Radiofonia cyfrowa w systemie DAB+
DAB+ (Digital Audio Broadcasting) jest cyfrową metodą naziemnej
transmisji sygnałów radiowych. DAB+ pozwala na
nieporównywalnie efektywniejsze wykorzystanie widma częstotliwości,
niż w przypadku tradycyjnego radia analogowego.
Zamiast tylko jednego programu na jedną częstotliwość, jak
to jest w przypadku FM, DAB+ pozwala na emisję osiemnastu
programów na jednej częstotliwości.
Interferencje, które zwykle towarzyszą emisji analogowej, spowodowane
falami radiowymi odbitymi od budynków i wzniesień,
w systemie DAB+ są wyeliminowane. Jako, że DAB+ wybiera
najsilniejszy nadajnik w okolicy, odbiór jest znacznie lepszy.
DAB+ jest nadawany w sieciach naziemnych i odbiorcy
mogą odbierać za pomocą szerokiej gamy odbiorników dostępnych
na rynku. DAB został stworzony dla odbioru mobilnego,
więc słuchacze mogą swobodnie odbierać programy
w samochodzie i w ruchu.
Obecnie ponad 500 milionów ludzi na całym świecie może
odbierać ponad 1000 serwisów z systemowej rodziny DAB
(Eureka-147).
Warto wspomnieć, że system DAB Eureka-147 został
stworzony przez Europę dla Europy, w celu zachowania kompatybilności
na całym kontynencie, jednak atrakcyjność, otwartość
i elastyczność systemu sprawiła, że znalazł zastosowanie
również na innych kontynentach.
Poniżej przestawiono aktualną sytuację w kontekście
wykorzystania systemu DAB na świecie opracowaną przez
WorldDMB.
WorldDMB
WorldDMB (Digital Multimedia Broadcasting) jest międzynarodową
organizacją pozarządową, której celem jest koordynacja
implementacji cyfrowych technologii emisji radiowych
z rodziny Eureka-147 takich jak DAB, DAB+ i DMB na całym
świecie. WorldDMB wspiera międzynarodową współpracę
pomiędzy nadawcami, dostawcami serwisów danych, operatorami
sieci, wytwórcami sprzętu, rządami, organizacjami regulującymi
rynki radiowe na świecie w celu łagodnego wprowadzenia
serwisów cyfrowego radia opartych na technologii
DAB. WorldDMB zrzesza 70 organizacji i firm z 25 krajów
(Polska nie jest rep[...]
DAB+ WIĘCEJ NIŻ RADIO DOI:10.15199/59.2017.6.93
Czy w świecie cyfrowym radio może pozostać analogowe?
Na ten temat toczą się ożywione dyskusje,
podczas gdy Norwegia w dniu 11 stycznia 2017 roku
rozpoczęła proces wyłączania analogowego radia FM,
który zakończy się w grudniu tego roku. Radio cyfrowe
DAB+ poszerzyło tam znacząco ofertę programów ogólnokrajowych
do 30. Radio FM dostarczało ich tylko 5.
W Szwajcarii proces wyłączenia emisji analogowych
potrwa od roku 2020 do 2024. Wyłączenie starego systemu
emisji poważnie rozważane jest też w Wielkiej
Brytanii i Danii.
2. DLACZEGO RADIO FM NIE PRZETRWA?
2.1. Problemy i zagrożenia związane z analogową
raJdesiot fwonieiąle rpoozwsieowdócwzą, FdlMa których radio analogowe
FM nie może się dalej rozwijać. Wśród najważniejszych
są:
zatłoczone pasmo częstotliwości używane
przez radiofonię FM, co nie tylko uniemożliwia
poszerzenie oferty programowej dla słuchaczy,
ale też nie daje szansy na uzupełnienie
pokrycia istniejących programów (szczątkowe
pokrycie programów Polskiego Radia PR24 i
Dwójki),
rosnące zakłócenia pociągające za sobą kurczenie
się zasięgów stacji,
nieefektywność widmowa
nieefektywność ekonomiczna
nieekologiczność emisji analogowych
2.2. Rekomendacja Europejskiej Unii Nadawców
Europejska Unia Nadawców (EBU - European
Broadcasting Union) w roku 2013 wydała rekomendację
EBU-R138 Digital Radio Distribution in Europe, w
której zauważywszy, że radio odgrywa wciąż istotną rolę
na kontynencie europejskim, jest odbierane przez większość
Europejczyków w domu, w pracy i w drodze, oraz
że naziemna radiofonia rozsiewcza jest jedyną darmową
i opłacalną metodą prawdziwego mobilnego odbioru,
szczególnie w samochodach, rekomenduje między innymi:
natychmiastowe wdrożenie cyfrowej radiofonii
DAB+ w paśmie III VHF z usługami danych
dodatkowych
wdrożenie zaawansowanych funkcjonalności
takich jak teksty, obrazy i przewodniki po programach,
aby zachować atrakcyjność[...]
Digital audio broadcasting - stara czy nowa technika ?
