Między człowiekiem a otoczeniem zachodzi ciągła wymiana ciepła. Jej wielkość zależy od takich parametrów otoczenia, jak: temperatura powietrza, prędkość ruchu powietrza czy ciśnienie pary wodnej. Aby organizm działał prawidłowo, niezbędne jest utrzymanie stałej ciepłoty ciała (homeotermii). Częściowo organizm jest w stanie sam wytwarzać lub odprowadzać potrzebne ciepło, jednak mogą zaistnieć takie warunki, w których termoregulacja organizmu zawodzi i wówczas dochodzi do zmiany temperatury wewnętrznej ciała. Aby temperatura wewnętrzna w organizmie pozostawała na stałym poziomie, musi być spełniony warunek równowagi między produkcją a utratą ciepła do otoczenia. Warunek ten przedstawia równanie bilansu cieplnego [1]: Modelowanie numeryczne wymiany ciepła między człowiekiem w barierowej odzieży ochronnej a otoczeniem. Cz. I Grażyna Bartkowiak , Anna Pabich Przegląd - WOS 9/2010 31 TECHNOLOGIE M - W = C res + E res + K+ C+ R + E + S (1) gdzie: M - metabolizm, W - obciążenie pracą, C res - wymiana ciepła poprzez układ oddechowy przez konwekcję, E res - wymiana ciepła poprzez układ oddechowy przez parowanie, K - wymiana ciepła przez skórę i odzież na drodze przewodzenia (zaniedbywana), C - wymiana ciepła przez skórę i odzież na drodze konwekcji, R - wymiana ciepła przez skórę i odzież na drodze promieniowania, E - wymiana ciepła na drodze parowania potu, S - akumulacja ciepła. Warunek utrzymania stałej ciepłoty ciała oznacza więc, że koniecznie staje się ograniczenie czasu przebywania człowieka w gorącym, bądź zimnym środowisku. Granice tolerancji niekorzystnego wpływu na organizm człowieka gorącego środowiska i pracy wykonywanej w takich warunkach wyznaczyć można dzięki m.in. temperaturze wewnętrznej ciała. Istotne jest również uwzględnienie stosowanej odzieży, która stanowi barierę pomiędzy powierzchnią skóry a otoczeniem i wpływa na wymianę ciepła czy odparowywanie wydzielonego potu. Często okazuje się bowiem, iż pomimo [...]

5. Analiza wpływu rodzaju zastosowanej odzieży ochronnej i wariantów klimatycznych na parametry fizjologiczne człowieka pracującego w barierowej odzieży ochronnej przy wykorzystaniu numerycznego modelu symulującego zjawiska wymiany ciepła Opracowany model symulacji zjawiska wymiany ciepła daje bardzo duże możliwości analizy wpływu zmiennych, a więc: rodzaju odzieży barierowej z możliwością odprowadzania potu lub nie, poziomów metabolizmu i wydatku energetycznego, warunków mikroklimatu na zewnątrz odzieży, na parametry użytkownika odzieży barierowej związane z jego stanem cieplnym, tj. na temperaturę wewnętrzną, temperaturę skóry, utratę wody przez organizm. Model ten ma charakter otwarty i daje możliwości weryfikowania wprowadzonych danych bądź rozszerzania jego aplikacji. Dane uzyskane za pomocą modelu można przedstawiać w postaci tabelarycznej lub wykresów w funkcji czasu, w wybranych odcinkach czasu. Na przedstawionych niżej wykresach pokazano przykładowe możliwości wykorzystania modelu w celu symulowania wpływu rodzaju odzieży, wysiłku i zróżnicowanych p[...]

  1. Wprowadzenie W środowisku pracy, w którym pracownik narażony jest na działanie czynników gorących konieczne i wymagane jest stosowanie odzieży ochronnej. Dobór materiałów w odzieży ochronnej i konstrukcja odzieży zależą od rodzaju czynników gorących oraz intensywności ich działania. W zakresie wymagań dla odzieży ochronnej obowiązuje kilka norm europejskich zharmonizowanych z dyrektywą 89/686/EWG [5], dotyczącą środków ochrony indywidualnej. Właściwości ochronne odzieży chroniącej przed czynnikami gorącymi uzyskuje się stosując pojedyncze warstwy materiałów, a kiedy ryzyko jest większe - materiały wielowarstwowe lub układy materiałów. Odzież ochronna dla pracowników przemysłu narażonych na działanie czynników gorących powinna spełniać wymagania normy PN-EN ISO 11612:2015-11 [14]. Odzież zgodna z tą normą powinna chronić pracowników przed krótkotrwałym kontaktem z ogniem i przynajmniej jednym rodzajem czynnika gorącego, takim jak ciepło konwekcyjne, promieniowanie cieplne, czy duże rozpryski stopionego metalu. Wymagania przedstawione powyżej dotyczą jedynie odzieży wierzchniej, najbardziej eksponowanej na zagrożenia. Zasady doboru odzieży ochronnej do zagrożeń występujących na stanowiskach pracy są ściśle określone, wynikają one z poziomu zagrożeń, do których można dobrać odzież [1]. Nie dotyczą one natomiast odzieży spodniej noszonej pod odzieżą ochronną. Biorąc jednak pod uwagę to, że jest ona użytkowana blisko ciała, jak również w bliskim sąsiedztwie odzieży ochronnej, zwiększenie bezpieczeństwa podczas narażenie na działanie czynników gorących, a szczególnie płomienia może zapewnić odzież spodnia/bielizna o cechach trudnopalnych. Prowadzone badania potwierdzają, że na zapewnienie właściwej ochrony pracownika wpływ wywiera, oprócz wierzchniej odzieży ochronnej, również odpowiednio dobrana, noszona pod nią odzież spodnia. Wiadomo również, że ma ona zasadniczy wpływ na komfort cieplny użytkownika odzieży. A zatem duże z[...]

