SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Thermal and structural studies of some emulsion poly(vinyl chlorides) Badania strukturalne i termiczne wybranych emulsyjnych poli(chlorków winylu)

DOI:10.15199/62.2015.7.9
Edwin Makarewicz Łukasz Skowroński Andrzej Grabowski Karina Mroczyńska Dorota Ziółkowska Iryna Shyychuk

Four com. emulsion poly(vinyl chlorides) were studied for grain morphol., chem. structure, thermal stability, decompn. heat and crystallinity. Trace amts. of impurities present in the polymer samples contributed to a decrease in their thermal stability. The crystallinity of the polymer was evidenced. Przedstawiono wyniki badań 4 emulsyjnych poli(chlorków winylu) (PVC E-68 Pbs, Pevikon P-682, Slovinyl EP-702 oraz Vestolit B-7021 Ultra). Używając mikroskopu konfokalnego, określono rozmiary ziaren polimerów i ich rozrzut granulometryczny. Metodą spektroskopii w podczerwieni zbadano budowę chemiczną i zawartość śladowych pozostałości innych związków w ziarnach polimeru po procesie emulsyjnej polimeryzacji chlorku winylu. Termograwimetrycznie wyznaczono początkową, maksymalną i końcową temperaturę rozkładu polimerów oraz wartości efektów cieplnych. Za pomocą spektroskopii w bliskiej podczerwieni i rentgenometrii zmierzono też stopień krystaliczności poszczególnych polimerów. Wyroby z poli(chlorku winylu) (PVC) lub kopolimerów zawierających powyżej 50% mas. chlorku winylu stanowią ok. 25% ogólnej światowej produkcji wszystkich polimerów. Szybki wzrost produkcji wyrobów z tych polimerów spowodowany jest ich niskimi cenami oraz dobrymi właściwościami przetwórczymi, fizykomechanicznymi, elektrycznymi, odpornością chemiczną, a także zdolnością do fizycznej modyfikacji. Plastizol, utworzony z plastyfikatora i emulsyjnego PVC, można przetwarzać w gotowe wyroby przez zanurzenie, odlewanie, formowanie rotacyjne i nakładanie rozpyleniem pneumatycznym lub hydrodynamicznym z natryskiem płomieniowym oraz na walcach1-5). W technologii przetwórstwa polimerów najważniejszym czynnikiem jest rodzaj użytego materiału. Zasadniczą rolę odgrywa sposób polimeryzacji monomeru, masa cząsteczkowa polimeru, rozmiary cząstki lub ziarna, charakterystyka powierzchni cząstki, odporność termiczna, a także jego morfologia6-9). Właściwości te są decydujące w [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Activated carbons from waste Jatropha curcas L. shells Węgle aktywne z odpadowych łupin jatrofy przeczyszczającej (Jatropha curcas L.) - DOI:10.15199/62.2015.7.17

Hanna Fałtynowicz Jan Kaczmarczyk Marek Kułażyński

Jatropha curcas L. shells were 2-step carbonized at 600°C and activated with steam and CO2 or solid KOH to study the effect of temp., burn-off and KOH-to-char ratio on porous texture of the chars and activated C. The micropores contributed mainly to the total pores vol. (up to 94%). The chem. activation with KOH resulted in the highest sp. surface area (1974 m2/g). Zbadano przydatność odpadowych łupin nasiennych jatrofy przeczyszczającej (Jatropha curcas L.) jako surowca do preparatyki węgli aktywnych. Określono wpływ temperatury karbonizacji i fizykochemicznej aktywacji parą wodną na strukturę porowatą otrzymanych produktów, a także wpływ ubytku masy karbonizatu podczas aktywacji fizykochemicznej za pomocą H2O i CO2 oraz stosunku masy aktywatora (KOH) do masy karbonizatu w aktywacji chemicznej na rozwinięcie struktury kapilarnej otrzymanych węgli aktywnych. W badaniach sorpcyjnych scharakteryzowano objętość i powierzchnię porów surowca oraz produktów karbonizacji i aktywacji. Do największego rozwinięcia struktury porowatej karbonizatów prowadziła karbonizacja do temp. 600°C. Otrzymane węgle aktywne odznaczały się przeważającym udziałem mikroporów (do 94% objętości porów adsorpcyjnych), jedynie aktywacja parą wodną kształtowała więcej mezoporów (do 17%). W wyniku aktywacji chemicznej, przy stosunku masowym KOH:karbonizat jak 4:1, otrzymano węgiel aktywny o największej powierzchni właściwej (SBET = 1974 m2/g). Aktywacja fizykochemiczna, niezależnie od czynnika aktywującego, prowadziła do powstania materiałów o mniejszej objętości i powierzchni porów (maksymalnie 0,374 cm3/g i 832 m2/g po aktywacji CO2 w 700°C do 50-proc. ubytku masy). Za optymalne parametry aktywacji parą wodną uznano temp. 700°C i 50-proc. ubytek masy. Jatrofa przeczyszczająca (Jatropha curcas L.) jest jednym z ok. 170 znanych gatunków z rodzaju Jatropha należącego do rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Roślina ta pochodzi prawdopodobnie z A więcej »

AKTUALNOŚCI

Rekordowa marża PKN Orlen Już od kilku lat PKN Orlen cieszy się stałą i wysoką marżą rafineryjną (8-9 USD/baryłkę). Ale prawdziwy podziw budzą rekordy, jakie bije w Koncernie marża petrochemiczna. W maju 2015 r. modelowa marża petrochemiczna wyniosła 1042 euro/t. To historyczny rekord płockiego Koncernu. Orlen ma powody do zadowolenia z poziomu generowanej marży, która stale rośnie już od sierpnia 2014 r., kiedy to przekroczyła poziom 800 euro/t. W grudniu 2014 r. wyniosła ona 871 euro/t i była najwyższa od października 2008 r. Po pewnym spadku marży w lutym br. wzrosła ona już w kwietniu br. do 925 euro/t, co było kolejnym historycznym rekordem od początku 2008 r., odkąd to płocki Koncern zaczął publikować tego typu dane. Rekord przetrwał jedynie miesiąc, bo już w maju 2015 r. Grupa Orlen osiągnęła 1042 euro/t marży petrochemicznej. Wysokość marży petrochemicznej jest wypadkową wielu czynników makro, takich jak notowania cen benzyny, będącej wsadem petrochemicznym i ropy naftowej, a z drugiej strony notowania cen produktów petrochemicznych, w tym polimerów, monomerów i aromatów. Oczywiście wysokie marże można uzyskiwać jedynie w przypadku produktów o dużym stopniu uszlachetnienia, których cena jest znacznie wyższa od ceny surowca. Źródło: Portal wnp.pl, 9 i 17 czerwca 2015 r. Energia dla Grupy Azoty W dwóch spółkach Grupy Azoty podjęto już decyzje w sprawie energetycznej strategii zakładów. W Kędzierzynie paliwem będzie węgiel, a w Puławach gaz. W Kędzierzynie nową elektrociepłownię buduje Rafako za 320 mln zł netto. Kotłownia z kotłem pyłowym będzie opalana węglem kamiennym. W lipcu przyszłego roku ma ruszyć turbozespół upustowo-kondensacyjny o mocy ok. 25 MWe (parametry pary: 490ºC i 7,0 MPa). Zakład ma być gotowy w listopadzie 2016 r. Elektrociepłownia w Puławach będzie większa i kosztowniejsza. Blok gazowo-parowy ma mieć moc 400 MWe, przy czym nadmiar energii elektrycznej będzie sprzedawany na rynku. więcej »

Characteristics of poly(ethylene terephthalate) preforms produced by stretch blow molding Charakterystyka faz rozdmuchu preform z poli(tereftalanu etylenu) w procesie rozdmuchiwania z jednoczesnym ich rozciąganiem - DOI:10.15199/62.2015.7.8

Paweł Wawrzyniak Janusz Datta

A process for manufg. poly(ethylene terephthalate) bottles by stretch blow molding was discussed in detail. Scharakteryzowano proces wytwarzania pojemników PET w procesie rozdmuchiwania z jednoczesnym rozciąganiem półfabrykatów w postaci preform. Największy nacisk położono na szczegółowe omówienie poszczególnych etapów procesu rozdmuchiwania oraz etapów pracy maszyny rozdmuchowej. Omówiono też wybrane zagadnienia przepływu powietrza podczas procesu rozdmuchiwania butelek. Poruszono również problem przemian fazowych tworzywa PET występujących w procesie. W maszynach rozdmuchowych wykorzystujących proces rozdmuchiwania z jednoczesnym rozciąganiem SBM (stretch blow molding) preformy są ogrzewane w tunelach grzewczych aż osiągną stan wysokoplastyczny, a następnie, w metalowych formach, rozdmuchiwane są sprężonym powietrzem wstępnie pod ciśnieniem 8-15 bar, a do końcowego kształtu butelki pod ciśnieniem ok. 40 bar. Po rozdmuchaniu butelki i odpowiednim jej schłodzeniu powietrze z formy rozdmuchowej zostaje usunięte do otoczenia. Jednakże możliwe jest częściowe odzyskanie tego powietrza do zasilenia pneumatycznego układu sterowania maszyną bez zmniejszenia jej wydajności. Opracowanie układu rozdmuchu z możliwością odzysku energii sprężonego powietrza stanowi jednak duży problem techniczny i tylko niektórzy producenci (np. Sidel i TES) opracowali taką technologię lub planują jej wdrożenie1). Podczas rozdmuchiwania wstępnego pojemnik przyjmuje kształt zbliżony do kształtu formy, a podczas rozdmuchu głównego ścianki butelki zostają dociśnięte sprężonym powietrzem do ścian metalowej formy. Następuje wówczas odwzorowanie kształtów, szczegółów i krawędzi formy. Preformy w fazie rozdmuchiwania są jednocześnie rozciągane za pomocą pręta rozciągającego. W wyniku procesu rozdmuchiwania z jednoczesnym rozciąganiem w tworzywie PET wytwarza się stan dwukierunkowej orientacji makrocząsteczek. Główne produkty procesu SBM to butelki, słoiki i więcej »

Chemical reactions in the phosphorite-sulfuric acid-urea-water system in relation to process security and product quality. Part 1. System CO(NH2)2-H2SO4-H2O Reakcje chemiczne w układzie fosforyt-kwas siarkowy-mocznik-woda a bezpieczeństwo procesowe i jakość produktu. Cz. I. Układ CO(NH2)2-H2SO4-H2O - DOI:10.15199/62.2015.7.15

Andrzej Biskupski Sebastian Schab Mieczysław Borowik Piotr Rusek Przemysław Malinowski

