Na ocenę zrównoważonego rozwoju składają się trzy podstawowe wymiary: wpływ środowiskowy rozumiany jako zużycie zasobów naturalnych i energetycznych oraz związane z nimi emisje do środowiska, komfort i jakość życia rozumiane jako wartość użytkowa produktu lub usługi oraz koszt rozumiany jako ilość środków finansowych na uzyskanie wartości użytkowej i zmniejszenie oddziaływania środowiskowego. Relacja tych trzech elementów może być nazwana efektywnością środowiskową i stanowićmiarę postępu na drodze do zrównoważonego rozwoju. Należy dążyć w praktyce do osiągnięcia jak najwyższej jakości produktów i budynków, minimalizując koszt i oddziaływanie środowiskowe (rysunek 1). Cele szczegółowe rozwoju zrównoważonego, zwiększanie efektywności w postaci ograniczenia zużycia zasobów i ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko trudne są do osiągnięcia bez uwzględnienia budownictwa. Metoda oceny opracowana przez ITB Wprowadzanemetody oceny budynku pod kątemzrównoważonego rozwoju powinny dążyć do zapewnienia jak najbardziej obiektywnej oceny za pomocąwcześniej zdefiniowanych kryteriów przez określenie wynikowych wartości oceny oraz dostarczanie odpowiedniej skali interpretacjiwyników.Wychodząc naprzeciw temu zapotrzebowaniu, wykorzystując dziesięcioletni programbadawczy ITB, szerokie konsultacjemiędzynarodowe (iiSBE, SB Alliance), wiedzę i doświadczenia specjalistów z Japonii (JSBC)orazCENTC350ds.zrównoważonegorozwoju,powstała krajowametoda oceny budynku pod kątembudownictwa zrównoważonego.Wynikipracyodpowiadają nowemuproekologicznemu zapotrzebowaniu rynkowemu oraz są kompatybilne z najbardziej popularnymimetodami komercyjnymi na świecie. Dzięki przeprowadzonymsymulacjommożna prognozować ocenę środowiskową budynku, a przy odpowiednim użyciu metoda może wspierać krok po kroku architekta w opraco[...]

  Wpaństwach członkowskich UE od instytucji publicznych pochodzi istotna część zapotrzebowania na produkty oraz usługi, tj. wydają one 14 - 17% produktu krajowego brutto UE rocznie na wyposażenie biur, pojazdy, wyroby budowlane, a także na utrzymanie budynków, transport, sprzątanie, catering, prace remontowe itp. Przez wiele lat jedynym czynnikiem wpływającym na rozstrzyganie przetargów w sektorze publicznym były korzyści ekonomiczne, a aspekty środowiskowe lub społeczne marginalizowano. W celu zwiększenia roli ekologii i poszanowania środowiska w wyborze produktów, konieczne stało się sformułowanie odpowiednich kryteriów środowiskowych, jednocześnie niestanowiących dodatkowych utrudnień w handlu oraz przepływie towarów i niepodnoszących kosztów. Sposobemna ograniczenie oddziaływania inwestycji sektora publicznego na środowisko naturalne oraz wykorzystanie zamówień publicznych do pobudzania innowacji w dziedzinie technologii, produktów i usług środowiskowych są Zielone Zamówienia Publiczne (ZZP). Uproszczony model ZZP uwzględnienia aspektów środowiskowych w przetargu przedstawia rysunek. Preferowana usługa lub wyrób powinny być tanie i spełniać wysokie wymagania funkcjonalności, a jednocześnie wyróżniać się weryfikowalnymi pozytywnymi cechami ekologicznymi w cyklu swojego życia. Założenia Green Public Procurement (GPP, po polsku ZZP) przedstawia, opublikowany 16 lipca 2008 r., komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów pt. Zamówienia publiczne na rzecz poprawy stanu środowiska. W ich skład wchodzi: ● proces ustalania wspólnych kryteriów dotyczących ZZP; ● wytyczne kosztu cyklu życia produktów (LCC - Life Cycle Cost); ● wytyczne prawne i operacyjne; ● wsparcie polityczne przez ustalenie celu powiązanego ze wskaźnikami i systemu monitorowania. Jednym z sektorów objętym systememZZP jest budownictwo z u[...]