Pracownicy służb obsługi drogowej coraz częściej są narażeni na potrącenia przez nadjeżdżające pojazdy, szczególnie w warunkach złej widoczności, wzmożonego ruchu i często ograniczonej przestrzeni. Istnieje także wiele stanowisk pracy, na których występują zagrożenia związane z uderzeniem, zgnieceniem i potrąceniem przez poruszające się maszyny i ładunki przez nie transportowane (wózki widłowe, dźwigi, suwnice, maszyny budowlane itp.) [1]. W każdym z tych przypadków skutki oddziaływania na zdrowie człowieka należą do najpoważniejszych ze względu na następstwa. Duża masa oraz energia kinetyczna transportowanych przedmiotów, poruszających się maszyn i pojazdów uniemożliwia bezpośrednie zabezpieczenie pracowników przed skutkami wypadków [2, 3]. Dlatego ważnym wymogiem staje się podniesien[...]

W pierwszej części artykułu ("PWOS" 5/2009) opisano adaptację stanowiska badawczego do potrzeb prowadzenia metody laboratoryjnego nanoszenia na materiały tła odzieży ostrzegawczej zabrudzenia suchą mieszaniną pyłową. Przeprowadzono badania fotometryczne materiałów tła odzieży ostrzegawczej (tkanin i dzianin) o barwie żółtej i pomarańczowej: nowych i po zabrudzeniu materiałami sypkimi. Materiały typu: piasek, cement, cząstki pyłów organicznych pochodzenia ziemnego, itp. w procesie prania wodnego mają charakter zabrudzeń łatwo usuwalnych, w przeciwieństwie do zabrudzeń ropopochodnych.Ze względu na fakt, iż użytkownik odzieży ostrzegawczej może mieć na codzień do czynienia z różnymi środkami brudzącymi (w tym również ropopochodnymi) w drugim etapie badań starano się zasymulować zabrudzenia [...]

Wyróżnianie się z otoczenia użytkownika odzieży ostrzegawczej uzyskuje się poprzez efekt znacznego poziomu kontrastu między barwą odzieży a otaczającym widzialnym tłem oraz odpowiednie rozmieszczenie wystarczająco dużych powierzchni materiałów fluoroscencyjnych [2÷3, 5, 10]. Z uwagi na konieczność stosowania określonych barwników włókienniczych do osiągnięcia wybarwień materiałów odzieżowych w zakresie wymaganych wielkości fotometrycznych (określona barwa o właściwościach fluorescencyjnych) [1], najczęściej spotykane materiały tła odzieży ostrzegawczej, to materiały z przędz poliestrowych. Analiza typów odzieży ostrzegawczej stosowanej obecnie na rynku krajowym wykazuje, że w ok. 90% odzież ta jest wykonana z tkanin i dzianin. 10% materiałów stanowią dzianiny powleczone PCV lub tkaniny[...]

Przeprowadzone badania parametrów fotometrycznych materiałów po naświetlaniu w warunkach naturalnych pozwalają stwierdzić, że:- przebieg i kierunek zmian współrzędnych chromatyczności zachodzących w czasie naświetlania danego materiału jest po naświetlaniu identyczny dla wszystkich zastosowanych wariantów apretury,- wartości współczynników luminancji świetlnej wszystkich badanych materiałów przez cały okres naświetlania pozostały wyższe od dopuszczalnych minimalnych wartości współczynników luminancji świetlnej dla danej barwy wg PN-EN 471:2005 [6] (βmin = 0.70 dla barwy fluorescencyjnej żółtej i βmin = 0.40 dla barwy fluorescencyjnej pomarańczowej),- wartości współczynników luminancji świetlnej dzianin (Dz) z apreturą (o barwie pomarańczowej i żółtej) i tkaniny (Tk) z apreturą o[...]

