Najbardziej typową i rozpowszechnioną metodą rozdzielania materiałów sypkich jest przesiewanie. Mieszanina frakcji umieszczana jest na sicie, przez którego otwory część materiału przesypuje się, a część jest na sicie zatrzymywana. Sprawność sita uzależniona jest od szeregu czynników, do których między innymi należą:  kształt i wielkość otworów sita, kształt cząstek materiału,  grubość warstwy materiału na sicie,  wilgotność materiału,  charakter i szybkość ruchu cząstek na sicie [3]. Skład granulometryczny odgrywa bardzo ważną rolę w wielu procesach technologicznych, jest szczególnie istotny w procesach czyszczenia, rozdrabniania czy obłuskiwania. Najprostszą, a jednocześnie dokładną metodą obliczania składu granulometrycznego jest analiza sitow[...]

  Raw rapeseed and soybean oils were modified by diesel oil addn. to change their rheol. properties at low shear rate. The flow and viscosity curves, dynamic and kinematic viscosity and activation energy were detd. The diln. of the vegetable oils resulted in changing their nature from Bingham fluid to Newtonian one and in viscosity decrease. Przedstawiono wyniki badań wpływu dodatku oleju napędowego na właściwości reologiczne surowych olejów rzepakowego i sojowego. Badania przeprowadzono w zakresie niskich prędkości ścinania (1,23-12,23 s-1). Wyznaczono krzywe płynięcia, krzywe lepkości, lepkość dynamiczną i kinematyczną oraz energię aktywacji. Rozcieńczenie surowych olejów roślinnych 20-proc. dodatkiem oleju napędowego spowodowało zmianę ich charakteru reologicznego z cieczy binghamowskiej na ciecz newtonowską oraz znaczny spadek lepkości. Rosnące zapotrzebowanie na paliwa silnikowe powoduje wzrost zainteresowania alternatywnymi źródłami energii1). Najbardziej obiecującym rodzajem paliw alternatywnych mogących zastąpić benzynę lub olej napędowy są biopaliwa. Są to substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, częściowo przetworzone chemiczne w celu nadania właściwości zbliżonych do właściwości paliw konwencjonalnych2). W wyniku przetworzenia odpowiednich surowców otrzymuje się alkohol etylowy, alkohol metylowy, oleje roślinne oraz estry wyższych kwasów tłuszczowych3). Z uwagi na to, że silniki wysokoprężne zostały zaprojektowane do zasilania olejem napędowym zastosowanie tych paliw w stanie czystym wymagałoby złożonych modyfikacji w konstrukcji tych silników4). Inną możliwością efektywnego wykorzystania tych paliw jest modyfikacja ich właściwości fizyczno-chemicznych w celu zbliżenia ich do właściwości oleju napędowego4, 5). W Polsce najlepsze perspektywy do produkcji biopaliw ma rzepak oraz soja. Wytwarzany z nich olej znacznie różni się od oleju napędowego właściwościami fizycznymi. Dotyc[...]

  Ekstrakcja ultradźwiękowa jest nową i wydajną metodą pozyskiwania wielu substancji chemicznych z matrycy ciała stałego. Do głównych jej zalet należą niskie koszty, krótki czas obróbki, przyjazność dla środowiska oraz duża efektywność w porównaniu z tradycyjnymi metodami ekstrakcji. Z tego powodu technika ta jest skutecznie wykorzystywana do pozyskiwania substancji naturalnych, takich jak polisacharydy, polifenole, flawonoidy, wanilina, karotenoidy1-4) oraz inne substancje czynne5). Pole akustyczne indukuje wiele zjawisk fizycznych, które niszczą ściany komórkowe, zmniejszają wymiary cząsteczek oraz intensyfikują transfer masy. Najważniejsze efekty wywoływane przez ultradźwięki to kawitacja, efekty cieplne oraz mikroprzepływy6). Szczególnie istotne znaczenie w procesie ekstrakcji ultradźwiękowej ma kawitacja. Polega ona na tworzeniu się, a następnie zapadaniu tzw. pęcherzyków kawitacyjnych pod wpływem gwałtownych zmian ciśnienia spowodowanych oddziaływaniem pola ultradźwiękowego. Towarzyszy temu powstawanie fali uderzeniowej, która z kolei intensyfikuje przebieg reakcji chemicznych oraz wywołuje wtórne efekty fizyczne. Dodatkowo kawitacja może prowadzić do powstawania silnych strumieni akustycznych, dużych naprężeń ścinających przy ścianach pęcherzyków kawitacyjnych, do tworzenia się mikroprzepływów wokół powierzchni cząstek ciała stałego oraz generowania bardzo aktywnych wolnych rodników7). Substancje organiczne zawarte w ekstrahowanym roztworze mogą reagować z wolnymi rodnikami i w wyniku tego oddziaływania ulegać degradacji. Z tego względu zjawisko kawitacji akustycznej niekiedy wykorzystuje się do rozkładu wybranych substancji chemicznych8-10). Ostatnio dużo uwagi poświęca się wykorzystaniu ekstrakcji ultradźwiękowej do pozyskiwania substancji biologicznie czynnych, w tym zwłaszcza polifenoli. Większość badań prowadzi się w kierunku optymalizacji parametrów operacyjnych, takich jak czas ekstrakcji, częstotliwość i natężenie [...]

