżnieniu od silników BLDC, silniki SRM mają niewielki udział w ogólnej liczbie produkowanych obecnie silników elektrycznych. Istnieją jednak obszary zastosowań, w których lepszymi właściwościami charakteryzują się silniki SRM. Są to w szczególności napędy o podwyższonych wymogach w zakresie bezawaryjności, ze względu na prostą budowę wirnika, oraz napędy wysokoobrotowe [1]. Szczególnym obszarem zastosowań SRM są napędy wysokoobrotowe o szerokim zakresie regulacji prędkości, ponieważ silniki te mogą pracować z prędkościami większymi od silników BLDC, a jednocześnie uzyskują moment znamionowy podczas pozycjonowania. Prędkości uzyskiwane przy stosowaniu silników SRM są porównywalne z prędkościami uzyskiwanymi przez silniki histerezowe, które jednak nie nadają się do stosowania w zakresie małych prędkości. Podstawowym ograniczeniem prędkości w silnikach SRM są ograniczenia mechaniczne. Jednak, wraz ze wzrostem prędkości obrotowej, w napędach SRM coraz większą rolę odgrywają zjawiska zachodzące podczas komutacji, które mają duży wpływ na osiąganą prędkość maksymalną. Są to ograniczenia wynikające głównie ze stałego czasu trwania procesów narastania i zaniku prądów w uzwojeniach. W związku z tym, wraz ze wzrostem prędkości mają one coraz większy udział w całkowitym czasie zasilania pasm silnika. Prowadzi to do spadku wartości średniej prądu w więcej »

Studying fibre-optic link used to transmission an analogue signals - DOI:10.15199/48.2018.12.61
Rafał BIAŁEK Michał WIŚNIOS Marek KUCHTA Kamila JADCZAK 
Fibre-optic transmission, compared to other transmission media, such as coaxial cables or microwave waveguides, has numerous advantages. They include: minor attenuation (below 1 dB/km of line) or the ability to transmit broadband signals (up to several dozen GHz). Fibre-optic communication is currently commonly used for transmitting signals over large distances. Moreover, fibreoptic cables enable light propagation along the lines with virtually any shape, with the ability to create bends with a very small radius. Propagation properties of a fibre-optic link remain constant over a broad range of temperature, pressure and humidity changes. They also exhibit high resistance to the destructive impact of outside conditions (high temperature, humidity). Excellent dielectric properties of optic fibres enable their successful application in the presence of strong electromagnetic fields. Low powers of the transmitter and receiver enable the application of battery power supply [1, 2, 4, 7]. Such advantages are very important for special applications. There are several companies worldwide, which distribute systems for fibre-optic transmission of analogue signals with the bandwidth in the order of several GHz. The manufacturers are mainly companies from the USA. The basic element of a transmitter system is an optical radiation source. Fibre-optic telecommunication systems use lightemitting diodes and laser diodes (e.g. Distributed Feedback Laser diodes). In order for an analogue signal to be sent while maintaining a low level of distortion, a fibre-optic transmitter has to ensure the stability of a laser diode operating point. The main causes for changing characteristics of a laser diode are temperature variations. To prevent that, analogue fibre-optic transmitters have a thermo-electric cooler. Whereas fibre-optic receivers use PIN photodiodes or avalanche phot więcej »

System of 3D printers cooperating via the Internet - studying the impact of network delays on the operation of the system - DOI:10.15199/48.2018.12.43
Paweł KIELAN Marcin SZCZYGIEŁ Tomasz TRAWIŃSKI 
Technology 3D printing is a process for producing threedimensional, physical objects based on a computer model. At first it was only one method of rapid prototyping used both to build prototype molds. According to the progress, has also increased the accuracy of create of objects through a 3D printer, it has become the method of execution ready-made objects e.g. toys. This technology is also used in the preparation of dentures. The authors conducted a preliminary study on the possibility of printing 3D objects at the same time in different places of the Internet, using the master printer (robot that prints) and slave printers (robot that copies). A block diagram representing a basic structure cooperating printers - robots illustrated in Fig 1. Fig. 1 Block diagram of the system of cooperating via the Internet, 3D printers The ability to simultaneously printing 3D objects in many places in the factory or in the world at the same time is part of the development of modern manufacturing [7] in the world (Factory 4.0). Analyzed in this paper the system cooperating 3D printers, consists of: of the two kinematic chains robot manipulators (printers), the control system of robots, systems of data transmission via the Internet, system of setpoint. Mathematical model of robot 3D printer In the system setpoint is contained a printed shape of the element, which during operation is converted at a given trajectory of movement of the manipulator master printer. The control system 1 through contained in the model of the dynamics of the manipulator, generates the required drive torque in the joints and transmits the measured joints variables via the Internet. The control system 2 controls the operation of the slave printer, takes over the sent (via the Internet) joints variables (with master printer) and prints by recreating. Both the master printer and the slave printer have the same kinematic chains of their manipulators. As opposed to więcej »

Teoretyczne i praktyczne aspekty elektryzacji ziaren przez tarcie - DOI:10.15199/48.2018.12.32
Antoni CIEŚLA Mikołaj SKOWRON Przemysław SYREK 
Badania nad separacją mieszanin proszkowych metodami elektrycznymi podejmowane są stosunkowo rzadko. Powodem są trudności w selektywnym (różnoimiennym) naelektryzowaniu ziaren wzbogacanego minerału i ziaren będących zanieczyszczeniami. Proces elektryzowania ziaren mieszanin proszkowych jest zagadnieniem złożonym. Na jego przebieg wpływa zmienność wielu istotnych parametrów, co przy analizie i interpretacji rezultatów wymaga przyjęcia daleko idących uproszczeń. Specyfika elektryzacji ziaren powoduje, że tylko nieliczne wielkości mogą podlegać regulacji w trakcie eksploatacji urządzenia elektryzującego. Większość tych wielkości jest narzucona z góry bądź przez parametry konstrukcyjne urządzenia elektryzującego, bądź przez właściwości materiału poddawanego elektryzacji. Celem pracy jest teoretyczna analiza możliwości wykorzystanie efektu tryboelektrycznego do elektryzowania ziaren. Autorzy przedstawili model umożliwiający dobór materiału elektryzatora w zależności od pracy wyjścia zarówno ziaren jak i elektryzatora. Rozpatrzono kilka przypadków granicznych. Przedstawiono także stanowisko badawcze do pomiaru ładunku nabytego przez ziarna w procesie ich elektryzowania w cyklonie. Separacja elektryczna Efektywność separacji elektrycznej jest funkcją natężenia pola elektrycznego 􀜧 􁈬 􀔦 oraz wielkości ładunku q nabytego przez ziarna. Pokazuje to zależność (1), która opisuje siłę elektroforezy działającą na ziarno w strefie separacji: (1) 􀜨 􀔦 􀵌 􀝍􀜧 􁈬 􀔦 Nabywanie ładunków przez ziarna minerałów może zachodzić na kilka sposobów, przy czym jeżeli realizowane jest drogą kontaktu i tarcia z powierzchnią elektryzatora to mamy wówczas do czynienia z tryboelektryzacją. Ten sposób elektryzowania stwarza możliwości stosowania separacji elektrostatycznej do szerokiego zakresu surowców. Wynika to między innymi stąd, że zarówno wielkość jak i znak ładunk więcej »

