Przedstawiono wyniki badań wpływu Tritonu X-100 i DBSNa na kondycję osadu czynnego w przepływowym teście biodegradacyjnym. Do układu z osadem czynnym (zmodyfikowany aparat Husmanna) dozowano pożywkę syntetyczną ze zwiększającą się dawką obu surfaktantów (do 1000 mg/L). Badano takie parametry, jak stężenie osadu, prędkość sedymentacji, indeks osadu i stężenie surfaktantów w poszczególnych częściach układu. Stężenie anionowego i niejonowego związku powierzchniowo czynnego wyznaczano za pomocą spektrofotometrycznej metody MBAS i zmodyfikowanej metody BiAS oraz porównywano z wynikami uzyskanymi pośrednią metodą tensammetryczną1). Two com. p-HO(CH2CH2O)xC6H4CMe2CH2CMe3 (x=9-10) (I) and p-Me(CH2)11C6H4SO2)OHa (II) surfactants were added up to 1000 mg/L to activated sludge from a municipal sewage treatment plant and studied for their biodegradn. in a flow system (modified Husmann app.). Sludge concn., sedimentation rate, sludge index and surfactant concn. were detd. The removal of the anionic I surfactant after 40 days of the test was less efficient than the removal of nonionic II surfactant. Związki powierzchniowo czynne znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach, m.in. w przemyśle papierniczym, włókienniczym, garbarskim i metalowym, a także w budownictwie, w przemyśle tworzyw sztucznych i w rolnictwie. Substancje te są powszechnie znane jako główne składniki środków piorących, myjących, czyszczących i bakteriobójczych2, 3). Efektywność usuwania związków powierzchniowo czynnych w biologicznych oczyszczalniach ścieków jest zagadnieniem istotnym z punktu widzenia ochrony środowiska wodnego. Niekontrolowane wprowadzanie związków powierzchniowo czynnych do naturalnych zbiorników wodnych powoduje zakłócenie procesu samooczyszczania wody4, 5). Konsekwencją obecności substancji powierzchniowo czynnych może być wypływanie zawiesin, deficyt tlenowy (surfaktanty tworzą na powierzchni wody warstewkę, która utrudnia dyfuzję tlenu z atmos[...]

  Celem badań było określenie wpływu oddziaływania dodecylobenzenosulfonianu sodu (DBSNa), anionowego związku powierzchniowo czynnego, na zmiany składu gatunkowego organizmów tworzących osad czynny w przepływowym teście biodegradacyjnym. Do układu z osadem czynnym (zmodyfikowany aparat Husmanna symulujący pracę miejskiej oczyszczalni ścieków) dozowano pożywkę syntetyczną ze zwiększającą się dawką surfaktanta w zakresie do 1000 mg/L. Identyfikacji organizmów osadu czynnego dokonywano poprzez sporządzenie preparatów mikroskopowych. Pod wpływem stopniowo wzrastającej dawki związków powierzchniowo czynnych pojawiły się bakterie o jednakowej formie morfologicznej. p-Me(CH2)11C6H4SO3Na was added (up to 1000 mg/L) to an industrial activated sludge under aeration in a lab. bioreactor (simulating a municipal sewage treatment plant) together with an artificial culture medium to study the effect of the surfactant on the microorganisms (bacteria, protozoa) occurred in the sludge. The addn. of the surfactant to the concn. higher than 50 mg/L resulted in a limitation of the microorganism growth (or even in a full atrophy of the microorganisms at the conc. 1 g/L) but the sewage life was reconstituted after the addn. was stopped. Quite high degree of the surfactant decomp. (40%) was achieved in every case. Surfaktanty (środki powierzchniowo czynne) to związki chemiczne mające zdolność zmieniania właściwości powierzchniowych cieczy, w której są rozpuszczone. Zdolność tę zawdzięczają swojej asymetrycznej budowie. Zawierają one część niepolarną (hydrofobową, lipofilową), którą jest zwykle długi łańcuch węglowodorowy, oraz część polarną (hydrofilową, lipofobową) o charakterze jonowym lub dipolowym. Polarna "głowa" wykazuje powinowactwo do wody i innych polarnych rozpuszczalników, a niepolarny "ogon" do cieczy niepolarnych. Z tego też względu surfaktanty nazywa się często związkami amfifilowymi. Stosuje się je jako różnego rodzaju detergenty [...]

