Dr in.. Bogus.awa Adamczyk]Cie.lak, dr in.. Joanna Zdunek, dr hab. in.. Jaros.aw Mizera, prof. nzw. . Politechnika Warszawska, Wydzia. In.ynierii Materia.owej, Warszawa. Rudy Metale R56 2011 nr 6 UKD 621.777:532.12:669.017.3: :669.715f721f782:539.374 334 ice ziaren. W wyniku zastosowania du.ego odkszta.cenia plastycznego nast.puje rozdrobnienie du.ych cz.stek, a efekt ten jest szczegolnie widoczny w stopie o wi.kszej zawarto.ci .elaza i krzemu odkszta.canego drog. Bc. Ponadto autorzy stwierdzili, i. metoda ECAP prowadzi rownie. do rozbicia siatki faz pierwotnych otaczaj.cej granice ziaren i bardziej rownomiernego rozmieszczenia cz.stek pierwotnych w osnowie. Analiz. wp.ywu obecno.ci pierwotnych cz.stek drugiej fazy na tworz.c. si. mikrostruktur. przeprowadzi. mi.dzy innymi Xu Ch. i in., ktorzy badaniom poddali stop Al . 11,5 % wag. Zn . 2,5 % wag. Mg . 0,9 % wag. Cu . 0,2 % wag. Zr (7034), odkszta.cany metod. ECAP (sposob Bc, sze.ciokrotne przeciskanie) w temperaturze 200 ‹C [8]. W stanie wyj.ciowym materia. mia. rownoosiowe ziarna o .redniej wielko.ci 2,1 ƒĘm. Ponadto stwierdzono obecno.. iglastych cz.stek fazy MgZn2 o .redniej d.ugo.ci ok. 0,48 ƒĘm i grubo.ci ~ 0,07 ƒĘm rozmieszczonych jednorodnie w osnowie oraz drobnych wydziele. Al3Zr. Zastosowanie metody ECAP doprowadzi.o do otrzymania mikrostruktury ultradrobnoziarnistej (0,3 ƒĘm), jak rownie. wp.yn..o na dezorientacje granic ziaren. Rozmycie obrazow dyfrakcyjnych .wiadczy o wzro.cie dezorientacji pomi.dzy poszczegolnymi obszarami, co umo.liwia powstanie granic szerokok.towych. Dodatkowo cz.stki fazy MgZn2 uleg.y rozdrobnieniu (25 nm) i przybra.y sferyczny kszta.t. Zmieni.o si. rownie. ich rozmieszczenie w osnowie na bardziej rownoosiowe. Wygrzewanie odkszta.canego materia.u do temperatury 400 ‹C w czasie 1 h nie doprowadzi.o do zmian w wielko.ci ziarna, co wskazuje, i. badany materia. charakteryzuje si. [...]

Lekkie, wysokowytrzymałe stopy aluminium mają coraz szersze zastosowanie przemysłowe dzięki możliwości polepszania ich własności mechanicznych przez zastosowanie nowoczesnych metod obróbki cieplnej i plastycznej. Metody obróbki plastycznej pozwalają na silną akumulację odkształcenia w temperaturze pokojowej lub na gorąco. Najczęściej stosowane metody SPD (Severe Plastic Deformation) to: ECAP (Equal Chanel Angular Pressing), HPT (High Pressure Torsion), TE (Twist Extrusion), ARB (Accumulative Roll Bonding). Pozwalają one na uzyskanie materiału o silnie rozdrobnionym ziarnie, także relatywnie zwiększonej dyspersji wydzieleń umacniających [1÷4]. Niestety podczas tych obróbek pojawia się niebezpieczeństwo powstawania kruchych pęknięć, które wpływają na znaczne obniżenie plastyczności materiału. Ponadto technologiczne rozwiązania pozwalają na zastosowanie tych metod jedynie do wyrobów o ograniczonych wymiarach, są procesami energochłonnymi i wymagają specjalistycznego oprzyrządowania [2, 4]. Uzyskanie materiału o porównywalnych własnościach wytrzymałościowych z tymi, które można otrzymać, stosując metody SPD, z jednoczesnym zachowaniem dużej plastyczności, jest także możliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod obróbek cieplnych opartych na wieloetapowym starzeniu, tj.: HTPP (High- -Temperature Pre-Precipitation), RRA (Retrogression and Re-Ageing), T6I6 lub T6I4 [5÷9]. Ponadto procesy te są energooszczędne, nie wymagają dodatkowego specjalistycznego oprzyrządowania i mogą być wykonywane na gotowych detalach bez względu na ich wielkość i kształt. Jednym z najczęściej stosowanych komercyjnie stopów układu AlCuMg jest stop AA2024, w którym składniki stopowe Cu, Mg, Mn, Fe, Si tworzą, w zależności od parametrów zastosowanej obróbki cieplnej, różnorodne, stabilne lub metastabilne fazy międzymetaliczne determinujące własności materiału. W artykule przedstawiono przegląd literatury przedmiotu i wyniki badań własnych stopu 2024 po zab[...]