Kryteria doboru techniki RP w procesie wytwarzania implantów kości pokrywy czaszki DOI:10.15199/148.2018.7-8.5
Proces rekonstrukcji ubytków kostnych jest złożony i wieloetapowy.
Analizując poszczególne etapy przygotowania
implantu, wybrano cztery kryteria mające wpływ na wybór
metody jego wykonania, są nimi:
- dokładność geometryczna;
- rodzaj materiału implantu;
- czas wytworzenia;
- koszty związane z jego wytworzeniem.
Przy użyciu wybranych technik szybkiego prototypowania
wykonano kilkadziesiąt modeli badawczych. Na ich podstawie
dokonano porównania poszczególnych technologii,
opierając się na założonych kryteriach.
Dokładność modeli medycznych
Dokładność gotowego modelu medycznego zależy od
wielu czynników, które pojawiają się w kolejnych etapach
tworzenia implantu. Każdy etap wytwarzania: od akwizycji
danych CT (Computer Tomography), przez przetwarzanie
danych, projektowanie modelu oraz wykonanie prototypu,
jest obarczony pewnym błędem.
W procesie przetwarzania danych typu DICOM (Digital
Imaging and Communications in Medicine) niejednokrotnie
występuje konieczność filtracji zniekształceń obrazu, które
powodują braki informacji o geometrii czy strukturze tkanek.
Błędy te wpływają bezpośrednio na dokładność tworzonego
modelu 3D.
Wpływ na dokładność obrazowania mają także parametry
wynikające z budowy tomografu (rodzaj źródła promieniowania,
rodzaj matrycy detektorów, rodzaj zastosowanej
korekcji i geometria układu pomiarowego) oraz protokołu
pomiarowego (dawka promieniowania, napięcie lampy X,
wielkość plamki, czas skanowania, algorytm rekonstrukcji,
liczba projekcji, grubość skanowanej warstwy, algorytm interpolacji
danych oraz skok spirali skanowania), [1].
Uzyskane z rekonstrukcji obrazów dane przekształca się,
w kolejnym etapie procesu, do postaci modelu siatkowego.
Dane te mogą być także bezpośrednio przetworzone do modelu
powierzchniowego i zapisane w formacie stl.Zapis pliku w tym formacie także może powodować błędy
wymiarowe powierzchni i kształtu, wynikające z przybliżeń
powierzchni trójwymiarowych powierzchniami tr[...]
Automatyzacja procesu pomiaru i kontroli prototypów w zastosowaniach medycznych DOI:10.15199/148.2019.11.2
Dynamiczny rozwój metod pomiarowych oraz szybkiego
prototypowania znalazł odzwierciedlenie również w medycynie.
Współpraca inżynierów i lekarzy pozwala na wdrażanie
w procesie leczenia najnowszych technologii, co przynosi
duże korzyści pacjentom. Wdrażane rozwiązania dotyczą
na przykład procesu obrazowania, rehabilitacji, narzędzi
operacyjnych czy protetyki. Zastosowanie w medycynie
nowych rozwiązań z zakresu nauk technicznych prowadzi
do udoskonalania już istniejących, jak również umożliwia
wprowadzenie niespotykanych dotychczas - innowacyjnych
metod leczenia. Znaczące miejsce zajmują także badania
dotyczące wykorzystania nieinwazyjnych technik pomiarowych
stosowanych zwykle w medycynie na potrzeby
badań technicznych konstrukcji mechanicznych. Pomiary
z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego - MRI (ang.
Magnetic Resonance Imaging) czy tomografii komputerowej
- CT (ang. Computer Tomography) pozwalają uzyskać
zarówno modele numeryczne tkanek czy organów człowieka,
jak i obrazy struktury wewnętrznej nawet bardzo skomplikowanych
elementów maszyn. Na ich podstawie istnieje
możliwość wytworzenia modeli fizycznych lub prototypów
funkcjonalnych, ułatwiających ocenę występujących problemów
czy też symulację określonych działań. Na podstawie
numerycznego zapisu wyników pomiaru mogą być następnie
wykonane modele fizyczne stosowane w medycynie
jako
implanty, modele symulacyjne czy też szablony chirurgiczne.
Należy jednak zaznaczyć, że podstawowym wymogiem
stawianym gotowym implantom czy protezom jest ich
wykonanie z materiałów biokompatybilnych. Kolejnym bardzo
ważnym warunkiem jest wysoka dokładność ich wykonania,
co nie zawsze oznacza minimalizację odchyłek geometrycznych,
a często dotyczy jak najlepszego dopasowania
do indywidualnej budowy pacjenta. W procesie tworzenia
modeli medycznych na ich jakość ma wpływ zarówno
szczegółowość modeli otrzymanych na etapie rekonstrukcji
numerycznej, jak również dokładność samych procesów
wy[...]
