Wilki na wolności Wilki są gatunkiem ściśle socjalnym, tworzącym społeczeństwa (rodziny) spokrewnionych ze sobą osobników. Takie grupy rodzinne określane są mianem watah. Grupowe życie wilków czyni je bardzo towarzyskimi. Ułatwia im również polowanie na duże zwierzęta i jest pomocne w odchowywaniu potomstwa. Wilki są zwierzętami wiernymi i solidarnymi. W żyjącej grupie reprodukcja ograniczona jest tylko dla jednej pary, natomiast opieka nad potomstwem spada na wszystkich członków grupy. Zaskakujący jest fakt, że osobniki dojrzałe płciowo i zdolne do rozrodu nie rozmnażają się, pozostawiając ten przywilej jedynie parze rodzicielskiej "alfa". Wynika stąd wniosek, że członkowie stada są wyspecjalizowani w pełnieniu w nim określonych funkcji, reprezentują zatem szczytową formę socjalnego rozwoju kręgowców. Około 95% populacji wilków przez cały rok prowadzi życie stadne. Wilki samotne to najczęściej osobniki młode, migrujące w poszukiwaniu nowego terytorium, chore lub też stare odrzucone przez stado. Taki wilk w pojedynkę najczęściej nie jest w stanie upolować dużego zwierzęcia, np. jelenia, a życie w grupie umożliwia skuteczne polowanie na duże ofi ary oraz zwiększa szansę przeżycia szczeniąt, którymi opiekują się wszyscy członkowie grupy. Para rodzicielska jest w grupie dość stała i dobiera się na całe życie lub na kilka lat. Jeżeli dwa młode samotne wilki utwo-rzą parę i zdobędą terytorium, to wówczas mogą stworzyć jądro nowej watahy. Należy podkreślić, że wilki są zwierzętami terytorialnymi, a wielkość ich terytoriów łowieckich jest zróżnicowana i uzależniona między innymi, od ukształtowania powierzchni albo zagęszczenia potencjalnych ofi ar. Im więcej zwierząt, będących pokarmem wilków, występuje na danym obszarze, tym terytorium to może być mniejsze. W Polsce na nizinach jedna wilcza rodzina (grupa) kontroluje około 150-350 km2 i około 100 km2 w[...]

  Rozród i wychowanie potomstwa U wilków pora rozrodu ma duży wpływ na cykliczność zachowań w rytmie rocznym. W życiu watahy można wyróżnić dwa etapy, a mianowicie fazę osiadłą i wędrowną. Faza osiadła rozpoczyna się tuż przed urodzeniem młodych, natomiast jesienią, gdy młode zaczynają już towarzyszyć dorosłym w wyprawach łowieckich, rozpoczyna się faza wędrowna. Te oba następujące po sobie kolejno zachowania wilków sterowane są przez hormony i podporządkowane nadrzędnemu celowi, jakim jest wydanie na świat potomstwa i jego wychowanie. U wilków składową populacji jest rodzina o wielowarstwowej strukturze, tzw. klan hierarchicznie funkcjonujący z podziałem zadań łowieckich i rozrodczych. Wprawdzie wszystkie dorosłe osobniki w sforze zdolne są do rozrodu, ale jedynie para alfa może się rozmnażać. Praktycznie każdego roku przez kilka miesięcy przed rują, zachodzi ustalanie i utrwalanie hierarchii w stadzie. W tym okresie może nastąpić reorganizacja i wyłonienie nowej pary alfa. Osobniki, które się nie rozmnażają, pomagają w wychowie potomstwa. Jest to dowód, że wilki reprezentują szczytową formę socjalnego rozwoju kręgowców. Wilki dojrzewają płciowo w wieku około dwóch lat (około 22 miesięcy). Mimo to w naturze rozmnażają się zwykle dopiero po osiągnięciu piątego roku życia, pod warunkiem jednak, że będą osobnikami dominującymi w danej grupie (osobnikami alfa). Ciąża trwa od 62 do 64 dni i poród przypada najczęściej na początek maja. Często samica sama wybiera miejsce, gdzie urodzą się młode. Jest to decyzja mająca niezwykle poważne konsekwencje dla przeżycia szczeniąt [...]