  Deklaracja środowiskowa określa istotne aspekty środowiskowe wyrobu w zdefiniowany sposób. Jej opracowanie polega na dokonaniu oceny wyrobu przez określenie jego charakterystyki wyrażonej zbiorem odpowiednio dobranych kryteriów, którymi są kategorie oddziaływania na środowisko, energochłonność w cyklu życia lub adekwatne cechy ekologiczne. Zweryfikowana deklaracja środowiskowa może być użyta do celów informacyjnych, projektowych oraz komercyjnych. Zasady prowadzenia analizy cyklu życia wyrobów są od ponad 10 lat elementem prac badawczych ITB. Podjęte w ostatnich 4 latach działania dotyczące metodologii ITB prowadzone są równolegle do prac komitetu CEN TC 350 ds. zrównoważonego budownictwa nad normą oceny środowiskowej wyrobów budowlanych. Prace te pozwoliły uczestniczyć w procesie harmonizacji metod oceny cyklu życia wyrobu tzw. LCA (Life CycleAssessment).Wyniki prac, które zaprezentuję w artykule, pozwalają wdrożyć do praktyki ITB normę prEN 15804 Sustainability Of ConstructionWorks - Environmental Product Declarations - Product Category Rules w momencie jej uznania w systemie normalizacyjnym (połowa 2011 r.). Norma ta określa zasady prowadzenia analizy LCAdla wyrobów budowlanych w celu określenia tzw. deklaracji środowiskowej III typu (inaczej EPD - Environmental Product Declaration). Doświadczenie w zakresie analizy LCAprzyczyniło się do opracowania procedury przyznawania deklaracji środowiskowej ITB. Rozporządzenie CPR zastępujące Dyrektywę Budowlaną Istotnymdokumentem, który w swoich odwołaniach przywołuje cykl życia wyrobów i budynków jest Rozporządzenie CPR zastępujące Dyrektywę 89/106/EWG. W rozporządzeniu istotne jest zwiększenie zakresu wymagań, które dotyczą wyrobów budowlanych w wyniku wprowadzenia do oceny aspektów zrównoważonego budownictwa. Do zakresu wymagań dotyczących obiektów budowlanych dodano nowy element: brak szkodliwego wpływu na środowisko. Przekłada się to na nowe zapisy wymagań podstawowych dot[...]

  Restrukturyzacja, przebudowa oraz wyburzenia istniejących obiektów budowlanych, odpady z zakładów produkcyjnych i innych stanowią pokaźne źródło odpadów budowlanych. Wykorzystywanie materiałów oraz gruzu z rozbiórek, zmniejszenie strumienia odpadów jest od wielu lat istotnym elementem polityki zrównoważonego budownictwa, badań naukowych oraz prac legislacyjnych w kraju i Komisji Europejskiej. Istnieje potrzeba utylizacji gruzu w celu pozyskania wartościowego surowca i tym samym zmniejszenia wydobycia kruszywa naturalnego. W Polsce od pewnego czasu zwraca się uwagę na ten problem m.in. w związku z Rozporządzeniem CPR nr 305/2011 z 9 marca 2011 r. zastępującym Dyrektywę Budowlaną i wdrożeniemsiódmego wymagania podstawowego mówiącego o zrównoważonym wykorzystaniu surowców w cyklu życia obiektu budowlanego. Koniec cyklu życia budynku Liczne działania podejmowanewostatnimczasie, zarównowUnii Europejskiej, jak i w kraju, wskazują na coraz większe zrozumienie potrzeby uwzględniania oddziaływania budynków na środowisko wwymiarze praktycznym, a także konieczność merytorycznej dyskusji. Proces harmonizacjiwymagań dotyczących zrównoważonego budownictwa (wtymsprawa recyklingu) będzieważnymelementem kształtującym rynek budowlany w najbliższych latach. Zmiany regulacji europejskich, m.in. wymagania podstawowego nr 3, które mówi, że budynki nie powinny być źródłem zanieczyszczeń mających wpływ na człowieka, przewidują szersze uwzględnienie kryteriów zrównoważonego rozwoju. Obejmuje ono obecnie wymagania dotyczące pełnego cyklu życia obiektów budowlanych, uwzględnia minimalizację wpływu na zmiany klimatu.Wrozporządzeniu CPR nr 305/2011 zawarto też siódme wymaganie podstawowe mówiące o zrównoważonym wykorzystaniu zasobów naturalnych. Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane, wykonane i rozebrane w taki sposób, aby wykorzystanie zasobów naturalnych było zrównoważone i zapewniało: recykling obiektów budowlanych oraz wchodzących w ich [...]

