Mikroklimat w obuwiu o właściwościach ochronnych
Podstawowym warunkiem produkowania coraz lepszych rodzajów
obuwia ochronnego jest dysponowanie na etapie opracowywania
wzorów odpowiednimi metodami oceny jego właściwości
biofizycznych. Aktualny system norm zharmonizowanych z Dyrektywą
89/686/EWG dostarcza normatywnych narzędzi do oceny
właściwości parametrów higienicznych pojedynczych materiałów
zastosowanych do wykonania obuwia. Należy podkreślić, iż badania
te nie pozwalają na syntetyczną ocenę komfortu użytkowania
kompletnego obuwia ochronnego. Ocena komfortu użytkowania
obuwia o właściwościach ochronnych od wielu lat stanowi przedmiot
dociekań naukowych w kraju i na świecie. Jednak problem
związany z jego złożonością i wieloaspektowością wymaga nowych
poszukiwań badawczych.
2. Fizjologia stopy człowieka
Stopa ludzka jest jednym z narządów nieutrzymujących temperatury
na stałym poziomie [1]. Ciepło dopływające do stóp może
pochodzić z trzech źródeł. Jednym z nich jest lokalny metabolizm.
Ilość ciepła zyskiwana z lokalnych przemian metabolicznych jest
jednak w przypadku stóp bardzo mała ze względu na bardzo
małą masę mięśni. Ilość tego ciepła maleje wraz ze spadkiem
temperatury tkanek. Na przykład każda ze stóp może wygenerować
w temperaturze pokojowej do 2 J ciepła w ciągu 1 s, ale gdy
temperatura tkanek wynosi 10 °C, ilość ta może zostać obniżona
do około 0,2 J/s. Innym źródłem jest ciepło magazynowane w
samych stopach. W temperaturze otoczenia powyżej 0 °C każda
stopa, mająca średnią temperaturę 35 °C, magazynuje około 160 kJ
ciepła. Nawet wówczas, gdy średnia temperatura tkanek spada do
5 °C ilość ciepła stanowi jeszcze 23 kJ. Trzecim i najważniejszym
źródłem ciepła dla stóp jest sterowanie przez aparat termoregulacyjny.
W warunkach zimna, gdy produkcja ciepła przez organizm
kształtuje się na niskim lub średnim poziomie, jest on znacznie
ograniczony. Jeżeli ciało człowieka jest narażone na silny mróz, to
organizm stara się utrzymać ciepło w najważniejszych dla swego
[...]
Ergonomiczna ocena rękawic chroniących przed przecięciami i ukłuciami nożami ręcznymi
Ergonomic evaluation of gloves protecting against cuts and stabs by
hand knives
The paper presents materials used for manufacture of gloves protecting
against cuts and stabs by hand knives. Two standard methods for assessing
the ergonomic properties of protective gloves are discussed and new research
directions are proposed with a view to developing new, more objective test
methods taking into consideration biochemical risk factors.
Wstęp
Wykonywanie czynności zawodowych z użyciem noży ręcznych
wiąże się z ryzykiem urazów rąk na skutek przecięć i ukłuć,
dotyczącego przede wszystkim pracowników zatrudnionych w zakładach
przemysłu spożywczego (głównie mięsnego), tworzyw
sztucznych, skórzanego, tekstylnego, papierniczego oraz innych
gałęzi przemysłu i rodzajów aktywności zawodowej, w których
pracownicy używają noży ręcznych [1, 2].
Według danych GUS liczba poszkodowanych w wypadkach
przy pracy, powodujących uraz w wyniku kontaktu z przedmiotem
ostrym, wynosiła w ciągu ostatnich kilku lat około 12 tys. osób.
Według danych z 2011 roku, na podstawie badań ankietowych prowadzonych
przez Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy
Instytut Badawczy oraz Państwową Inspekcję Pracy, stwierdzono
konieczność podejmowania działań propagujących wiedzę wśród
pracowników użytkujących rękawice ochronne przy pracach z nożami
ręcznymi oraz opracowania nowych kryteriów ich doboru [3].
Jednym z działań na rzecz zapobiegania urazom rąk jest stosowanie
rękawic odpowiednio dobranych pod względem ochronnym
i ergonomicznym [4]. Prawidłowe dopasowanie rękawic i ochron
ramion ma duży wpływ na zapewnienie właściwej ochrony za
pośrednictwem stosowanych wyrobów. Rękawice, które są zbyt
małe, mogą ograniczać małe i duże ruchy kończyny górnej oraz
upośledzać przepływ krwi, co może prowadzić do skurczy, zmęczenia
oraz nadmiernego pocenia dłoni. Z kolei rękawice zbyt
duże zmniejszają zręczność pracownika, co może prowadzić do
nadmiernego wysiłku kompensacyjn[...]