W połowie ubiegłego roku została w Polsce definitywnie
wyłączona naziemna telewizja analogowa. Sygnał analogowy
dostępny jest jeszcze w sieciach kablowych, jednakże oferta
operatorów dostarczających tę usługę również powoli się kurczy.
Wydawać by się mogło, że zakończywszy ten proces konwersji
weźmiemy się w Polsce ostro za drugi: likwidację jedynej analogowej
wyspy - radiofonii UKF FM. Jest jeszcze po temu inny
powód: wraz z wyłączeniem telewizji analogowej z pasma III istnieje
potencjalna możliwość budowy wszystkich trzech multipleksów
radiowych objętych Planem GE06, a za rok wejdzie w życie art.
12 akt końcowych konferencji RRC06 obwieszczający koniec
ochrony telewizyjnych stacji analogowych w rejonach na wschód
od polskiej granicy. Będzie to oznaczać możliwość wykorzystania
wszystkich uzgodnionych dla Polski zasobów widma w paśmie
III po 16 czerwca 2015 r.
Proces konwersji analogowo-cyfrowej emisji radiowej znacznie
się różni od tego, któremu podlegała telewizja naziemna.
Po pierwsze, na nowe zagospodarowanie pasma częstotliwości
87,5 - 108 MHz zajmowanego obecnie przez radiofonię UKF FM
nie ma atrakcyjnego kandydata i jednocześnie nie ma międzynarodowych
uzgodnień dotyczących terminu jego zwolnienia dla
innych potrzeb, tak jak to było w przypadku telewizji. Po drugie
przystosowanie radiowego odbiornika analogowego do odbioru
cyfrowego jest znacznie bardziej skomplikowane, a w przypadku
niektórych standardów wręcz niemożliwe, podczas gdy do
odbioru telewizji cyfrowej wystarczył dekoder-przystawka, zwany
pospolicie set-top-box-em. Po trzecie telewizja odgrywa obecnie
rolę społeczną znaczniejszą niż radio, stąd procesowi przejścia na
nadawanie cyfrowe w telewizji naziemnej towarzyszyło olbrzymie
zainteresowanie zarówno wśród odbiorców, jak i decydentów na
różnych poziomach władzy.
Jednakże cyfryzacja radiofonii naziemnej jest procesem nieuchronnym.
Obecnie istnieje już na świecie kilka standardów
radiofonii cyfrowej, któr[...]
TERAZ RADIO! Czy w świecie cyfrowym radio może pozostać analogowe?
W dobie cywilizacji obrazkowej przekaz radiowy, zawierający
wyłącznie treść dźwiękową, słowną czy muzyczną, jawi
się dla niektórych jako coś zupełnie nieatrakcyjnego, wręcz
anachronicznego. Co więcej, badania amerykańskie sprzed
kilkunastu lat wykazały, że dla przeciętnego amerykańskiego
obywatela telewizja jest jedynym powodem, dla którego warto
mieć oczy. Oczywiście sporo w tym przesady, ekran telewizora
systematycznie jest wypierany przez ekran komputera. Minęły
już jednak bezpowrotnie czasy, w których radio było nie tylko
najszybszym dostarczycielem informacji i rozrywki, lecz również
medium kształtującym wyobraźnię i wrażliwość estetyczną. Ta
właśnie, niewątpliwa z punktu widzenia dzisiejszego odbiorcy,
przewaga przekazu audiowizualnego nad przekazem wyłącznie
dźwiękowym skłoniła twórców praktycznie wszystkich standardów
radiofonii cyfrowej do wzbogacania treści radiowych o elementy
wizualne, począwszy od tekstów i nieruchomych obrazów,
poprzez prostą animację, na "niby telewizji" skończywszy.
Tak więc radio cyfrowe powstało nie tylko jako efekt prostej
transformacji sygnału z postaci analogowej do cyfrowej, ale
stało się zupełnie nowym medium, bogatszym o nowe treści,
z których realizacją twórcy radiowi nie zawsze chcą lub nie
potrafią się zmierzyć.
Z drugiej strony mamy do czynienia z daleko posuniętą konwergencją
usług audiowizualnych. Radia można słuchać w Internecie,
w prostym telefonie komórkowym, smartfonie, tablecie. Co
więcej, istnienie radia w sieci zapewnia dostęp do zdecydowanie
bogatszej oferty programowej, która w radiowym przekazie radiodyfuzyjnym
nie może być osiągnięta, ze względu na ograniczone
zasoby widma radiowego. Daje ponadto widzowi możliwość
wpływania na zawartość programu.
Powstaje więc pytanie: czy w tym cyfrowym konwergentnym
świecie istnieje jeszcze miejsce dla tradycyjnej, rozsiewczej,
naziemnej radiofonii cyfrowej, której analogowy przekaz
jest odbierany w zakresie UKF FM? Poszukiwanie od[...]
