W nowym roku rozpoczynamy druk cyklu artykułów poświęconych zagadnieniom ochrony przeciwpożarowej. Jest to ważna tematyka, z którą służba bhp styka się na co dzień. Warto więc przypomnieć i uporządkować wiedzę z tego zakresu. | Redakcja.Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: 1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 3) prowadzenie działań ratowniczych1. Zadaniem osób zajmujących się zagadnieniami ochrony przeciwpożarowej jest przede wszystkim realizacja zagadnień, o których jest mowa w punkcie pierwszym: zapobieganie, profilaktyka, niedopuszczenie do powstania warunków mogących doprowadzić do powstania nie tylko pożaru, ale także innego miejscowego zagrożenia oraz odpowiednie przygotowanie do ewentualnej klęski żywiołowej. Kilka przytoczonych powyżej pojęć wymaga wyjaśnienia. Pod pojęciem zapobiegania powsta-waniu i rozprzestrzenianiu się poża- ru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia rozumie się: 1) zapewnienie koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom, 2) tworzenie warunków organizacyjnych i formalnoprawnych zapewniających [...]

  Jednym z ważniejszych, jeżeli nie najważniejszym obowiązkiem w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jest obowiązek, o którym mówi art. 9 ustawy o ochronie przeciwpożarowej: "Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz: centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej albo Policję bądź wójta albo sołtysa".Określono w nim obowiązki spoczywające na nas wszystkich, czyli przede wszystkim zawiadamianie (alarmowanie) osób zagrożonych oraz zawiadamianie (alarmowanie) centrum powiadamiania ratunkowego (CPR), jednostek ochrony przeciwpożarowej lub policji. Czy zatem mamy obowiązek podjęcia działań gaśniczych? Obowiązek ten nie wynika z zapisów ustawy, jednak może wynikać z wewnętrznych regulaminów organizacyjnych oraz zakresów obowiązków poszczególnych pracowników w zakładzie. Nie może być [...]

  Rozporządzenie MSWiA z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 109, poz. 719), zwane dalej "rozporządzeniem w sprawie ochrony ppoż. budynków" nakłada cały szereg obowiązków oraz zakazów.Zabraniają one w obiektach oraz na terenach przyległych do nich wykonywania czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji. Zabraniają między innymi: 1) używania otwartego ognia, palenia tytoniu i stosowania innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów występujących: a) w strefie zagrożenia wybuchem, z wyjątkiem urządzeń przeznaczonych do tego celu, spełniających wymagania określone w przepisach rozporządzenia MG z 22 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (DzU nr 263, poz. 2203), b) w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo; 2) użytkowania instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta bądź niepoddawanych okresowym kontrolom[...]

  Ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów (DzU poz. 1505) wprowadziła szereg zmian w ustawie o ochronie przeciwpożarowej1, między innymi w zakresie wymogów dotyczących kwalifikacji osób wykonujących czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej.Otóż, aby móc wykonywać czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w tym czynności, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprze-strzenianiu się pożaru, osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 p. 1a-5 i 8, powinny posiadać tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej (SGSP) studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego. Natomiast osoby wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej2 powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa. Z dotychczasowego brzmienia ustawy o ochronie przeciwpożarowej usunięto możliwość uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa w toku postępowania o uznanie kwalifikacji nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w państwach członkowskich Europejskiego [...]

  Ustawa o ochronie przeciwpożarowej (t.j.: DzU z 2016 r., poz. 191, ze zm.) wymaga, aby wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, były stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania.Dopuszczenia takie wydają odpowiednie jednostki certyfikacyjne (np. Centrum Naukowo‑Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej - Państwowy Instytut Badawczy, Instytut Techniki Budowlanej). W tej sprawie MSWiA wydał rozporządzenie z 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do użytkowania (DzU nr 143, poz. 1002, ze zm.). Nie należy także zapominać, że wokół placów składowych, składowisk przy obiektach oraz obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej powinien być zachowany pas ochronny o szerokości minimum 2 m i nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej. A składowanie materiałów palnych pod ścianami obiektu związanych z jego funkcją, [...]

  Właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób będących jego stałymi użytkownikami, niezakwalifikowanego do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu. W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników, w szczególności: szkół, przedszkoli, internatów, domów studenckich, praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji należy dokonać co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników. W przypadku obiektu zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II oraz w budynkach zakwaterowania osadzonych zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych, zakres i obszar budynku objęty praktycznym sprawdzeniem organizacji i warunków ewakuacji musi być uzgodniony z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. Właściciel lub zarządca obiektu powiadamia właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji, nie później niż na tydzień przed ich przeprowadzeniem. Należy wspomnieć też o obowiązkach spoczywających na właściwych urzędach, instytucjach, organizacjach, przedsiębiorcach lub osobach fizycznych, którzy są obowiązani uwzględnić wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej p[...]

