Odpowiednie oświetlenie wpływa na bezpieczeństwo ludzi, poprawia ich samopoczucie i komfort życia. Współczesne metody projektowania oświetlenia architektonicznego w Polsce wykorzystują szeroką wiedzę teoretyczną i praktyczną, dotyczącą zarówno psychofizjologii widzenia jak i fizycznych cech światła, oświetlenia i iluminowanych obiektów. Abstract..Good lighting affects human safety, comfort and behaviour. Contemporary architectural lighting design in Poland is based on a approach to light planning which is a combination of visual and physical based experience and knowledge applied to design. (Polish Architectural Lighting Design). Słowa kluczowe: projektowanie oświetlenia, sztuka, architektura, iluminacja. Keywords: lighting design, art, architecture, illumination. Wstęp Światło st[...]

Przedstawiono wyniki pomiarów i obliczeń parametrów charakteryzujących lampy i oprawy z diodami LED. Ten rodzaj źródeł światła może stanowić efektywne energetycznie rozwiązanie w oświetleniu dróg i ulic. Diody LED emitują białe światło. Jego wpływ na warunki widzenia i na możliwość obniżenia wymagań oświetleniowych są obecnie przedmiotem badań. Abstract.. In the paper there are presented some properties of the LED lamp and LED luminaire. LED street lights will be energy efficient solution to replace conventional High Pressure sodium lamps. LEDs produces white light and visibility conditions with such kind of lighting is currently under study to assess to what degree lower requirements are warranted. (LEDs in exterior lighting). Słowa kluczowe: projektowanie oświetlenia, oświetlenie d[...]

Przedstawiono przegląd wymagań dotyczących doboru oświetlenia dla dróg lokalnych oraz wyniki pomiarów i obliczeń parametrów oświetlenia przykładowych ulic. Odpowiednie źródła światła, oprawy oświetleniowe, systemy sterowania i regulacji strumienia świetlnego, zapewniają uzyskanie bezpiecznego, energooszczędnego i atrakcyjnego oświetlenia. Abstract. In the paper there are presented some requirements for local street lighting and some measurement results for such roads. Proper lamps, luminaries and control systems for residential roads increase safety and create a nice atmosphere. (Residential streets lighting). Słowa kluczowe: oświetlenie drogowe, źródła światła, oprawy, eksploatacja. Keywords: road lighting, lamps, luminaires, maintenance Wprowadzenie Jednym z głównych obszarów działań w UE, mających na celu poprawę efektywności wykorzystania energii elektrycznej [1], jest oświetlenie drogowe. Techniczny stan wielu przestarzałych instalacji, przy jednocześnie znaczącym postępie w technologii produkcji energooszczędnego sprzętu oświetleniowego, jest powodem podjęcia działań zmierzających do eliminacji nieefektywnych, szkodliwych dla środowiska rozwiązań. W Polsce, dodatkowym argumentem na rzecz poszukiwania nowych rozwiązań, jest stan finansów wielu miast i gmin, do których obowiązków należy utrzymywanie systemów oświetlenia dróg i miejsc publicznych. Modernizacje oświetlenia zwykle realizowane są w taki sposób, aby z uzyskanych oszczędności spłacić poniesione nakłady. Taki system finansowania jest szczególnie efektywny w odniesieniu do opraw dużej mocy, a więc stosowanych głównie na drogach ważnych dla ruchu motorowego. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w strukturze oświetlenia w Polsce. Wg stanu na rok 2007, około 25% wszystkich opraw drogowych stanowiły oprawy z lampami rtęciowymi, głównie o mocach 125 W (większość) i 250 W, a więc stosowane na drogach o mniejszym znac[...]