  Pies domowy od tysięcy lat jest nieodłącznym towarzyszem człowieka oraz jednym z najwcześniej udomowionych zwierząt. Domestykacja tego gatunku odbywała się stopniowo, dzięki czemu przodkowie dzisiejszego psa domowego w powolny sposób pozbywali się cech typowych dla dzikich zwierząt, m.in. strachu przed kontaktem fizycznym z człowiekiem. Udomowienie wilka, którego obecnie uważa się za protoplastę psa domowego, nastąpiło około 14-15 tysięcy lat w epoce kamiennej. Natomiast w ostatnich latach na ten temat powstały nowe teorie. I tak Tadeusz Kaleta i Katarzyna Fiszdon powołując się na ostatnie badania genetyczne mitochondrialnego DNA twierdzą, że proces ten mógł nastąpić znacznie wcześniej, około 100 tysięcy lat temu. Rewolucyjną zmianę poglądów na początki wspólnej historii człowieka i jego najlepszego przyjaciela jakim jest pies, przynosi najnowsza teoria australijskich uczonych. Podali oni mianowicie, że już około 100 tysięcy lat temu przodek psa był bliskim towarzyszem naszego protoplasty. Za tą hipotezą przemawia sensacyjne znalezisko w Australii, a mianowicie malowidło naskalne, przedstawiające człowie[...]

  Człowiek posiada wielki dar, dar mowy, ale większość z tego, co mówi jest puste Janusz Jerzy Kuźniewicz i zwodnicze. Zwierzęta mówią niewiele, ale to niewiele jest prawdziwe i użyteczne. Więc trzeba cenić rzecz małą i prawdziwą aniżeli oszustwo wielkie.Postępująca urbanizacja powoduje, że wzrasta w mieście liczba psów, kotów i innych zwierząt. Mieszkańcy miast chcą mieć coś ładnego w domu, np. jakieś zwierzę, podobnie jak w przypadku innych rzeczy. Jednak czy w odniesieniu do zwierzęcia, które jest istotą żywą, decyzja ta jest słuszna i odpowiedzialna. Decyzję o posiadaniu psa lub kota ludzie podejmują z różnych powodów: poszukiwanie towarzystwa dla zapobieżenia samotności, podnoszenia poczucia własnej wartości ze względu na cele użytkowe, a także pod wpływem wymuszenia zakupu np. przez dziecko. Z tego ostatniego powodu często zwierzę, które pojawia się w domu, by zrobić dziecku przyjemność, szybko go zwykle opuszcza. Samotni ludzie, bez rodziny oraz ci którzy wkroczyli już w wiek emerytalny, mają z reguły ograniczone kontakty. W tych przypadkach zwierzę może być dla nich jak lekarstwo o wielostronnym działaniu. Posiadanie psa, codziennego towarzysza, z którym można wychodzić na spacery, poszerza możliwość kontaktów z innymi ludźmi - spotykamy się z innymi, spacerującymi w tym samym celu. Dla osób samotnych, które nie mają takich możliwości ani w pracy, ani w domu, jest to propozycja godna uwagi. Jest jeszcze bardzo ważny aspekt samotności, o którym nie można zapomnieć. Są ludzie, którzy czują się nikomu niepotrzebni, nikt na nich nie czeka, nikt na nich nie liczy i nikim nie muszą się opiekować. Stąd siłą rzeczy koncentrują się na własnych kłopotach zdrowotnych i często nie mają dość siły psychicznej, aby właściwie o siebie zadbać, regularnie gotować i wychodzić na spacery. Mając w domu inną żywą istotę zależną od nich, zmuszeni są do aktywności. Łat[...]

  Pies jest symbolem bezinteresownej miłości i bezgranicznego oddania. Rozprasza samotność i pozwala zapomnieć o obcym świecie, jest częścią natury, czułością i śmiechem. Długo można snuć rozważania o miejscu psa w społeczeństwie, jego roli, skojarzeniach i kontrowersjach. Niektórzy wielbią psy, kontynuując tradycje cywilizacji antycznych, kiedy traktowano je na równi z bóstwami. W obecnych czasach współistnienie człowieka z psem powinno prowadzić do nowego układu. Pies powinien mieć prawo do godnego bytu, nie może drażnić człowieka ani przeszkadzać. Nie może być też ciągle strofowany i karcony. Mając psa w domu należy dokładnie zrozumieć jego biologię oraz wymagania środowiskowe. Dzięki przestrzeganiu tych reguł przyjaźń człowieka z psem może być wielka i niezwykła. Z okresu starożytnego pochodzą pierwsze notatki sporządzone przez kapłanów, traktujące o psach i o ich symbiozie z człowiekiem. Wyrażano pogląd, że jeśli w miastach, osadach albo innych skupiskach ludzkich nie ma psów i dzieci, to takie miasta skazane są na zagładę i można je już uważać za wymarłe. Należy pamiętać, że ludzie mieszkający w miastach otoczeni są budynkami i drogami zbudowanymi z kamienia, betonu i żelaza. Mądre i przewidujące społeczeństwo stara się tereny wokół siebie odpowiednio zagospodarować. W tym celu tworzy się parki, sadzi i pielęgnuje wokół domostw drzewa i kwiaty, a w mieszkaniach utrzymuje różne zwierzęta, jak koty lub psy. To wszystko ma przypominać na co dzień naturalną przyrodę, z której przecież się wywodzimy i z której pochodzą przodkowie. W dużych miastach ludzie często żyją samotnie, dlatego tak chętnie trzymają psa w domu jako towarzysza. Uważany on często bywa za członka rodziny, a i pies często uważa człowieka za swego przywódcę, obdarzając go uwielbieniem i najwyższym przywiązaniem. Naukowcy zajmujący się badaniem wpływu psów na stan psychiczny ludzi podają, że jest pięć zasadniczych sytuacji życiowych, w który[...]