  Poradnik ochrony przeciwpożarowej - cz. 7.Pożar jest gwałtownie przebiegającym, z wydzielaniem płomieni oraz stałych, ciekłych i lotnych produktów spalania, procesem utleniania się materiałów palnych, czyli łączenia materiałów palnych z tlenem lub innym utleniaczem. Z uwagi na to, że prawie 100% pożarów utlenianych jest tlenem, a prawie 90% z nich tlenem atmosferycznym, będziemy mówić tylko o tlenie jako czynniku podtrzymującym palenie.Utlenianie jest zjawiskiem powszechnie występującym w przyrodzie. Polega ono na egzotermicznej (z wydzielaniem ciepła) reakcji materiału z tlenem (np. rdzewienie metali, butwienie związków organicznych itp.). Szybkość utleniania zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury. Spalanie jest więc skomplikowanym procesem fizykochemicznym. Podczas spalania spotykamy się z wydzielaniem ciepła, światła oraz produktów spalania w postaci dymu, oparów i popiołów. Łączenie się materiału palnego z tlenem jest poprzedzone termicznym rozpadem cząsteczek na atomy, które łatwiej wchodzą w reakcje. Atomy te znane są pod nazwą "wolnych atomów". Wspomniany rozpad wymaga pewnej minimalnej energii dostarczonej w postaci ciepła, stąd mowa o pewnej wielkości zwanej temperaturą zapłonu/zapalenia. Aby kontynuować proces palenia musimy ciągle dostarczać nowego paliwa - materiału paln[...]

  Gazy palne są powszechnie wykorzystywane w przemyśle i gospodarstwach domowych. Obszar zagrożeń jest jednak znacznie szerszy i spowodowany tym, że gazy palne mogą być transportowane zarówno rurociągami, jak i w zbiornikach w transporcie drogowym, kolejowym i wodnym. Warunkiem zapalenia się gazu jest utworzenie jego mieszaniny z powietrzem w odpowiednim stężeniu (spalanie kinetyczne) lub dostarczanie tlenu w trakcie jego spalania (spalanie dyfuzyjne). Zbyt mała ilość gazu w powietrzu spowoduje, że mieszanina taka nie zapali się.Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (t.j.: DzU z 2014 r., poz. 1853), ropę naftową i produkty naftowe, z wyjątkiem gazu płynnego (LPG), w zależności od [...]

Analizując statystyki zamieszczane codziennie na stronach internetowych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej zauważyć można, że pożary stanowią około 48% wszystkich działań prowadzonych przez PSP. Wśród najczęstszych przyczyn pożarów wymienić można m.in.: nieostrożność osób dorosłych i dzieci przy posługiwaniu się ogniem otwartym, nieostrożność przy wypalaniu pozostałości roślinnych na polach.Nieobowiązujące już rozporządzenie MSWiA z 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (DzU nr 111, poz. 1311) dzieliło pożary także na: małe, średnie, duże i bardzo duże, według następujących kryteriów: 1) pożar mały - występuje, jeśli w jego wyniku zostały spalone lub zniszczone: a) obiekty lub ich części, ruchomości, składowiska materiałów, maszyny, urządzenia, surowce, paliwa itp., o powierzchni do 70 m2 lub objętości do 350 m3, b) lasy, uprawy, trawy, torfowiska i nieużytki, o powierzchni nie większej niż 1 ha, 2) pożar średni - występuje, jeśli w jego wyniku zostały spalone lub zniszczone: a) obiekty lub ich części, ruchomości, składowiska materiałów, maszyny, urządzenia, surowce, paliwa itp., o po[...]

Jedną z ważnych dziedzin działalności człowieka, której dotyczy ochrona przeciwpożarowa, jest budownictwo. Warunki ochrony przeciwpożarowej stawiane budynkom mają zapewnić bezpieczeństwo tych obiektów, a także (a może przede wszystkim) bezpieczeństwo osób przebywających w tych budynkach.Podstawy prawne Właściwy nadzór nad procesem inwestycyjnym, dobór rozwiązań budowlanych oraz zastosowane systemy zabezpieczeń pozwalają na uzyskanie odpowiednich warunków bezpieczeństwa, dlatego też znajomość zagadnień z zakresu ochrony przeciwpożarowej dotyczących budynków i innych obiektów budowlanych stanowi bardzo ważny element w działalności zawodowej osób zajmujących się ochroną prze[...]