Rozwój metod wyznaczania odporności obuwia ochronnego na poślizg
Development of methods to determine the resistance of slip of protective
footwear
The article presents the development in the improvement of assessment
of phenomena related to the footwear slip. There are various methods of instrumental
studies footwear slip. New research directions was identified to
develop new, more objective methods of research with regard to biomechanical
risk factors.
Wstęp
Zjawisko poślizgu obuwia jest przyczyną licznych wypadków
w środowisku pracy. Do poślizgnięć, potknięć i upadków na tym
samym poziomie dochodzi najczęściej w przemyśle spożywczym
i gastronomii, budownictwie, służbie zdrowia, transporcie oraz
podczas wykonywania prac na drogach publicznych, szczególnie
w okresie zimowym. Liczba poszkodowanych w zbadanych przez
Państwową Inspekcję Pracy wypadkach spowodowanych poślizgiem
wynosi 535 (w tym 109 ofiar śmiertelnych), objętych kontrolą
postępowań powypadkowych w 390 zakładach we wszystkich
województwach (ponad 17%). [1]
Przyczynami poślizgu są najczęściej zanieczyszczenia podłoża,
nieodpowiedni materiał podeszwy obuwia, jej kształt i urzeźbienie
oraz czynniki indywidualne użytkownika związane z jego wiekiem,
masą, sprawnością ruchową i specyfiką chodu, a także psychiką.
Tak duża liczba czynników wpływających na powstawanie poślizgu
sprawia, że badanie tego zjawiska jest bardzo trudne i wymaga
kompleksowego traktowania z uwzględnieniem aspektów biomechaniki,
tribologii, neurofizjologii i psychologii człowieka.
Podejście do badań zjawisk związanych z poślizgiem i upadkiem
od strony biomechaniki skupia się na uwarunkowaniach ludzkiego
chodu [2 - 6].
Ochrona zdrowia pracowników na stanowiskach pracy, na
których występuje zagrożenie upadkiem w wyniku poślizgnięcia,
wymaga stosowania obok ochrony zbiorowej i rozwiązań organizacyjnych,
środków ochrony indywidualnej o potwierdzonych badaniami
laboratoryjnymi parametrach ochronnych i użytkowych.
Dla większości stanowisk pracy dobór odpowiedniego o[...]
Niestandardowe metody oceny komfortu użytkowania rękawic ochronnych DOI:10.15199/60.2015.8.1
Słowa kluczowe: rękawica ochronna, metody badania właściwości
ergonomicznych ochron rąk
Non Standard Methods for Assessing the Comfort of Use of Protective
Gloves
The article presents the problem of the effectiveness of protective gloves in
workplaces. It was indicated what should have a protective glove ergonomic
design. Also were described three main directions of developing custom research
methods for objective assessment of the ergonomic hand protection.
Keywords: protective glove, evaluation methods the ergonomic properties
of hand protection
Wstęp
Rękawice ochronne należą do grupy środków ochrony indywidualnej,
co oznacza, że stanowią one bezpośrednie zabezpieczenie
pracownika przed zagrożeniami - czynnikami niebezpiecznymi
i szkodliwymi - występującymi w środowisku pracy. Ręce pracownika
są najbardziej narażone na bezpośrednie działanie tych czynników
[1]. Ocenia się, że powierzchnia skóry obu rąk, wraz z nadgarstkami,
a zatem powierzchnia, która podczas noszenia rękawic jest ochraniana,
to około 0,26 m2, co stanowi jedynie ok. 13% powierzchni całego
ciała. W związku z powyższym, powinny być szczególnie chronione
podczas pracy, pomimo stosunkowo niewielkiej powierzchni ewentualnej
ekspozycji [2].
Rękawice ochronne a efektywność ich stosowania
Efektywność stosowania rękawic ochronnych, zależy od wielu
czynników, między innymi takich jak: prawidłowy dobór poziomu
ochrony do zidentyfikowanego na stanowisku pracy poziomu ryzyka,
rodzaj czynności manualnych, a także bezkolizyjnością w stosunku
do innych ochron stosowanych podczas pracy. Niezmiernie istotne
jest także uwzględnienie indywidualnego dopasowania do ręki
użytkownika poprzez zakup odpowiednich rozmiarów, a także wybór
z oferty rynkowej takich rozwiązań konstrukcyjnych, które posiadają
odpowiednie systemy regulacji i rozwiązania, poprawiające komfort
ich użytkowania [3].