Niskobudżetowa stacja nadawcza DAB/DAB+/DMB zbudowana za pomocą narzędzi i oprogramowania Open Source
Radio cyfrowe na dobre zagościło w Polsce, kiedy to w dniu
1 października 2013 roku została uruchomiona stała emisja programów
w standardzie DAB+ (Digital Audio Broadcasting Plus)
w ramach projektu realizowanego przy wsparciu Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji przez wszystkie rozgłośnie radia publicznego
w kraju. Polskie Radio S.A. - wraz z siedemnastoma regionalnymi
rozgłośniami - otwiera nowy etap w rozwoju radiofonii w Polsce
i staje się rzeczywistą siłą napędową procesów, których uniknąć
się nie da. W tej pionierskiej grupie znalazło się Radio Wrocław,
które jako pierwsze uruchomiło testową emisję DAB+ w roku
2009. Już wtedy podjęło współpracę z Politechniką Wrocławską
w kontekście badań nad jakością dźwięku przesyłanego
kanałem cyfrowym DAB+. Od wielu lat Radio Wrocław popularyzuje
radio cyfrowe i konieczność jego wdrożenia w Polsce,
wzorem innych krajów europejskich i tych spoza naszego kontynentu.
Jednak istnieje grupa czterech największych nadawców
komercyjnych, którzy jawnie sprzeciwiają się cyfryzacji emisji radiowej. Argumentują to przede wszystkim wzrostem kosztów
emisji w czasie równoległej emisji programów drogą analogową
i cyfrową, strasząc jednocześnie niewyobrażalnie wysokimi
kosztami społecznymi związanymi z wymianą odbiorników. Nie
wspominają o tym, że koszt emisji jednego programu cyfrowego
będzie wynosił zaledwie 25% emisji tego samego programu drogą
analogową w standardzie FM oraz że sumaryczne zużycie energii
elektrycznej emisji cyfrowej będzie od 10- do 14-krotnie niższe,
niż w przypadku emisji analogowej. Pomijają też milczeniem fakt,
że emisja cyfrowa radykalnie zredukuje liczbę nadajników, ich
moce promieniowania i tym samym zły wpływ na środowisko.
Na przykład do wyemitowania 12 ogólnopolskich programów
cyfrowych wystarczy 12 częstotliwości i kilkadziesiąt nadajników,
aby zapewnić doskonałe pokrycie sygnałem całego kraju, podczas
gdy 7 dotychczas emitowanych programów ogólnopolskich
o niepełnym p[...]
Radiofonia cyfrowa - stan wdrożenia oraz aspekty techniczne (projekt LokalDAB) DOI:10.15199/59.2018.6.5
RADIOFONIA CYFROWA
- WIĘCEJ NIŻ RADIO
Korzyści ekonomiczne
cyfryzacji radiofonii.Aby odpowiedzieć na pytanie, czy radio cyfrowe jest tańsze od
analogowego czy dystrybucji strumieniowej przez Internet, trzeba
rzetelnie przyjrzeć się tym trzem drogom docierania z programem
do słuchaczy. Warto oprzeć się na dogłębnej analizie poczynionej
przez Marcello Lombardo, eksperta Europejskiej Unii Nadawców
EBU (szczegółowy opis np. w [1]). Celem opracowania było
określenie kosztów transmisji i słuchania radia oraz porównanie
ich do trzech sposobów docierania do słuchaczy - za pomocą
radia analogowego FM, radia cyfrowego DAB i strumieni internetowych.
Do analizy przyjęto jako punkt odniesienia realne dane
pochodzące z pięciu krajów (Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii,
Wielkiej Brytanii).
Po stronie transmisji dokonano analizy kosztów nadawcy
dystrybucji treści radiowych w FM, DAB i Internecie, a po stronie
odbiorczej - analizy cen, jakie słuchacze płacą, aby słuchać
radia w ruchu na ich ulubionej platformie. Podstawowe parametry
analizy z punktu widzenia nadawcy to koszty dystrybucji sygnału
(Opex), natomiast z perspektywy słuchacza to koszty odbioru.Koszty dystrybucji radiowej - definicja scenariuszy
Za podstawę przyjęto pięć europejskich rynków zamieszkiwanych
przez 321 milionów mieszkańców (60% populacji Unii
Europejskiej). Przeanalizowano trzy scenariusze: radio o zasięgu
ogólnokrajowym (o populacji liczącej 64,2 mln), radio o zasięgu
regionalnym (o populacji: 5,4 mln) i radio lokalne o zasięgu
obejmującym stolicę (4 mln). Do oszacowania liczby nadajników
w celu zapewnienia zasięgów dla każdego scenariusza oparto się
na nadawcach publicznych. Definicję kosztów podano w tabeli 1.
Koszty dystrybucji radiowej - model FM
Do oszacowania liczby nadajników zapewniających odpowiednie
zasięgi dla każdego scenariusza przyjęto liczby i typy obiektów
nadawczych nadawców publicznych z pięciu krajów: France Inter,
Deutschlandradio, Radio RAI 1, R[...]