The concept of the technological process control using a distributed industrial tomography system - DOI:10.15199/48.2018.12.36
Tomasz RYMARCZYK Konrad NIDERLA Edward KOZŁOWSKI Grzegorz KŁOSOWSKI Paweł TCHÓRZEWSKI 
Industrial tomography enables non-invasive, dynamic observation of physical and chemical phenomena without the need of mechanical interference into the interior of the investigated object [1-14,16,19-22]. Thanks to the features mentioned above, this type of tomography is ideal for automatic optimization of design and production processes. Process tomography systems can operate autonomously in the field of monitoring, measurement and control of the correct functioning of industrial processes. A network of sensors connected to the system provides a constant data flow enabling tracking of technological processes even in closed technical facilities, such as fermenters. Process tomography is also used to acquire data on the flow of fluids and loose components in pipelines that act as transport media [24-29, 31-37]. The data obtained from the sensors are delivered to the data warehouse, where they are further processed. As a consequence, data warehouses enable building a knowledge base on operating systems and processes. Data analysis results can be displayed in a suitable form on the monitor screen. In semi-automatic systems they can be used by the operator as elements of supporting decision-making processes, and in automatic systems, decisions are made by IT systems, and the information about the history of these decisions is a log file. The production process control tasks carried out in this way allow increasing the efficiency and quality of products, as well as increasing the company's competitiveness level. Methods of analysis and control of processes include issues related to the processing of data obtained from various sensors located in remote nodes. Monitoring is based on acquired and processed data due to appropriately elaborated algorithms for parameter automation [15,17,18,23,30,38]. This paper concerns the issues of processes control in a cyber-physical system based on the concept of a production process managemen więcej »

The Influence of Electromagnetic Wave Originating from WiFi Router on Water Viscosity - DOI:10.15199/48.2018.12.64
Grzegorz TATOŃ Daniel DZIOB Aleksandra MIELNICKA Bartosz LISOWSKI Tomasz Rok Michał ŚWIĄTEK Piotr KUTERBA Eugeniusz ROKITA 
The influence of electromagnetic fields (EMF) in the microwave range on human health meets a rising interest parallel to the rising importance of wireless communication technologies [1]. This research stays in line with recent interest in the impact of electromagnetic radiation on living organisms. Many studies focus on measurements of electromagnetic fields in the environment [2-4]. The field parameters distributions can be measured but can be also simulated [5,6]. Another problem is how the EMF influences human health. Some researchers consider human physiology [7-9] but the direct impact of potentially harmful factors cannot be studied in human research in all aspects. Therefore also the animal [10] and cellular models are often applied [11]. Our work concentrates on an simpler environment, i.e., water with suspended inorganic nano-objects. High intensity microwaves are able to increase tissue temperature and this effect is well known and widely accepted. Some researchers claim that low intensity microwaves are influencing living organisms also in a nonthermal way and that these non-thermal effects could possibly cause some harmful results [1]. The non-thermal mechanism of how the EMF could influence the matter is unknown. This is the main cause why the harmful or beneficial role of EMF on humans cannot be unequivocally confirmed [12]. One of the possible explanation of non-thermal microwave impact on living organisms is that microwave irradiation affects the hydrogen bonds between polar water particles [13]. As the effect the water viscosity, or the diffusion coefficients for different meaningful agents, can be changed by microwave interaction. We propose relatively simple experiment allowing the investigation of the non-thermal effects of EMF on water viscosity. The studies of magnetic nano-beads movements within distillated water with or without EMF irradiation would allow to confirm, if the viscosity of water chan więcej »

The influence of power supply network inductance on the HTS transformer inrush current - DOI:10.15199/48.2018.12.55
Grzegorz KOMARZYNIEC 
One of the problems associated with the operation of superconducting transformers (HTS) is the phenomenon of inrush currents occurring with sudden surges of voltage at the transformer terminals. The basic operational problem of HTS transformers is the necessity of uninterrupted maintenance of superconducting windings (HTS) at cryogenic temperature and preventing the loss of superconducting state in them. A high inrush current with a sufficiently long duration may cause the HTS windings to move to a resistive state. A state in which the HTS windings leave the superconductivity should be treated as an emergency condition of the HTS transformer's operation, hindering its switching on and creating a risk of possible interruption of winding continuity as a result of their thermal damage. The high density of currents in the second-generation high-temperature superconductor wires (HTS 2G) and the small area of heat exchange with the cooling medium make these conductors very susceptible to thermal damage [1] [2]. Inrush current The problems related to the occurrence of the inrush current of HTS transformers are: high amplitude of unidirectional current impulses, long decay time of the current wave and high content of higher harmonics [3]. The first impulse of the transformer inrush current may reach values 20÷40 times higher than the value of its rated current [4][5]. High prices of superconducting winding wires impose critical values of transformer winding currents being only slightly higher than their rated currents. As such, the occurrence of the HTS transformer inrush current leads to the loss of the superconducting state of its windings a large number of cases. The time of decay of the inrush current wave can range from several periods of supply voltage, for low power transformers, to several thousand periods for large units. It can be associated with long-term loss of the superconducting state of the transformer windings. więcej »

The intensity of electromagnetic fields in the range of GSM 900, GSM 1800 DECT, UMTS, WLAN in built-up areas - DOI:10.15199/48.2018.12.45
Paweł A. MAZUREK Joanna MICHAŁOWSKA Joanna KOZIEŁ Radosław GAD Artur WDOWIAK 
The effect of civilisation development associated with radio communication and radio diffusion technologies is the widespread exposure to electromagnetic fields in the field of high frequencies in the environment. Radio and television broadcasting stations, GSM base stations, or broadcasting devices from the WiFi band are indispensable in the present world. It is important, however, that they work and are located in such a way that on the one hand they optimally fulfil their telecommunications functions, and on the other - minimally affect the environment, mainly in terms of the level of electromagnetic radiation in urban areas. From the point of view of environmental and human protection, as well as electromagnetic compatibility, it becomes important to monitor and measure the electromagnetic field (in particular the electrical component) produced by devices operating on communication frequencies. Socio-scientific needs of the study of the impact of radio communication installations and devices are governed by governmental institutions as well as research centers [1-11]. Conclusions from many studies are not unequivocal, although most often there is no statistically significant relationship between exposure and chronic or acute symptoms of health. A special case is the study of the influence of the electromagnetic field on the human reproductive system, reproductive processes - including the developing embryo and then the fetus. Knowledge on this subject is still developing and all conditions of human reproduction are still unknown. Many scientific publications, among others in terms of the impact of the electromagnetic field on semen are contradictory. Some have a beneficial effect on the sperm's movement parameters, while others have an inverse effect [1,2,3,7]. The actual levels of electromagnetic radiation values to which people are subjected depend on existing installations and radio communication devices in the imme więcej »