Mixts. of H2SO4, urea, H2O and phosphorite were prepd. and studied by thermogravimetry and differential thermal anal. up to 500°C to study reactions occurring and products formed (NH2SO3NH4, NH2SO3H, (NH4)2SO4,CaHPO4). The formation of unwanted by-products was limited at temps. below 110°C and at low H2SO4 concn. Przedstawiono wyniki badań możliwości przebiegu reakcji ubocznych w procesie wytwarzania nawozu typu USP (urea superphosphate). Stwierdzono, że w rozpatrywanym układzie mogą przebiegać reakcje tworzenia związków amidowych zawierających siarkę oraz reakcje hydrolizy mocznika wraz ze zobojętnianiem wytwarzanego amoniaku przez kwas siarkowy. Ewentualny przebieg tych reakcji stwarza zagrożenie bezpieczeństwa procesu wytwarzania nawozu, a także może powodować obniżenie jakości produktu. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że sposób wytwarzania produktu z użyciem roztworu reakcyjnego o obniżonym stężeniu jest korzystniejszy zarówno z punktu widzenia bezpieczeństwa procesowego, jak i z punktu widzenia jakości produktu. Surowcami używanymi w procesie wytwarzania nawozu azotowo- -fosforowego o nazwie USP (urea superphosphate) są fosforyt, kwas siarkowy oraz mocznik. Powstający produkt zawiera w swoim składzie jedno- i dwuwapniowy fosforan, addukt mocznika z siarczanem wapnia, bezwodny lub uwodniony siarczan wapnia, fluorek wapnia, nieprzereagowany fosforyt oraz wolne kwasy siarkowy i fosforowy. Można wyróżnić dwie postacie fizyczne produktu, pylisty i granulowany. Opracowano dwa sposoby wytwarzania produktu granulowanego1, 2). Pierwszy sposób okresowy (określany w dalszej części pracy jako sposób I) charakteryzuje się użyciem roztworu mocznika w stężonym kwasie siarkowym i dzieli się na 4 etapy1, 3-5): (i) wytworzenie roztworu reakcyjnego mocznika w kwasie siarkowym, (ii) reakcja roztworu reakcyjnego z fosforytem, (iii) dojrzewanie stałego półproduktu (podobnie jak przy wytwarzaniu superfosfatu pojedynczego), oraz (iv) rozdr więcej »

Effect of the latex stabilization on its modification with poly(vinyl chloride) plastisol Wpływ sposobu stabilizacji lateksu na jego modyfikację plastizolem poli(chlorku winylu) - DOI:10.15199/62.2015.7.6

Anna Zalewska Edwin Makarewicz

Four com. latexes were stabilized by addn. of ionic and nonionic surfactants, poly(vinyl chloride) plastisols and polyurethane thickeners. The latexes were analyzed for particle radius, Huggins const., surface tension, activation energy of viscous flow, softening temp. of the latex polymer and relative hardness of the polymer films as well as for their changes after addn. of particular components. The modification resulted in increasing the latex stability and viscous flow activation energy as well in decreasing the softening point and hardness of polymer films. Badano wodne lateksy kopolimerów etylenu z octanem winylu, monomerów akrylowych z styrenem i poli(octanu winylu) stabilizowane za pomocą poli(alkoholu winylowego) oraz jonowych i niejonowych surfaktantów. Badania polegały na wprowadzeniu plastizolu PVC do lateksu w taki sposób aby jego ilość w lateksie była jak największa. Ustalono zasadnicze przyczyny niestabilności kompozycji lateksowej z plastizolem. Stwierdzono, że dodatkowo należy wprowadzić niejonowy surfaktant oraz zagęszczacz. Ich obecność powoduje zmniejszenie ilości osadu plastizolu, rozmiaru cząstek w dyspersji oraz zwiększenie liofilowości środowiska i zwiększenie energii aktywacji lepkiego płynięcia.Temperatura mięknienia i twardość względna błony polimerowej uległy zmniejszeniu. Najskuteczniejszym sposobem zapewnienia trwałości lateksu z plastizolem jest stabilizacja steryczna. Materiał malarski przedstawia sobą złożony wieloskładnikowy układ dyspersyjny. Oprócz składników podstawowych, którymi są żywica błonotwórcza, pigmenty, napełniacze oraz rozpuszczalniki i rozcieńczalniki, są w nim inne dodatki, takie jak katalizatory wysychania, utwardzacze, plastyfikatory, biocydy i antypireny. Rodzaj dodatku najczęściej wynika z typu farby oraz jej przeznaczenia. W odróżnieniu od farb rozpuszczalnikowych, farby na bazie wodnych syntetycznych lateksów charakteryzują się wysoką zawartością substancji stałyc więcej »

Esters of short-chain alcohols and rapeseed oil produced under microwave irradiation Estry oleju rzepakowego i małocząsteczkowych alkoholi otrzymane pod działaniem promieniowania mikrofalowego - DOI:10.15199/62.2015.7.16

Beata Narowska Marek Kułażyński Marcin Łukaszewicz

Rapeseed oil was transesterified with MeOH and EtOH in presence of KOH to an appropriate biodiesel oil under microwave heating. The fuels were sepd., dried over anhydrous Na2SO4 and studied for d., kinematic viscosity, cold filter plugging point and flash point. The Et esters met the std. requirements and the process for its prodn. was recommended for practical use. Przedmiotem badań był olej rzepakowy, który poddano reakcji transestryfikacji metanolem oraz etanolem przy użyciu homogenicznego KOH jako katalizatora. Proces prowadzono w układzie reaktora przepływowego z grzaniem mikrofalowym. Uzyskane estry poddano analizie, określając ich podstawowe właściwości fizyczne. Wyniki przeprowadzonych badań zostały odniesione do wymogów stawianych biopaliwom estrowym (PN EN 14214). Zarówno estry metylowe, jak i etylowe wykazały zadowalające właściwości fizyczne. Zmniejszanie zasobów paliw kopalnianych powoduje poszukiwanie nowych źródeł energii1-3). Biodiesel jest nietoksycznym i biodegradowalnym paliwem, które w przeciwieństwie do oleju napędowego jest uważane za proekologiczne4-6). Biodiesel stanowi alternatywę dla paliwa silników wysokoprężnych, jako odnawialne źródło energii. W jego skład wchodzą estry alkilowe wyższych kwasów tłuszczowych. Otrzymywanie biodiesla zachodzi zgodnie ze schematem reakcji transestryfikacji przedstawionym na rys. 1. Surowcem do otrzymywania estrów wyższych kwasów tłuszczowych są oleje roślinne i posmażalnicze, oleje z alg oraz tłuszcze zwierzęce7). Obecnie najczęściej stosowaną metodą uzyskiwania tych biopaliw w przemyśle jest reakcja transestryfikacji triglicerydów metanolem w obecności homogenicznych zasadowych katalizatorów, takich jak KOH, NaOH lub CH3ONa. Alkohol metylowy jest najczęściej wybieranym alkoholem do tego procesu ze względu na niską cenę. Reakcja transestryfikacji może być również przeprowadzana z zastosowaniem innych krótkołańcuchowych alkoholi. Etanol stanowi alternatywę dla met więcej »

Fertilizers with controlled release of mineral components produced with the use of aqueous dispersions of biodegradable aliphatic copolyesters Nawozy o kontrolowanym uwalnianiu składników mineralnych otrzymywane z zastosowaniem wodnych dyspersji biodegradowalnych kopoliestrów alifatycznych - DOI:10.15199/62.2015.7.23

Krzysztof Lubkowski ALeksandra Smorowska Rafał Wróbel Agnieszka Romanowska-Osuch Artur Bartkowiak

Aq. dispersions of polybutylene succinate-co-dilinoleate (PBSu/DLA) and polybutylene sebacinate-co-dilinoleate (PBSe/DLA) copolyesters were used for prodn. of modified fertilizers by an immersion method. By using repeated cycles of dipping-drying coating, modified fertilizers with mass ratios of polymer-fertilizer 0.08-0.16 for PBSe/DLA and 0.10-0.21 for PBSu/DLA were obtained. Mech. properties of the coated granules were definitely better than that of initial fertilizers. The amt. of phosphate release from the fertilizer materials was significantly lower (by 29-89% within 24 h) than that of the original fertilizers (100% after 60 min). Omówiono badania dotyczące preparatyki i właściwości materiałów nawozowych o wydłużonym działaniu, otrzymanych przy udziale biodegradowalnych kopoliestrów alifatycznych. W preparatyce wykorzystano wodne dyspersje kopoliestru polibursztynianu i polisebacynianu butylenowego oraz estru butylenowego nasyconego dimeru kwasu linolowego. Wykazano, że uwalnianie fosforanów z materiałów powlekanych wodnymi dyspersjami kopoliestrów jest wolniejsze w porównaniu z nawozem wyjściowych, niemniej jednak otrzymane materiały nie spełniają kryteriów wskazanych w normie dotyczącej nawozów o kontrolowanym uwalnianiu składników mineralnych. Nawozy o kontrolowanym uwalnianiu CRF (controlled release fertilizers) charakteryzują się stopniowym uwalnianiem składników mineralnych, zapewniając jednocześnie właściwe odżywianie roślin1-4). Wydłużone w czasie uwalnianie składników mineralnych z nawozów tego typu jest efektem powlekania granul nawozowych warstwą hydrofobowego polimeru. Po aplikacji nawozu w glebie woda wnika do wnętrza granuli, następuje rozpuszczanie składników nawozowych i dyfuzja rozpuszczonych składników przez polimerową membranę do gleby. O szybkości całego procesu decydują w tym przypadku głównie fizyczne właściwości polimerowej membrany2, 3). Zastosowanie nawozów CRF, z których uwalnianie składn więcej »

Kongres "Polska Chemia"

