Vitamin A and E acetates were stored at varying temp. (3.5- 25.5°C) and humidity (40-75%) for 12 months, and then analyzed by high-performance liq. chromatog. with mass spectroscopy (HPLC MS/MS) and with diode-array detection (HPLC DAD). The vitamins were not stable during the storage time. The MS was more efficient than the DAD. Przedstawiono wyniki wstępnych badań oceny stabilności wybranych witamin lipofilnych (octany witamin A i E) przy zastosowaniu HPLC-MS/MS w premiksach stosowanych w żywieniu zwierząt. Przeprowadzono analizę ilościową i jakościową, a wyniki porównano z uzyskanymi wcześniej techniką HPLC-DAD. Wskazano prawdopodobne przemiany, jakim ulegają badane witaminy, które wpływają na jakość premiksu. Głównym czynnikiem warunkującym opłacalność chowu zwierząt są: prawidłowo zbilansowane pożywienie (60%), wartość genetyczna materiału hodowlanego (30%) i warunki zoohigieniczne (10%)1, 2). W związku z ciągłą poprawą jakości żywienia zwierząt i ludzi rosną również wymagania stawiane producentom pasz przemysłowych i premiksów. Witaminy są związkami organicznymi, które są niezbędne do życia zarówno człowieka, jak i zwierząt. Spełniają one wiele ważnych biologicznych funkcji, regulują pracę komórek i wzrost tkanek (witamina A) oraz działają jako antyutleniacz (witamina E, witamina C). Witamina E jest istotna dla rozrodu trzody chlewnej, a jej niedobór prowadzi do okresowej lub stałej niepłodności. Brak witaminy A powoduje zahamowanie wzrostu, kurzą ślepotę, a także zaburzenia w rozrodzie i obniżenie odporności. Obie witaminy nie mogą być wytwarzane przez żywy organizm i muszą być uzupełniane przez prawidłowo zbilansowaną dietę1, 2). Witamina A należy do grupy retinoidów, z których główną postacią aktywną jest retinol. Natomiast w pożywieniu pochodzenia zwierzęcego podstawową formą w jakiej występuje witamina A jest najczęściej octan retinolu, który w jelicie cienkim ulega hydrolizie do retinolu. Inne ważne pochodne zw[...]

  Raw and treated wastewaters from a municipal wastewater treatment plant were analyzed for presence of nonsteroidal anti-inflammatory drugs (ibuprofen, naproxen, ketoprofen, tolmentin and fenoprofen) by the solid phase extn. with liq. chromatog.-tandem mass spectrometry with a multiple addn. of std. samples. Solid matrix effect, extn. efficiency and process efficiency were detn. The std. sample addn. was recommended for reliable and results. Przedstawiono wyniki badań biologicznego usuwania i zawartości wybranych leków z grupy przeciwzapalnych i przeciwbólowych (ibuprofen, ketoprofen, fenoprofen, naproxen) w ściekach surowych i oczyszczonych pochodzących z komunalnej oczyszczalni ścieków. Próby ścieków po pobraniu poddano ekstrakcji do ciała stałego, następnie wydzielone i zatężone anality oznaczono techniką LC-MS/MS. Stężenia poszczególnych farmaceutyków wyznaczono techniką wielokrotnego dodatku wzorca. Na podstawie otrzymanych wyników wykazano obecność tych zanieczyszczeń w ściekach oraz niekompletność ich biologicznej degradacji.Przełom XX i XXI w. to czas ogromnego rozwoju cywilizacyjnego. Obserwuje się bardzo szybki postęp techniczny, pojawiają się coraz to nowsze, czulsze urządzenia, a wśród nich narzędzia analityczne. Dzięki nim możliwe jest odkrycie w środowisku rzeczy zapewne już od dawna obecnych, ale do tej pory "niewidzialnych". Wśród takich nowo odkrytych elementów znajdują się pozostałości leków jako zanieczyszczenia środowiska wodnego, występujące w bardzo niskich stężeniach. Tego typu zanieczyszczenia wód znane są w światowej literaturze pod pojęciem EC (emerging contaminants)1). Należą do nich m.in. steroidy, hormony, niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe (NLPZ), leki psychotropowe oraz antybiotyki2). Mimo że angielska nazwa sugeruje, że są to nowe grupy zanieczyszczeń środowiska wodnego, to prawdopodobnie większość z nich istnieje od dawna, lecz dopiero w ostatnim czasie zostały wykryte i oznac[...]

  A review, with 55 refs., of active sludge, ozonation, oxidn., UV radiation and membrane methods for degrdn. of org. compds. of pharmaceutical origin. Dokonano analizy różnych metod i rozwiązań technologicznych mających na celu usunięcie zanieczyszczeń farmaceutycznych transportowanych do oczyszczalni ścieków, a tym samym minimalizację ich przedostawania się do wód przeznaczonych do spożycia. Mimo luki w aspektach prawnych dotyczących określenia stężeń leków w środowisku, dopuszczalnych i bezpiecznych dla organizmów żywych, temat usuwania leków budzi zainteresowanie szerokiej rzeszy naukowców z różnych dziedzin. Zarówno chemicy, analitycy, technologowie wody i ścieków, jak i inni specjaliści starają się poprawić bezpieczeństwo i zapobiegać niekorzystnym zmianom wynikającym z użytkowania zasobów środowiska. Jedną z form stanowi poszukiwanie i opracowywanie nowych technik i metod badawczych, pozwalających na skuteczne zatrzymywanie lub rozkład dotychczas nieznanych zanieczyszczeń farmaceutycznych. Ze względu na stale rosnącą produkcję i konsumpcję leków oraz wprowadzanie coraz to nowszych form i grup leków na rynek konsumencki, problem opracowania taniej, skutecznej i możliwej do wdrożenia na szeroką skalę metody usuwania produktów lekowych z wody i ścieków nie pozwala na zwłokę i zmusza do natychmiastowego podjęcia działań w tym zakresie. Największymi źródłami zużytych leków są szpitale, koncerny farmaceutyczne oraz gospodarstwa domowe1). Dużą dawkę zanieczyszczeń lekowych stanowią antybiotyki podawane prewencyjnie zwierzętom hodowlanym, głównie bydłu i trzodzie chlewnej. Leki transportowane do sieci kanalizacyjnej występują często w postaci przetworzonej, jako metabolity. Niekiedy zdarza się, że brak wiedzy na temat właściwego postępowania z przeterminowanym lekiem powoduje, że są one spuszczane w toaletach lub umywalkach, skąd razem ze ściekami komunalnymi kierowane są do oczyszczalni ścieków1, 2). Badania przeprowad[...]