The principles of the creation of the control system for the pumping complex variable-frequency electric drive, taking into account the alteration of the current parameters of the hydrosystem - DOI:10.15199/48.2018.12.09
Mykhaylo ZAGIRNYAK Viktoriya KOVALCHUK Tetyana KORENKOVA 
In the practice of pumping complexes (PC) operation, there often occur unsteady processes caused by the development of complex hydrodynamic phenomena: surges, cavitation oscillations, turbulent modes, water hammers, etc. [1, 2]. The unstable flow of liquid in the hydrosystem characterized by the alteration of the head and discharge signals in time accompanies them. PC operation in the unsteady modes results in the deviation of the parameters (resistive impedance, inductance and capacitance) of the pump unit (PU) and the hydronetwork from their rated values and, consequently, in the inefficient operation of the electrotechnical equipment. The shift of the point of PC operation mode causes it and results in the reduction of PU efficiency. Taking into consideration the above said, when developing automatic control systems (ACS) with a variable-frequency electric drive (VFED) of PC, solving the basic technological problem (the stabilization of the head or discharge in the hydronetwork). It is necessary to take into account the alteration of the current parameters of the pumping and pipeline equipment resulting in the deviation of PC operation mode from the domain with the maximal possible efficiency. Research method Fig. 1 contains a block diagram of the extreme ACS of PC VFED, with the maintenance of the required pressure at the consumer, including: a pump (P) with a drive induction motor (IM), a frequency converter (FC) connected to IM stator windings, a pipeline network, a consumer (C), a controlled stopcock (S) with an actuating mechanism (AM), pressure sensors (PS1-PS3) and discharge sensors (DS1-DS3), a velocity sensor (VS), a calculation block (CB) containing an input data block (IDB), a setting signal formation block (SSFB), a power determination block, a frequency analysis block (FAB), a block for the determination of the pump efficiency (BDE), a parameter identification block (PIB), comparison devices (CD1, CD2), a więcej »

The Study of Dynamics of the Two-Loop Arc Furnace Electric Mode ACS on a Simulink-model - DOI:10.15199/48.2018.12.06
Orest LOZYNSKYI Yaroslav PARANCHUK Petro STAKHIV 
The main requirements to the automatic control systems (ACS) of the electrical mode (EM) of electric arc furnaces (EAF) include ensuring high energy efficiency and electromagnetic compatibility. Particularly important this issue is for medium and high capacity arc furnaces (40-250 tons), which are characterized by a large installed capacity of the electrical equipment and its concentrated load on the power supply system. Nowadays, these furnaces are mainly used for melting solid fusion mixture, i.e. they are the sites for implementing major power-intensive melting stages, while the technological stages of oxidation and finishing occur in the ladle. These two factors - a large installed capacity and EM intensification at the stage of solid fusion mixture melting - require a high dynamic accuracy of the EM coordinates’ stabilization under the continuous influence of the intensive stochastic and parametric perturbations in the three-phase arcs’ power supply circuit. Such adverse mutual effects significantly worsen the quality indicators of electrical power on the EAF power buses and affect the modes and indicators of other electrical power consumers connected to them. Therefore, the task of devising a high-speed system for regulating electrical mode coordinates, especially the current and arc power, with minimum distortion of the sinusoidality of arc currents in the process of regulating the perturbations of the electrical mode becomes ultimately important. Unfortunately, EM coordinates’ regulation in most modern electric arc furnaces is implemented on the basis of electromechanical and electrohydraulic systems regulating the arc power, the control action of which consists in the relocation of the electrodes aimed at eliminating the perturbations. These systems have a significant mechanical inertia and limited rigidity of the elements of the kinematic scheme of the electrode positioning mechanisms (EPM). Te więcej »

Thermal analysis of PDMS light bulbs with a luminophore - DOI:10.15199/48.2018.12.02
Martin NOVAK Jan NEDOMA Marcel FAJKUS Radek MARTINEK 
1. Introduction Polydimethylsiloxane (hereinafter referred to as PDMS) has been primarily designed to encapsulate photovoltaic cells, printed circuit boards, transformers, current sources, thermally stressed cables, optical connectors, etc. [1-3]. Later, it also began to be used for other purposes because it conveniently combines mechanical, electrical and optical properties. In the 3D printing technology using the method of DPL (Digital Light Processing), it is used for the production of a printing base and is also widely used for fine lithography techniques, especially for the creation of microfluidic and microengineering systems - MEMS (Micro Electro Mechanical Systems). For example, the authors of the publication [4] describe an optical biopsy microsystem technology that has smaller dimensions (11.2 x 18.6 mm) compared to other systems and reduced power consumption. The microsystem includes an image magnification optical microsystem (IMOM) and light emitting diodes (LED). Microlenses made from PDMS are integrated into the IMOM subsystem to achieve image magnification and to improve LED illumination. Other interesting solutions in the field of MEMS systems are described by authors of publications [5-10]. Publication [11] describes a new construction of a hybrid multichannel optical sensor system designed to monitor patient's vital functions. The noninvasive measuring probe is based on two FBGs encapsulated in the polymer; the authors selected the PDMS polymer because it is inert. There was no deformation of the FBG sensors in the vulcanization process; after the vulcanization, a fourfold increase in temperature sensitivity was observed compared to the nonencapsulated FBG. The probe and the associated multichannel system offer the ability to monitor the basic vital functions (body temperature, heart rate and respiratory rate) in up to 128 patients. The same issue is addressed by the authors of publications [12-15]. Ot więcej »

Thermal and acoustic changes in bee colony due to exposure to microwave electromagnetic field - preliminary research - DOI:10.15199/48.2018.12.60
Bartłomiej ZUBRZAK Paweł BIEŃKOWSKI Paweł CAŁA Przemysław PŁASKOTA Krzysztof RUDNO-RUDZIŃSKI Piotr NOWAKOWSKI 
At the turn of the last decades, we are experiencing a significant reduction in the honeybee population all over the world. The number of bee colonies has decreased in recent years in Europe by 10 to 30 percent, in United States by 30 percent and in the Middle East up to 85 percent. There is no unambiguous answer what is causing this state of affairs. It is assumed, that responsible factors are pesticides, viruses, climate change, GMOs or parasites. The coincidence of this phenomenon with the development of telecommunications and the expansion of mobile phone base stations has led to the thesis, that such factor may also be the electromagnetic field (EMF) from cellular telephony base stations. Electromagnetic field can have both positive and negative influence for insects life. There is a species identity through analysis of flight buzzing of social insects [1]. Bees cannot hear the pressure fluctuations of sounds but they are sensitive to airflows related with sound waves. Most of these airflows are caused by vibrating wings and bodies [2]. Positive communication is the noise generated by honeybee colonies in the course of swarming [3], while EMF from mobile phones can affect negatively the honeybees life system [4]. Since honeybees are shown to be sensitive to the earth's magnetic field and are likely to use it for navigation, many studies on bees have been carried out [5] in which various reactions were tested exposing them to EMF from different frequency bands, starting from a constant magnetic field, through the power transmission lines frequencies (50 / 60 Hz) [6], GSM base stations (typically 900 and 1800 MHz) [7,8] and also from higher frequency ranges (eg 2.4 GHz or 10 GHz) [9]. Reviewing the results of mentioned studies it can be concluded that there are no unambiguous results. The authors indicate links between honeybee behaviour and EMF presence, but at the same time similar experiments show their lack. In many więcej »