Według badań z 2011 roku prowadzonych przez Centralny Instytut
Ochrony Pracy - Państwowy Ins[...]
Rynek ogrzewanych rękawic ochronnych - przykładowe rozwiązania konstrukcyjne DOI:10.15199/60.2017.07.3
Zimne środowisko to warunki otoczenia, w których temperatura
powietrza jest równa lub mniejsza od 10 °C. Dane statystyczne
wskazują, że liczba osób zatrudnionych w Polsce w warunkach
narażenia na zimno w ostatnich dwóch latach utrzymuje się na podobnym
poziomie i stanowi zauważalną grupę wśród osób zatrudnionych
ogółem w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi
ze środowiskiem pracy. Według danych GUS w środowisku zimnym
w 2015 r. było zatrudnionych 14 750 osób, a w 2011 r. było to 14 781
osób, co stanowi ok. 4,0% zatrudnionych w warunkach zagrożenia
czynnikami szkodliwymi i niebezpiecznymi. Narażenie na zimno
dotyczy zarówno pracy wykonywanej w pomieszczeniach, jak i na
otwartej przestrzeni. Warunki pracy w pomieszczeniach są na ogół
ustalone i uwarunkowane procesem produkcyjnym określonego
produktu. Z kolei na otwartej przestrzeni, warunki pracy charakteryzują
się dużą zmiennością, a ich intensywność zależy od pory
roku i warunków atmosferycznych.
Zimne środowisko może oddziaływać na całe ciało człowieka,
wówczas możliwe jest wychłodzenie ogólne. Inną ewentualnością
jest działanie tylko na niektóre obszary ciała, np. skóry rąk i stóp,
przy kontakcie z zimnymi powierzchniami. Miejscowe działanie
niskiej temperatury powoduje obniżenie przepływu krwi przez
oziębiony obszar, prowadząc tym samym do niedotlenienia
i w konsekwencji do odmrożeń. U osób wykonujących pracę w niskich
temperaturach obserwuje się również zmniejszenie sprawności
ruchowej rąk i stóp. W konsekwencji w warunkach obniżonej
temperatury ciała może dochodzić do obniżenia wydajności pracy
i wzrostu częstości wypadków przy pracy. W praktyce, w celu
zminimalizowania negatywnych skutków oddziaływania niskiej
temperatury na pracowników, stosuje się środki ochrony indywidualnej.
Zapewnienie pracownikom komfortu cieplnego poprzez
zastosowanie odpowiednich wyrobów ochronnych, w tym rękawic,
odpowiednich do warunków ekspozycji na zimno, jest zagadnieniem
bardzo złożo[...]
O innowacyjnych tekstyliach w Miluzie
XI Międzynarodowa Konferencja Autex odbyła się w tym
roku we francuskiej Miluzie w dniach od 8 do 10 czerwca br. pod
hasłem: 150 Years of Research and Innovation in Textile Science.
Miasto to przez lata nazywano francuskim Manchesterem, skupiał
się tu bowiem przemysł włókienniczy. Obecnie Miluza kojarzy się
głównie z Narodowym Muzeum Automobilu, znajdującym się
we wnętrzach zrewitalizowanej fabryki włókienniczej. Natomiast
o początkach włókiennictwa przypominają historyczne bawełniane
tkaniny w Muzeum Tkanin Drukowanych.
Jak co roku, na konferencji prezentowano najnowsze osiągnięcia
naukowe z zakresu inżynierii tekstyliów, a swój potencjał
prezentowały jednostki naukowo-badawcze oraz uczelnie z całego
świata. W tym roku w imprezie wzięło udział 320 osób. Polskę
reprezentowały: Akademia Techniczno-Humanistyczna z Bielska-
Białej, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut
Badawczy z Warszawy, Instytut Włókiennictwa z Łodzi oraz Politechnika
Łódzka. Konferencja składała się z referatów plenarnych
oraz referatów wygłaszanych na 16 sesjach tematycznych.
Poniżej przedstawiamy najciekawsze, naszym zdaniem,
zagadnienia prezentowane na konferencji Autex związane z zarówno
z konwencjonalnym jak i nowoczesnym projektowaniem
odzieży, wytwarzaniem i przetwarzaniem płaskich wyrobów
włókienniczych. Nie zabrakło również innowacji np.: zagadnień
dotyczących nanokompozytów, elektroniki włóknistej i zaawansowanych
technologii materiałowych przyjaznych dla człowieka oraz
komputerowych systemów wspomagających procesy projektowe i
wytwórcze w odzieżownictwie.