  A rewiew, with 26 refs., of methods for removal of pharmaceuticals. Podjęto próbę zdefiniowania pojęcia emerging contaminants oraz contaminants of emerging concern zarówno w kontekście rodzaju substancji zaliczanych do tej grupy, jak i przyczyn oraz źródeł ich powstawania. Zaprezentowano biologiczne metody oczyszczania ścieków z wykorzystaniem mikroorganizmów osadu czynnego a także ich skuteczność w usuwaniu zanieczyszczeń z grupy emerging contaminants. Środowisko, wraz ze wszystkimi tworzącymi je ekosystemami, od początku świata umożliwia i stanowi naturalne miejsce do życia dla ludzi i zwierząt. Dlatego też zdrowie ludzi, ich dobre samopoczucie oraz zapewnienie warunków umożliwiających podtrzymanie gatunku jest ściśle związane ze stanem środowiska. Wraz z postępem cywilizacyjnym, rozwojem wielu gałęzi przemysłu i gwałtownym wyżem demograficznym, w środowisku pojawia się coraz więcej zanieczyszczeń. Niektóre z nich znane są od czasów powstania pierwszych wielkich cywilizacji. Zdecydowana jednak większość substancji wykazujących właściwości toksyczne została rozpoznana w czasach współczesnych. W ciągu ostatnich dwóch dekad w wodach i glebie zidentyfikowano wiele nowych substancji. Anglojęzyczna literatura określa je jako nowo powstające zanieczyszczenia EC (emerging contaminants) lub jako zanieczyszczenia budzące niepokój w odniesieniu do zmian środowiskowych (contaminants of emerging concern). Pojawiające się na przestrzeni ostatnich kilku dekad w ekosystemach wodnych i lądowych mikrozanieczyszczenia stały się ogólnoświatowym wezwaniem do podjęcia walki z tym problemem, w celu ochrony środowiska. Te niewidoczne gołym okiem zanieczyszczenia EC, to szybko rozprzestrzeniający się wachlarz substancji pochodzenia przede wszystkim antropogenicznego. Zalicza się do nich m.in. farmaceutyki, kosmetyki, środki i preparaty higieniczne, hormony sterydowe, związki chemiczne pochodzące z przemysłu i pestycydy1). Problem powstawania zani[...]

  Rynek farmaceutyczny w Polsce od 2007 r. odnotowuje ciągły wzrost swojej wartości. W 2010 r. polski rynek farmaceutyczny zajmował szóstą pozycję w Europie pod względem ilości sprzedawanych leków. W Polsce istnieje ok. 450 firm farmaceutycznych. W 2011 r. liczba aptek i punktów aptecznych na terenie całej Polski osiągnęła niemal 13 tys.1). Statystyczny Polak wydaje rocznie na leki najmniej w Europie, dzięki szeroko rozpowszechnionej tendencji do wprowadzania leków generycznych, czyli tańszych odpowiedników leków oryginalnych2). Przeciętne miesięczne wydatki w gospodarstwach domowych na zakup artykułów medyczno-farmaceutycznych wynosiły ok. 67 zł1). Polska w 2010 r. była dziewiątym rynkiem leków innowacyjnych w Europie, który stanowił niecałe 11% w stosunku do Francji, największego rynku na naszym kontynencie. Polska ma także największy udział wartościowy leków generycznych, stanowiący ok. 65% na tle innych państw europejskich2). Należy pamiętać, że ponad dwie trzecie leków stosowanych w Polsce, pochodzi z importu2, 3). W ostatnich trzech latach dynamika rozwoju zwolniła nieco tempo. Związane jest to ze światowym kryzysem gospodarczym. W 2011 r. produkcja leków była mniejsza niż w 2010 r. Mimo wszelkich wahań na globalnym rynku, przemysł farmaceutyczny jest w dobrej kondycji w porównaniu z innymi branżami. Sytuacja ta dotyczy zarówno koncernów farmaceutycznych na terenie Polski, jak i na całym świecie4).Według danych opublikowanych w Dzienniku Statystycznym w 2012 r. przychody z produkcji wyrobów farmaceutycznych w 2011 r. w Kraju wyniosły ponad 14,5 mld zł (o ponad 2 mld zł mniej niż w 2010 r.). Nakłady inwestycyjne wyniosły ponad 530 mln zł i były wyższe niż w 2010 r. o ponad 60 mln zł. Na podstawie danych firmy PharmaExpert5), sporządzono zestawienie danych obrazujących dochody ze sprzedaży leków na rynku aptecznym w Polsce w latach 2008-2012 r. (tabela 1). Spowolnienie tej gałęzi gospodarczej w Kraju jest wy[...]