Układ antenowy do ablacji lub hipertermii mikrofalowej w paśmie ISM 2.4GHz - DOI:10.15199/48.2018.12.54
Paweł CAŁA Paweł BIEŃKOWSKI 
Hipertermia jest naturalnym lub świadomie wywołanym zjawiskiem polegającym na zwiększeniu temperatury ciała lub jego fragmentu. Hipertermia naturalna jest efektem braku możliwości odprowadzenia nadmiaru ciepła z całego organizmu bądź przegrzanego narządu przez wewnętrzny układ termoregulacji organizmu. Hipertermia intencjonalna związana jest z podwyższeniem temperatury ciała na skutek dostarczenia ciepła z zewnętrznych źródeł w takiej ilości, żeby uzyskać w pożądanym obszarze organizmu temperatury do około 43-47°C, a więc temperatury przekraczającej wartości naturalnego wzrostu temperatur np. podczas procesów chorobowych. Jednocześnie niezmiernie istotnym jest aby minimalizować przegrzanie obszarem poddawanym hipertermii (np. ochrona zdrowych tkanek przy hipertermii zmian nowotworowych. Główną przyczyna niszczenia tkanki (guza) jest brak termoregulacji w samym guzie. Unaczynienie powstałe w guzie nie może zwiększyć swojego przekroju i odprowadzić nadmiaru ciepła, tak jak zachodzi to w zdrowych tkankach. Mechanizm ten prowadzi do szybszego wzrostu temperatury w tkance nowotworowej niż w zdrowej tkance nawet przy tych samych mocach aplikatorów (anten). Ważne jest, że proces obumierania tkanek nowotworowych w przypadku stosowania hipertermii jest procesem powolnym. Umożliwia to stosowania hipertermii u pacjentów, u których ze względu na ogólny stan zdrowia nie jest możliwe zastosowanie innej metody leczenia, np. zabiegu chirurgicznego. Drugą grupą zastosowań przegrzania tkanek jest ablacja - czyli bezpośrednie niszczenie tkanek. Wyróżnia się kilka głównych odmian ablacji: krioablacja, ablacja laserowa, energią elektromagnetyczną o częstotliwości radiowej (ang. - RFA) oraz najnowsze osiągniecie jakim jest ablacja mikrofalowa (ang. MWA). Energia o częstotliwości mikrofalowej jest najpowszechniejszym źródłem ciepła dla potrzeb termoablacji. W metodzie tej zastosowanie mają częstotliwości co najmniej 900 MHz. Ablacja MWA oferuj więcej »

Urządzenie do badania topliwości popiołu węgla kamiennego metodą rurową - DOI:10.15199/48.2018.12.59
Aleksander GĄSIORSKI Piotr NAWARA Zdzisław POSYŁEK 
W Polsce uzasadnione jest pozyskanie nośników energii pierwotnej, pochodzącej z zasobów krajowych. Do nośników, które pozyskuje się bezpośrednio z natury, należą: węgiel kamienny (energetyczny i koksowy), węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny (wysokometanowy i naazotowany), torf (przede wszystkim dla celów opałowych), drewno opałowe, paliwa odpadowe stałe roślinne i zwierzęce, odpady przemysłowe (stałe i ciekłe), odpady komunalne, inne surowce wykorzystywane do celów energetycznych (np. metanol, etanol), energia wody i wiatru (wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej), energia słoneczna i geotermalna (wykorzystywane do produkcji energii cieplnej lub elektrycznej). Polska jest największym producentem węgla kamiennego w Unii Europejskiej, choć wydobycie jego z roku na rok maleje. Jest on w Polsce uważany za surowiec strategiczny, bo w pierwszych latach XXI wieku zaspokajał aż 60% zapotrzebowania energetycznego kraju. Polskie zasoby węgla kamiennego należą do największych w Europie a większość z nich zlokalizowana jest w województwie lubelskim (pokłady ciągną się od Łukowa i Radzynia Podlaskiego do Hrubieszowa) oraz na Górnym Śląsku. Zasoby lubelskie, słabiej udokumentowane niż Śląskie, są wysokiej jakości, leżą na mniejszej głębokości i są większe. Należy również dodać, że węgiel brunatny jest drugim co do znaczenia nośnikiem energii pierwotnej pozyskiwanym w kraju, z którego wytwarza się prawie ⅓ energii elektrycznej produkowanej w Polsce Paliwa stałe wydobywane metodą górniczą lub odkrywkową albo pozyskiwane z różnego rodzaju surowców biologicznych różnią się od siebie składem chemicznym, wilgotnością, kalorycznością oraz w przypadku ich spalenia składem otrzymanego popiołu. W procesach spalania paliw stałych, do istotnych kryteriów oceny paliwa, należą wskaźniki opisujące zachowanie się popiołu przy dużych temperaturach, co zależy przede wszystkim od składu chemicznego popiołu. Spalanie węgla kamienne więcej »

Właściwości wybranych algorytmów do estymacji częstotliwości w dokładnych pomiarach napięcia sinusoidalnego - DOI:10.15199/48.2018.12.12
Mariusz KRAJEWSKI Sergiusz SIENKOWSKI Elżbieta KAWECKA 
Artykuł dotyczy problematyki dokładnych cyfrowych pomiarów wartości skutecznej napięcia sinusoidalnego, wykonywanych z dokładnością pojedynczych ppm. Uzyskanie tak dużej dokładności pomiarów wymaga między innymi zapewnienia jak najlepszej synchronizacji częstotliwości próbkowania przyrządu pomiarowego z częstotliwością napięcia mierzonego [1]. W praktyce, dla komercyjnych źródeł napięcia i układów pomiarowych, zawierających odrębne układy zegarowe o dokładności przeważnie 0,01%, nie uzyskuje się wystarczającej synchronizacji częstotliwości. Dlatego w celu poprawy dokładności pomiarów napięć poszukuje się odpowiednich metod pomiarowych [2] i cyfrowych algorytmów [1] do przetwarzania próbek napięcia sinusoidalnego. Jedną z metod może być dokładny pomiar częstotliwości napięcia mierzonego i zastosowanie odpowiedniego algorytmu do wyliczenia wartości skutecznej. W artykule przedstawiono wyniki badań symulacyjnych właściwości wybranych cyfrowych algorytmów do estymacji (pomiaru) częstotliwości w warunkach pracy przyrządów do dokładnych pomiarów napięć. Badane algorytmy to opracowany algorytm oparty o pomiar przesunięcia fazowego z zastosowaniem DFT [3] i popularne algorytmy z interpolacją widma: Jacobsena [4], Jacobsena oraz Aboutanios i Mulgrew (AM) z oknem Hanninga [5,6], Borkowskiego, Kani i Mroczka (BKM) [7,8], oraz algorytm zupełnych kwadratów błędów (TLS) [9,10]. Warunki pracy algorytmów wynikają z założenia, że napięcie sinusoidalne o częstotliwości f próbkowane jest z częstotliwością fp oraz obie częstotliwości dobierane są tak, aby uzyskać próbki z całkowitej liczby k okresów mierzonego napięcia. Ze względu na występujące w praktyce ograniczenia sprzętowe przyjęto, że obie częstotliwości fp i f ustalane są przed pomiarem, a ich błędy graniczne wynoszą 0,01%. Oznacza to, że stosunek obu ustalanych częstotliwości obarczony jest błędem  o wartości granicznej 0,02%. W wyniku błędu synchronizacji częstotliwości & więcej »