Przedstawiono wyniki pomiarów i obliczeń parametrów elektrycznych i fotometrycznych wybranych typów lamp z diodami elektroluminescencyjnymi, przeznaczonych do stosowania głównie w oświetleniu wnętrz. Abstract. In the paper there are presented some measurement results of electrical and photometrical parameters of LED lamps mainly used for indoor lighting (LEDs in indoor lighting). Słowa kluczowe: oświetlenie wnętrz, źródła światła, LED Keywords: indoor lighting, lamps, LED Wprowadzenie Lampy LED są obecnie jednym z podstawowych źródeł światła wykorzystywanych w dekoracyjnym oświetleniu wnętrz i obiektów architektonicznych. Niewielkie rozmiary, różnorodność barw, łatwość sterowania, możliwość prawie dowolnego kształtowania rozsyłów opraw oraz wyjątkowa efektywność i trwałość, przesądzają o ich szerokim stosowaniu. Rys.1. Oświetlenie wnętrza kaplicy oprawami LED W ostatnim okresie, dzięki poprawie jakości barwy światła, diody elektroluminescencyjne znajdują zastosowanie w realizacji oświetlenia użytkowego - zarówno zewnętrznego jak i oświetlenia wnętrz. Jest to szczególnie ważne z uwagi na konieczność wdrażania rozwiązań urządzeń oświetleniowych, charakteryzujących się wysoką efektywnością energetyczną. Rys.2. Oświetlenie marketu oprawami LED Parametry wybranych typów lamp LED Tube Świetlówki liniowe są podstawowym źródłem światła stosowanym w oświetleniu wnętrz użyteczności publicznej. Najefektywniejsze świetlówki osiągają skuteczność świetlną ponad 100 lm/W. Zamienniki świetlówek z elektroluminescencyjnymi diodami, dostępne są w wersji z transparentnym (TR) kloszem i z kloszem opalowym (O). Rys.3. Widok lampy LED Tube Opal (O) Rys.4. Krzywa światłości lampy LED Tube Opal Dla oceny i porównania lamp LED z analogicznymi świetlówkami, pomierzono ich podstawowe parametry fotometryczne i elek[...]

  Obowiązujące normy oświetlenia drogowego, opracowane zostały w latach 90. ub.w. Od tego czasu podejście do projektowania oświetlenia zewnętrznego uległo radykalnej zmianie. Z jednej strony zwiększyły się wymagania dotyczące aspektów środowiskowych, z drugiej - pojawiły się nowe, techniczne możliwości realizacji energooszczędnych systemów oświetleniowych, przyjaznych dla otoczenia. Konieczność okresowej weryfikacji wymagań normatywnych znajduje swoje odzwierciedlenie w procedurach opracowywania norm przez CEN (Europejską Komisję Normalizacyjną). Zgodnie z przyjętymi zasadami, po upływie pięciu lat od opublikowania normy rozpoczynają się prace nad jej aktualizacją. Prace te, zgodnie z harmonogramem, powinny trwać ok. 36 miesięcy. Przykładowym rezultatem funkcjonowania tych reguł jest opublikowana w ostatnim okresie nowa wersja normy dotyczącej oświetlenia miejsc pracy we wnętrzach. Zgodnie z informacjami na stronie internetowej CEN [4] w fazie opracowywania są również poszczególne części normy dotyczącej oświetlenia dróg. Pierwsza część tej normy, będąca raportem technicznym, powinna ukazać się jeszcze w tym roku. Praca nad pozostałymi częściami, razem z częścią o efektywności energetycznej oświetlenia drogowego, powinna zakończyć się jeszcze w 2014 r. Aktualna europejska norma dotycząca oświetlenia drogowego zawiera wiele wymagań przedstawionych wcześniej przez Międzynarodową Komisję Oświetleniową (CIE) w Raporcie Technicznym nr 115 z 1995 r. "Oświetlenie dróg przeznaczonych dla ruchu motorowego i dla pieszych" [2]. W roku 2010 CIE opublikowała kolejną, zweryfikowaną i zaktualizowaną wersję Raportu nr 115 [3]. Publikacja ta zawiera m.in. propozycje dotyczące wartościowania kryteriów stanowiących podstawę doboru klas oświetleniowych dla różnych użytkowników dróg. Opisana procedura umożliwia opracowanie dla dowolnej drogi czy strefy ruchu, tabeli prowadzącej do określenia zarówno podstawowej jak i obniżonej lub obniżonych klas[...]