Jerzy Polaczek

W dniach 11-12 czerwca 2015 r. w Puławach odbył się II Kongres "Polska Chemia", zorganizowany przez Polską Izbę Przemysłu Chemicznego. Kongres uzyskał poparcie ze strony całego polskiego przemysłu chemicznego. Partnerem Strategicznym oraz Gospodarzem Kongresu była Grupa Azoty. Partnerem Strategicznym był również PKN Orlen. Partnerami Głównymi Kongresu była Grupa Lotos, PKO Bank Polski, Anwil oraz Ciech. Partnerami Kongresu byli Dow Polska, PerN Przyjaźń, Syntos i Towarowa Giełda energii a Partnerami Specjalnymi byli BASF Polska i Noble Securities. Ponadto Partnerami Honorowymi Kongresu byli Ministrowie Skarbu Państwa i Gospodarki, europejska rada Przemysłu Chemicznego CeFIC, Krajowa Izba Gospodarcza, Narodowe Centrum Badań i rozwoju, i Urząd Dozoru Technicznego. Spośród innych partnerów Kongresu należy wymienić Międzynarodowe Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego i firmę Brenntag Polska. Otwarcia Kongresu dokonał dr inż. Tomasz Zieliński, prezes Izby, który powitał Gości i nakreślił zadania Kongresu. Przesłanie do uczestników Kongresu na telebimie przekazał z Brukseli prof. Jerzy Buzek, przewodniczący Komisji Przemysłu, Badań i energii w Parlamencie europejskim, były Premier rządu rP i przewodniczący Parlamentu europejskiego. W swoim przesłaniu wzywał on do reindustrializacji europy (industry leakage jest bardziej groźny niż carbon leakage!) i z rozrzewnieniem wspominał swoją dawną współpracę z Zakładami Azotowymi w Puławach. I Debatę Strategiczną pod hasłem "Polski przemysł chemiczny na tle gospodarki europejskiej - kierunki rozwoju" poprowadził dr T. Zieliński. Na debatę składały się rozmowy, w których kolejno uczestniczyli zaproszeni eksperci, I tak Paweł Jarczewski, prezes Zarządu Grupy Azoty, Gospodarza Kongresu, mówił o wnioskach z Konferencji ekonomicznej w Davos (bezpieczeństwo, klimat, żywność) i o wyzwaniach, jakie w tym kontekście stoją przed Grupą Azoty i przed całym polskim przemysłem chemicznym, a więcej »

Limiting mercury emissions from coal combustion in a fluidized bed boilers using modified sodium sorbents Ograniczanie emisji rtęci ze spalania węgla w kotłach fluidalnych za pomocą modyfikowanych sorbentów sodowych - DOI:10.15199/62.2015.7.24

Dorota Łuczkowska Barbara Walawska

Raw and pure NaHCO3 were modified mech. by milling or chem. by adding Na2CO3·1.5H2O2 (10% by mass), CaO2 (10% by mass) or urea (0.5% by mass) and introduced into the exhaust gas channel. The fired coal contained S 1.28% and Hg 120.1 ng/g. The mercury contents in the fuel and sorbent, and mercury mass emitted to the atm. for the processes conducted with and without use of the sorbent were detd. The assays were performed for Na/S mass ratios 0.75 or 3. The best efficiency of the Hg removal from flue gases was achieved for the mech. modified raw NaHCO 3 and pure NaHCO3 (61% and 70%, resp.) both for the Na/S mass ratio 3. Badano proces ograniczenia emisji rtęci ze spalania węgla kamiennego w kotłach fluidalnych przy zastosowaniu surowego bikarbonatu sodu, sody oczyszczonej oraz aktywowanych mechanicznie i chemicznie sorbentów sodowych. Wybrane sorbenty wprowadzano w odpowiednich proporcjach Na/S = 0,75 i 3 do przewodu spalinowego, gdzie panowała temp. ok. 300°C. Wyniki badań potwierdziły skuteczność stosowania modyfikowanych sorbentów sodowych w procesie usuwania rtęci ze spalin. Toksyczna rtęć w temperaturze pokojowej występuje w stanie ciekłym a większość jej związków w stanie gazowym. Cechują się one różną rozpuszczalnością, więc ich czas przebywania w atmosferze jest inny. Ostatnie lata to systematyczne zaostrzanie norm związanych z dopuszczalnymi stężeniami rtęci w środowisku. Emisja toksycznej rtęci to problem nie tylko lokalny ze względu na to, że może być ona transportowana na duże odległości. Około 25% emisji antropogenicznej tego pierwiastka na świecie pochodzi z procesów spalania paliw stałych w elektrowniach i elektrociepłowniach1). Udział Polski w światowej emisji Hg to ok. 1%, a polska energetyka oparta jest nadal głównie na węglu2-5). Emisja rtęci z typowej polskiej elektrowni wynosi 52-57 kg/r6). Podczas spalania węgla w komorze paleniskowej kotła większość rtęci uwalnia się w postaci pierwiastka elementa więcej »

Modification of starch with succinic acid residues Modyfikacja skrobi resztami kwasu bursztynowego

Ewa Zdybel Ewa Tomaszewska-Ciosk

Native starch was optionally granulated by extrusion at 140-170°C or 50-70°C and treated with Me2CO soln. of succinic anhydride. After evaporation of Me2CO, the starch was extruded and/or heated at 110°C for 4 h and then analyzed for content of succinic groups. The highest substitution degree (0.069) was achieved when the starch freshly extruded at 140-170°C was used as the raw material. Skrobie modyfikowane, jako dodatki do żywności są powszechnie znane i stosowane. Jednym z kwasów organicznych wykorzystywanych do modyfikacji skrobi jest kwas bursztynowy. Jest dozwoloną substancją dodatkową w żywności mającą numer E 363. Stosowane są również skrobie modyfikowane kwasem bursztynowym. Są to: sól sodowa oktenylobursztynianu skrobiowego E 1450 oraz sól glinowa oktenylobursztynianu skrobiowego E 1452. W pracy zastosowano różne sposoby modyfikacji skrobi ziemniaczanej trzema dawkami bezwodnika kwasu bursztynowego. W celu oceny zastosowanych metod zbadano stopień podstawienia łańcuchów skrobiowych resztami kwasu bursztynowego. Skrobia jest syntezowanym przez rośliny polimerem naturalnym o szerokim zastosowaniu przemysłowym. Większość pozyskiwanej na świecie skrobi poddawana jest modyfikacjom w celu zmiany jej właściwości. Skrobię można modyfikować działając na nią czynnikami fizycznymi i chemicznymi oraz kombinacją tych czynników. Skrobię można modyfikować również enzymatycznie. W literaturze opisanych jest wiele metod uzyskiwania preparatów skrobi modyfikowanych. Mulijana i współpr.1) modyfikowali skrobię natywną kwasami tłuszczowymi stosując ogrzewanie pod podwyższonym ciśnieniem w atmosferze beztlenowej. W tych warunkach reakcji uzyskali oni maksymalny stopień podstawienia 0,31. Shogren2) przeprowadził estryfikację skrobi kwasem octowym w szczelnie zamkniętych stalowych naczyniach służących do analizy DSC o pojemności 60 μL, podgrzewanych do temp. 170°C, uzyskując w tych warunkach stopień podstawienia 1,5. Stearynian o więcej »

Od redakcji

Andrzej Jan Szyprowski

Warto zwrócić uwagę naszych Czytelników na wywiad z Panem dr. hab. Markiem W. Kozakiem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, pracownikiem Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu oraz członkiem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN (Gazeta Wyborcza, 30.05.2015) pod intrygującym tytułem "Co wymyśli chodnik, czyli polska atrapa rozwoju". Prof. M.W. Kozak zwraca w nim uwagę, że pieniądze z Unii Europejskiej wydajemy na wielkie budowanie. Aż 80% tych środków idzie na budowę dróg, ulic, lotnisk, budynków i remonty takich obiektów. A przecież "chodnik nic nie wymyśli", pieniądze tak wydawane poprawiają nasz poziom życia, ale przecież miały umożliwić nam rozwój. Wiele z tych inwestycji jest niepotrzebnych, np. połowa nowo wybudowanych lotnisk jest deficytowa, niektórych nawet nie uruchomiono. Budować infrastrukturę trzeba tam, gdzie jej brak stanowi barierę rozwoju, który już trwa. Ma sens autostrada Warszawa-Berlin, bowiem w Niemczech jest nasz główny rynek. Budowanie autostrad dla ożywienia obszarów słabo rozwiniętych kończy się na tym, że ludzie z tych obszarów dojeżdżają do pracy do miejsc, gdzie ta praca jest, a potem się tam wyprowadzają na stałe i autostrada przestaje być potrzebna. Statystyki inwestycji zagranicznych w Europie pokazują, że inwestycje lokują się nie tam, gdzie jest tania siła robocza. Tam pracownicy niewiele umieją, trzeba ich kształcić, nadzorować i kontrolować w szerszym zakresie. W Europie większość inwestycji trafia do Niemiec. Niemiecki robotnik musi zarobić 5 razy więcej niż polski, ale produkuje osiem razy więcej produktów nowoczesnych i dobrej jakości. Jeżeli na jakimś obszarze nie ma oznak rozwoju, to doprowadzenie tam autostrady czy budowa lotniska niczego nie zmieni. Inwestycje w infrastrukturę są jeszcze o tyle "niebezpieczne", że potem trzeba tę infrastrukturę utrzymywać, remon więcej »

PERSONALIA

Mgr inż. Paweł OLECHNOWICZ uchwałą Rady Nadzorczej Grupy Lotos SA w dn. 29 maja 2015 r. został powołany do składu Zarządu Grupy Lotos SA IX wspólnej kadencji na funkcję prezesa zarządu. W stosunku do pozostałych stanowisk Rada Nadzorcza postanowiła kontynuować postępowanie konkursowe. Kadencja obecnego zarządu zakończy się 28 czerwca 2015 r. Pozostali członkowie zarządu zostaną powołani przed końcem kadencji obecnego zarządu. Pan P. Olechnowicz funkcję prezesa zarządu Grupy Lotos SA pełni od 12 marca 2002 r. Zarządza, kieruje oraz ponosi odpowiedzialność za całokształt działalności Grupy Kapitałowej Lotos. Pełni również obowiązki przewodniczącego Rady Dyrektorów Lotos Exploration and Production Norge AS oraz Rady Dyrektorów Lotos Geonafta. Pan P. Olechnowicz ukończył studia na Wydziale Technologii i Mechanizacji Odlewnictwa AGH Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie, Podyplomowe Studia na Politechnice Gdańskiej - Organizacja, Ekonomika i Zarządzanie Przemysłem oraz MBA INSEAD, Fontainebleau, a także wiele specjalistycznych szkoleń krajowych i zagranicznych z zakresu zarządzania. W 1977 r. rozpoczął karierę zawodową w Zakładach Mechanicznych "Zamech" w Elblągu (od 1990 r. ABB Zamech Sp. z o. o.). W latach 1990-1996 był prezesem zarządu i dyrektorem generalnym więcej »

Physical-mechanical properties of nitrate didecyldimethylammonium-containing acrylic protective coatings Właściwości fizykomechaniczne powłok akrylowych z dodatkiem azotanu didecylodimetyloamoniowego - DOI:10.15199/62.2015.7.10