Wpływ impulsowego pola elektrycznego na barwę wina - DOI:10.15199/48.2018.12.63
Ilona GAŁĄZKA-CZARNECKA Ewa KORZENIEWSKA Andrzej CZARNECKI 
Barwa produktów spożywczych jest jednym z istotnych czynników kształtujących jego jakość. Barwa owoców i produktów ich przetwórstwa jest odzwierciedleniem rodzaju i ilości związków barwnych. W przypadku win, napojów barwa świadczy o atrakcyjności, a konsumenci niejednokrotnie poszukują produktów o barwie charakterystycznej, naturalnej, ale i intensywnej. Substancje barwne występujące w owocach winogron i w produktach przetworzonych np. w winie to przede wszystkim antocyjany, chlorofile i karotenoidy. Związki barwne mają także szereg właściwości korzystnie wpływających na organizm człowieka np. przeciwutleniające, przeciwzapalne. Barwa wina może świadczyć o jego atrakcyjności, gdyż jest ściśle powiązana ze smakiem i zapachem. Atrakcyjna i charakterystyczna barwa wina wpływa na ocenę smakowitości tego produktu i jednocześnie może wyróżniać ten produkt na tle innych. Na sumę wrażeń, ocenianych jako barwa wina ma wpływ wiele czynników, związanych z odmianą gron, ich barwą, obróbką wstępną owoców, moszczu i procesem fermentacyjnym. Jednocześnie barwa wina może korelować z zawartością związków biologicznie aktywnych, które w procesie obróbki wstępnej i procesu fermentacji ekstrahują się z owoców i moszczu do roztworu (wina). Związki nadające barwę winom to związki należące do metabolitów wtórnych syntetyzowanych w komórkach roślinnych (miąższu, nasionach, skorce, szypułkach, łodygach i in.). Jest to bardzo liczna grupa związków, która charakteryzuje się dużym potencjałem prozdrowotnym. Większość tych związków wykazuje potwierdzone właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Stwierdzono, że białe winogrona zawierają kwasy fenolowe, takie jak kawowy, chlorogenowy i p-kumarowy, które korzystnie wpływają na organizm człowieka, a ich udział w diecie może zapobiegać wielu chorobom cywilizacyjnym. Korzystne jest zatem, aby wino, nawet tzw. białe posiadało nasyconą, intensywną barwę i tym samym większą zawartość związków barwnych, więcej »

Wpływ mikrofal 2,45 GHz na wzrost rzeżuchy siewnej (Lepidium sativum L.) - DOI:10.15199/48.2018.12.58
Tomasz JAKUBOWSKI 
Stosowanie metod fizycznych w rolnictwie, w odniesieniu do materiału roślinnego, może być uzupełnieniem agrotechniki wymagającej stosowania zabiegów chemicznych [1, 2, 3]. Doświadczenia badające wpływ promieniowania mikrofalowego na rośliny dawały wyniki zarówno pozytywne (stymulujący wpływ mikrofal) jak i negatywne (hamowanie wzrostu i rozwoju) [4]. Badania [5], w którym nasiona rzodkwi, pomidora i marchwi (Raphanus sativus L., Lycopersicon esculentum Mill., Daucus sativus Rohl) napromieniano HPM (high power microwave) w zakresach częstotliwości 2,6-9,3 GHz przez 5-20 min., wykazały, że nasiona rzodkiewki i marchwi, eksponowane na mikrofale 9,3 GHz przez czas 5 m. in., kiełkowały silniej (o 6%) w odniesieniu do próby kontrolnej lecz odnotowano negatywny wpływ HPM 9,3 GHz na wysokość sadzonek marchwi. W pracy [6] badano wpływ mikrofal o częstotliwości 8,5-10,27 GHz i czasie ekspozycji 12-28 min. na nasiona pszenicy (Triticum aestivum), ciecierzycy (Cicer arietinum) i fasoli (Vigna radiata) stwierdzając, stymulujący wpływ mikrofal na kiełkowanie i żywotność sadzonek roślin. Zauważono jednak, że wraz ze wzrostem częstotliwości mikrofal malał ich wpływ stymulujący na roślinę. W pracy [7] określano wpływ mikrofal o częstotliwości 2,45 GHz na nasiona fasoli (Phaseolus vulgaris) przez 15-120 s. stwierdzając zmniejszenie populacji grzyba Penicillium spp., na powierzchni nasion i tkance wewnętrznej, zwiększenie zdolność kiełkowania oraz mniejszy odsetki siewek morfologicznie nieprawidłowych. Podobne doświadczenie, z wykorzystaniem tej samej rośliny, wykonał [8] oceniając wpływ stymulacji mikrofalowej (2,45 GHz, 10-60 s) nasion na proces ich kiełkowania. W doświadczeniu tym wykazano pozytywny wpływ 10 s napromieniania nasion fasoli na parametry określające wartość siewną materiału (zdolność kiełkowania, wskaźnik Maguiera, wskaźnik Piepera). Stwierdzono również istotne różnice w przyroście świeżej masy między kombinacjami napromie więcej »