  Materiały włókiennicze przeznaczone na odzież ochronną należą do grupy wyrobów najbardziej narażonych na ekspozycję na promieniowanie słoneczne oraz działanie zróżnicowanych warunków atmosferycznych. Największy wpływ na degradację materiałów włókienniczych ma promieniowanie słoneczne, a w szczególności promieniowanie nadfioletowe [1, 2]. Fale świetlne stanowią pewną niewielką część widma fal elektromagnetycznych. Obejmuje ono fale o długościach od 380 do 770 nm. W widmie światła występują również fale niewidzialne, z których fale krótkie (poniżej 380 nm) nazywa się nadfioletem lub ultrafioletem, a długie (powyżej 770 nm) - podczerwienią. Widmo światła słonecznego zawiera znaczne ilości promieniowania nadfioletowego. Promienie nadfioletowe są w dużej mierze odpowiedzialne za proces starzenia materiałów włóknistych, gdyż większość włókien jest wrażliwa na ich działanie. Skutkiem tej części oddziaływania promieniowania słonecznego oraz wilgotności jest zmiana właściwości fizyko-chemicznych włókien. Z rozkładu energii spektralnej promieniowania wynika, że tylko niewielka część promieni nadfioletowych (o długościach fali poniżej 380 nm) dociera do materiału wystawionego na działanie światła dziennego [3]. Warunkiem koniecznym procesu starzenia struktur z włók[...]

  Próby wytypowanych do badań materiałów zostały umieszczone na wolnym powietrzu, na powierzchni całkowitej ok. 40 m2 i zamontowane w sposób stały, umożliwiający pobieranie fragmentów materiałów (bez demontażu całości) z dowolnego miejsca ich powierzchni. Miejsce usytuowania zostało tak dobrane, aby zagwarantować przez całą dobę pełną ekspozycję całej powierzchni materiałów na naświetlanie światłem dziennym i oddziaływanie pozostałych czynników atmosferycznych (bez zadaszenia, obiektów powodujących zacienienie). Zamocowanie materiału wykonano w taki sposób, aby w każdych warunkach pogodowych eksponowana na światło była "prawa" strona materiału, bez podwinięć i zagięć oraz bez naprę- Starzenie materiałów włókienniczych przeznaczonych na odzież ochronną pod wpływem promieniowania słonecznego i czynników atmosferycznych. Część Ib: Omówienie zagadnienia i metodyka badań Krzysztof Łężak, Grażyna Bartkowiak , Iwona Frydrych 32 Przegląd - WOS 4/2011 WYROBY Przez cały okres ekspozycji monitorowano i rejestrowano temperaturę oraz wilgotność względną powietrza. Pełną charakterystykę warunków atmosferycznych i odpowiadające im czasy ekspozycji materiałów przedstawiono w tabeli 2. Próby materiałów eksponowano w dwóch cyklach czasowych - 1 połowę powierzchni materiałów eksponowano przez 1200 h (lipiec - sierpień 2008 r.), 2 połowę - przez 2400 h (lipiec - październik 2008 r.). Biorąc pod uwagę rozkład napromieniowania[...]

  Podczas prac z instalacjami elektrycznymi, na skutek zwarć w urządzeniach elektrycznych, których przyczyną są zarówno uszkodzenia, jak i błędne postępowanie człowieka [1] mogą pojawić się zakłóceniowe łuki elektryczne, które wydzielają ogromne ilości energii w ciągu ułamków sekundy i tym samym stanowią śmiertelne zagrożenie dla osób znajdujących się w pobliżu. Łuk elektryczny to rozładowanie energii w formie fali cieplnej o wysokiej temperaturze, której towarzyszy fala ciśnienia, głośny wybuch, błysk oraz promieniowanie. Temperatura łuku jest wystarczająco wysoka do tego, aby spowodować oparzenie radiacyjne pracownika. Całkowita energia wytworzona przez łuk elektryczny może być trzy do czterech razy większa niż energia wytworzona podczas wybuchu ognia, a koncentracja dużej energii w krótkim czasie, w małej przestrzeni może mieć fatalne skutki dla pracowników znajdujących się w pobliżu. Około 90% wytworzonego wtedy ciepła stanowi promieniowanie, co oznacza, że pracownik może doznać ciężkich oparzeń nawet wtedy, kiedy zdarzeniu nie towarzyszą płomienie lub jest ich mało. Ciepło emitowane przez łuk elektryczny może doprowadzić do zapalenia się, stopienia lub rozerwania ubrania, a w konsekwencji do powstania ciężkich oparzeń ciała. W celu ograniczenia negatywnych dla zdrowia pracownika skutków termicznego oddziaływania łuku elektrycznego, niezwykle istotne jest stosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży ochronnej. Z przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej (Dyrektywa 89/656/EWG, 1989) [2], wdrożona do prawa polskiego poprzez Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej [3] wynika, że decyzja o zastosowaniu środków ochrony indywidualnej musi być poprzedzona wszystkimi możliwymi działaniami, zarówno technicznymi jak i organizacyjnymi, mającymi na celu eliminację zagrożeń u źródła. Gdy działania zmierzające do całkowitej likwidacji występujących zagrożeń życia lub zdrowia, albo ograniczenia ich d[...]