W nadchodzącym sezonie może być mniej żyta niż w ubiegłym roku - donoszą analitycy BGŻ. Oznacza to, że na początku sezonu prawdopodobnie jego ceny będą podobne jak przed rokiem, mimo że inne zboża mogą być nieco tańsze.
Według najnowszych szacunków Międzynarodowej Rady Zbożowej (MRZ) produkcja żyta w UE-28 w 2014 r. obniżyła się znacznie, bo o 14,4 proc. (1,46 mln t), do 8,67 mln t. Wynikało to ze znacznego ograniczenia powierzchni uprawy, która obniżyła się aż o 19 proc. Sytuację do pewnego stopnia ratowały notowane rekordowo wysokie plony. W tym samym czasie produkcja w Rosji obniżyła się o 0,08 mln t do 3,28 mln t, a zbiory na Białorusi wzrosły wyraźnie o 0,30 mln t do 0,95 mln t. Łącznie w UE, Rosji i na Białorusi w 2014 r. zebrano o 1,23 mln t (8,7 proc.) żyta mniej niż w 2013 r. Jeśli chodzi o prognozy na 2015 r. MRZ oczekuje, że unijna produkcja żyta ponownie się obniży, tym razem o 0,13 mln t do niskiego poziomu 8,53 mln t. MRZ prognozuje, że zbiory w Niemczech spadną o 0,30 mln t do 3,50 mln t, a zbiory w Polsce wzrosną o 0,17 mln t do 3,10 mln t.

Komisja Europejska (KE) jest bardziej pesymistyczna. Obecnie prognozuje zbiory żyta w UE w 2015 r. na 8,35 mln t wobec 8,71 mln t szacowanych w 2014 r. Spadek produkcji o 4 proc. wynikać ma z niższych o około 10 proc. przeciętnych plonów, gdyż prognozowany areał zbiorów jest o 6 proc. wyższy niż w roku ubiegłym. Warto zauważyć, że ubiegłoroczne plony żyta zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, były rekordowo wysokie i oczekiwany na ten rok spadek plonów oznacza ich powrót w kierunku długookresowej średniej. Według JRC, agendy KE zajmującej się m.in. prognozowaniem plonów, ich spadek w Niemczech może wynieść 11 proc., a w Polsce 7 proc.

Ceny żyta w dużej mierze uzależnione są od cen innych zbóż, w tym w szczególności pszenicy, która jest najważniejszym zbożem w Polsce oraz w UE a także w obrocie międzynarodowym. W sezonie 2014/15 w Polsce pszenica była wyjątkowo droga wobec pozostałych zbóż. Sytuacja ta wynikała z bardzo dużego popytu eksportowego. W bieżącym sezonie pszenica była przeciętnie o około 39 proc. droższa niż żyto. W przypadku tego zboża, jest to jednak relacja podobna jak w dwóch poprzednich sezonach (40 proc.), podczas gdy w stosunku do innych zbóż w sezonie 2014/15 pszenica wyraźnie podrożała. Oznacza to, że na skutek małej podaży, żyto trzymało cenę wobec relatywnie drogiej pszenicy.

Naszym zdaniem w nadchodzącym sezonie 2015/16 relacja cen pszenicy i żyta może poprawić się na korzyść żyta. Oczywiście ostateczne zbiory żyta są jeszcze dużą niewiadomą, ale jeśli potwierdzą się pesymistyczne prognozy MRZ czy KE, żyto w pierwszych trzech miesiącach sezonu może być jedynie o 20-30 proc. tańsze niż pszenica. Przyjmując za podstawę pojawiające się obecnie ceny za dostawę pszenicy w sierpniu i wrześniu mogą oznaczać, że żyto konsumpcyjne będzie w tych miesiącach kosztować przeciętnie około 470-530 zł/t z dostawą do zakładu (wg metodologii MRiRW), czyli będzie w podobnej cenie jak przed rokiem - od 5 proc. tańsze do 7 proc. droższe.

(Źródło: Bank Gospodarki Żywnościowej)