Wpływ zmiennego pola elektromagnetycznego na biofilm utworzony przez Candida albicans - DOI:10.15199/48.2018.12.27
Marek OSTAFIN Paulina LASATOWICZ Anna MIERNIK Piotr NAWARA Paweł KIEŁBASA Tomasz DRÓŻDŻ Urszula MALAGA-TOBOŁA 
Biofilm to najbardziej rozpowszechniony typ występowania mikroorganizmów w naturze. Nasze postrzeganie mikroorganizmów opiera się̨ na wyobrażeniu, jakie pozostawiają̨ nam warunki laboratoryjne, a mianowicie mikroorganizmy jako jednokomórkowe formy życia [1, 2]. Postrzeganie to oparte jest często na obserwacji kolonii czystych kultur. Jednakże, większość́ mikroorganizmów w środowisku naturalnym wiąże się z podłożem, tworząc struktury biofilmu, w przeciwieństwie do utrzymujących się, jako wolno pływające. Biofilm jest spoiwem mikroorganizmów, przyklejających się do powierzchni i przyłączonych do egzopolimerów macierzy. W ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie tymi strukturami, szczególnie w kontekście ich wykorzystania w medycynie. Udowodniono, że 65% wszystkich ludzkich infekcji powodowanych przez drobnoustroje ma związek z tworzeniem przez nie biofilmu. Badania nad mikroorganizmami bardzo często obejmują̨ procedury oparte na autonomicznych komórkach w zawiesinie lub na jednostkach tworzących kolonie. Fakt ten niesie ze sobą̨ daleko idące konsekwencje, ponieważ̇ takie formy wzrostu rzadko występują̨ w naturalnych warunkach, a ich właściwości i cechy fenotypowe drastycznie odbiegają̨ od cech, które reprezentuje powszechnie występujący biofilm. Przykładami takich cech mogą̨ być́: podwyższona odporność́ na środki antybakteryjne i przeciwgrzybiczne, a także rozbieżności mechanizmów obronnych przed układem immunologicznym gospodarza [3, 4]. Przykładem warstw antybakteryjnych i przeciwgrzybiczych mogą być np. cienkie warstwy metaliczne [5, 6]. Różne gatunki Candida posiadają̨ zdolność do produkcji biofilmu, który wykazuje wzmożoną odporność́ na mechanizmy obronne nosiciela i leki przeciwgrzybiczne stosowane w leczeniu kandydozy. Kandydoza, ze względu na jej powszechność́, zachorowalność́, śmiertelne skutki oraz koszty leczenia jest poważnym pro więcej »

Wybrane aspekty pracy elektrycznych i magnetycznych separatorów odchylających - DOI:10.15199/48.2018.12.15
Antoni CIEŚLA 
Procesów separacji elektrycznej i magnetycznej nie można zastosować jako głównej operacji wzbogacania, nie można jednak przecenić ich roli w realizacji bardziej finezyjnych zadań przeróbki różnych surowców. Można tu wymienić usuwanie niewielkich - często na granicy śladowych - zawartości niepożądanych składników. Bardzo duże pole zastosowań tych operacji wiąże się z utylizacją różnych, nie tylko mineralnych, materiałów odpadowych. Podstawą takiego rodzaju zastosowań jest fakt znacznego zróżnicowania właściwości elektrycznych i magnetycznych składników materiałów, a warunkami dalsze rozwijanie omawianych operacji w kierunku zwiększenia natężenia pól elektrycznych i magnetycznych działających w strefach rozdziału odnośnych urządzeń - z jego lokalnym zróżnicowaniem, np. w separatorach poligradienowych - powiększanie efektywności energetycznej urządzeń (np. separatory z uzwojeniem nadprzewodzącym). Wszystkie te zadania są już realizowane i stopniowo wdrażane w praktyce przemysłowej [1]. Spośród wielu rozwiązań separatorów, autor przedmiotem rozważań niniejszego artykułu uczynił odchylające (ang: deflecting) separatory wykorzystujące siły pola elektrycznego i magnetycznego do rozdziału zróżnicowanych pod względem stosownych właściwości frakcji. Wskazana zostanie specyfika separatorów odchylających, w których obserwuje się dynamiczne działania pól zarówno elektrycznego i magnetycznego. Separatory odchylające Separatory odchylające są jedną z odmian konstrukcyjnych separatorów, w których ziarna znajdujące się w strefie rozdziału zmieniają trajektorię ruchu pod wpływem siły pola elektrycznego lub magnetycznego tworząc produkty separacji: odpowiednio koncentrat lub odpady. Działanie obu wymienionych sił na ziarna objawia się przez ich odchylenie od pionowo przepływającej strugi. O wielkości odchylenia decydują siły operujące w strefie rozdziału ziaren. Na rysunku 1 przedstawiono ideę odchylania ziaren. Zaznaczono na nim siły odch więcej »

Wybrane aspekty wykorzystania elementów probabilistycznych w planowaniu rozwoju sieci przesyłowej - DOI:10.15199/48.2018.12.23
Paweł KUBEK Maksymilian PRZYGRODZKI 
Planowanie rozwoju sieci przesyłowej (PRSP) jest procesem, którego celem jest likwidacja ograniczeń przesyłowych zmniejszających efektywność handlu energią elektryczną. W wyniku realizacji tego procesu można uzyskać plan rozwoju sieci przesyłowej, który będzie zawierał harmonogram działań, w tym inwestycji, których wdrożenie zwiększy możliwości prowadzenia transakcji handlowych, a także zapewni przesył energii elektrycznej o wymaganych parametrach pomiędzy wytwórcą a odbiorcą. Proces planistyczny jest uwarunkowany otoczeniem, w obszarze którego można wyróżnić stronę popytową, stronę podażową oraz uwarunkowania gospodarcze i społecznopolityczne. Kontrola zmian występujących w otoczeniu oraz po stronie technicznej systemu elektroenergetycznego (SEE) umożliwia opracowanie prognozy stanów funkcjonalnych sieci. Wówczas przeprowadzenie analiz symulacyjnych w tych stanach pozwoli na zaproponowanie stosownych działań modernizacyjno-inwestycyjnych. Uzyskanie harmonogramu inwestycji jest możliwe dzięki wykonaniu szeregu analiz techniczno-ekonomicznych, które pozwalają na ocenę stanu sieci przy uwzględnieniu zarówno kryteriów ekonomicznych jak i technicznych w zdefiniowanych warunkach wynikających z otoczenia. Warunki te mogą zostać zdefiniowane jednoznacznie (w ujęciu deterministycznym), bądź można przypisać im pewne prawdopodobieństwo wystąpienia (w rozumieniu ujęcia probabilistycznego). W dalszej części zawarto opis obrazujący wybrane możliwości wykorzystania podejścia probabilistycznego na rzecz opracowania planu rozwoju sieci przesyłowej oraz w analizach poprzedzających wykonanie takiego planu. Idea ujęcia probabilistycznego Analiza procesów zachodzących w SEE może być realizowana w ujęciu deterministycznym lub probabilistycznym [1]. Analiza deterministyczna polega na prowadzeniu obliczeń wielkości i wskaźników charakteryzujących stany pracy SEE w ściśle określonych warunkach. Warunki te przyjmowane są na podstawie dostępnyc więcej »