  producenta; 1) Instytut Techniki Budowlanej; e-mail: m.piasecki@itb.pl Deklaracje środowiskowe wyrobów budowlanych w Europie dr inż. Michał Piasecki1) DOI: 10.15199/33.2016.01.17 Rys. 1. Deklarowanie informacji o właściwościach środowiskowych w ocenie technicznej wyrobu [3] www.materialybudowlane.info.pl ISSN 0137-2971, e-ISSN 2449-951X 1 ’2016 (nr 521) 57 ZRÓWNOWAŻONE BUDOWNICTWO ● ustalenie jednostkiwyrobu i zasad alokacji oddziaływań pomiędzy produkowanymi wyrobami; ● inwentaryzację surowców energetycznych i nieenergetycznych produkcji, emisji do powietrza iwód, odpadóworaz transportu; ● audyt danych w zakładzie; ● opracowanie charakterystyki środowiskowej; ● weryfikację charakterystyki przez eksperta zewnętrznego; ● wydanie świadectwa i raportu deklaracji, ważnego przez 5 lat; ● weryfikację deklaracji w ramach audytów ECO; ● rejestrację i administrację deklaracji na stronie ITB i ECO-Platform. Przybliżony czas na wykonanie deklaracji wynosi ok. 3miesiące.Wszystkie informacje o krajowymsystemie deklaracji środowiskowych EPD oraz wydane deklaracje znajdują się na stronie ITB w zakładce "Zrównoważone budownictwo" [4]. Praktyka wykazała, że istnieje wiele założeń analizy środowiskowej LCA, które są różnie interpretowane i prowadzą do rozbieżnych wyników. Różnice mogą być powodowane przez czynniki takie, jak:wybór jednostki wyrobu; zasady alokacji; jakość i dostępność danych; kompletnośc danych; założenia brzegowe; scenariusze użytkowania; postępowanie z końcemcyklu życia. Brak porównywalności wyników ocen środowiskowychmoże stanowić przeszkodę do upowszechnienia stosowania deklaracji środowiskowych na rynku wyrobów, a także uniemożliwić wykorzystanie [...]

  Wramach działalności statutowej, eksperci Instytutu Techniki Budowlanej (ITB) brali w 2015 r. udział w pracach CENTC 350 oraz komitetu lustrzanego PKN KT 307 ds. Zrównoważonego Budownictwa [1]. Jednocześnie uczestniczono w powiązanych tematycznie pracach w CEN TC 351 oraz KT 308 ds. Oceny Uwalniania Niebezpiecznych Substancji z Wyrobów Budowlanych. Artykuł prezentuje aktualne wyzwania i prace normalizacyjne wymienionych Komitetów Technicznych.[...]

  W artykule zaprezentowano nowe zagadnienia normalizacyjne opracowywane przez CENTC 350 i PKN/KT 307 ds. Zrównoważonego Budownictwa oraz prace CEN TC 351 ds. Oceny Uwalniania Niebezpiecznych Substancji z Wyrobów Budowlanych za 2016 r. Słowa kluczowe: zrównoważone budownictwo, LCA, ocena środowiskowa, EPD, VOC, substancje niebezpieczne, emisje, normalizacja.W2016 r. CEN podjał wiele nowych inicjatyw normalizacyjnych dotyczących ocen środowiskowych wyrobów w cyklu życia. Komitet normalizacyjny CEN TC 350 ds. Zrównoważonego Budownictwa odpowiedzialny jest za rozwój horyzontalnych i ujednoliconych metod oceny zrównoważonego rozwoju, nowych i istniejących obiektów budowlanych (budynki i budowle), w tym rozwój horyzontalnych metod oceny środowiskowej wyrobów w cyklu życia. Komitetowi powierzono funkcję doradczą dla tzw. komitetów wyrobów budowlanych CEN TC, aby zapewnić skuteczną realizację implementacji normy EN 15804 (oceny środowiskowe wyrobów) do norm zharmonizowanych wyrobów. Opracowane normy mają wspierać podejmowanie decyzji w cyklu życia procesu budowlanego oraz cyklu życia obiektów budowlanych. Normy opisują spójną metodę oceny aspektów zrównoważonego rozwoju wyrobów budowlanych i budynków dotyczących efektywności środowiskowej, społecznej i ekonomicznej. Prace CEN TC 350 Aktualny zestaw norm i projektów opracowanych przez CEN TC 350 przedstawiono w tabeli 1. Istniejące normy umożliwiają ocenę środowiskową LCA wyrobów i budynków, a także ocenę ekonomiczną LCC oraz socjalną budynków. Do kompletu brakuje normy umożliwiającej ocenę środowiskową obiektów innych niż budynki, ale prace zostały rozpoczęte. W 2016 r. CEN TC 350 współdziałał z Komisją Europejską (DG Grow, DG NEV) i opiniował nowelizację mandatu normalizacyjnego M350. Komisja (DG Grow i DG ENV) chce zmienić mandat M350 w celu [...]

