Dokonano oceny fitotoksyczności gleb w różnym stopniu zanieczyszczonych związkami ropopochodnymi, z użyciem dwóch gatunków roślin. Oznaczono zawartość węglowodorów aromatycznych, sumy węglowodorów C6-C12 i C12-C35 oraz WWA oraz wykonano testy PhytotoxkitTM. Stwierdzono, że testy fitotoksyczności mogą być stosowane do sygnalizowania problemu zagrożenia na badanym terenie, jednocześnie stanowiąc element przydatny do wykonania szybkiej oceny zagrożenia gleb. Stwierdzono również, że w celu określenia ryzyka środowiskowego testy fitotoksyczności zawsze powinny być uzupełniane o analizę zawartości i rodzaju zanieczyszczenia, a także podstawowych właściwości danej matrycy, w której ono występuje.
Abstract
C6-C12 and C12-C35 hydrocarbon fractions and arom. hydrocarbons were extd. from 8 soil samples with MeOH, hexane and CH2Cl2, resp. Then exts. were analyzed by gas chromatog. coupled to a mass spectrometer. The obtained values were compared with the max. values set in the national legislation. In addn., the relative changes in seeds germination capacities of selected plants (sorghum and cress) and relative changes in the length of stems and roots of these plants, grown on the tested soil samples were compared to these plants cultivated on soils without contamination. Cultivations on soils with a high content of hydrocarbons revealed limitations of the growth of the sorghum roots length to 19% and of the cress roots length as well as its stems up to 25%. Changes in a seed germination capacities of selected plants in soil depending on hydrocarbon pollutions were not obsd.
Zgodnie z ustawą1) remediacja polega na poddaniu gleby, ziemi i wód gruntowych działaniom mającym na celu usunięcie lub zmniejszenie ilości substancji powodujących ryzyko, ich kontrolowanie, a także ograniczenie rozprzestrzeniania się, tak aby teren zanieczyszczony przestał powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, z uwzględnieniem obecnego i, o ile jest to możliwe, planowanego w przyszłości sposobu użytkowania terenu. W obowiązujących przepisach przewidziano jednak możliwość odstępstw, w tym jeżeli (i) nie są znane technologie lub sposoby pozwalające na usunięcie zanieczyszczenia, (ii) negatywne dla środowiska skutki działań związanych z usunięciem zanieczyszczenia byłyby niewspółmiernie wysokie do korzyści osiągniętych w środowisku, (iii) koszty oczyszczania doprowadzające do usunięcia zanieczyszczenia byłyby nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do korzyści osiągniętych w środowisku oraz (iv) zanieczyszczenie powstało przed 1 września 1980 r. W takich przypadkach działania remediacyjne prowadzone są do momentu usunięcia znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi i stanu środowiska z uwzględnieniem obecnego i planowanego sposobu użytkowania terenu, poprzez zmniejszenie ilości zanieczyszczeń, ograniczenie możliwości ich rozprzestrzeniania się wraz z prowadzeniem okresowych badań kontrolnych zanieczyszczenia gleby i ziemi, bądź też przeprowadzenie samooczyszczania powierzchni ziemi, w tym również wspomaganego samooczyszczenia1). Remediację zanieczyszczonego terenu wykonuje się zgodnie z planem remediacji, zatwierdzonym przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska1). Zgodnie z rozporządzeniem2) podstawowe zagrożenie dla środowiska stanowią m.in. metale oraz związki organiczne, ponieważ są to substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni ziemi. W rozporządzeniu2) zostały określone m.in. substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni ziemi, ich dopuszczalne z [...]
Prenumerata
Bibliografia
[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r., Prawo ochrony środowiska, Dz. U.
2018, poz. 799, ze zm.
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie
sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi,
Dz. U. 2016, poz. 1395.
[3] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, Dz. U. 2018, poz. 1945, ze zm.
[4] Ustawa z dnia 17 maja 1989 r., Prawo geodezyjne i kartograficzne, Dz.
U. 2017, poz. 2101, ze zm.
[5] Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia
29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, Dz. U. 2019,
poz. 393.
[6] A. Kamiński, A. Pusz, Ł. Drewniak, Przem. Chem. 2018, 97, nr 3, 410.
[7] A. Kamiński, A. Pusz, Ł. Drewniak, Przem. Chem. 2018, 97, nr 9, 1575,
DOI:10.15199/62.2018.9.38.
[8] A. Bubak, A. Gruszecka-Kosowska, T. Zaleski, L. Wolska, W. Irmiński,
W. Irmiński, E. Rutkowska-Subocz, K. Piela, Analiza informacji niezbędnych
do dokonywania oceny występowania znaczącego zagrożenia dla
zdrowia ludzi lub stanu środowiska w przypadku stwierdzenia przekroczenia
dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko
w glebie, ziemi lub wodach gruntowych, Opracowanie eksperckie,
GDOŚ, Warszawa 2017.
[9] PN-EN ISO 17402:2011, Jakość gleby. Wymagania oraz zasady wyboru
i stosowania metod oceny biodostępności zanieczyszczeń w glebie
i materiałach glebowych.
[10] PN-ISO 15800:2010, Jakość gleby. Charakteryzowanie gleby pod kątem
narażenia człowieka.
[11] US EPA, https://www.epa.gov/risk/human-health-risk-assessment,
dostęp 21 grudnia 2018 r.
[12] R. Kalinowski, E. Chrzanowska, M. Brytan. Inż. Ochr. Środ. 2011, 14,
nr 3, 245.
[13] B. Suszek, A. Klimkowicz-Pawlas, B. Maliszewska-Kordybach, Badania
ekotoksykologiczne w zakresie stresu łączonego - wady i zalety metody
PhytotoxkitTM, IUNG-PIB, Puławy 2012.
[14] T. Sekutowski, J. Sadowski, Ekotoksykologia w ochronie środowiska,
Wyd. PZITS 2008, 884, 355.
[15] L. Van der Vliet, J. Velicogna, J. Princz, R. Scroggins, Environ. Toxicol.
2012, 31, nr 2, 316.
[16] P. Jakubowicz, T. Steliga, T. Kluk, Nafta-Gaz 2013, 49, 409.
[17] M.B. Jakubus, N. Tatuśko, Inż. Ekolog. 2015, 42, 78.
[18] I. Czerniawska-Kusza, G. Kusza, Environ. Monitoring Assessment 2010,
179, nr 1-4, 113.
[19] PhytotoxkitTM - Procedura testu, 2004.
[20] Y.-J. An, Environ. Pollut. 2004, 127, 21.
[21] A. Baran, C. Jasiewicz, A. Klimek, Proc. of ECOpole 2008, 2, nr 2, 417.