  Wybór podstawowych parametrów fotometrycznych, zapewniających odpowiednią jakość oświetlenia drogowego zależy od wielu czynników, mających bezpośredni wpływ na poziom bezpieczeństwa oraz wygodę widzenia wszystkich uczestników ruchu. Czynniki te określają również rodzaj kryteriów oświetleniowych, mających zastosowanie w konkretnych sytuacjach ruchu na drogach i w miejscach publicznych. Podstawowe procedury, prowadzące do określenia odpowiednich wymagań oświetleniowych, zawarte są aktualnie w Raporcie Technicznym PKN-CEN /TR 13201-1:2007, w praktyce stanowiącym pierwszą część normy. W grudniu 2014 r. opublikowano Raport Techniczny: CEN /TR 13201-1:2014 Road lighting-Part 1:Guideline on selection of lighting classes [1], zastępujący wersję z 2004 r. [2]. W tym raporcie przedstawiono propozycje uproszczenia zasad doboru klas oświetleniowych, odpowiadających najbardziej typowym sytuacjom drogowym. Opisane procedury ułatwiają dobór zmiennych w czasie poziomów oświetlenia. Zestaw ocenianych kryteriów, prowadzący do określenia klas oświetleniowych przyjęto na podstawie danych, zawartych w Raporcie Technicznym CIE "Oświetlenie dróg przeznaczonych dla ruchu motorowego i dla pieszych [3] z 2010 r., opracowanym przez Międzynarodową Komisję Oświetleniową [4]. W Raporcie CEN /TR 13201-1:2014 doprecyzowano niektóre kryteria ilościowe, stanowiące podstawę ewaluacji sytuacji oświetleniowych oraz przedstawiono wariantową metodę określenia wymagań oświetleniowych, dającą większą elastyczność w wyznaczaniu zalecanych poziomów oświetlenia w różnych strefach ruchu. Dobór parametrów oświetlenia dla ruchu motorowego Podstawowe wymagania oświetleniowe dla dróg przeznaczonych głównie dla ruchu motorowego z wysokimi i średnimi prędkościami, oparte są na kryteriach związanych z poziomem i równomiernością luminancji samej drogi, z oświetleniem jej bezpośredniego otoczenia oraz z odpowiednim ograniczeniem olśnienia. Kryteria te odpowiadają odpowiednim [...]

  Powinno tworzyć warunki zapewniające wydajną i bezpieczną pracę. Dobór dostatecznego poziomu i równomierności oświetlenia na wszystkich płaszczyznach roboczych i w ich otoczeniu, ograniczenie olśnienia oraz dobór właściwej jakości barwy światła mają decydujący wpływ na wydolność wzrokową, komfort widzenia i samopoczucie pracowników. Warunki takie powinny być zapewnione zarówno przy oświetleniu podstawowym, jak i awaryjnym.Wymagania dotyczące parametrów ilościowych i jakościowych oświetlenia zawarte są w poniższych normach: ??PN-EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach; ??PN-EN 12464-2:2014-05(E) Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 2: Miejsca pracy na zewnątrz; ??PN-EN 1838:2013-11(E) Zastosowania oświetlenia. Oświetlenie awaryjne. Należy podkreślić, że podawane w normach wartości natężenia oświetlenia nie zapewniają optymalnych warunków pracy wzrokowej, ale jedynie minimalne - tzn. takie, poniżej których nastąpi wyraźne pogorszenie wydajności, wygody i bezpieczeństwa pracy wzrokowej. Miejsca pracy we wnętrzach Zgodnie z normą PN-EN 124[...]

Ocena wpływu światła białego na warunki widzenia w oświetleniu zewnętrznym jest od wielu lat przedmiotem badań. Strumień świetlny lamp jest wyznaczany dla widzenia fotopowego, natomiast w wielu przypadkach poziom adaptacji wzroku odpowiada warunkom widzenia mezopowego. Dla takich warunków stosowanie lamp LED może być uzasadnione z powodu korzystniejszego rozkładu widmowego promieniowania. W artykule przedstawiono porównanie parametrów oświetlenia drogowego z lampami sodowymi i przykładową oprawą z diodami LED. (Ocena parametrów oświetlenia drogowego dla opraw LED) Abstract. Valuation of influence of white light in outdoor lighting has been tested for years. Usually luminous flux is determined for photopic vision, but in many cases for road lighting the level of adaptation for human eyes corresponds to mesopic vision. For such conditions using LEDs could be more useful from the point of spectral distribution of light. In the paper the results of comparation parameters of outdoor lighting will be presented for chosen LEDs. Słowa kluczowe: oświetlenie drogowe, źródła światła, widzenie mezopowe, diody LED. Keywords: road lighting, lamps, mesopic vision, LED Introduction In the outdoor lighting, there are mostly applied the lowpressure and high-pressure sodium discharge lamps, metal halide lamps and mercury discharge lamps. The most frequently used light sources in the road and public places lighting installations are the high-pressure sodium discharge lamps. Their shear in the total number of the applied light sources results presently 70% - 75%. The shear of the commonly used until now mercury discharge lamps results approximately 25%. These lamps are presently applied in the lighting installations of the parks, local roads, estate roads, etc. The main obstacle in the replacement of the mercury discharge lamps with another lamp type is the shortage of the substitutional product which[...]