  ciemnoszare- 1) Instytut Techniki Budowlanej, Zakład Fizyki Cieplnej, Akustyki i Środowiska; m.piasecki@itb.pl Streszczenie. Stosowanie produktów ubocznych spalania węgla (CCP) zwłaszcza popiołów lotnych w produkcji spoiwa hydraulicznego jest możliwą alternatywą dla tradycyjnych rozwiązań na bazie cementu. W artykule omówiono kwestie środowiskowe związane z produkcją spoiwa hydraulicznego produkowanego na bazie popiołów z elektrowni Pątnów. Metoda oceny środowiskowej zgodna z PN-EN 15804 może stanowić podstawę porównywania wyrobów w zakresie ich wpływu na środowisko. Jak przedstawiono w artykule analizowane wyroby mają niższe oddziaływanie na środowisko w fazie produkcji niż tradycyjne wyroby. Słowa kluczowe: ocena środowiskowa, LCA, CCP, spoiwa hydrauliczne, zrównoważone wyroby. Abstract. The use of coal combustion by-products (CCP) especially fly ashes in the production of hydraulic binder is an alternative to traditional solution based on cement. The article discusses the environmental characteristics of hydraulic binders produced based on the by-product combustion produced at the Pątnów power plant. The environmental assessement method, according to PN-EN 15804, can be the basis for comparing products with respect to their environmental impact.As shown in the article, the analyzed products also have a lower environmental impact in production than traditional products. Keywords: environmental assessment, LCA, UPS, hydraulic binders, sustainable materials. DOI: 10.15199/33.2017.09.31 Analiza środowiskowa spoiwa hydraulicznego na bazie popiołu lotnego z energetyki na podstawie normy PN-EN 15804 Environmental assessment of hydraulic binder based on fly ash [...]

  Komiet normalizacyjny CEN TC 350 jest odpowiedzialny za rozwój horyzontalnych i ujednoliconych metod oceny zrównoważoności (ocena środowiskowa, socjalna i ekonomiczna) nowych i istniejących obiektów budowlanych (budynki i budowle), w tym horyzontalnych metod oceny środowiskowej wyrobów w cyklu życia wraz z ich weryfikacją i komunikacją w formie deklaracji środowiskowej (EPD). Komitetowi TC 350 powierzono również funkcję doradczą dla komitetów wyrobów budowlanych (tzw. Product TCs), aby zapewnić skuteczną implementację ocen środowiskowych do norm wyrobów budowlanych. Opracowane normy mają wspierać podejmowanie decyzji w cyklu życia obiektów budowlanych. Oceny środowiskowa, socjalna i ekonomiczna obiektu budowlanego mogą wspierać spełnienie wymagań w procesie budowlanym wynikających z przepisów np. Warunków Technicznych oraz wymagań inwestora, co przedstawiono na rysunku 1 [1, 5, 7]. Normy dotyczące opracowywania tych ocen w przypadku obiektów i wyrobów budowlanych, opracowane przez CEN TC 350 w 2017 r., podano w tabeli. W 2017 r. CEN TC 350 współdzi[...]

  Pracami normalizacyjnymi w Europejskim Komitecie NormalizacyjnymCEN [2] dotyczącymi niebezpiecznych substancji w wyrobach budowalnych zajmuje się Komitet TC 351. Obejmują one opracowanie zharmonizowanych metod badawczych mających na celu badanie i ocenę uwalniania, emisji i zawartości niebezpiecznych substancji z/w wyrobach budowlanych objętych normami zharmonizowanymi. Programprac Komitetu CEN/TC 351 ma podstawę w mandacie Komisji Europejskiej nr M/366 z 2005 r. Mandat dotyczy wykonywania prac normalizacyjnych w celu opracowania horyzontalnych metod oceny harmonizujących podejście związane z substancjami niebezpiecznymi zgodnie z Rozporządzeniem nr 305 w zakresie emisji do powietrza wewnętrznego, gleby, wód powierzchniowych i gruntowych (Wymaganie nr 3 - Higiena i Zdrowie). Prace prowadzone są w pięciu grupach tematycznych, do których należą: uwalnianie niebezpiecznych substancji z wyrobów budowlanych do ziemi, wód gruntowych i powierzchniowych; emisja niebezpiecznych substancji do powietrzawewnętrznego; promieniowanie zwyrobów budowlanych; terminologia; zawartości i analiza ekstraktów wodnych w wyrobów budowlanych. Prace normalizacyjne prowadzone przez CEN TC 351 przed 2017 r. zostały przedstawione w opracowaniu [3], natomiast w tabeli podano skończone i opublikowane dotychczas normy i specyfikacje dotyczące niebezpiecznych substancji w wyrobach budowlanych. Prace n[...]