  Ścieki miejskie zawierają różnorodne substancje toksyczne w tym niejonowe, anionowe i kationowe związki powierzchniowo aktywne. Obecność surfaktantów nieuchronnie prowadzi do obniżenia aktywności metabolicznej mikroorganizmów, co z kolei powoduje obniżenie skuteczności procesu biodegradacji zanieczyszczeń. W celu ochrony mikroorganizmów istnieje potrzeba zastosowania szybkiej i efektywnej oceny toksycznego wpływu wprowadzanych substancji na biomasę reaktora. W artykule opisano metodę fluorescencyjną (bazują na wewnątrzkomórkowej hydrolizie dwuoctanu fluoresceiny FDA do fluoresceiny), która może być z powodzeniem zastosowana do badania toksycznego działania surfaktantu z grupy oksyetylenowanych alkoholi (C12E10) na aktywność metaboliczną mikroorganizmów osadu czynnego.Detergenty wykazują zdolność usuwania brudu z powierzchni ciał stałych i utrzymywania go w postaci zdyspergowanej w kąpieli myjącej. Właściwości takie może wykazywać pojedyncza substancja, ale korzystniejsze jest stosowanie mieszaniny różnych związków chemicznych. Głównym składnikiem kompozycji detergentowych są związki powierzchniowo czynne (zwane też surfaktantami), które dzięki temu, że posiadają w swych cząsteczkach grupy hydrofobowe i hydrofilowe, przejawiają tendencję do gromadzenia się na granicach faz. Składniki mieszanin detergentowych trafiają poprzez ścieki otrzymywane w procesach prania i mycia do środowiska naturalnego, przede wszystkim wodnego [1, 2]. Szkodliwe oddziaływanie surfaktantów na środowisko naturalne może przejawiać się na kilka sposobów. Po pierwsze, biologiczny efekt działania związków powierzchniowo aktywnych na ryby związany jest z ich właściwościami adsorpcyjnymi. Stwierdzono, że surfaktanty nie są wchłaniane przez przewód pokarmowy, ale ulegają silnej adsorpcji na skrzelach, tworząc kompleks z białkami, który zakłóca funkcje oddechowe skrzeli, tym samym powodując deficyt tlenowy [3, 4]. Po drugie, badania przeprowadzone na szczurac[...]

  Branża mięsna jest jednym z najważniejszych elementów przemysłu spożywczego w Polsce i istotną branżą krajowej gospodarki. Świadczą o tym przede wszystkim wysokie dochody pochodzące z sektora mięsnego, wynoszące 46 mld zł rocznie, czyli ok. 31% całości dochodów przemysłu spożywczego [24]. W Polsce jest coraz więcej nie tylko wielkich zakładów mięsnych znanych na terenie całego kraju, tj. Sokołów, Polski Koncern mięsny Duda czy Indykpol, ale i tych mniejszych, typowo regionalnych, równie dobrze prosperujących. Dostęp do dobrej jakości surowca, duży rynek zbytu, rozwinięte technologie uboju i przerobu mięsa umożliwiają szybki rozwój tej gałęzi przemysłu. Jednak warto zwrócić uwagę na jeden ważny aspekt: przemysł mięsny wykorzystuje bowiem największe ilości wody spośród wszystkich rodzajów przemysłu spożywczego [4] i wytwarza bardzo dużą ilość ścieków - zarówno podczas prowadzenia poszczególnych procesów technologicznych, jak i po równie istotnym procesie czyszczenia maszyn i urządzeń. Ze względu na wysoki poziom związków organicznych oraz innych trudno usuwalnych zanieczyszczeń nie nadają się one do bezpośredniego zrzutu do miejskich oczyszczalni. Wymagają specjalnego podczyszczenia lub oczyszczenia właściwie dobraną metodą, która umożliwi dalsze prace nad jakością wód zużytych (powtórne wykorzystanie) i odpowiednie ich zagospodarowanie. SKŁAD ŚCIEKÓW z zakładów mięsnych Ścieki pochodzące z zakładów to przede wszystkim zużyta woda, tłuszcze zwierzęce oraz detergenty służące do czyszczenia pomieszczeń. Jeśli zakład zajmuje się także rozbiorem mięsa, w ściekach znajdzie się również krew oraz drobne chrząstki i kawałki mięsa. Ścieki z zakładów mięsnych są trudne do oczyszczenia ze względu na dużą zawartość zanieczyszczeń organicznych, substancji biogennych oraz wysokich stężeń zawiesin i soli nieorganicznych. Skład ścieków w poszczególnych zakładach może być różny, ze względu na charakter czynności w nich wykonywanych lub rodza[...]