Procesy wykończalnicze
Przedmiotem wielu wystąpień były procesy wykończalnicze
zarówno klasyczne, jak i bardziej nowoczesne, spełniające nowe,
coraz bardziej zaawansowane funkcje, a przy tym uwzględniające
względy ekonomiczne i ekologiczne. Prezentowano rozwiązania
polegające na poprawie lub nadawaniu wyrobom nowych właściwości.
Jedną z nich była biostabilność tekstyliów. Prezen[...]
Odporność rękawic ochronnych na przecięcie na podstawie normy europejskiej EN 388:2003
Resistance of protective gloves to cut according to the European Standard
EN 388:2003
For the hand protection against cuts by sharp objects like glass, metal
sheets or sharp tools etc. the gloves with protective properties tested according
to EN 388:2003 are used. High and very high resistance to cuts is typical for
knitted gloves made from yarns of p-aramide, core spun, polyethylene, glass
fibres. For these types of materials the test method seems to be insufficient to
confirm the resistance to cuts. In the paper the results of laboratory tests of cut
resistance for different four types of gloves are discussed. The tested gloves
were characterised by different level of protection. The test method according
to EN 388:2003 was subjected to critical assessment. The method according
to EN ISO 13997:1999 was suggested to be used for testing of resistance to
cut of gloves characterizing by very high performance.
Wstęp
Dobór odpowiednich rękawic odpornych na przecięcia to
jedno z zasadniczych działań w ramach zapobiegania urazom rąk
na stanowiskach pracy. W tym kontekście istotne są właściwości
materiałów stosowanych do ich wytworzenia. Rękawice odporne
na przecięcia są najczęściej produkowane jako rękawice dziane
z przędz p-aramidowych, rdzeniowych, polietylenowych, z włókien
szklanych oraz przędz mieszanych z ww. przędz, jak również
z domieszką przędzy bawełnianej, poliamidowej, poliestrowej.
Właściwości ochronne rękawic dla potrzeb oceny typu WE
przed wprowadzeniem rękawic do handlu oceniane są na podstawie
odpowiednich metod. Obecnie istnieje kilka znormalizowanych
metod pomiaru, w których stosuje się elementy ostre
powodujące przecięcie materiału rękawic odzwierciedlające rzeczywiste
warunki ich stosowania (przecięcia ostrymi i szorstkimi
elementami jak szkło, blachy itp., przecięcia i ukłucia nożami
ręcznymi, przecięcia pilarką łańcuchową, nożami z napędem).
Podstawową metodą badania i oceny odporności rękawic
na przecięcie j[...]
Ocena wygody użytkowania rękawic chroniących przed przecięciem i przekłuciem nożami ręcznymi na podstawie badań ankietowych DOI:10.15199/60.2016.03.2
Słowa kluczowe: rękawica ochronna, testy zręczności manualnej,
komfort użytkowania
Evaluation of utility comfort of gloves protecting against cuts and stabs
by with hand knives based on surveys research survey
The article presents the results of conducted tests of protective gloves protecting
against cuts and stabs by hand knives. Volunteers using protective gloves
performed selected manual exercises, which are characteristic to the five dexterity
tests. Subjective sensations of the load of the upper limb were evaluated on the
basis of the developed questionnaire.
Keywords: protective glove, dexterity tests, utility comfort
1. Wstęp
Wykonywanie czynności zawodowych z użyciem noży ręcznych
wiąże się z ryzykiem urazów rąk na skutek przecięć i ukłuć, dotyczących
przede wszystkim pracowników zatrudnionych w zakładach
przemysłu spożywczego (głównie mięsnego), tworzyw sztucznych,
skórzanego, tekstylnego, papierniczego oraz innych gałęzi przemysłu
i rodzajów aktywności zawodowej, w których pracownicy używają
tych narzędzi [1, 2, 3].
Ocena wygody użytkowania rękawic chroniących
przed przecięciem i przekłuciem nożami
ręcznymi na podstawie badań ankietowych
DOI: 10.15199/60.2016.03.2
EMILIA IRZMAŃSKA, PAULINA WÓJCIK
26 Przegląd - WOS 3/2016
WYROBY
Jednym z działań na rzecz zapobiegania urazom rąk jest stosowanie
rękawic odpowiednio dobranych pod względem ochronnym
i ergonomicznym [4], w tym rękawic chroniących przed przecięciami
i ukłuciami nożami ręcznymi. Należy podkreślić, że rękawice chroniące
przed czynnikami mechanicznymi są środkami ochrony indywidualnej
i powinny przede wszystkim spełniać wymagania zdefiniowane
w odpowiednich normach. Oprócz właściwości ochronnych bardzo
ważne są także ich właściwości ergonomiczne, uwzględniające prawidłowe
dopasowanie wyrobu do ręki, wygodę i komfort użytkowania
związany ze zręcznością manualną, właściwościami antypoślizgowymi
i bezpiecznym wykonywaniem pracy [5, 6].
