Aktualności | 2015-04-16
JUBILEUSZOWY ROK TECHNIKÓW I INŻYNIERÓW

JUBILEUSZOWY ROK  TECHNIKÓW I INŻYNIERÓW

Z okazji tych rocznic, 16 kwietnia br., w Warszawskim Domu Technika NOT z udziałem znakomitych gości: ministrów i prezesów urzędów centralnych, menedżerów gospodarki, szefów instytucji otoczenia biznesu, dyrektorów instytutów badawczych, rektorów i reprezentantów uczelni technicznych oraz członków i seniorów Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT, odbyła się uroczysta inauguracja obchodów jubileuszowych. 15 marca minęła 180 rocznica założenia w Paryżu Towarzystwa Politechnicznego Polskiego. Utworzył je tam z grona zebranych po klęsce Powstania Listopadowego oświeconych elit „Wielkiej Emigracji” gen. Józef Bem. I tak zaczęła się bogata, 180-letnia historia ruchu stowarzyszeniowego techników i inżynierów. Polski nie było na mapie, ale środowiska ludzi techniki czuły potrzebę jednoczenia i zrzeszania się mimo restrykcji zaborców. W 1866 r. w zaborze austriackim utworzono Towarzystwo dla Pielęgnowania i Rozpowszechniania Wiadomości Technicznych, które działało do 1879 r. W 1877 r. powołano do życia Krakowskie Towarzystwo Techniczne. W 1878 r. we Lwowie powstało Towarzystwo Ukończonych Techników, przemianowane na Towarzystwo Politechniczne, a w 1913 r. na Polskie Towarzystwo Politechniczne we Lwowie.

W zaborze pruskim polscy technicy działali od 1857 r. w Wydziale Przyrodniczym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1888 r. utworzono Wydział Techniczny, który w 1896 r. przekształcił się w Wydział Przyrodników i Techników. W 1908 r. powstało Towarzystwo Techników Polskich w Poznaniu, które w 1911 r. przyjęło nazwę Stowarzyszenie Techników Polskich w Poznaniu.
W zaborze rosyjskim utworzono w 1883 r. Sekcję Techniczną w Warszawskim Oddziale Towarzystwa Popierania Rosyjskiego Przemysłu i Handlu. W 1898 r. utworzono Stowarzyszenie Techników w Warszawie.
Tworzone w różnych zaborach, a więc w różnych państwach organizacje, szukały wzajemnych kontaktów. Ponad granicami zaborów zwołano do Krakowa w 1882 r. pierwszy Zjazd Techników Polskich. Do odzyskania niepodległości, takich Zjazdów odbyło się siedem.

Ze Stowarzyszeniem Techników w Warszawie wiąże się kolejny jubileusz. 28 listopada 2015 r. przypada 110 rocznica oddania do użytku Domu Technika. Rada Stowarzyszenia postanowiła w 1901 r. wybudować "własny gmach mający odpowiadać potrzebom Stowarzyszenia, jako instytucji ześrodkowującej w sobie życie towarzyskie członków i jednocześnie mającej zadania naukowe i techniczne". Budowę sfinansowano ze składek członków Stowarzyszenia. Wykonawca budowy, Biuro Architektoniczno-Budowlane "Rogóyski, Bracia Horn i Rupniewicz", rozpoczęło budowę w lipcu 1903 r. Dom oddano do użytku po zaledwie dwóch latach budowy. Zadania, jakie przed nim postawiono, gmach przy ulicy Czackiego spełnia do dzisiaj.

12 grudnia 2015 r., przypada 70-lecie powstania Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT). Jej powołanie było oddolną inicjatywą ocalałych z wojennej pożogi grupy przedwojennych członków Naczelnej Organizacji Inżynierów (NOI) i Naczelnej Organizacji Stowarzyszeń Techników RP (NOST). Trzeba pamiętać, że niemiecki okupant prowadził w czasie okupacji akcję AB, która miała na celu likwidację inteligencji polskiej, także technicznej. Celem inicjatorów powołania NOT była nie tylko budowa wspólnoty zawodowej, ale przede wszystkim kształcenie kadr techników i inżynierów do odbudowy Polski, jej gospodarki i przemysłu, po ogromnych stratach jakie poniosła Polska w II wojnie światowej. Temu celowi służyła podjęta przez NOT akcja wydawania książek i podręczników technicznych oraz prasy fachowej, kierowania do szkół i na uczelnie fachowców, organizowania kursów, kształcenia i dokształcania fachowców w zawodach technicznych.

W 2015 roku obchodzić będziemy także 60-lecie funkcjonowania w Warszawie Muzeum Techniki i Przemysłu NOT. Jego tradycje sięgają XIX stulecia. Nawiązują do założonego w 1875 r. Muzeum Przemysłu i Rolnictwa oraz utworzonego w 1929 r. Muzeum Techniki i Przemysłu. W 1952 r. drugi powojenny, a XIV w kolejności Kongres Techników Polskich, wystąpił z wnioskiem o reaktywowanie Muzeum. Ówczesne władze państwowe wniosek przyjęły. Prowadzenie placówki powierzono Naczelnej Organizacji Technicznej. Państwo Polskie zobowiązało się wtedy także, że będzie ponosiło koszty jej utrzymania. Do celów Muzeum przygotowano siedzibę w oddawanym wówczas do użytku Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Pierwsza wystawa w 1955 r. nosiła nazwę "Postęp techniczny w służbie człowieka" i tę datę uważa się za datę reaktywowania placówki. Obecnie Muzeum powróciło do swojej przedwojennej nazwy.

Natomiast w 2016 r. będziemy obchodzić 150-lecie wydania pierwszego numeru po dziś dzień ukazującego się czasopisma „Przegląd Techniczny” oraz 110-lecie Krakowskiego Domu Technika.

Obchody jubileuszowych rocznic roku 2015 i 2016 zostaną zwieńczone XXV Kongresem Techników Polskich organizowanym wraz z III Światowym Zjazdem Inżynierów Polskich. Będzie to nie tylko przypomnienie przeszłości, ale także poszukiwanie odpowiedzi na wyzwania przyszłości. Przewodnią ideą obchodów będzie zainteresowanie młodzieży wiedzą i kulturą techniczną. Poruszona zostanie również tematyka kształcenia inżynierów oraz podnoszenia kwalifikacji i kompetencji zawodowych ludzi techniki oraz konkurencyjności polskiej gospodarki w świecie.

Przygotował:
Janusz M. Kowalski
Specjalista ds. PR
FSNT-NOT