Joanna Kowalik Anna Zalewska

Didecyldimethylammonium nitrate was added to aq. dispersions of an acrylic polymer to study the phys.-mech. and phys.-chem. properties of the surfactant and thickener- contg coats. Addn. of the ionic liq. resulted in increasing the chem. resistance of the coatings. Zbadano wpływ azotanu didecylodimetyloamoniowego na fizykochemiczne i fizykomechaniczne właściwości błon ochronnych otrzymanych z wodnych dyspersji akrylowych. Zbadano właściwości układów dyspersyjnych o różnej zawartości środka powierzchniowo czynnego, cieczy jonowej i zagęszczacza. Stwierdzono, że powłoki otrzymane z dyspersji akrylowych z większą zawartością SPC i cieczy jonowej wykazują lepsze właściwości powierzchniowe oraz odporność na działanie wybranych czynników chemicznych. Wyroby malarskie spełniają różne funkcje, np. ochronne, izolacyjne, a przede wszystkim dekoracyjne. Głównymi odbiorcami farb i lakierów są budownictwo, przemysł samochodowy, lotniczy lub meblarski. Największy udział w ogólnej produkcji farb i lakierów przypada na wodorozcieńczalne wyroby na bazie polimerów akrylowych lub winylowych. Szacuje się, że farby wodorozcieńczalne do podłoży mineralnych pokrywają prawie 100% zapotrzebowania. Na rynku lakierów do podłóg udział wyrobów wodorozcieńczalnych szacuje się na 5-40%. Największym odbiorcą tych materiałów jest budownictwo, które zużywa ok. 70% ogólnej produkcji. Pozostała część przypada na przemysł meblarski, lakiery i emalie samochodowe, a także farby przeciwkorozyjne1). Można stwierdzić, że szybki rozwój "czystych technologii" został wymuszony restrykcyjnymi przepisami dotyczącymi ochrony środowiska. W konsekwencji, udział farb, klejów i lakierów z dodatkiem łatwo lotnych rozpuszczalników organicznych zmniejsza się na rynku na korzyść emulsji i dyspersji wodnych, produktów wodorozcieńczalnych i wyrobów proszkowych. Woda jako tani, dostępny, nietoksyczny i niepalny surowiec jest bardzo pożądanym i powszechnie stosowanym rozpuszczaln więcej »

Polskie firmy chemiczne w internecie część LXIV S

Sulo Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 107 02-011 Warszawa tel.: (22) 625 04 84, 625 04 85 fax: (22) 625 10 08 sulo@sulo.pl http://sulo.pl Sulzer Chemtech AG ul. Warszawska 43 61-028 Poznań tel.: (61) 646 94 95 fax: (61) 646 94 99 Formularz na stronie www www.sulzer.com Sumika Ceramics Poland Sp. z o.o. ul. Bierutowska 87 51-317 Wrocław tel.: (71) więcej »

Response surface modeling and optimization of process parameters for leaching of zinc oxide ore with ammonia and ammonium bicarbonate solutions followed by flotation Modelowanie powierzchni odpowiedzi i optymalizacja parametrów procesu ługowania rudy tlenku cynku roztworami amoniaku i wodorowęglanu amonu z następczą flotacją - DOI:10.15199/62.2015.7.3

Yingbo Mao ShuMing Wen JiuShuai Deng JianJun Fang

Tlenkową rudę cynku (zawartość cynku 12,22%), zawierającą głównie smitsonit i hemimorfit oraz sfaleryt i skałę płonną, poddano ługowaniu wodnymi roztworami amoniaku i wodorowęglanu amonu i przeprowadzono badania optymalizacyjne, stosując metodę powierzchni odpowiedzi na 3 zmienne niezależne (stężenia amoniaku i wodorowęglanu amonu oraz czas ługowania). Wyznaczono wielomianowy model procesu (współczynnik wielokrotnej korelacji R2 = 0,9926) i obliczono optymalne wartości zmiennych niezależnych (stężenie amoniaku 2,23 mol/ L, stężenie wodorowęglanu amonu 2,90 mol/ L, czas ługowania 1,65 h). W tych warunkach wydajność procesu ługowania cynku wyniosła 59,04% i była w przybliżeniu równa wydajności prognozowanej 59,75%. Do odzyskania siarcz-A highly alk. refractory ZnO ore (Zn content 12.22%) was leached with aq. NH3 and NH4HCO3 solns. (concns. up to 3 and up to 4.50 mol/L, resp.) for 2 h using the response surface method. The optimum leaching conditions were detd. (NH3 concn. 2.23 mol/L, NH4HCO3 concn. 2.90 mol/L, leaching time 1.65 h). Under the optimum conditions, the Zn recovery degree was 59.04% (model-predicted value 59.75%). The leaching residues were processed by a closed-circuit flotation to recover ZnS contained. Total Zn recovery degree was 94.29%.Zinc is widely used in many industrial fields1). Its consumption ranks fourth among global metals. It is principally employed in zinc alloy manufacturing and in galvanizing processes. It is also used as a chemical additive during the production of rubbers and coatings2, 3). Zinc is mainly produced from zinc sulfide ores, which are continuously being exhausted4, 5). As a consequence, and faced with rapid economic development, it is increasingly important to efficiently recovery zinc from refractory zinc oxide ores. Flotation is the most commonly used method for the recovery of zinc oxide 94/7(2015) 1087 Ass. prof. Jianjun FANG is scientific worker at the State Key Laboratory więcej »

Shea butter (beurre de karite). Part 3. Use of shea butter in food, cosmetics and pharmaceutical industry Masło shea (masło karite). Cz. III**. Zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym - DOI:10.15199/62.2015.7.5

AnnA Tomaszkiewicz-Potępa Karolina Śliwa Elwira lasoń Elżbieta Sikora Małgorzata Jaworska Jan Ogonowski

A review with 51 refs. Przedstawiono informacje dotyczące zastosowania masła shea w wybranych gałęziach przemysłu. Masło shea (masło karite), pozyskiwane z orzechów1), jest źródłem wielu cennych nienasyconych triacyloglicerydów (TAG), estrów kwasu cynamonowego, alkoholi triterpenowych, fitosteroli i tokoferoli. Od pojawienia się na rynkach europejskich stało się ono poszukiwanym na całym świecie surowcem o różnorodnych zastosowaniach. Początkowo masło było stosowane w podobny sposób, jaki od dawna wypracowały kraje Sahelu. W tradycyjnych zastosowaniach masło shea jest nie tylko źródłem tłuszczów, ale także ważnym lekiem w medycynie ludowej. Jest używane do łagodzenia bólów reumatycznych i chorób stawów, w przypadkach zwichnięć, obrzęków i zasinień. Jest też szeroko stosowane w leczeniu problemów skórnych oraz do masażu kobiet w ciąży i małych dzieci. Masło gorszej jakości przerabia się na mydło lub stosuje jako materiał nadający wodoodporność2). Podobnie jak inne surowce naturalne bogate w triacyloglicerydy, również masło shea stało się przedmiotem licznych badań dotyczących możliwości frakcjonowania i modyfikacji chemicznej, przy jednoczesnym zachowaniu biologicznie aktywnych składników3). Przemysł spożywczy Obecnie 85-90% wyodrębnianego masła shea znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym4), głównie jako dodatek do wyrobów czekoladowych i innych słodyczy oraz do produkcji margaryny. Masło sheamoże stanowić również składnik suplementów diety. Jak donosi Chen i współpr.5) ekstrakt olejowy z orzechów shea, w postaci suplementu diety pod nazwą SheaFlex75, był stosowany w leczeniu chorób artretycznych. Efektywność jego działania została potwierdzona na grupie 33 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. Po 16-tygodniowej kuracji zaobserwowano zmniejszenie stanów zapalnych, wzrost poziomu kolagenu, złagodzenie bólu oraz poprawę funkcji mięśni. W ciągu ostatniego dwudziestolecia obserwuje się stały wzrost światowego więcej »

Strategiczna filantropia jako instrument polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przemysłu chemicznego - DOI:10.15199/62.2015.7.1

Tomasz J. Dąbrowski Katarzyna Majchrzak

Filantropia korporacyjna i społeczna odpowiedzialność biznesu łączą się ze sobą w sposób nierozerwalny. Filantropia stanowi historycznie najbardziej pierwotny i widoczny wyraz tej odpowiedzialności, ucieleśniając ideę wnoszenia przez przedsiębiorstwa wkładu na rzecz dobra wspólnego. Podobnie jak sama koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu, filantropia korporacyjna budzi też kontrowersje. Przez jednych jest traktowana jako grabież środków akcjonariuszy, przez innych jako forma dobrowolnej daniny składanej przez podmioty gospodarcze pragnące pozyskać życzliwość opinii publicznej i organów władzy różnych szczebli bądź jako rodzaj "rekompensaty" dokonywanej przez przedsiębiorstwa za negatywny wpływ ich działań na otoczenie, jeszcze inni widzą w filantropii korporacyjnej przede wszystkim skuteczne narzędzie kształtowania wizerunku firmy, są wreszcie tacy, którzy uznają ją za przejaw altruizmu biznesu. Kontrowersje te wynikają z odmiennych spojrzeń na filantropię, akcentujących związane z nią korzyści (lub straty) dla różnych grup interesariuszy lub samego przedsiębiorstwa. Coraz częściej jednak budząca kontrowersje filantropia tradycyjna zastępowana jest przez filantropię strategiczną. Kładzie się w niej nacisk na działania łączące interesy różnych stron: przedsiębiorstwa, akcjonariuszy i pozostałych interesariuszy. W takiej sytuacji w miejsce grabieży pojawia się inwestycja. Danina czy "rekompensata" zastępowane są przez wkład w rozwiązywanie problemów istotnych dla danej zbiorowości, a zamiast narzędzia kształtowania wizerunku filantropia staje się elementem długofalowego wzmacniania reputacji. Altruizm zamienia się w łączenie interesu społecznego z ekonomicznym. Rola filantropii w polityce przedsiębiorstwa Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu ewoluuje, a równolegle z nią ewoluuje podejście do filantropii korporacyjnej. W ramach różnych nurtów, które wykształciły się w obrębie CSR (corporate soci więcej »

Stretch blow molding machines used for manufacturing PET bottles Maszyny rozdmuchowe stosowane do wytwarzaniu butelek z PET - DOI:10.15199/62.2015.7.7