Wybór określonej koncepcji, z następnie sposobu wykonania iluminacji, jest zależny od szeregu czynników, zarówno estetycznych, jak i funkcjonalnych oraz technicznych. Przykładem współzależności tych czynników, wpływających na ostatecznie przyjęte i zrealizowane rozwiązanie, może być oświetlenie wewnętrznego dziedzińca Collegium Maius Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W pracy przedstawiono sposób uzyskania zamierzonego efektu, tj. dokonanie wyboru odpowiedniej koncepcji i ralizacji iluminacji. Abstract. Selected aspects of illumination concepts of historical buildings are described in the article. The computer visualizations of lighting variants and final solution of Collegium Maius illumination in Poznan are presented. (Illumination of the courtyard of Collegium Maius in Poznan). Słowa kluczowe: iluminacja, komputerowa wizualizacja oświetlenia Keywords: illumination, computer visualisation of lighting Wprowadzenie Budynek Collegium Maius w Poznaniu, siedziba dawnej Komisji Kolonizacyjnej, zlokalizowany jest w samym centrum miasta. Oddany do użytku w 1908 roku, stanowi kompozycyjne uzupełnienie dla pozostałych obiektów, znajdujących się na terenie Dzielnicy Zamkowej. Obiekty te, obecnie starannie odnawiane i rekonstruowane, tworzą przestrzennie spójną całość dawnego Cesarskiego Forum. Front budynku, z charakterystycznym ryzalitem zwieńczonym kopułą, zamyka widok od strony Parku Zamkowego. Rys.1. Widok frontu budynku Collegium Maius od strony Zamku Cesarskiego w Poznaniu Odnowiona bryła tego budynku od niedawna jest iluminowana, stanowiąc również nocą atrakcyjny fragment tej części miasta. Rys.2. Iluminowany budynek Collegium Maius Uwarunkowania koncepcji iluminacji Wnętrze Collegium Maius kryje [...]

  Przejścia dla pieszych, przy stale rosnącym natężeniu ruchu, również w porze wieczornej i nocnej, stanowią obszar kolizyjny, na którym bezpieczeństwo pieszych jest bezpośrednio związane z możliwością ich dostrzeżenia przez kierowców z dostatecznie dużej odległości. Systemy stacjonarnego oświetlenia drogowego najczęściej nie zapewniają wystarczająco dobrych warunków widzenia, a światła pojazdów, szczególnie krótkie, zbyt późno uwidoczniają sylwetki osób przechodzących przez jezdnię. Stąd potrzeba stosowania dodatkowych systemów oświetleniowych. Jest to szczególnie ważne zarówno w obszarach, gdzie nie ma stacjonarnego oświetlenia drogowego, jak i w tych obszarach, w których jest ono na stosunkowo niskim poziomie. Dobór parametrów oświetleniowych Problem oświetlenia przejść dla pieszych nie został szerzej uwzględniony w wymaganiach oświetleniowych nowej normy PN-EN 13201-2:2016-03 Oświetlenie dróg [2, 6]. Tak jak w poprzedniej wersji, w załączniku informacyjnym B podano następujące ogólne wskazówki: - jeśli poziom luminancji jezdni jest dostatecznie wysoki, to przy odpowiednim rozmieszczeniu opraw stacjonarnego oświetlenia drogowego, możliwe jest uzyskanie obrazu ciemnej sylwetki pieszego na jasnym tle jezdni (rys. 1a), - jeśli przewidziane jest zastosowanie dodatkowych opraw oświetlających przejście dla pieszych, to celem powinno być bezpośrednie oświetlenie pieszych na i przy przejściu oraz zwrócenie uwagi kierowców pojazdów mechanicznych na jego istnienie. Rodzaj, usytuowanie i nakierowanie dodatkowych opraw powinny zostać dobrane tak, aby wytworzyć pozytywowy kontrast jasnej sylwetki pieszego na tle ciemniejszej jezdni (rys. 1b). Jednym z rozwiązań może być montaż, w niewielkiej odległości od przejścia, opraw oświetlających sylwetkę pieszych od strony nadjeżdżających pojazdów. Dla dróg dwukierunkowych oprawy należy zamontować prz[...]