  Meat industry sewage treatment methods W artykule omówiono występujące w ściekach zanieczyszczenia i obowiązujące wymogi prawne w zależności od miejsca zrzutu ścieków oraz ogólny wpływ działalności produkcyjnej przemysłu na środowisko. Niniejszy artykuł przedstawia stosowane w Polsce i na świecie metody oczyszczania ścieków w przemyśle mięsnym. Słowa kluczowe: ścieki, zanieczyszczenia, metody oczyszczania ścieków In the article there are contaminants occurring in sewage discussed with applicable legal requirements driven by the sewage discharge place and overall industrial production activities impact on the environment in the article. The article presents wastewater treatment methods in the meat industry used in Poland and worldwide. Keywords: sewage, pollution, sewage treatment methods.Prawidłowy wybór procesów oczyszczania ścieków wymaga zapoznania się z aktualnie wykorzystywanymi metodami oraz orientacyjnymi efektami ich działania. Na tym etapie pracy ważna jest rozmowa z właścicielem ubojni czy też zakładu przetwórstwa mięsa dotycząca całego systemu produkcyjnego przedsiębiorstwa. Można otrzymać cenne wskazówki, które mogą okazać się pomocne w wykluczeniu lub zmniejszeniu problemów w układzie technologicznym. Po zebraniu potrzebnych informacji tworzony jest projekt. W nim m.in. określa się rodzaj zastosowanych procesów, a także wstępne koszty inwestycyjne. Następnie w oparciu o projekt rozpoczynają się badania laboratoryjne. Po ich przeprowadzeniu analizowane są otrzymane wyniki. Ocenie podlega poprawność zastosowanej metody oraz szacowana jej efektywność. Ponownie opracowuje się projekt. Bierze się pod uwagę wszystkie powstałe podczas badań nieprawidłowości, po to by ostatecznie uzyskać najkorzystniejsze rozwiązanie. Po przeprowadzeniu badań w skali półtechnicznej, brak przeciwskazań pozwala na akceptację projektu. W przeciwnym razie w projekcie nanosi się poprawki i powtórnie prowadzi badania aż do uzyskania zamierzonego e[...]

  Skład ścieków pochodzących z przemysłu mięsnego różni się od składu ścieków bytowo-gospodarczych. Rozbieżność ta wynika z rodzaju i ilości wytwarzanych przez ten przemysł zanieczyszczeń. W związku z tym wiele przedsiębiorstw napotyka trudności związane z ich odpowiednim usuwaniem - oczyszczaniem. Jakie problemy się z tym wiążą i czy istnieje dobry sposób na ich rozwiązanie?W polskim przemyśle spożywczym przemysł mięsny odgrywa jedną z ważniejszych ról. W dodatku stale się rozwija. Intensyfikacja tej branży powoduje m.in. wzrost ilości produkowanych ścieków, których skład jest złożony. Dlatego też wybór prawidłowej technologii oczyszczania ścieków stanowi długotrwały proces polegający na wnikliwej analizie pod kątem wielu zagadnień, takich jak: środowisko, uwarunkowania prawne czy też oczekiwania klienta. Konieczne jest przestrzeganie obowiązujących zasad higieniczno-sanitarnych, w celu uniknięcia przykrych dla człowieka konsekwencji, a także negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Gospodarka wodno-ściekowa w przemyśle mięsnym Gospodarka wodno-ściekowa w przemyśle mięsnym jest istotnym zagadnieniem, które decyduje o wyborze zastosowanych rozwiązań technologicznych. Przemysł ten uważany jest za jeden z sektorów przemysłu spożywczego, który wyk[...]