Paweł Wawrzyniak Janusz Datta

Fundamentals of the process for stretch blow molding from preforms and a review of constructions of blow molding machines. Scharakteryzowano maszyny wykorzystywane w procesie wytwarzania pojemników PET w procesie rozdmuchiwania z jednoczesnym rozciąganiem półfabrykatów w postaci preform. Omówiono typy, budowę oraz systemy i podsystemy, producentów oraz cykl pracy maszyny rozdmuchowej. Nie omówiono szczegółowo wytwarzania półfabrykatów do postaci preform w procesie wtryskiwania. Poli(tereftalan etylenu) (PET) może być wykorzystywany w wielu procesach technologicznych do wytwarzania przedmiotów użytkowych, w tym pojemników na napoje spożywcze. Do najważniejszych procesów1) należą wtryskiwanie (injection), termoformowanie (termoforming), wytłaczanie (extrusion), rozdmuchiwanie (blow molding) oraz ich niektóre kombinacje, takie jak np. proces EBM (extrusion blow molding) lub IBM (injection blow molding). Oba te procesy mogą być uzupełnione o dodatkowy proces osiowego rozciągania prętem rozciągającym półfabrykatu w czasie rozdmuchu, odpowiednio ESBM (extrusion stretch blow molding) i ISBM (injection stretch blow molding). W przypadku EBM stosowany jest on jednak rzadziej2). Dodatkowe rozciąganie materiału poprawia właściwości mechaniczne gotowego wyrobu w kierunku osiowym. Technologia rozdmuchu stanowi trzecią najczęściej stosowaną technologię produkowania cienkościennych pustych w środku opakowań z polimerów termoplastycznych2) (pierwszą jest wtryskiwanie3), a drugą wytłaczanie). Dwa podstawowe sposoby kształtowania pojemników z PET to procesy EBM oraz ISBM. Proces EBM jest rozdmuchiwaniem tworzywa z rękawa, a ISBM jest rozdmuchiwaniem z jednoczesnym rozciąganiem z preformy. Obie te metody charakteryzują się specyficznymi parametrami i ich użycie zależy przede wszystkim od końcowego wykorzystania wyrobu. EBM w porównaniu z ISBM jest metodą tańszą i mniej energochłonną, ale ISBM umożliwia dokładniejsze kontrolowanie temperatury więcej »

Studies on relative thermal effect of hydroconversion of mixtures of vegetable oils with petroleum-derived hydrocarbon fractions Badanie względnego termicznego efektu procesu hydrokonwersji mieszanin olejów roślinnych z frakcjami węglowodorowymi pochodzenia naftowego - DOI:10.15199/62.2015.7.25

Łukasz Jęczmionek

Petroleum oil b. 160-240°C (gas oil) was mixed with olive, soya, sunflower, raps and palm oils (20% by vol.) and hydrotreated with H2 on Al2O3-supported Ni-Mo catalyst at 340°C, 3 MPa and flow rate 1.5 h-1. The lowest thermal effect was obsd. for palm oil (temp. increase 5.5°C), the highest for soya oil (temp. increase 9.2°C). The highest cetane no. (58) showed the sunflower oil-contg. hydroraffinate. The lowest cloud point (-8.7°C) showed the palm oil-contg. hydroraffinate. Przedstawiono wyniki hydrokonwersji (co- -processing) frakcji naftowej zachowawczej destylacji ropy naftowej w mieszaninie z 20% obj. oleju rzepakowego, sojowego, słonecznikowego, palmowego lub oliwy z oliwek. Uzyskane hydrorafinaty cechowały się zwiększoną zawartość n-parafin, obniżoną gęstością oraz wyższą liczbą cetanową w porównaniu z hydrorafinatami samej frakcji ropopochodnej. Wzrost zawartości n-parafin powodował pogorszenie właściwości niskotemperaturowych hydrorafinatów. Spośród surowców badanych pod kątem wytwarzania biokomponentów paliwowych II generacji, olej palmowy charakteryzuje się najkorzystniejszym składem kwasów tłuszczowych. Zawiera niewiele kwasów tłuszczowych C18+, których pochodne (n-parafiny) znacząco pogarszałyby właściwości niskotemperaturowe paliwa, a także niewiele nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym polienowych. Współuwodornianie olejów roślinnych prowadzone w mieszaninie z frakcjami ropopochodnymi za pomocą typowych katalizatorów procesu hydrotreating, jest łatwą w realizacji technologią uzyskiwania biowęglowodorów1). Jest procesem wodorowym (wariantem hydrokonwersji), w którym glicerydy są przerabiane do biokomponentów HVO w mieszaninie z frakcjami węglowodorowymi. Generalnie, wykorzystuje się frakcje średnie z zachowawczej przeróbki ropy naftowej, znacznie rzadziej frakcje cięższe2). Wyniki badań dotyczące współuwodornienia różnych olejów roślinnych w mieszaninie z różnymi frakcjami węglowodorowymi były przeds więcej »

Study of trace elements mobility in the mining wastes from coal mine "Lubelski Węgiel Bogdanka" using chemical sequential extraction Badanie mobilności pierwiastków śladowych w odpadach górniczych z kopalni Lubelski Węgiel Bogdanka z zastosowaniem chemicznej ekstrakcji sekwencyjnej - DOI:10.15199/62.2015.7.19

Jarosław Ostrowski Marzena Cejner Magdalena Piekarska Ryszard Dobrowolski

Four coal mine tailings from a Polish coal mine were subjected to sequential extn. to det. mobility and Ba, Sr, Cr, Pb and Cd contents in 4 phases. Accuracy of the sequential extn. procedure was checked by performing sequential extn. of certified ref. sample. Przedstawiono wyniki badań ekstrakcji sekwencyjnej wybranych pierwiastków: Ba, Sr, Cr, Cd oraz Pb z odpadów górniczych pochodzących z kopalni Lubelski Węgiel Bogdanka SA z lat 2009-2012. Określono wpływ badanych pierwiastków na środowisko poprzez zbadanie ich mobilności i określenie zawartości w poszczególnych frakcjach oraz przewidywanie możliwych zmian środowiskowych. Dokładność zastosowanej procedury ekstrakcji sekwencyjnej sprawdzono poprzez przeprowadzenie ekstrakcji sekwencyjnej certyfikowanego materiału odniesienia BCR-701. Odpady powęglowe są to odpady z przemysłu wydobywczego, powstające w wyniku eksploatacji oraz przetwarzania w kopalniach węgla kamiennego i osadowych skał płonnych wieku karbońskiego. Odpady powęglowe, ze względu na rodzaj procesu, podczas którego powstają, podzielić można na górnicze (wydobywcze), przeróbcze oraz odpady z procesów odzysku węgla1). Odpady górnicze stanowią ok. 20% łącznej ilości odpadów powęglowych, powstają w trakcie prac przygotowawczych, wydobywania, przeróbki i magazynowania złoża kopaliny głównej. W trakcie procesu wzbogacania węgla kamiennego powstają odpady przeróbcze, które dzielą się na odpady gruboziarniste (wymiar ziarna 20-200 mm), drobnoziarniste (wymiar ziarna do 20 mm) oraz flotacyjne (bardzo drobnoziarniste)2). W innych podziałach odpadów powęglowych uwzględniane są również odpady znajdujące się na hałdach, które są prawdopodobnie mieszaniną wszystkich powyżej wspomnianych rodzajów odpadów3). Ze względu na skład mineralny odpadów powęglowych powstających w trakcie eksploatacji węgla kamiennego są one mieszaniną iłowców, mułowców, łupków węglowych oraz syderytów ilastych2). Składowane odpady powęglowe różnią więcej »

Study on products of enzymatic hydrolysis of pulp from poplar wood (Populus alba L.) Badanie produktów hydrolizy enzymatycznej masy celulozowej pozyskanej z drewna topoli (Populus alba L.) - DOI:10.15199/62.2015.7.12

Anna Lewandowska Andrzej Radomski Monika Marchwicka Dominika Szadkowska Ewa Archanowicz Jan Szadkowski Jakub Gawron Tomasz Zielenkiewicz Teresa Kłosińska Janusz Zawadzki

White popular wood pulp was hydrolyzed with concd. H2SO4, dild. HCl, cellulases and xylanases. The hydrolyzates were analyzed for simple sugars by aq. size exclusion chromatog. (SEC). Xylanase was the most efficient hydrolyzing agent. The SEC was proved as an usefull anal. method. Przedstawiono wyniki weryfikacji przydatności zastosowania techniki wodnej chromatografii wykluczania przestrzennego (SEC) do analizy produktów hydrolizy drewna topoli białej (Populus alba L.). Przeanalizowano hydrolizaty uzyskane z zastosowaniem stężonego kwasu siarkowego, rozcieńczonego kwasu chlorowodorowego oraz preparatów enzymatycznych zawierających celulazy i ksylanazy. Wyniki badań potwierdzają przydatność techniki SEC do analizy hydrolizatów. Samowystarczalność w dziedzinie zapotrzebowania na energię jest kluczem do sukcesu każdej rozwijającej się gospodarki. Zainteresowanie alternatywnymi źródłami energii rośnie wraz z wyczerpywaniem się złóż ropy naftowej oraz negatywnym oddziaływaniem na środowisko paliw kopalnianych. Duży nacisk kładzie się na rozwój biopaliw. Są one odnawialnym źródłem produkowanym głównie z występującej w danym kraju biomasy. Najlepiej przebadanymi biopaliwami dla sektora motoryzacyjnego są bioetanol i biodiesel1). W ciągu ostatniej dekady produkcja etanolu i biodiesla na świecie wzrosła o 10%. Głównymi surowcami wykorzystywanymi do produkcji biopaliw są trzcina cukrowa (Brazylia, Republika Indii), kukurydza i pszenica (Stany Zjednoczone Ameryki, Chińska Republika Ludowa). W Unii Europejskiej biopaliwa otrzymuje się głównie z buraków cukrowych i pszenicy2). Według definicji unijnej biomasa to ulegająca biodegradacji część produktów, odpadów lub pozostałości pochodzenia biologicznego z rolnictwa (łącznie z substancjami roślinnymi i zwierzęcymi), leśnictwa i związanych działów przemysłu, w tym rybołówstwa i akwakultury, a także ulegająca biodegradacji część odpadów przemysłowych i miejskich3). Biomasa lignocelulozo więcej »

Synthesis of metal oxides nanoparticles under microwave radiation Synteza nanocząstek tlenków metali w polu promieniowania mikrofalowego - DOI:10.15199/62.2015.7.21

