Jedną z głównych przyczyn ograniczających plonowanie roślin uprawnych w Polsce jest duże zakwaszenie gleb. Badania prowadzone przez Stacje Chemiczno-Rolnicze wykazały1), że już od wielu lat udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych przekracza 50% powierzchni użytków rolnych. Występują jednak i takie obszary, na których gleby najsilniej zakwaszone stanowią ponad 80% powierzchni. Stan taki powoduje2) zmniejszenie ich produktywności i żyzności, a dla uprawianych na nich roślin ograniczenie dostępności mineralnych składników pokarmowych. Gleby te mają ponadto obniżone zdolności buforowe i niższą odporność na procesy prowadzące do degradacji. Zakwaszenie większości powierzchni użytków rolniczych w Polsce jest związane z dużym udziałem gleb lekkich, ale także wpływem klimatu oraz czynników antropogenicznych3). W bardzo dużym stopniu jest jednak skutkiem za małego zużycia nawozów wapniowych. W ostatnich kilkunastu latach ich średnie roczne zużycie obniżyło się z ponad 90 do ok. 40 kg na 1 ha użytków rolnych, przy czym na glebach najsłabszych (lekkich i kwaśnych) zanotowano największy spadek nawożenia wapniem. Przyczyn tego niekorzystnego trendu4-6) należy poszukiwać w tym, że po wejściu Polski do UE zlikwidowano dotacje budżetowe do wapnowania gleb, a jego kosztami obciążono w całości producentów rolnych. Wiele wskazuje jednak na to, że w najbliższych latach nawożenie mineralne będzie wykazywać tendencję wzrostową. W najbardziej prawdopodobnym7), zrównoważonym scenariuszu przemian w rolnictwie wzrost ten będzie wynosił ok. 15%. Pozwoli to na umiarkowany wzrost wolumenu produkcji roślinnej pomimo dalszego zmniejszania się powierzchni ziemi użytkowanej rolniczo i wypadania z produkcji drobnych gospodarstw rolnych. Przemysł nawozowy produkuje obecnie coraz więcej wapna granulowanego, które można rozsiewać na szerokość nawet kilkudziesięciu metrów za pomocą powszechnie stosowanych w gospodarstwach rozsiewaczy tarczowych. Podczas wysiewu wapna[...]

  Bardzo ważnym problemem badawczym jest doskonalenie procesu aplikowania nawozów mineralnych na powierzchnie pól uprawnych, przede wszystkim w celu zapewnienia jak największej równomierności ich wysiewu. Wynika to głównie z konieczności zapewnienia efektywnego wykorzystania ich potencjału plonotwórczego, przy równoczesnym ograniczeniu do minimum niekorzystnego wpływu na stan środowiska przyrodniczego1). Nierównomierne rozmieszczenie na powierzchni pola granul nawozu zmniejsza bowiem plonowanie, a niewykorzystany przez rośliny nawóz może prowadzić do degradacji lub zanieczyszczenia środowiska naturalnego2, 3). Na równomierność aplikacji nawozów ma wpływ bardzo wiele czynników, które związane są z budową i parametrami pracy rozsiewaczy, właściwościami cząstek nawozu oraz warunkami zewnętrznymi panującymi podczas wysiewu. Potwierdzają to wyniki prowadzonych w tym zakresie badań4-6), które wykazały, że nie tylko konstrukcja rozsiewacza, niewłaściwy dobór łopatek tarczy, czy błędne ustawienie parametrów pracy maszyny, ale także warunki zewnętrzne oraz właściwości fizyczne granul nawozów mają wpływ na jakość ich aplikacji. Na równomierność wysiewu nawozów mineralnych mają wpływ7) takie ich cechy fizyczne, jak gęstość oraz właściwości aerodynamiczne poszczególnych cząstek. Jedną z tych właściwości jest współczynnik oporu aerodynamicznego, który jest zależny przede wszystkim od kształtu granul nawozów mineralnych. W teoretycznych modelach symulujących trajektorie ich ruch w powietrzu zakłada się najczęściej8-10), że mają one kształt sferyczny, a współczynnik oporu aerodynamicznego zależy jedynie od liczby Reynoldsa. Jednorodne oraz kuliste granule są równomierniej rozsiewane po polu, a w konsekwencji nawóz jest efektywniej wykorzystywany przez rośliny uprawne. Granule nawozu o niekulistym kształcie mają większy opór aerodynamiczny, a jego wzrost może być jeszcze silniejszy w przypadku cząstek chropowatych występujących np. w nawozach po[...]

  Zwiększająca się ilość odpadów należy do najistotniejszych problemów cywilizacyjnych. Jednym z bezpiecznych ekologicznie sposobów zagospodarowania odpadów jest wykorzystanie ich palnych frakcji jako paliw w procesach wysokotemperaturowego spalania. Zrównoważona gospodarka odpadami i jej rozwój wpływają istotnie na rozwój recyklingu, a co za tym idzie, i na koniunkturę produkcji paliw1). Podstawowym działaniem mającym na celu zmniejszenie wydatków na produkcję jest obniżenie kosztów energii poprzez zastąpienie części paliw konwencjonalnych paliwami alternatywnymi2, 3). Dla paliwa alternatywnego, wytworzonego zarówno z odpadów przemysłowych, jak i komunalnych stosowana jest nazwa RDF (refused derived fuel). Paliwo to jest określane jako odpowiednio przygotowane odpady spełniające wymagania stawiane przez odbiorców, głównie w zakresie zachowania dużej wartości opałowej. W skład paliwa RDF wchodzą m.in. palne frakcje odpadów, łatwo palne odpady z handlu i przemysłu, niebezpieczne odpady przemysłowe oraz odpady biomasy2-5). Wraz z wejściem nowych uwarunkowań prawno-ekonomicznych dotyczących posługiwania się odpadami wysokokalorycznymi (RDF) pojawiło się zapotrzebowanie na technologie umożliwiające przetwarzanie tego surowca w pełnowartościowe paliwo spełniające kryteria kwalifikujące je do wykorzystania w energetyce zawodowej (granulat) 3-7). Według Krajowego planu gospodarki odpadami8) mechaniczno- biologiczne przetwarzanie odpadów jest lub będzie preferowane w regionach obejmujących powyżej 120 tys. mieszkańców7, 9, 10). Szacuje się, że polskie cementownie wykorzystują ok. 1000 Gg paliw alternatywnych rocznie i mogą zwiększyć ich ilość o ok. 400 Gg11). Możliwości współspalania odpadów w tym sektorze są ograniczone. Cementownie nie będą w stanie zagospodarować wszystkich wytworzonych w kraju paliw alternatywnych. Można postawić tezę, że część wytwórców RDF w kraju nie znajdzie odbiorców na wyprodukowane paliwo, chyba że otworzą się[...]