  Przemysł mleczarski stanowi główną gałąź w przemyśle spożywczym. W 2017 roku w Polsce wyprodukowano 3240 mln mleka przetworzonego, 210 tys. t. masła i pozostałych tłuszczów do smarowania, 451 tys. t. sera świeżego (niedojrzewającego, niekonserwowanego) łącznie z serem serwatkowym i twarogiem [1]. Niestety, konsekwencją produkcji jest to, że w zakładach przemysłu mleczarskiego powstają ścieki poprodukcyjne, których ilość zależy od rodzaju produkowanego asortymentu. CHARAKTERYSTYKA ścieków mleczarskich Ścieki mleczarskie charakteryzują się znacznie wyższymi wartościami wskaźników zanieczyszczeń oraz zmiennością ładunku w porównaniu ze ściekami komunalnymi [2-5]. Zawierają substancje organiczne, łatwo ulegające biodegradacji. Zanieczyszczenia te, ze względu na szybko zachodzące w nich procesy fermentacji, powodujące znaczne obniżenie odczynu pH do około 4,5 i intensywne zużycie tlenu, muszą być usunięte ze ścieków przed odprowadzeniem ich do odbiornika [6, 7]. W zakładach mleczarskich powstają dwa rodzaje ścieków: produkcyjne i nieprodukcyjne. Ścieki produkcyjne - mleczarskie, powstają w procesie mycia i płukania. Głównym ich zanieczyszczeniem są substancje organiczne, takie jak resztki mleka i jego przetworów, serwatka, tłuszcze oraz chemiczne środki myjące aparaturę mleczarską. Ścieki nieprodukcyjne to m.in. sanitarne, pochłodnicze, burzowe, które są zazwyczaj łączone ze ściekami produkcyjnymi i oczyszczane wspólnie [7, 8]. Skład ścieków powstających w zakładach przemysłu mleczarskiego jest uzależniony przede wszystkim od rodzaju produktów wytwarzanych w tym zakładzie oraz od zmienności produkcji w ciągu doby. Innymi czynnikami, które znacząco wpływają na ładunek ścieków, są używane surowce, zaawansowanie technologiczne zakładu, substancje stosowane w procesach mycia i dezynfekcji, a także ilość zużywanej wody. Produktem ubocznym w przemyśle mleczarskim jest serwatka. Zawiera ona laktozę, białka, związki wapnia i fosforu[...]

  Raw and treated wastewaters from a municipal wastewater treatment plant were analyzed for presence of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (ibuprofen, naproxen, ketoprofen, tolmentin and fenoprofen) by the solid phase extn. with liq. chromatog.-tandem mass spectrometry with a multiple addn. of std. samples. Solid matrix effect, extn. efficiency and process efficiency were detn. The std. sample addn. was recommended for reliable and results. Przedstawiono wyniki badań biologicznego usuwania i zawartości wybranych leków z grupy przeciwzapalnych i przeciwbólowych (ibuprofen, ketoprofen, fenoprofen, naproxen) w ściekach surowych i oczyszczonych pochodzących z komunalnej oczyszczalni ścieków. Próby ścieków po pobraniu poddano ekstrakcji do ciała stałego, następnie wydzielone i zatężone anality oznaczono techniką LC-MS/MS. Stężenia poszczególnych farmaceutyków wyznaczono techniką wielokrotnego dodatku wzorca. Na podstawie otrzymanych wyników wykazano obecność tych zanieczyszczeń w ściekach oraz niekompletność ich biologicznej degradacji.Przełom XX i XXI w. to czas ogromnego rozwoju cywilizacyjnego. Obserwuje się bardzo szybki postęp techniczny, pojawiają się coraz to nowsze, czulsze urządzenia, a wśród nich narzędzia analityczne. Dzięki nim możliwe jest odkrycie w środowisku rzeczy zapewne już od dawna obecnych, ale do tej pory "niewidzialnych". Wśród takich nowo odkrytych elementów znajdują się pozostałości leków jako zanieczyszczenia środowiska wodnego, występujące w bardzo niskich stężeniach. Tego typu zanieczyszczenia wód znane są w światowej literaturze pod pojęciem EC (emerging contaminants)1). Należą do nich m.in. steroidy, hormony, niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ), leki psychotropowe oraz antybiotyki2). Mimo że angielska nazwa sugeruje, że są to nowe grupy zanieczyszczeń środowiska wodnego, to prawdopodobnie większość z nich istnieje od dawna, lecz dopiero w ostatnim czasie zostały wykryte i oznac[...]