  Pies jest jednym z pierwszych zwierząt udomowionych przez człowieka -135 tys. lat przed naszą erą. Nie był on nigdy dostarczycielem mięsa (poza niektórymi krajami azjatyckimi). Stał się pomocnikiem człowieka, pomagając mu w polowaniu, kontrolował ruchy stad zwierząt i przyspieszył osiągnięcie przez człowieka wyższego standardu życiowego. Człowiek wynagradzał go za to, dając mu miejsce w gospodarstwie, a od dłuższego już czasu w domu. Psa uważa się często za członka rodziny. Z kolei pies obdarza człowieka uwielbieniem i najwyższym przywiązaniem. Od dawna również człowiek przywiązał się do kota, którego udomowienie nastąpiło prawdopodobnie 4000-3700 lat przed naszą erą. Zajął on wśród ludzi drugie miejsce po psie i jest najbardziej rozpieszczonym zwierzęciem domowym. Człowiek nie narzuca mu dyscypliny, jaka obowiązuje zazwyczaj psa. Jego status jest znacznie bardziej zbliżony do statusu dzikich zwierząt żyjących na wolności. Niczego się od kota nie wymaga i prawie nigdy nie jest on psychicznie i moralnie karany, co często się zdarza w postępowaniu z psem. W życiu człowieka psy i koty zajmują uprzywilejowane miejsce. Egzystując z nam[...]

  Psy w wojsku znane były już w starożytności, w niektórych krajach wykorzystywano je jako wojowników ubranych w specjalne zbroje metalowe. Wyposażone były w najeżone kolcami pancerze, którymi w czasie starć rozrywały brzuchy koni kawaleryjskich. Jeszcze innym, które miały przebiegać pod końskimi brzuchami, mocowano na grzbietach naczynia z płonącą żywicą. Stanowiły starożytny odpowiednik współczesnych rakiet ziemia-ziemia. Wybitne zalety psów, takie, jak czujność, przywiązanie, wierność, szybkość i wytrzymałość, sprawiły, że były one zatrudniane w służbie wojskowej również w erze nowożytnej. Odnosi się to szczególnie do czasów wojen prowadzonych w XIX i XX wieku. Znane są sławne psy, służące w armii austriackiej, np. pies o imieniu Prohaska oraz w armii Napoleona pies o imieniu Moustache. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej w 1905 roku psimi zaprzęgami ciągnionymi przez airedale teriery wywożono rannych żołnierzy pola walki.  Na frontach światowych wojen Jak podają dane źródłowe, w czasie pierwszej wojny światowej na wszystkich frontach brało udział około 70 tys. psów. W 1915 roku w armii francuskiej powstała specjalna jednostka - służba specjalna psów służbowych. Z tej ogólnej liczby około 10 proc. psów poległo. Po zakończeniu działań wojennych wiele krajów postąpiło okrutnie z psami, armia francuska zabiła około 10 tys. psów. Psy zabito również w Anglii i we Włoszech oraz częściowo w Niemczech. Władze wojskowe sądziły, że psy te są zbyt agresywne, aby można je było przystosować do życia w cywilu. Podczas drugiej wojny światowej w bardzo szerokim zakresie wykorzystywano psy. Pracowały one głównie w pomocniczych jednostka[...]