Jolanta Pulit-Prociak Marcin Banach

Nanosize ZnO, Fe2O3, ZrO2 and CuO particles were prepd. by pptn. in a microwave reactor. Use of the microwave radiation resulted in an increase in dehydration efficiency and a decrease in reaction time. Przedstawiono sposoby otrzymywania tlenków metali w postaci nanometrycznej w dwuetapowej syntezie z zastosowaniem reaktora mikrofalowego. Omówiono wytwarzanie tlenków cynku (ZnO), żelaza(III) (Fe2O3), cyrkonu (ZrO2) oraz miedzi (CuO). Zaproponowana metodyka pozwala na otrzymanie stabilnych nanocząstek tlenków metali, których rozmiar (w przynajmniej jednym wymiarze) był mniejszy niż 100 nm. Zastosowanie pola promieniowania mikrofalowego umożliwia zwiększenie wydajności reakcji dehydratacji oraz skrócenie czasu procesu. Tlenki metali w postaci nanokrystalicznej charakteryzują się cenniejszymi właściwościami w porównaniu z charakterystyką tych samych materiałów w skali makro1). Dzięki większemu stosunkowi powierzchni nanocząstek do objętości wykazują one wyższą aktywność chemiczną. Cząstki nanometryczne posiadają znacznie więcej atomów zlokalizowanych na powierzchni niż materiały lite. Wraz ze zmniejszającym się rozmiarem pole powierzchni właściwej cząstek zwiększa się, co wzmaga ich aktywność2). W pracy przedstawiono sposób otrzymywania tlenku cynku, tlenku żelaza(III), tlenku cyrkonu(IV) oraz tlenku miedzi(II) w postaci nanokrystalicznej. Zbadano możliwość pozyskania tych materiałów w wyniku prowadzenia procesów hydrotermalnych w warunkach podwyższonego ciśnienia i wysokiej temperatury w układzie zamkniętym. Tlenek cynku jest szeroko stosowany w różnych dziedzinach przemysłu, takich jak barwiarstwo, lakiernictwo, elektronika, farmacja i kosmetyka3). Stanowi przede wszystkim świetny materiał bielący4). Dodatkowo posiada właściwości antybakteryjne i przyspieszające gojenie się ran5) oraz stanowi efektywną barierę dla promieniowania ultrafioletowego, dzięki czemu stosuje się go w produkcji powłok okularów przeciwsłonecznych6) więcej »

Technology for production of NS liquid fertilizers and evaluation of their effect on maize yiel Technologia otrzymywania nawozów płynnych typu NS oraz ocena ich wpływu na plonowanie kukurydzy - DOI:10.15199/62.2015.7.14

Piotr Rusek Monika Karsznia Ryszard Winiarski Janusz Igrasa Urszula Sienkiewicz-cholewa Marzena Mikos-Szymańska

Liquid N-S fertilizers were produced and used for maize cultivation in field expts. The highest maize yield was achieved when urea, NH4NO3 and S were used for fertilizing. Przedstawiono technologię otrzymywania płynnych nawozów azotowo-siarkowych z roztworu saletrzano mocznikowego (RSM ®) i roztworu mocznika z siarczanem amonu. Przedstawiono wyniki badań efektywności tych nawozów w ścisłych doświadczeniach polowych. Dokonano porównania efektywności nawożenia stałymi i płynnymi nawozami azotowo- siarkowymi, a także oceniono ich wpływ na plonowanie kukurydzy. Stwierdzono, że największy wzrost plonu kukurydzy uzyskano po zastosowaniu roztworu saletrzano-mocznikowego z dodatkiem siarki (RSM®S). W rolnictwie wykorzystuje się wiele nawozów stałych i płynnych zawierających siarkę, m.in. siarczan potasu siarczan amonu, gips, tiosiarczan amonu, lub inne formy siarki elementarnej1), roztwory mocznikowe z siarką oraz roztwory saletrzano-mocznikowe z siarką. Siarka jest niezbędnym składnikiem odżywczym dla roślin oraz składnikiem kluczowych enzymów w metabolizmie roślin i wchodzi w skład niezbędnych aminokwasów w białkach zapasowych nasion2, 3).Zarówno azot, jak i siarka biorą udział w syntezie białek roślinnych. Deficyt siarki w uprawach zmniejsza wykorzystanie azotu z nawozów4). Nawożenie siarką staje się coraz bardziej istotną kwestią w zarządzaniu uprawami, zwłaszcza po zmniejszeniu depozycji atmosferycznej ze względu na kontrolę uwalniania siarki5). Azot jest plonotwórczym czynnikiem w produkcji roślinnej i jest powszechnie stosowany w największej ilości1, 6). Na efektywne gospodarowanie azotem składają się m.in. dobór stosowanej dawki, źródło, termin i sposób dawkowania, które dostosowują dostępność azotu do wymagań roślin uprawnych, aby zmaksymalizować wykorzystanie azotu, zoptymalizować produkcję roślinną i zminimalizować negatywny wpływ stosowania azotu na środowisko6, 7). Grupa Azoty Zakłady Azotowe Puławy SA uruch więcej »

The 5S technique as a part of quality management in a chemical enterprise. A case study Technika 5S jako element wspomagający zarządzanie jakością w przedsiębiorstwie chemicznym. Studium przypadku - DOI:10.15199/62.2015.7.27

Sławomir Kocira anna Krawczuk Arkadiusz Muchac Andrzej Marczuka Stanisław Parafiniuka

The Japan 5S system was implemented in 2013-2015 in a medium-sized chem. enterprise in Poland to improve the quality management. The implementation efficiency was 80-90%. The improvement of self-discipline was the most difficult. Przedstawiono technikę 5S wspomagającą zarządzanie jakością oraz pomagającą ograniczenie marnotrawstwa, wdrożoną w przedsiębiorstwie chemicznym Nicols położonym w Trawnikach, woj. lubelskie. Zaprezentowano etapy i proces wdrażania tej techniki wraz z przykładowymi usprawnieniami. Przedstawiono wyniki audytów prowadzonych w okresie od czerwca 2014 r. do lutego 2015 r., na podstawie których można zaobserwować trudny proces doskonalenia samodyscypliny, najważniejszego filaru tej techniki. Po 1,5 roku funkcjonowania techniki 5S wśród pracowników przedsiębiorstwa przeprowadzono ankietę, której wyniki pozwalają stwierdzić, że wprowadzenie techniki 5S w znaczny sposób poprawiło bezpieczeństwo i organizację pracy. Obecnie zarządzanie w przedsiębiorstwie to już nie tylko wdrażanie i funkcjonowanie systemu zarządzania jakością opartego na normie ISO 9001:20081). Organizacje czują coraz większą potrzebę ciągłego doskonalenia swoich działań i produktów, chcą spełniać oczekiwania klientów poprzez dostarczenie im wymaganej wartości, jednocześnie ograniczając ponoszone nakłady i zmniejszając marnotrawstwo2, 3). Szczególne wymagania stawiane są firmom, które zajmują się produkcją substancji chemicznych, ponieważ emitują one wiele rodzajów zanieczyszczeń ze względu na różnorodność powstających produktów i skalę zagrożeń środowiska, które mogą powodować4). Przedsiębiorstwa te, zgodnie z wymaganiami dyrektyw UE, powinny stosować się do wymagań BAT poprzez zastosowanie odpowiednich technik i technologii zmniejszania emisji zanieczyszczeń. Jednym z narzędzi pozwalających na ograniczenie marnotrawstwa, zmniejszenie ilości powstających odpadów oraz ulepszenie organizacji stanowiska pracy jest japońska metoda 5S5). Nar więcej »

The antimicrobial properties of polylactide films covered with ZnO nanoparticles-containing layers Właściwości antybakteryjne folii polilaktydowych pokrytych powłokami z nanocząstkami ZnO - DOI:10.15199/62.2015.7.26

Małgorzata Mizielińska Sławomir Lisiecki Marek Jotko Iga Chodzyńska Artur Bartkowiak

Polilactide film was coated with ZnO nanoparticles on methylhydroxypropylcellulose (MHPC) and gluten carriers and studied for antimicrobial activity against Staphylococcus aureus and Escherichia coli strains. Pure MHPCcontg. coating was not active against E. coli and S. aureus strains while hydrophobic gluten-contg. coating showed very good activity against S. aureus. The ZnO nanoparticles both on MHPC and on gluten showed complete retardation of the S. aureus and E. coli strains growth. Prowadzono próbę pokrywania folii polilaktydowej zawierającymi nanocząstki ZnO hydrofilowymi powłokami na bazie metylohydroksypropylocelulozy (MHPC) oraz hydrofobowymi powłokami na bazie glutenu. Stwierdzono, że hydrofobowa powłoka glutenowa ograniczyła wzrost tylko bakterii Gram-dodatnich. Powłoka z MHPC nie wykazywała aktywności względem Staphylococcus aureus oraz Escherichia coli. W przypadku powłok zawierających ZnO zaobserwowano całkowite zahamowanie wzrostu obu gatunków mikroorganizmów, zarówno dla nośnika MHPC, jak i glutenowego. Przeprowadzone doświadczenia pozwoliły uzyskać uniwersalną i skuteczną powłokę o właściwościach antybakteryjnych. Wykorzystanie związków o właściwościach przeciwdrobnoustrojowych, włączanych do materiałów opakowaniowych cieszy się coraz więk-szym zainteresowaniem. Zapewnia to bezpieczeństwo żywności, a także wydłuża termin ważności produktów spożywczych. Nanostrukturalny tlenek cynku jest uważany przez FDA (USFDA, 21CFR182.8991) za bezpieczny (GRAS)1). Nanocząstki ZnO są aktywne zarówno względem bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych. Ograniczają one wzrost komórek Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, Escherichia coli, Salmonella Typhimurium, Salmonella Typhi, Klebsiella pneumoniae, Shigella dysenteriae, Pseudomonas aeruginosa i Enterobacter sp. (halofilny rodzaj Marinobacter)1-5), przy czym większą aktywność wykazują względem bakterii Gram-dodatnich niż względem Gram-ujemnych1, 6-9). Większa w więcej »

The effect of parameters of wet flue gas desulfurization on its effectiveness Wpływ parametrów procesu odsiarczania spalin metodą mokrą na jego efektywność - DOI:10.15199/62.2015.7.20

Jerzy Walendziewski Marek Kułażyński Rafał Lużny Bolesław Solich Janusz Trawczyński

The impact of recycling portion of the desulfurized gas stream and the amt. of spray levels used in the absorber on the flue gas desulfurization efficiency was simulated. The recycling a part of the desulfurized stream gas resulted in increasing the efficiency of the process by approx. 1%, while the gas recycle, together with an increased no. of spray levels resulted in increasing the efficiency of gas purifn. by approx. 4%. Recyrkulacja spalin może potencjalnie być stosowana jako metoda zwiększenia efektywności ich odsiarczania. W pracy przedstawiono wyniki symulacji odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną przy zastosowaniu recyklowania (zawracania) części spalin odsiarczonych i ich wprowadzania do strumienia spalin nieodsiarczonych. Zgodnie z przewidywaniami uzyskano obniżenie temperatury i zawartości SO2 w spalinach na wlocie do absorbera. Stwierdzono także, że zwiększenie efektywności procesu jest niewielkie, rzędu 1%. Znaczne zwiększenie masy spalin wprowadzanych do absorbera w procesie z ich recyklem powoduje, że metoda może być stosowana tylko w przypadku gdy instalacja odsiarczania spalin dysponuje nadmiarem wydajności wentylatorów. Jak wynika z wyników symulacji i uzyskanych danych przemy-słowych efektywność recyklowania spalin jest ograniczona. Znacznie lepsze efekty uzyskuje się, stosując większą liczbę stopni (poziomów) zraszania spalin. Recyrkulacja spalin odsiarczonych polega na skierowaniu części strumienia tych spalin do strumienia spalin zasiarczonych przed instalacją odsiarczania spalin (IOS). Schemat przepływu spalin odsiarczonych w układzie z ich recyrkulacją pokazano na rys. 1. Odsiarczone spaliny mogą być częściowo (w odpowiedniej proporcji) zawracane i, obok strumienia spalin nieodsiarczonych, kierowane za pomocą wentylatora wspomagającego jako dodatkowy strumień do absorbera (wariant 1). W wariancie 2 część spalin odsiarczonych jest włączana bezpośrednio do strumienia spalin zasiarczony więcej »