Wyznaczanie precyzji i dokładności lokalizacji obiektu na przykładzie systemu lokalizacji wewnątrzbudynkowej Dimension4 firmy Ubisense - DOI:10.15199/48.2018.12.13
Dariusz ELJASZ Jacek TKACZ Tomasz GRATKOWSKI Michał DOLIGALSKI 
Usługi związane z lokalizacją z roku na rok zyskują na popularności. Przemysł coraz śmielej inwestuje w firmy zajmujące się rozwojem technologii umożliwiających określanie pozycji osób, zwierząt, urządzeń produkcyjnych a nawet przedmiotów codziennego użytku. Systemy lokalizacyjne początkowo stosowane jedynie do celów militarnych i nawigacyjnych, znajdują obecnie zastosowanie także w sektorach związanych bezpośrednio z działalnością ludzką taką jak logistyka, opieka zdrowotna, czy hodowla zwierząt. Systemy lokalizacyjne, a w szczególności lokalizacji wewnątrzbudynkowej, mogą być bardzo przydatne w różnych sytuacjach awaryjnych, szczególnie w warunkach zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego [19]. Systemy lokalizacyjne można podzielić na dwie podstawowe kategorie: zewnętrzne i wewnętrzne. Do najbardziej znanych systemów zewnętrznych można zaliczyć ogólnodostępny system GPS (ang. Global Positioning System). W tym przypadku twórcy systemu zdecydowali się na użycie sieci satelit krążących po eliptycznych orbitach wokół kuli ziemskiej, według których urządzenie segmentu użytkownika ustala własną pozycję. Ustalanie pozycji w tym przypadku opiera się o bardzo precyzyjny pomiar czasu, a precyzyjniej mówiąc na pomiarze opóźnienia kodu C/A lub P wysyłanego przez satelity do identycznego kodu generowanego przez odbiornik. Na podstawie opóźnienia obliczane są pseudoodległości. Warunkiem jest dokładna synchronizacja zegarów: satelitarnego i odbiornika naziemnego. Następnie za pomocą trilateracji wyznaczane są współrzędne położenia odbiornika. Inną metodą wyznaczania pozycji jest wykorzystanie pomiarów fazowych. System GPS nie może pracować w środowiskach pomieszczeń zamkniętych, zadaszonych takich jak budynki, tunele, czy kopalnie. Znane są problemy określenia pozycji również w sytuacji gdy odbiornik znajduje się w tzw. Miejskim kanionie. W miejscach tych przemysł zaproponował stworzenie dedykowanych systemów określanych mianem ILS ( więcej »

Zastosowanie metody spektroskopii impedancyjnej do szacowania bardzo małych zawartości wody w oleju mineralnym typu 20-70 - DOI:10.15199/48.2018.12.14
Łukasz MACIOSZEK Magdalena MATUSZAK Patrycja WAGNER Sylwia WŁODARCZAK 
Olej mineralny charakteryzuje się dużą stabilnością chemiczną, umiarkowaną stabilnością termiczną i oksydacyjną, a także przystępną ceną. Stosuje się go najczęściej jako środek smarny np. dla implantów kostnych [1]. Otrzymywany jest w procesie destylacji frakcji ropy naftowej, po jej uprzednim bardzo dokładnym oczyszczeniu. Olej mineralny jest bezbarwną cieczą, nieposiadającą smaku ani zapachu. Bardzo dobre właściwości natłuszczające powodują, że olej mineralny jest szeroko wykorzystywany w kosmetyce (balsamy, kremy, kosmetyki dla niemowląt). Emulsje są termodynamicznie niestabilnymi układami składającymi się z dwóch niemieszających się faz - polarnej (woda) i niepolarnej (olej). W celu zapewnienia trwałości emulsji stosuje się różnego rodzaju emulgatory, które zapewniają powstanie mocnej warstwy międzyfazowej na granicy wody i oleju. Emulgatorami są głównie środki powierzchniowo czynne, polimery i cząstki stałe. Do najpopularniejszych należą Spany i Tweeny [2-4]. Istnieją różne sposoby wytwarzania emulsji. Do najpopularniejszych należą: mieszanie mechaniczne w mieszalniku, wytrząsanie, wytwarzanie emulsji w rozpylaczach, otrzymywanie emulsji z wykorzystaniem młynów koloidalnych, homogenizacja, otrzymywanie emulsji za pomocą ultradźwięków, naładowanie elektryczne do wysokiego potencjału, metody wykorzystujące membrany czy metody kombinowane [3]. Ze względu na charakter wyróżnia się emulsje pojedyncze, podwójne i wielokrotne. Wśród emulsji pojedynczych dominują emulsje typu olej w wodzie (O/W) oraz emulsje typu woda w oleju (W/O). Emulsje typu W/O, czyli układy, w których dominującą fazą jest olej, są mniej popularne niż emulsje typu O/W. Odgrywają jednak ważną rolę w przemyśle, głównie w kosmetyce, medycynie, syntezowaniu proszków nieorganicznych, przemyśle spożywczym i petrochemicznym. Do emulsji typu W/O zalicza się m.in. płyny wiertnicze na bazie oleju [2]. Zawartość wody w układzie emulsyjnym typu W/O ma znaczący w więcej »

Zastosowanie naturalnej luminescencji do oceny jakości węgla kamiennego - DOI:10.15199/48.2018.12.30
Maciej GLINIAK Jarosław KNAGA Marcin TOMASIK Anna LIS Ernest POPARDOWSKI Matylda GLINIAK 
Złoża węgla kamiennego powstają podczas kompresji i przebudowy częściowo zmineralizowanych złóż torfu. Transformacja torfu do węgla kamiennego najczęściej przebiega w dwóch etapach, zwanych odpowiednio etapem biochemicznym i fizykochemicznym. Uwęglanie (czyli powstawanie węgla kamiennego) zawsze poprzedzone jest procesem torfowania, a następnie grafityzacją [1,2]. Takie warunki pojawiają się w złożach torfu [3]. Etap biochemiczny rozpoczyna się po zakończeniu degradacji mikrobiologicznej po pokryciu torfu przez inny materiał lub w procesie przyrostu złoża. Głównymi czynnikami regulującymi przebieg fazy biochemicznej są temperatura, ciśnienie, objętość i czas. Temperaturę uważa się za kluczowy czynnik przy tworzeniu pokładów węgla. Wzrost temperatury przyspiesza reakcje chemiczne podczas uwęglania [2]-[5]. W miarę postępowania procesów biochemicznych, następuje progresywne uśrednianie i transformacja złoża. Uśrednianie materii rozpoczyna proces fizykochemiczny, w którym ustalają się proporcje węgla w stosunku do tlenu, substancji lotnych i wody - powstaje węgiel brunatny. Kontynuacja zagęszczania przez nadkład powoduje przekształcenie węgla brunatnego w węgiel bitumiczny (miękki), a następnie w węgiel antracytowy (twardy) [6]. Węgiel kamienny jest najpopularniejszym źródłem energii na świecie w ostatnich latach. Pomimo postępujących zmian w sektorze energetyki zawodowej związanej z odnawialnymi źródłami energii, nadal zasila prawie 40% elektrowni na świecie Węgiel kamienny stanowi jedno z kluczowych paliw dla polskiej i europejskiej gospodarki. Pomimo wdrażania energooszczędnych technologii, zapotrzebowanie na ten surowiec utrzymuje się na stabilnym poziomie. Ze względu na zaostrzające się normy emisji spalin, producenci koncentrują swoją uwagę na dostarczaniu na rynek węgla o wysokiej jakości [7] - [10]. Do podstawowych pierwiastków znajdujących się w złożach węgla kamiennego należą węgiel, wodór, azot, siarka i substa więcej »