  Kwas kawowy (kwas 3,4-dihydroksycynamonowy) należy do kwasów fenolowych. Jego cząsteczka zawiera dwie grupy hydroksylowe i jedną grupę karboksylową. Jest on krystalicznym proszkiem o barwie żółtej do żółtobrązowej. Kwas ten i jego pochodne są szeroko rozpowszechnione i obecne w wielu owocach, warzywach i ziarnach zbóż1, 2). Bogatym źródłem kwasu kawowego są cynamon, tymianek, szałwia, słonecznik oraz czarne oliwki3, 4). Substancja ta ma silne właściwości antyoksydacyjne5), chelatujące6), antybakteryjne7) oraz zapobiega chorobom układu krążeniowego8). Właściwości przeciwutleniające kwasu kawowego wynikają z obecności grup hydroksylowych w cząsteczce. W reakcjach z wolnymi rodnikami grupy OH działają jako donory wodoru, co prowadzi do utworzenia rodnika fenoksylowego6). Chelatowanie jonów metali przejściowych przez kwas kawowy polega na tworzeniu kompleksów z jonami Cu2+, Fe2+ i Fe3+, co chroni błonę komórkową przed uszkodzeniami9). Antybakteryjne właściwości kwasu kawowego wynikają albo z hamowania wzrostu mikroorganizmów10), albo wzrostu przepuszczalności błony komórkowej patogenu, co prowadzi do osłabienia jego odporności na działanie czynników zewnętrznych11). Z kolei pozytywne oddziaływanie kwasu kawowego na system krążeniowy polega na zmniejszaniu odkładania blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych12). Przeciwutleniające właściwości kwasu kawowego i jego pochodnych sprawiają, że zawierające go surowce i produkty stają się istotnym elementem diety człowieka. Jednak podczas wielu procesów przetwórczych dochodzi do degradacji naturalnych przeciwutleniaczy i zmniejszenia ich aktywności antyoksydacyjnej13). Do czynników wpływających na rozpad kwasu kawowego należą temperatura, światło oraz promieniowanie14). Nebesny i Budryn15) wykazali spadek aktywności przeciwutleniającej kwasu kawowego i innych związków fenolowych podczas konwekcyjnego i mikrofalowego suszenia ziarna kawy. Patil i współpr.16) stwierdzili spadek aktywnoś[...]

  Com. straw briquettes from 6 Polish plants from their prodn. lines were studied for d., humidity, ash, S, K and N contents and calorific values by std. methods. They met both the std. quality requirements and emission limits and can be used as solid fuel. Zbadano wybrane wyróżniki jakości brykietów wytworzonych za pomocą linii technologicznej do brykietowania słomy znajdującej się w przedsiębiorstwie Ursus S.A. Skład chemiczny brykietów ze słomy był typowy dla innych brykietów z biomasy. Jakość badanych brykietów odpowiada standardom i umożliwia ich zastosowanie do termochemicznej konwersji lub produkcji gazu syntezowego. Produkcja roślinna może być niewyczerpanym źródłem odnawialnych surowców dla różnych gałęzi przemysłu. Ostatnie lata przyniosły wzrost zainteresowania energetyki biomasą pochodzącą z leśnictwa, rolnictwa i przemysłu przetwarzającego ich produkty. Zwiększenie wykorzystania biomasy w procesach energetycznych leży w interesie wszystkich obywateli, ponieważ oszczędza surowce kopalne oraz zmniejsza emisję ditlenku węgla wydzielanego w procesach spalania oraz przerobu węgla kamiennego i brunatnego lub ropy naftowej. Użytkowanie surowców roślinnych poszerza rynki zbytu i daje pracę licznej rzeszy rolników, może również stanowić niewyczerpalne źródło surowców stosowanych w przemyśle chemicznym, uzyskanych metodą konwersji chemicznej (zgazowanie i synteza z gazu syntezowego) lub biochemicznej (procesy fermentacyjne)1). Dlatego też uprawa roślin na cele energetyczne zyskała w wielu krajach specjalne preferencje prawne i finansowe. W warunkach Unii Europejskiej przykładem takich preferencji był system dopłat do roślin energetycznych, który obowiązywał w latach 2007-2009, na mocy Rozporządzenia Rady (WE) Nr 2012 z 19 grudnia 2006 r. Energetyczne wykorzystanie biomasy wspierane jest przez wiele wspólnotowych przepisów, które są transponowane do ustawodawstwa krajów członkowskich. W polskim prawie znajduje to odzwierci[...]