  A review, with 55 refs., of active sludge, ozonation, oxidn., UV radiation and membrane methods for degrdn. of org. compds. of pharmaceutical origin. Dokonano analizy różnych metod i rozwiązań technologicznych mających na celu usunięcie zanieczyszczeń farmaceutycznych transportowanych do oczyszczalni ścieków, a tym samym minimalizację ich przedostawania się do wód przeznaczonych do spożycia. Mimo luki w aspektach prawnych dotyczących określenia stężeń leków w środowisku, dopuszczalnych i bezpiecznych dla organizmów żywych, temat usuwania leków budzi zainteresowanie szerokiej rzeszy naukowców z różnych dziedzin. Zarówno chemicy, analitycy, technologowie wody i ścieków, jak i inni specjaliści starają się poprawić bezpieczeństwo i zapobiegać niekorzystnym zmianom wynikającym z użytkowania zasobów środowiska. Jedną z form stanowi poszukiwanie i opracowywanie nowych technik i metod badawczych, pozwalających na skuteczne zatrzymywanie lub rozkład dotychczas nieznanych zanieczyszczeń farmaceutycznych. Ze względu na stale rosnącą produkcję i konsumpcję leków oraz wprowadzanie coraz to nowszych form i grup leków na rynek konsumencki, problem opracowania taniej, skutecznej i możliwej do wdrożenia na szeroką skalę metody usuwania produktów lekowych z wody i ścieków nie pozwala na zwłokę i zmusza do natychmiastowego podjęcia działań w tym zakresie. Największymi źródłami zużytych leków są szpitale, koncerny farmaceutyczne oraz gospodarstwa domowe1). Dużą dawkę zanieczyszczeń lekowych stanowią antybiotyki podawane prewencyjnie zwierzętom hodowlanym, głównie bydłu i trzodzie chlewnej. Leki transportowane do sieci kanalizacyjnej występują często w postaci przetworzonej, jako metabolity. Niekiedy zdarza się, że brak wiedzy na temat właściwego postępowania z przeterminowanym lekiem powoduje, że są one spuszczane w toaletach lub umywalkach, skąd razem ze ściekami komunalnymi kierowane są do oczyszczalni ścieków1, 2). Badania przeprowad[...]

  A rewiew, with 26 refs., of methods for removal of pharmaceuticals. Podjęto próbę zdefiniowania pojęcia emerging contaminants oraz contaminants of emerging concern zarówno w kontekście rodzaju substancji zaliczanych do tej grupy, jak i przyczyn oraz źródeł ich powstawania. Zaprezentowano biologiczne metody oczyszczania ścieków z wykorzystaniem mikroorganizmów osadu czynnego a także ich skuteczność w usuwaniu zanieczyszczeń z grupy emerging contaminants. Środowisko, wraz ze wszystkimi tworzącymi je ekosystemami, od początku świata umożliwia i stanowi naturalne miejsce do życia dla ludzi i zwierząt. Dlatego też zdrowie ludzi, ich dobre samopoczucie oraz zapewnienie warunków umożliwiających podtrzymanie gatunku jest ściśle związane ze stanem środowiska. Wraz z postępem cywilizacyjnym, rozwojem wielu gałęzi przemysłu i gwałtownym wyżem demograficznym, w środowisku pojawia się coraz więcej zanieczyszczeń. Niektóre z nich znane są od czasów powstania pierwszych wielkich cywilizacji. Zdecydowana jednak większość substancji wykazujących właściwości toksyczne została rozpoznana w czasach współczesnych. W ciągu ostatnich dwóch dekad w wodach i glebie zidentyfikowano wiele nowych substancji. Anglojęzyczna literatura określa je jako nowo powstające zanieczyszczenia EC (emerging contaminants) lub jako zanieczyszczenia budzące niepokój w odniesieniu do zmian środowiskowych (contaminants of emerging concern). Pojawiające się na przestrzeni ostatnich kilku dekad w ekosystemach wodnych i lądowych mikrozanieczyszczenia stały się ogólnoświatowym wezwaniem do podjęcia walki z tym problemem, w celu ochrony środowiska. Te niewidoczne gołym okiem zanieczyszczenia EC, to szybko rozprzestrzeniający się wachlarz substancji pochodzenia przede wszystkim antropogenicznego. Zalicza się do nich m.in. farmaceutyki, kosmetyki, środki i preparaty higieniczne, hormony sterydowe, związki chemiczne pochodzące z przemysłu i pestycydy1). Problem powstawania zani[...]