Z naczne nagromadzenie osadów na dnie zbiorników wodnych a także dopływ wód zanieczyszczonych (szczególnie dopływy punktowe z innych instalacji, np. z oczyszczalni ścieków oraz odpływ z obszarów zmeliorowanych), sprzyja rozwojowi glonów, do których zaliczane są sinice, głównie Aphanizomenon flos-aquae, Microcystis sp., Anabaena sp., Oscillatoria sp., Trichodesmium sp. [22]. Rozwój tych glonów powoduje groźbę zatrucia wody toksynami sinicowymi. Toksyny normalnie znajdują się w cytoplazmie i nie są wydzielane do środowiska. Uwalniają się po śmierci sinicy i rozpadzie komórki. W warunkach naturalnych, toksyny po wydostaniu się z komórki, ulegają natychmiastowemu rozcieńczeniu do stężeń niezagrażających życiu i zdrowiu [1, 14]. W polskich warunkach zakwit sinic może nastąpić sezonowo, wczesną wiosną, latem i jesienią. Produkowane przez sinice toksyny, oddziaływujące szkodliwie na wątrobę, system nerwowy, skórę itp., można sklasyfikować według ich właściwości toksykologicznych na: hepatotoksyny, neurotoksyny, dermatotoksyny, lipopolisacharydy [11]. Toksyny produkowane przez sinice najczęściej są wydalane w wyniku uruchomienia funkcji obronnych. Zaliczane są do jednych z najbardziej trujących substancji produkowanych przez żywe organizmy. Wielkość dawki letalnej toksyny zależy od gatunku sinic, która ją syntetyzuje i waha się w granicach od 9-200 μg⋅kg-1, dla porównania toksyczność jadu kobry wynosi 20 μg⋅kg-1 [1]. Stąd też w literaturze przedmiotu znane są opisy masowego zatrucia ludzi i zwierząt, a skuteczność działania toksycznego uzależniona jest od rodzaju sinic i spożytej objętości zatrutej wody. Reasumując, sinice, mimo że są organizmami o mikroskopijnych rozmiarach, mogą być groźne dla zdrowia i życia [11]. W środowisku przyrodniczym toksyny produkowane przez sinice ulegają biodegradacji, ale jest to proces stosunkowo powolny, polegający na rozkładzie molekuły pod wpływem enzymów produkowanych przez ni[...]

  WŁAŚCIWOŚCI OSADÓW Na cenne składniki w osadach dennych zwrócili uwagę Gałka i Witkowski [3] oraz Siwek i Włodarczyk [13], a mianowicie na znaczną zawartość azotu - Norg do 11,3 g ⋅ kg-1 oraz węgla - Corg - 119,5 g ⋅ kg-1 , co wskazuje na korzystny stosunek węgla do azotu C/N od 12 do 16%. Również przeprowadzone badania osadów ze stawów rybnych [2] wskazują na znaczną, a zarazem zmienną zawartość węgla organicznego wynoszącą w warstwie 0 - 5 cm od 22,1 do 18,1 g ⋅ kg-1. Wartości te są istotne, ponieważ przy zawartości azotu od 1,61 do 7,03 g ⋅ kg-1 stosunek C/N zmienia się od 12,4 do 13,7. Stosując dawkę osadu dennego z kilku stawów w Falentach, równoważną w stosunku do obornika (20 t ⋅ ha-1), dawka materii organicznej (humusu), w zależności od zastosowanych osadów, będzie wynosić od 0,76 do 3,2 t ⋅ ha-1. Z obornika po okresie 4 lat jego mineralizacji i humidifikacji powstanie około 1 tony humusu. Odpowiednie osady denne ze stawów i innych zbiorników wodnych mogą więc stanowić bardzo dobre źródło humusu glebowego, którego zasoby w glebie znacznie zmalały, co jest sygnalizowane w wielu publikacjach i raportach. Przyczyną, wg Lala [4], jest szereg wprowadzonych zmian technologicznych i organizacyjnych w uprawie gleby i gospodarce zwierzęcej, co skutkuje zbyt intensywnym wydobywaniem wraz z plonami materii organicznej z gleby. Jeśli się jej nie uzupełnia, wpływa to w końcowym efekcie m. in. na małą trwałość agregatów glebowych oraz ich wodochłoność. Ta ujemna tendencja jest od kilku lat sygnalizowana w Unii Europejskiej. Zawartość pozostałych cennych składników nawozowych w osadach dennych ze stawów rybnych stwierdzili Brogowski i in. [2], a są to: ● magnez - od 0,62 do 2,93 g ⋅ kg-1 umożliwiający uzyskanie poziomu nawożenia od 12,4 do 59 kg ⋅ ha-1, ● potas - od 0,62 do 2,25 g ⋅ kg-1, co przy dawce 20 t ⋅ ha-1, jest niewystarczającą ilością na pokrycie zapo[...]

  Chitosan (deacylation degree 85%) was modified with Ag and Cu ions, used for purifn. of drinking water by sorption of impurities and then studied for toxic effects (metal ion leachability) on Vibrio fischeri bioindicator. No difference in the toxicity between the chitosan-treated water and the water treated by conventional methods (aeration, sand filtration) were obsd. Przedstawiono wyniki badań ekotoksyczności próbek wody uzdatnionej w modelowej stacji uzdatniania. Jako bioindykatory efektów toksycznych wynikających z możliwego uwalniania metali z dwóch wariantów zmodyfikowanego chitozanu wykorzystano bakterie Vibrio fischeri. Wyniki uzyskane w teście Microtox nie wskazują na wymywanie toksycznych ilości metali z wypełnień filtracyjnych. Zaobserwowane efekty toksyczne próbek wody po przejściu przez filtr chitozanowy są na zbliżonym poziomie, jak w próbkach poddanych jedynie uzdatnieniu metodami fizycznymi. Czas kontaktu wody w procesie uzdatniania z biopolimerem nie powodował istotnych zmian w toksyczności próbek. Niewielki wzrost, wraz z wydłużeniem czasu inkubacji, obserwowanej stymulacji w próbkach po przejściu przez filtr wypełniony drugim z badanych zmodyfikowanych chitozanów wynika raczej z obecności substancji odżywczych w wodzie surowej niż z toksycznego oddziaływania wypełnienia. Procesy uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi pod kątem mikrobiologicznym, ze względu na stosowanie silnych utleniaczy, mogą powodować powstawanie toksycznych ubocznych produktów dezynfekcji1). Problem obecności toksycznych i genotoksycznych zanieczyszczeń wody pitnej jest istotnym elementem oceny ryzyka jakości wody do spożycia. Ryzyko środowiskowe związane z obecnością w wodzie substancji toksycznych jest najsłabiej udokumentowanym elementem takiej oceny2). Realizowany przez ogólnopolskie konsorcjum projekt badawczy finansowany przez NCBiR w ramach instrumentu Innot[...]