W artykule przedstawiono problemy z szacowaniem strat powodziowych przy użyciu wskaźników jednostkowych wartości mienia opublikowane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowywania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego a także wynikające z nich aktualności. Zaprezentowano propozycje ich aktualizacji do bieżących cen (2013 r.). Podejmowanie decyzji inwestycyjnych w zakresie ochrony przed powodzią wymaga przeprowadzenia oceny efektywności ekonomicznej inwestycji. Ocena efektywności inwestycji polega na porównaniu nakładów inwestycyjnych z korzyściami jakie przynosi inwestycja - głównie wynikającymi z obniżenia potencjalnych strat powodziowych w majątku prywatnym i publicznym objętym zasięgiem oddziaływania inwestycji. W zależności od skali inwestycji są stosowane różne techniki szacowania potencjalnych strat powodziowych; najczęściej stosowanym podejściem jest zastosowanie jednostkowych wskaźników wartości mienia i funkcji strat zależnych od głębokości zalewu. Takie podejście jest również zalecane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowywania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego. - Stosowane metody szacowania strat powodziowych dla potrzeb ocen ekonomicznej efektywności inwestycji Przy wykonywaniu ocen efektywności inwestycji z zakresu ochrony przed powodzią uwzględnia się korzyści z obniżenia zagrożenia powodziowego - unikniętych strat w rzeczowym majątku prywatnym i publicznym (budynki mieszkalne, obiekty przemysłowe, uprawy rolne, drogi, mosty, koleje itp.). Popularnym podejściem do szacowania strat powodziowych jest stosowanie jedno[...]

M ija już 10 lat od śmierci prof. dr. hab. inż. Henryka Słoty, jednego z najwybitniejszych polskich autorytetów w dziedzinie gospodarki wodnej, długoletniego zastępcy dyrektora ds. naukowo-badawczych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, naukowca i nauczyciela akademickiego Instytutu Inżynierii i Gospodarki Politechniki Krakowskiej, a także nieodżałowanego przyjaciela i mentora. Henryk Słota urodził się 4 kwietnia 1944 r. w Katowicach. W latach 1964-1969 studiował na Wydziale Budownictwa Wodnego Politechniki Krakowskiej. Po ukończeniu studiów podjął pracę w krakowskim oddziale Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej kolejno na stanowiskach inżyniera, st. asystenta, docenta (od 1985 r.), a od 1991 r. - profesora. W 1974 r. został kierownikiem pracowni, w 1980 r. - dyrektorem Oddziału IMGW w Krakowie, a od 1991 r. pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ds. naukowo-badawczych. Niemal od początku pracy zawodowej był także związany ze swoją Alma Mater - od 1973 r. wykładał na studiach dziennych i zaocznych w Politechnice Krakowskiej[...]

  W 2016 r. rozpoczęto prace w drugim cyklu planistycznym aktualizującym podstawowe dokumenty planistyczne z zakresu zarządzania ryzykiem powodziowym: wstępną ocenę ryzyka powodziowego, mapy zagrożenia powodziowego, mapy ryzyka powodziowego oraz plany zarządzania ryzykiem powodziowym. Poprzednie mapy, opublikowane w grudniu 2013 r., powstały na podstawie opracowanej w 2009 r. "Metodyce opracowania map ryzyka powodziowego" [Fröhlich i in. 2009] oraz wdrażającego ją w życie Rozporządzenia Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowywania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego. "Metodyka opracowania map ryzyka powodziowego" z 2009 r. opierała się w głównej mierze na przystosowaniu wskaźników niemieckich do warunków polskich, ponieważ krajowy system statystyczny nie dysponował danymi niezbędnymi do ich wyznaczenia. Autorzy "Metodyki…" zalecali, aby w ramach kolejnego cyklu planistycznego przeprowadzić badania ankietowe w celu ustalenia krajowych wskaźników. Dla terenów mieszkalnych zalecali przeprowadzenie reprezentatywnego ogólnopolskiego badania ankietowego mającego na celu oszacowanie majątku nieruchomego i ruchomego ludności. Oszacowana w ten sposób ogólnopolska wartość mogłaby wtedy zastąpić wskaźnik niemiecki przeliczony wskaźnikiem PKB. Proponowano także ew. badanie w mniejszej skali - dla województw lub nawet powiatów [Fröhlich i in. 2009]. W 2014 oraz 2016 r. Narodowy Bank Polski przeprowadził dwa badania ankietowe "Zasobności gospodarstw domowych w Polsce" [NBP 2015, NBP 2017a], które miały na celu identyfikację kondycji finansowej polskich gospodarstw domowych, w tym ich majątku i zadłużenia. Szeroki zakres ankietyzacji pozwala wykorzystać niektóre uzyskane wyniki do wyznaczenia wartości mienia gospodarstw domowych na potrzeby sporządzania map ryzyka powodziowego. OSZA[...]

  Liczne badania wykonane w Polsce, a także na świecie potwierdzają zróżnicowany skład wód opadowych. Wody te są zanieczyszczone pewną ilością substancji stałych (nierozpuszczalnych), metali ciężkich, substancji śladowych, związków organicznych, substancji ropopochodnych, a nawet herbicydów1-8). W pracy9) określono 25 najgroźniejszych dla środowiska naturalnego i człowieka zanieczyszczeń priorytetowych, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę podczas badań wód opadowych. Wytypowane wskaźniki zanieczyszczenia podzielono na 5 kategorii i zestawiono w tabeli 1. Zwykle, mając na uwadze względy ekonomiczne (koszty aparatury i odczynników), a także brak odpowiednio długiego czasu na badania, najczęściej oznacza się wskaźniki zanieczyszczeń z kategorii 1 i 2 (tabela 1)10). Literatura Table 1. Basic priority contamination9) Tabela 1. Podstawowe zanieczyszczenia priorytetowe9) Kategoria Typ zanieczyszczenia Rodzaj zanieczyszczenia 1 wskaźniki podstawowe pH , BZT5, ChZT, zawiesiny ogólne, azot, fosfor 2 metale ciężkie cynk, kadm, chrom(IV), miedź, nikiel, ołów, platyna 3 wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) benzo(a)piren (BaP), naftalen, piren 4 herbicydy terbutylazyna, pendimetaliny, fenmedifam, glifosat 5 inne związki organiczne nonylofenol, pentachlorofenol, ftalan di-2-etyloheksylu, polichlorowany bifenyl 28, eter metylo-tert-butylowy 1780 97/10(2018) podaje stężenia tych zanieczyszczeń w bardzo szerokim spektrum zmienności. Rozbieżność w wielkościach stężeń wynika zarówno z rodzaju powierzchni spłukiwanej, charakterystyki opadu, zagospodarowania zlewni, jak i jej położenia. Dodatkowym czynnikiem, który wpływa na rodzaj i liczbę wykonywanych oznaczeń są obowiązujące wymagania prawne. Zgodnie z rozporządzeniem11) stężenie zawiesin ogólnych i substancji ropopochodnych w wodach opadowych wprowadzonych do wód lub ziemi nie może przekroczyć odpowiednio 100 mg/dm3 i 15 mg/dm3. Stężenia tych zanieczyszczeń[...]