Use of a two-component, mineral-bacterial biofertilizer in cultivation of ornamental plants Zastosowanie dwuskładnikowego bionawozu bakteryjno-mineralnego w uprawie roślin ozdobnych

Anna Krawczyk Paulina Supel Paweł Kaszycki Agnieszka Lis-Krzyścin

Peat substrate was doped with modified SiO2 (up to 25% by vol.) and Rhizobium sp. soil bacteria (up to 1% by vol.) sep. or jointly and used for the cultivation of marigold and begonia. The nos. of bacteria in the soil and the plant height were detd. at weekly intervals. After 8 weeks, mass of plants, no. of flowers and the concs. of P, K, Fe and N in the substrates and in the leaves were detd. for each variant of cultivation. For 2-component fertilizer, any adverse effect of SiO2 on bacterial viability was not obsd. Two-component fertilizer showed a particularly positive influence on the no. of flowers of marigold and begonia plants. The joint action of the bacteria and 5% SiO2 on begonia culture resulted in increased concn. of sol. forms of P, K and Fe in the substrate. Opracowany na bazie modyfikowanej krzemionki i bakterii glebowych Rhizobium sp. bionawóz zastosowano jako środek wspomagający uprawę roślin ozdobnych: begonii stale kwitnącej (Begonia xsemperflorens) i aksamitki rozpierzchłej (Tagetes patula L.). Określano wpływ bionawozu na wzrost, rozwój i kwitnienie roślin, analizowano stężenie rozpuszczalnych form wybranych składników pokarmowych w podłożu, zawartość tych składników w liściach, badano również dynamikę populacji bakterii glebowych, w tym zaszczepionych drobnoustrojów rodzaju Rhizobium. Bionawóz i jego poszczególne składniki pozytywnie działały na wzrost i kondycję badanych roślin, a także polepszały warunki uprawowe zastosowanego podłoża torfowego. Obserwowano przypadki współdziałania zmodyfikowanej krzemionki oraz komponentu mikrobiologicznego, dającego skumulowany, korzystny efekt poprawiający wybrane parametry upraw. Zastosowany bionawóz wydaje się być dogodną alternatywą dla konwencjonalnych metod mineralnego nawożenia roślin. Żyzność gleb w warunkach intensywnej produkcji rolniczej prowadzonej bez właściwego zaopatrzenia w nawozy organiczne przy równocześnie zachodzących procesach wymycia, i więcej »

Use of renewable raw materials for improving petroleum products Zastosowanie surowców odnawialnych do uszlachetniania produktów naftowych - DOI:10.15199/62.2015.7.4

Michał Wojtasik Grażyna Żak Jarosław Markowski

A review, with 43 refs., of fatty acid derivatives used in prodn. of fuel additives. Przedstawiono przegląd wybranych zastosowań pochodnych kwasów tłuszczowych jako surowców odnawialnych do otrzymywania dodatków do uszlachetniania produktów naftowych. Problemy wynikające z braku tradycyjnych surowców oraz skażenie środowiska spowodowane emisją zanieczyszczeń stały się inspiracją dla rozwoju "zielonej chemii", której głównym celem jest poszukiwanie nowych produktów i procesów chemicznych, które zmniejszają lub eliminują wytwarzanie i wykorzystanie niebezpiecznych substancji i technologii. W ramach tej dziedziny podejmowane są działania mające na celu rozważny dobór metod prowadzenia procesów chemicznych, stosowanie wysokoselektywnych reakcji, wykorzystywanie jako reagentów mniej toksycznych odczynników, eliminowanie rozpuszczalników oraz dążenie do stosowania surowców odnawialnych. Surowcami odnawialnymi nazywa się wszystkie te surowce, których odnowienie jest bieżące albo trwa bardzo krótko. Jednym z najbardziej spektakularnych zastosowań surowców odnawialnych jest ich wykorzystanie w postaci biopaliw ciekłych w przemyśle motoryzacyjnym oraz stałych paliw biogennych stosowanych w przemyśle energetycznym. Biomasę do ich produkcji otrzymuje się zarówno z upraw rolniczych (rzepak, zboża, kukurydza lub szybko rosnące drzewa lub krzewy), jak również z odpadów przemysłu drzewnego, spożywczego i rolnictwa. Wykorzystanie surowców odnawialnych w przemyśle motoryzacyjnym i energetycznym pozwala na wypełnienie rekomendacji przyjętych przez Unię Europejską1). Zagadnieniem szczególnie interesującym w aspekcie wykorzystania surowców odnawialnych w przemyśle rafineryjnym jest wykorzystanie dodatków otrzymanych m.in. z tych właśnie surowców, np. dodatków podwyższających liczbę cetanową, dodatków detergentowych i przeciwkorozyjnych do uszlachetniania paliw i innych produktów naftowych. Dokonano przeglądu metod otrzymywania i wykorzystania ró więcej »

Use of scanning electron microscopy combined with focused ion beam (FIB-SEM) in the evaluation of functional sol-gel derived titanium dioxide Zastosowanie skaningowego mikroskopu elektronowego ze skupioną wiązką jonów w ocenie funkcjonalnych powłok ditlenku tytanu - DOI:10.15199/62.2015.7.11

Jakub Grzesiak Jakub kolankowski Anna Donesz-Sikorska

Steel substrate was covered with TiO2 coating by in-situ decomp. of Ti(OEt)4 in EtOH/Ac2CH2 at 250°C and used for studying cytobiocompatibility with mesenchymal stem cells isolated from adipose tissue. Good cell adhesion stage, continuity and thickness of the coating and its good adhesion to the substrate were obsd. Badania interakcji pomiędzy nowo opracowanymi biomateriałami a mezenchymalnymi komórkami macierzystymi pomogą określić cytobiokompatybilność oraz ewentualną cytotoksyczność wytworzonych biomateriałów. Komórki propagowane na materiałach miękkich mogą być obserwowane (po odpowiedniej preparatyce) metodą mikroskopii świetlnej lub mikroskopii transmisyjnej. Jednak ocena morfologii komórek hodowanych na materiałach np. metalicznych jest mocno ograniczona ze względu na niedoskonałości tradycyjnych technik histologicznych. Przedstawiono metodę preparatyki i obserwacji mezenchymalnych komórek macierzystych izolowanych z tkanki tłuszczowej szczura hodowanych na stali austenitycznej 316L pokrytej biofunkcjonalną powłoką ditlenku tytanu (TiO2) otrzymaną metodą zol-żel. Zastosowanie skupionej wiązki jonów umożliwia wykonanie przekrojów przez obszar kontaktu komórek z materiałem metalicznym w sposób, który zabezpiecza przed tworzeniem się artefaktów. Obserwacje komórek za pomocą kilku detektorów (SE2, InLens, ESB) umożliwiały ocenę stopnia adhezji, ciągłości i grubości powłoki oraz stopnia integracji powłoki z podłożem. Zastosowanie elektronowego mikroskopu skaningowego z emisją polową pozwoliło na uzyskanie dużych powiększeń i ocenę nanostruktury. Jedną z gałęzi medycyny regeneracyjnej, łączącej zagadnienia z zakresu biologii, medycyny oraz inżynierii, jest inżynieria biomateriałowa1). Badania z jej zakresu mają na celu wytworzenie materiałów kompatybilnych z żywymi tkankami. Wytworzone materiały poddaje się zarówno analizom fizyczno-chemicznym i mechanicznym, jak i ocenie ich biozgod- Steel substrate was covered with więcej »

Use of waste electrode materials for production of positive plates of lead-acid batteries Badania możliwości wykorzystania odpadowych materiałów elektrodowych do produkcji dodatnich płyt akumulatora kwasowo-ołowiowego - DOI:10.15199/62.2015.7.18

Ewa Jankowska Marek Baraniak Włodzimierz Majchrzycki Łukasz Majchrzycki

Waste electrode material was used for prodn. of active mass for Pb-acid cells with positive plates (addn. up to 15%). The resting voltage of the cells increased while their average capacity decreased with increasing the amt. of the added waste material. The reusability of the waste electrode materials was confirmed. Przedstawiono wyniki badań elektrycznych ogniw kwasowo-ołowiowych z płytami dodatnimi wytworzonymi z wykorzystaniem odpadowego materiału elektrodowego jako domieszki do masy aktywnej. Przeprowadzone badania elektryczne pozwoliły zaobserwować różnice w osiąganych wartościach pojemności wyładowania oraz napięciach pracy ogniw w zależności od ilości wprowadzonego materiału odpadowego. Przeprowadzone badania pozwoliły wstępnie określić możliwość ponownego wykorzystania odpadowych materiałów elektrodowych jako dodatku w nowych dodatnich płytach akumulatorów kwasowo-ołowiowych. Dynamiczny rozwój cywilizacyjny oraz względy ekonomiczne i ekologiczne stawiają coraz wyższe wymagania chemicznym źródłom prądu. Konsekwencją tego jest szybki postęp technologiczny w produkcji elementów składowych, takich jak elektrody dodatnie i ujemne akumulatorów oraz baterii. Odzyskiwanie materiałów i wprowadzanie ich ponownie do procesu technologicznego umożliwia zmniejszenie zużycia surowców, obniżenie energochłonności, a także ograniczenie ilości odpadów. Zagospodarowanie materiałów elektrodowych powstałych w trakcie i po procesie produkcji płyt akumulatorów ołowiowo-kwasowych, jak również materiałów związanych z eksploatacją akumulatorów, jest ważnym problemem ze względu na ochronę środowiska i odpowiednio prowadzoną gospodarkę materiałami. Źle prowadzona gospodarka odpadami stanowi poważne źródło zanieczyszczeń środowiska oraz prowadzi do jego trwałej degradacji. Znaczenie prac związanych z odpowiednią gospodarką materiałową akumulatorów ołowiowych jest tym większe, że są one wciąż najczęściej stosowanym wtórnym chemicznym źródłem e więcej »