Przygotowanie prototypu zębatej przekładni falowej z wykorzystaniem druku 3D DOI:10.15199/148.2017.11.1
Pomimo powszechności stosowania przekładni zębatych
ich projektowanie może przysparzać licznych problemów.
Przygotowanie optymalnej konstrukcji, szczególnie dla rozwiązań
nietypowych, wymaga wielu godzin prac zarówno
obliczeniowych, jak i badawczych. Dla wybranych rozwiązań
konstrukcyjnych przeprowadza się eksperymenty mające
potwierdzić słuszność dokonanych wyborów oraz ujawnić
ewentualne zagrożenia. W związku z dynamicznym rozwojem
metod szybkiego prototypowania badania stanowiskowe
przeprowadza się z wykorzystaniem modeli wytworzonych
z ich zastosowaniem. Jedną z najczęściej stosowanych
jest metoda MEM (Melted and Extruded Manufacturing),
zwana także drukiem 3D. Do wykonania prototypu przekładni
falowej (rys. 1) została wybrana właśnie ta metoda,
gdyż technika przyrostowego wytwarzania modeli doskonale
sprawdza się w przypadku koła podatnego o skomplikowanej
budowie. Jest to element o kształcie cienkościennej
tulei z jednej strony zamkniętej dnem, a na drugim końcu
mającej drobnomodułowy wieniec zębaty.
Wykonanie takiego koła metodami klasycznej obróbki
ubytkowej wymaga dodatkowego oprzyrządowania i jest
bardzo trudne, natomiast wykorzystanie druku 3D znacznie
ułatwia i przyspiesza ten proces.
Przygotowanie danych do druku 3D
Wykonanie prototypów funkcjonalnych przekładni falowej
musi być poprzedzone wieloma innymi działaniami.
W pierwszej kolejności niezbędne jest wykonanie obliczeń
geometrycznych i wytrzymałościowych w celu ustalenia
podstawowych parametrów wymiarowych uzębienia.
Następnym krokiem jest zamodelowanie poszczególnych
elementów składowych przekładni falowej w wybranym
programie CAD. Większość popularnych programów z zakresu
komputerowego wspomagania projektowania ma dodatkowe
funkcje, wspomagające proces ich tworzenia. W tym
przypadku wykonano modele bryłowe koła sztywnego, koła
podatnego i generatora fal w programie SolidWorks (rys. 2).
Rys. 1. Schemat zębatej przekładni falowej, na podstawie[...]
Określenie podobieństwa modelowego obliczeń numerycznych na podstawie kół zębatych wykonanych metodami RP DOI:10.15199/148.2018.11.5
Wyniki dotyczące wytrzymałości konstrukcji mechanicznych,
uzyskane różnymi metodami obliczeniowymi, opisują
rzeczywistość jedynie w sposób przybliżony. Wszystkie
metody numeryczne w założeniach przyjmują już uogólnienia,
niepozostające bez wpływu na jakość otrzymanych wyników.
Mogą to być uproszczenia geometrii lub układu sił,
przybliżone wartości przyjmowanych właściwości materiałowych
czy pomijanie czynników zewnętrznych o nieokreślonej
zmienności [1, 2]. Wybrane parametry obliczeniowe
projektant może dobierać według własnego doświadczenia,
natomiast niektórych stałych nie może i nie powinien zmieniać.
Także numeryczna analiza MES jest metodą uproszczoną,
zarówno ze względu na ograniczoną możliwość definiowania
czynników zewnętrznych, uwzględnienia współczynników
bezpieczeństwa, jak i przez wykorzystanie w obliczeniach
modeli dyskretnych. Wskazane jest więc krytyczne
podejście do interpretacji otrzymanych wyników lub ich
weryfikacja innymi metodami.
Przeprowadzone badania stanowiskowe miały pomóc
ocenić jakość rozwiązań otrzymanych w wyniku obliczeń
numerycznych MES.
Przygotowanie i przeprowadzenie badań
Badania stanowiskowe dotyczyły zębatej przekładni falowej
w czterech wariantach konstrukcyjnych. Analizowane
konstrukcje miały takie same wymiary wieńca zębatego,
zapewniające poprawną pracę przekładni. Różniły się jednak
kształtem korpusu i promieniem przejścia tulei w dno.
Przedstawione na rys. 1. warianty konstrukcyjne stanowią
kolejne etapy poszukiwania nowego, ulepszonego kształtu
koła podatnego, pozwalającego zwiększyć jego nośność.
Koło o kształcie "bazowym", który jest znany z literatury
[3, 4], modyfikowano wstępnie przez zwiększenie promienia
zaokrąglenia przy dnie (R2 na rys. 1). W ten sposób
powstał wariant nazwany na potrzeby analizy "promień".[...]