Zastosowanie regulatora PI o zmodyfikowanej strukturze w procesie sterowania piecem indukcyjnym - DOI:10.15199/48.2018.12.29
Stanisław LIS Marcin TOMASIK Maroš KORENKO Pavel FINDURA 
Od wielu lat na rynku energii obserwuje się intensyfikację wysiłków ukierunkowanych na wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w pokryciu zapotrzebowania gospodarki na moc. Niewyczerpanymi rezerwuarami energii odnawialnej są, promieniowanie słoneczne oraz energia wiatru. Wadą tych źródeł energii jest jednak ich rozproszenie, dostępność zróżnicowana terytorialnie i czas występowania nie pokrywający się z okresami zapotrzebowania odbiorców [1,2]. Z wymienionych powodów potencjał wskazanych źródeł nie może być w pełni wykorzystany. W warunkach Polski na uwagę zasługuje produkcja energii poprzez spalanie biomasy. Obecnie udział mocy wytwarzanej w ten sposób w bilansie energii produkowanej ze źródeł odnawialnych wynosi 2,8 TWh [3]. Biomasa najczęściej dostępna jest w postaci pelletu i brykietu [4]. W przypadku tego typu paliwa istotnym parametrem procesu spalania jest temperatura płynięcia popiołu, której przekroczenie powoduje stopienie popiołu i zalanie rusztu w palenisku kotła. Aby nie dopuścić do awarii konieczne jest określenie temperatury płynięcia popiołu dla poszczególnych partii biomasy przeznaczonej do spalania. Możliwe jest zastosowanie do tego celu pieca indukcyjnego i oznaczanie, zgodnie z normą, topliwości popiołu w wysokiej temperaturze metodą rurową [5]. Dla dostosowania parametrów pracy pieca do wytycznych, zawartych w dokumencie normatywnym niezbędne jest zaprojektowanie systemu sterowania zapewniającego uwzględnienie indywidualnych cech obiektu sterowania. Podjęto zatem działania zmierzające do określenia podstawowych założeń dla projektu takiego systemu. W ramach nich w programie Matlab®-Simulink sformułowano modele układu sterowania w konfiguracjach z klasycznym regulatorem PID oraz regulatorem PI o zmodyfikowanej strukturze tj. predykcyjnym pPI. Regulator PID przyjęto jako wzorcowy, natomiast pPI stanowił alternatywne rozwiązanie. Cel i zakres Celem pracy była analiza zastosowania algorytmu więcej »

  • Aktualnoś›ci
  • Bestsellery
2019-10-28

Program priorytetowy "Mój Prąd"»

2019-04-04

ZAKOŃCZENIE III KONGRESU ELEKTRYKI POLSKIEJ - KOMUNIKAT »

2019-04-01

Przygotowania do obchodów 100-lecia SEP»

2018-12-12

100-LECIE POWSTANIA SEP»

2018-11-28

Posiedzenie Rady-Naukowo-Technicznej SEP»

2018-09-25

Targi Energetyczne ENERGETICS 2018»

2018-03-26

Rada Firm SEP»

2017-12-07

innogy dodaje energii na Sylwestra»

2017-11-16

Herkules wygrał przetarg GSM-R dla PKP PLK»

2017-11-15

Zasilanie dla metra»

Przekładniki prądowe niskiego napięcia

ELEKTROINSTALATOR
(2019-8)»

Badanie bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych

ELEKTROINSTALATOR
(2019-8)»

Aktualne zagrożenia mikrobiologiczne Listeria monocytogenes

PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
(2019-10)»

Linia brzegu w pracach geodezyjnych - stosowanie § 82a w geodezyjnych opracowaniach jednostkowych i w procedurze modernizacji ewidencji gruntów i budynków

PRZEGLĄD GEODEZYJNY
(2019-10)»

Jeszcze raz o granicach nieruchomości

PRZEGLĄD GEODEZYJNY
(2019-10)»

Ustalenie linii brzegu w trybie ustawy Prawo wodne i pomiaru sytuacyjnego linii brzegu opisanego w § 82a rozporządzenia egib

PRZEGLĄD GEODEZYJNY
(2019-11)»

Diagnostyka falownika i silnika elektrycznego w 5 krokach

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Multimetr cęgowy małych prądów AC/DC CENTER 262

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Narzędzia do obróbki kabli i przewodów

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Zanim zjedziesz na nartach ze stoku, najpierw musisz na niego bezpiecznie wjechac. Kolejki linowe pod lupa dozoru technicznego

DOZÓR TECHNICZNY
(2019-5)»

LISTA CZASOPISM

  • ATEST - OCHRONA PRACY
  • AURA OCHRONA ŚRODOWISKA
  • CHŁODNICTWO
  • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
  • DOZÓR TECHNICZNY
  • ELEKTROINSTALATOR
  • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
  • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
  • GAZETA CUKROWNICZA
  • GOSPODARKA MIĘSNA
  • GOSPODARKA WODNA
  • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
  • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
  • MASZYNY, TECHNOLOGIE, MATERIAŁY - TECHNIKA ZAGRANICZNA
  • MATERIAŁY BUDOWLANE
  • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
  • ODZIEŻ
  • OPAKOWANIE
  • POLISH TECHNICAL REVIEW
  • PROBLEMY JAKOŚCI
  • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
  • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
  • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
  • PRZEGLĄD MECHANICZNY
  • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
  • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
  • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
  • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY
  • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
  • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
  • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
  • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
  • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
  • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
  • SZKŁO I CERAMIKA
  • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
  • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
  • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH

WYSZUKIWANE FRAZY

AURA żywność ekologiczna inżynieria materiałowa konserwanty suszenie przemysł chemiczny elektronika grafen haccp logistyka cukier herbata gospodarka mięsna miód materiały budowlane gospodarka wodna transglutaminaza dodatki do żywności pszenica Żarczyński ksylitol Przegląd Elektrotechniczny chleb ryby olej lniany pieczywo amarantus olej rzepakowy Jakość atest 7 KUKURYDZA czekolada gluten GMO antyoksydanty kaizen mleko ocena ryzyka drożdże błonnik przemysl chemiczny makaron ochrona przed korozją pompy ciepła Kociołek-Balawejder przemysł spożywczy Problemy jakości żywność funkcjonalna Przegląd papierniczy wino lody przegląd mleczarski orkisz proso kawa WZBOGACANIE ŻYWNOŚCI antocyjany ekstruzja zamrażanie nanotechnologia polifenole kakao kiełki kontakt aluminium zielona herbata ANALIZA SENSORYCZNA błonnik pokarmowy sól opakowania mięso reologia ocena ryzyka zawodowego rokitnik olejki eteryczne aronia opakowania aktywne enzymy karotenoidy jęczmień masło dynia kofeina mąka czerwińska biogaz kefir liofilizacja ścieki fotowoltaika żyto jakość żywności wiadomości elektrotechniczne CELIAKIA salmonella przyprawy probiotyki piwo znakowanie
  • WYDAWNICTWO | PRENUMERATA | REKLAMA | DRUKARNIA | KOLPORTAŻ | REGULAMIN E-USŁUG
Projekt i wykonanie: Pragma Software