  Osmologia jest jedną z najmłodszych i najdynamiczniej rozwijającej się w Polsce dziedzin kryminalistyki, która wykorzystuje psy wyszkolone do identyfikacji osób na podstawie śladów zapachowych pozostawionych na różnych podłożach i przedmiotach. Psy służące w tej specjalności to tzw. psy osmologiczne, które odznaczają się wyjątkową wrażliwością zmysłu węchu, oraz charakteryzują się dużą łatwością wytwarzania odruchów instrumentalnych, stanowiących podstawę szkolenia, co daje możliwość praktycznego wykorzystania zdolności węchowej psów. U niektórych ras psów narząd węchu odznacza się wyjątkową sprawnością, wynikającą z dużej powierzchni nabłonka węchowego oraz dużej liczby zmysłowych komórek węchowych przypadających na jednostkę powierzchni nabłonka. Stopień rozwoju węchu uzależniony jest od rasy psów i przykładem mogą być duże różnice: wielkość nabłonka węchowego u owczarka niemieckiego wynosi około 150 cm2, u jamnika 75 cm2, u airedale teriera 85 cm2. Natomiast całkowita liczba komórek węchowych wynosi u jamnika 125 milionów, u foksteriera około 147 milionów i u owczarka niemieckiego około 220 milionów, a u człowieka około 60 milionów. Dzięki bardzo dobremu węchowi, pies może poznawać otaczające go środowisko, może odbierać sygnały o grożącym niebezpieczeństwie. Za pomocą węchu może również wyczuwać stany emocjonalne swojego opiekuna, jak gniew, strach i inne, ponieważ związane to jest wydzielaniem przez gruczoły potowe innych substancji zapachowych w odmiennych stanach emocjonalnych. Używa się wtedy również określenia, że pies "widzi" węchem. Ze względu na charakter pracy, jaką mają wykonywać w przyszłości te psy, ich szkolenie przebiega w odmienny sposób, aniżeli psów innych specjalności. Są one uczone większej i samodzielnej pracy węchowej, która polega na identyfikacji i porównaniu śladów zapachowych, głównie ludzi. Uczą się do tego zadania wyłącznieprzew specjalnym pomieszczeniu, zwanym rozpoznawalnią[...]

  Psy służbowe pracujące w straży granicznej służą pomocą funkcjonariuszom w ochronie granic państwa: lądowej, morskiej i powietrznej. Penetrują lotniska, dworce kolejowe, porty morskie, sale konferencyjne, szkoły, a także sprawdzają miejsca spotkań ważnych osobistości. Dzięki śladom przestępstwa, pozostawionym na miejscu, docierają do osób, które je popełniły, bądź do miejsc ukrycia przedmiotów utraconych w wyniku działań sprawców. Pracują także przy poszukiwaniu osób zaginionych. Praca psów w tak szerokim zakresie jest możliwa dzięki bardzo dobrze rozwiniętym zdolnościom węchowym. Jednak najważniejszą cechą jest aktywne poszukiwanie zapachu w sposób znany i możliwy tylko dla żywego organizmu, zupełnie obcy urządzeniom elektronicznym. Utrzymywane są one więc w granicznych placówkach kontrolnych, w strażnicach i służą również do pomocy innym organom na terenie całego kraju. Zgodnie z art. 23 ust. 1 Ustawy z 12 października 1990 roku o Straży Granicznej - psy służbowe są wykorzystywane: "W razie zagroże[...]

  Gatunków zwierząt, od których można pozyskiwać skóry do celów kuśnierskich, jest bardzo wiele. Zwierzę, jeżeli nie jest zbyt małe, nie ma zbyt grubej skóry i ma gęste owłosienie, może być wykorzystane do celów kuśnierskich. Mimo tak dużych możliwości pozyskiwania skór, pod koniec XIX wieku na rynkach światowych pojawił się dość znaczny ich niedobór, zwłaszcza skór pochodzących od gatunków szlachetnych. Przyczyną był rosnący popyt na futra szlachetne spowodowany zwiększającą się zamożnością szerszych kręgów społeczeństwa. Ten brak spowodowany był między innymi zasiedlaniem obszarów łowieckich oraz wzrastającą ingerencją człowieka w środowisko naturalne i często prowadzeniem rabunkowej gospodarki łowieckiej, co doprowadziło w stosunkowo krótkim czasie do ubytku wielu cennych gatunków zwierząt futerkowych. Ponadto dostęp do terenów, na których występowały te zwierzęta, był często utrudniony, zwłaszcza w zimie, kiedy ich skóry są najcenniejsze. Działo się tak drastycznie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej i Kanadzie. Sytuacja ta, przy równocześnie zwiększającym się popycie na futra i systematycznym wzroście ich cen, zrodziła potrzebę utworzenia fermowej hodowli cenniejszych gatunków zwierząt futerkowych. To właśnie w USA i Kanadzie powstały w roku 1894 pierwsze na świecie fermy lisów pospolitych utworzone przez Charlesa Daltona i Roberta Qultona. Okrycia ze skór służyły człowiekowi od najdawniejszych lat i służą nadal jako ochrona przed chłodem, są symbolem zamożności, godności, władzy oraz pełnią funkcję gospodarczą i zdrowotną, w przeciwieństwie do futer z włókien sztucznych. Z punktu widzenia gospodarczego futrzarstwo, które jest działem rolniczo-hodowlanym przetwórstwa i obrotu skórami przynosi znaczne korzyści. Hodowla zwierząt futerkowych odgrywa również ważną rolę w ochronie zasobów naturalnych, tj. ginących cennych gatunków zwierząt futerkowych. Ale jest jesz[...]