Aktualnie, do oceny w[...]
Ochrony palców - metody standardowe oraz przykładowe wyniki badań odporności na uderzenie DOI:10.15199/60.2016.07.2
The article contains the definitions of footwear with protective properties
depending on the construction of toecaps in the context of the level of protection
provided. The issues relating to the requirements and standard test methods of
toecap measurement used in protective footwear were also discussed. The requirements
for all types of toecaps (i.e., the internal length of the toecap, impact
resistance and resistance to compression) and also special requirements for
the metal toecaps (i.e., corrosion resistance) and non-metal (i.e., aging and the
influence of external factors: acid, base, diesel) were described. There are also presented
and compared the results of resistance to the impact of the toecaps made
of metal and composite used in the protective footwear in the work environment.
Keywords: protective footwear, toecaps
1. Wstęp
Obuwie o cechach ochronnych stanowi bezpośrednie zabezpieczenie
pracownika przed zagrożeniami - czynnikami szkodliwymi
i niebezpiecznymi mogącymi występować w środowisku pracy.
Obuwie o cechach ochronnych zaliczane jest do środków ochrony
indywidualnej. W Europie środki ochrony indywidualnej podlegają
wymaganiom zawartym w dyrektywie 89/686/EWG [1], która do prawa
polskiego zaadaptowana jest Rozporządzeniem Ministra Gospodarki
z dn. 21 grudnia 2005 r. [2]
Użytkowanie obuwia o cechach ochronnych ma na celu zabezpieczenie
stóp oraz kończyn dolnych przed czynnikami szkodliwymi
i niebezpiecznymi. Jednym z głównych zagrożeń występujących
w środowisku pracy jest zagrożenie uderzeniem i zmiażdżeniem
palców stóp przez spadające lub staczające się elementy [3]. W takich
przypadkach wymagane jest stosowanie obuwia ochronnego wyposażonego
w ochrony palców.
Celem artykułu jest przybliżenie zasad działania metod badawczych
ochron palców stosowanych w obuwiu do potwierdzenia ich
właściwości ochronnych.
2. Podział obuwia o cechach ochronnych
Zgodnie z terminologią wynikającą z norm europejskich obuwie
o cech[...]
Zastosowanie metod modelowania matematycznego do wyznaczania bezpiecznego czasu stosowania rękawic chroniących przed czynnikami chemicznymi DOI:10.15199/60.2017.01.2
A new approach to determining the end-of-service-life protecting against
chemicals made from polymeric materials, which includes the application of
mathematical modeling methods is presented in the article. The definition of
the end-of-service-life concerns time, after which the polymeric material of protective
gloves does not exhibit effective barrier against chemicals at workplace.
Based on the review of the literature, factors, which influence on the structural
changes of polymeric materials, and are not taken into account in the standard
procedure acc. EN 16523-1:2015 (PN-EN 16523-1:2015-05) were characterized in
detail.These factors determine the end-of-service-life of protective gloves. The
procedure of exploring of functional dependency in mathematical modelling
was also presented.
Keywords: end-of-service-life, protective polymeric gloves
24 Przegląd - WOS 1/2017
WYROBY
1. Wstęp
Rękawice ochronne stosowane w sytuacji narażenia na czynniki
chemiczne pełnią rolę fizycznej bariery pomiędzy skórą dłoni pracownika
a szkodliwym, niebezpiecznym i toksycznym środowiskiem
zewnętrznym. W związku z tym do ich konstrukcji stosowane są
takie surowce podstawowe, jak: kauczuk naturalny, syntetyczny lub
tworzywo sztuczne (rys. 1.). Zastosowanie ww. materiałów gwarantuje
przede wszystkim szczelność rękawic ochronnych, a dodatkowo
umożliwia zapewnienie barierowości, czyli ochrony względem przenikania
substancji chemicznych.
a b c
Rys. 1. Zdjęcia przykładowych rękawic wykonanych z kauczuku
naturalnego - a, syntetycznego - b oraz tworzywa sztucznego - c
[źródło własne]
Zgodnie z obowiązującymi dokumentami normatywnymi
[1-3] odporność chemiczna rękawic ochronnych jest wyznaczana
na podstawie badań laboratoryjnych w zakresie barierowości (czas
przebicia substancji chemicznej) wykonywanych zawsze dla wariantu
nieużywana rękawica ochronna i substancja chemiczna o wysokim
stopniu czystości. Wynika to z faktu, że w znormalizowanej procedurze[...]