V Międzynarodowa Konferencja Przemysłu Chemii Gospodarczej

Zofia Machowska

W dniu 12 maja br. w Centrum Konferencyjnym Adgar Plaza w Warszawie zebrało się ok. 170 osób na Konferencji zorganizowanej przez wydawnictwo EPS Media Ewelina Płońska-Stepulak z Warszawy. Uczestnikami Konferencji byli właściciele, prezesi, dyrektorzy zarządzający, menedżerowie marketingu i sprzedaży w firmach produkcyjnych i dystrybucyjnych, menedżerowie decydujący o zakupach w firmach z branży chemii gospodarczej, pracownicy działów badań i rozwoju oraz przedstawiciele nauki. Celem Konferencji było zaprezentowanie najnowszych rozwiązań w dziedzinie surowców i produktów, szczególnie w zakresie prania, zmywania i czyszczenia twardych powierzchni, przedstawienie ofert w tym zakresie ze szczególnym naciskiem na zrównoważone rozwiązania na rzecz ochrony środowiska, a także zapoznanie uczestników z najnowszymi obowiązującymi rozporządzeniami i zmianami legislacyjnymi w tej tematyce. Zebranych powitała Pani Ewelina Płońska-Stepulak, redaktor naczelna dwumiesięcznika Chemia i Biznes i kwartalnika Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej. Wykład wprowadzający wygłosił Pan Aleksandr Levicev z Euromonitor International, który omówił europejski rynek produktów chemii gospodarczej. Pan A. Levicev w swojej firmie odpowiedzialny jest za kształtowanie i wdrażanie projektów służących rozwojowi działalności firmy w Europie Środkowej i Wschodniej. Prelegent podkreślił występującą w Polsce w latach 2010-2014 stabilność rynku środków czystości z lekką tendencją wzrostową, przy jednocześnie obserwowanym wzroście konsumpcji w Wielkiej Brytanii, Słowacji i Bułgarii, i jej spadku w Irlandii, Hiszpanii i Grecji. Analizując europejski rynek chemii gospodarczej, można zauważyć, że konsumenci szukają rozwiązań innowacyjnych i prostych, np. aby 1 tabletka lub kapsułka spełniała wiele funkcji. To sprawia, że producenci regularnie rozszerzają swoją ofertę o produkty o zaawansowanych formulacjach, o większej skuteczności i wy więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego, nr 7 i 8 z 2015 r.)

Zgł. nr 408073; A01N 25/30 ROTAM AGROCHEM INTERNATIONAL COMPANY LIMITES, Chai Wan, CN Bristow J.T., CN Chwastobójczy koncentrat zawiesinowy Ujawniono kompozycję chwastobójczą koncentratu zawiesinowego, przy czym kompozycja zawiera co najmniej jeden pirydynosulfonamidowy składnik aktywny i polieteropolisiloksan. Związek pirydynosulfonamidowy korzystnie ma wzór ogólny1. (24 zastrzeżenia) Zgł. nr 408074; A01N 25/32 ROTAM AGROCHEM INTERNATIONAL COMPANY LIMITES, Chai Wan, CN Bristow J.T., CN Sposób traktowania zakażeń grzybowych, kompozycje grzybobójcze i ich zastosowanie Przedmiotem wynalazku jest kompozycja grzybobójcza obejmująca triazolowy środek grzybobójczy i mikroelement. Ponadto, przedmiotem wynalazku jest sposób poprawienia zwalczania grzybów i zmniejszenia fitotoksyczności powodowanej przez triazole, obejmujący nanoszenie triazolowego środka grzybobójczego i mikroelementów na roślinę lub jej część, lub na jej otoczenie. Triazolowym środkiem grzybobójczym jest korzystnie tebukonazol. (35 zastrzeżeń) Zgł. nr 408264; B01D 61/42 BATULIN FARID ALEKOVICH, Naberezhnye Chelny, RU; ANDREEV więcej »

XIX Konferencja Trendy Ekorozwoju w Przemyśle Chemicznym

W dniach 20-22 maja 2015 r. w Ośrodku Czarny Potok Resort & SPA w Krynicy Zdrój odbyła się XIX Konferencja Trendy Ekorozwoju w Przemyśle Chemicznym zorganizowana przez Oddział Tarnowski Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego oraz Grupę Azoty SA. W Konferencji uczestniczyło 145 osób reprezentujących zakłady przemysłu chemicznego, instytucje naukowe i prasę fachową. Konferencję otworzyli Zbigniew Paprocki, prezes zarządu Oddziału Tarnowskiego SITPChem, i Paweł Jarczewski, prezes zarządu Grupy Azoty SA. Zbigniew Paprocki przywitał szefów Grupy Azoty, Zakładów Azotowych Puławy, ZAK, BASF Polska Sp. z o.o. oraz innych uczestników. Przywitał też sponsorów Konferencji i prelegentów oraz podziękował swoim współpracownikom za pracę przy organizacji Konferencji. Tematem przewodnim Konferencji w 2015 r. jest ziemia, woda i powietrze jako najważniejsze żywioły dla działalności przemysłu i człowieka. Prezes Paweł Jarczewski w swoim wystąpieniu przypomniał, że Grupa Azoty to kilkadziesiąt firm, kilkanaście tysięcy pracowników, 10 mld złotych obrotów rocznie, w tym spółki w Niemczech i Senegalu. Plan inwestycyjny Grupy Azoty na lata 2015-2020 opiewa na kwotę 7 mld zł, rozpoczęto prace koncepcyjne związane z inwestycją Police 2 (budowa wytwórni propylenu i nowej elektrociepłowni). Jako wielkie firmy z Polski na świecie postrzega się tylko KGHM i Grupę Azoty. Produkcja nawozów stała się sprawą strategiczną dla gospodarki żywnościowej, gdyż na świecie żyje 7 mld ludzi, a już za 35 lat będzie ich 9 mld. Produkcja rolnicza w Afryce wymaga kilka razy większego nawożenia niż obecnie w celu poprawy stanu wyżywienia mieszkańców tego kontynentu. Grupa Azoty była współorganizatorem światowej konferencji ekonomicznej w Davos. Europejski przemysł jest transferowany w inne rejony świata, ale podjęto też proces reindustrializacji krajów Unii Europejskiej.W Grupie Azoty uruchomiono ostatnio nową wytwórnię plastyfikatorów więcej »

Z prasy zagranicznej

Trendy globalnego rynku naftowego The Economist 2015, 415, nr 8933, 57 i nr 8938, 56. W dużym skrócie można powiedzieć, że globalny rynek naftowy znajdował się dotychczas pod dominacją dwóch sił: dużych międzynarodowych towarzystw naftowych zajmujących się eksploatacją światowych złóż ropy oraz ОPЕС, tj. kartelu państw produkujących ropę, który - z obopólną korzyścią - ustalał jej ceny. Obecnie, jak się wydaje, powyższy uproszczony model światowego rynku naftowego ulega załamaniu. Jak podaje International Energy Agency, reprezentująca kraje będące głównymi konsumentami ropy naftowej, mamy dziś do czynienia z nadmiarem ropy, gdyż OPEC z Arabią Saudyjską na czele postanowił, aby - dla utrzymania swego dotychczasowego udziału w światowej produkcji ropy - nie zmniejszać jej wydobycia. Poza tym, kraje OPEC nie są w stanie sprostać w tej dziedzinie konkurencji amerykańskich producentów ropy z łupków, którzy okazali się od nich bardziej produktywni i elastyczni. Dlatego też, już od listopada ub. roku OPEC, w obliczu stale spadających cen ropy, zarzucił stosowaną dotychczas praktykę ustalania dla swych członków kwot wydobycia ropy, spodziewając się, że w ten sposób zmusi rywali, głównie amerykańskich producentów ropy z łupków, do ograniczenia swych inwestycji, a tym samym do wzrostu cen ropy. Nadzieje te okazały się jednak płonne. Wprawdzie, początkowo ceny ropy wzrosły, niebawem jednak - wobec jej nadmiaru na rynku - zaczęły ponownie spadać. Z poufnego raportu przygotowanego w tej sprawie dla ministrów OPEC, którzy w czerwcu br. mają się spotkać w Wiedniu, wynika, że w najlepszym nawet wypadku cena ropy naftowej w okresie do 2025 r. nie przekroczy 76 USD za baryłkę, a może się też zdarzyć, że spadnie poniżej 40 USD/baryłkę. Na spadek cen ropy, międzynarodowe firmy naftowe, takie jak BP, Chevron, ExxonMobil, Shell i Total odpowiadają z reguły obniżką kosztów oraz przesuwaniem na później, ograniczaniem więcej »

Zadania wynikające z ratyfikacji przez RP Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych - DOI:10.15199/62.2015.7.2

Anna Bojanowicz-Bablok Barbara Gworek

W maju 2013 r. Norwegia, jedna ze stron Konwencji Sztokholmskiej, przedłożyła propozycję1) włączenia eteru dekabromodifenylowego (mieszanina handlowa, c-dekaBDE) jako substancji o właściwościach trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO) do Załącznika A, B i/lub C Konwencji. Propozycja została złożona zgodnie z artykułem 8 Konwencji i została poddana przeglądowi przez Komitet do spraw Przeglądu TZO (POPRC) na 9. spotkaniu w październiku 2013 r.2). Zgodnie z procedurą określoną w paragrafie 5 i 6 artykułu 8 Konwencji POPRC zastosował kryteria kwalifikacyjne określone w Załączniku D i zdecydował, że dekaBDE je spełnia. W związku z tym Komitet zdecydował o opracowaniu profilu ryzyka dla dekaBDE. Komitet zebrał od stron i obserwatorów informacje określone w Załączniku E. Utworzona ad hoc grupa robocza na podstawie informacji z Załącznika E oraz informacji z załącznika D przedstawionego przez Norwegię przygotowała projekt profilu ryzyka. Komentarze i uwagi do profilu ryzyka można było zgłaszać do 19 maja 2014 r. Jednocześnie w ubiegłych latach oceny właściwości c-dekaBDE były prowadzone na forum Unii Europejskiej w 2002, 2004 i 2012 r., w Kanadzie w 2006 i 2010 r., przez Agencję Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych Ameryki (US EPA) w 2008 r. i Agencję Środowiska Wielkiej Brytanii w 2009 r. W 1992 r. c-dekaBDE razem z innymi bromoorganicznymi środkami obniżającymi palność BFR (brominated flame retardants) zostały uznane za priorytetowe w planie działań OSPAR (Convention for the protection of the marine environment of the North- East Atlantic), a w 1998 r. BDE-209 wraz z pozostałymi polibromowanymi eterami difenylowymi (PBDE) zostały włączone do listy Chemicals for Priority Actions oraz do Joint Assessment and Monitoring Programme w OSPAR. Na podstawie danych monitoringowych OSPAR promował działania w UE mające na celu ograniczanie PBDE, podejmowanie strategii ograniczania ryzyka dla eteru oktabromodifenylowego więcej »