• LOGOWANIE
  • KOSZYK
  • KONTAKT
    • WYDAWNICTWO
    • REDAKCJE
      • ATEST - OCHRONA PRACY
      • AURA OCHRONA ŚRODOWISKA
      • CHŁODNICTWO
      • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
      • DOZÓR TECHNICZNY
      • ELEKTROINSTALATOR
      • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
      • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
      • GOSPODARKA MIĘSNA
      • GOSPODARKA WODNA
      • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
      • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
      • MATERIAŁY BUDOWLANE
      • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
      • OPAKOWANIE
      • PROBLEMY JAKOŚCI
      • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
      • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
      • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
      • PRZEGLĄD MECHANICZNY
      • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
      • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
      • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
      • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY
      • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
      • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
      • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
      • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
      • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
      • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
      • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
      • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
      • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH
    • REKLAMA
    • DRUKARNIA
    • KOLPORTAŻ
  • PRENUMERATA
  • LISTA CZASOPISM
    • ATEST - OCHRONA PRACY
    • AURA OCHRONA ŚRODOWISKA
    • CHŁODNICTWO
    • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
    • DOZÓR TECHNICZNY
    • ELEKTROINSTALATOR
    • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
    • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
    • GAZETA CUKROWNICZA
    • GOSPODARKA MIĘSNA
    • GOSPODARKA WODNA
    • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
    • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
    • MASZYNY, TECHNOLOGIE, MATERIAŁY - TECHNIKA ZAGRANICZNA
    • MATERIAŁY BUDOWLANE
    • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
    • ODZIEŻ
    • OPAKOWANIE
    • POLISH TECHNICAL REVIEW
    • PROBLEMY JAKOŚCI
    • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
    • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
    • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
    • PRZEGLĄD MECHANICZNY
    • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
    • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
    • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
    • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY
    • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
    • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
    • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
    • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
    • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
    • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
    • SZKŁO I CERAMIKA
    • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
    • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
    • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH
  • WIRTUALNA CZYTELNIA
 
PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - NAJWIĘKSZA BAZA ARTYKUŁÓW TECHNICZNYCH ONLINE - AKTUALNIE 121782 PUBLIKACJE
  •   CZASOPISMA  
    • ATEST - OCHRONA PRACY
    • AURA
    • CHŁODNICTWO
    • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
    • ELEKTROINSTALATOR
    • DOZÓR TECHNICZNY
    • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
    • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
    • GAZETA CUKROWNICZA
    • GOSPODARKA MIĘSNA
    • GOSPODARKA WODNA
    • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
    • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
    • MASZYNY, TECHNOLOGIE, MATERIAŁY - TECHNIKA ZAGRANICZNA
    • MATERIAŁY BUDOWLANE
    • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
    • OPAKOWANIE
    • POLISH TECHNICAL REVIEW
    • PROBLEMY JAKOŚCI
    • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
    • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
    • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
    • PRZEGLĄD MECHANICZNY
    • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
    • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
    • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
    • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY - WIADOMOŚCI TELEKOMUNIKACYJNE
    • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
    • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
    • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
    • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
    • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
    • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
    • SZKŁO I CERAMIKA
    • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
    • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
    • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH
  •   KSIĄŻKI 
  • WIRTUALNA CZYTELNIA
  •   PRENUMERATA 
  •   REKLAMA 
  •   DRUKARNIA 
  •   KOLPORTAŻ 
  •   WYDAWNICTWO
  • Elektronika, Energetyka, Elektrotechnika
  • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
  • Zeszyt 2015-11

ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA

Miesięcznik ISSN 0033-2089, e-ISSN 2449-9528 - rok powstania: 1960
Czasopismo Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) wydawane przy współpracy Komitetu Elektronikii Telekomunikacji PAN

Zeszyt 2015-11


 
 kup! (PDF) - 42.56 zł »  

 
  Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma
 kup! - 12h za 73.80 zł » 
 kup! -   4h za 43.05 zł » 
 kup! -   1h za 24.60 zł » 

Książki
Krzysztof Zymmer 
Mieczysław Nowak, Roman Barlik Poradnik inżyniera energoelektronika. Tom1 Wydawnictwo WNT, Warszawa 2014, wyd. II zmienione; 400 str., 253 rys.) Mieczysław Nowak, Roman Barlik, Jacek Rąbkowski Poradnik inżyniera energoelektronika. Tom 2 Wydawnictwo WNT, Warszawa 2015, wyd. II zmienione; 523 str., 634 rys.) Nakładem Wydawnictwa NT ukazały się dwa tomy Poradnika inżyniera energoelektronika, poświęconego analizie, projektowaniu, konstrukcji i eksploatacji urządzeń energoelektr więcej » Czytaj za darmo! »
Kształtowanie brył niejednoznaczności polifazowych sygnałów radiolokacyjnych za pomocą metod optymalizacji DOI:10.15199/13.2015.11.1
DAMIAN Szczegielniak Andrzej Milewski MARCIN Szczegielniak  
Funkcja niejednoznaczności jest powszechnie wykorzystywana przez osoby projektujące systemy radarowe jako narzędzie do badania i analizy różnych typów sygnałów sondujących, pozwalające określić dla konkretnych sygnałów m. in. rozróżnialność odległościową, a także rozróżnialność dopplerowską - związaną z powodującą efekt Dopplera prędkością przemieszczania obiektu. Funkcja niejednoznaczności daje również pojęcie o tym w jakiego typu aplikacjach radarowych może znaleźć zastosowanie dany sygnał sondujący. Niestety nie istnieją żadne analityczne metody służące do syntezy sygnału sondującego na podstawie zadanego a priori kształtu funkcji niejednoznaczności [3]. Dlatego też projektowanie sygnału sondującego o pożądanych właściwościach funkcji niejednoznaczności jest oparte przede wszystkim na wiedzy i zdobytym doświadczeniu projektanta systemów radarowych. Funkcja niejednoznaczności jest dwuwymiarową funkcją (definiowaną wzorem 1) przedstawiającą wpływ efektu Dopplera na wynik korelacji wykonywanej w odbiorniku radarowym za pomocą filtracji dopasowanej [3, 4]. , (1) gdzie: fd - częstotliwość dopplerowska,τ - opóźnienie sygnału, u(t) - zespolona obwiednia sygnału sondującego, zaś * symbolizuje sprzężenie zespolone. Na rys. 1 została przedstawiona przykładowa funkcja niejednoznaczności. Zwykle do analizy wykorzystuje się trójwymiarowe wykresy tych funkcji. W celu uzyskania większej przejrzystości na wykresach przedstawiane zostały wartości bezwzględne bez podnoszenia do kwadratu, przy czym wartości funkcji oraz obydwie osie są najczęściej znormalizowane. 2 2 2 * ( , )  ( ) ( )  - f = u t  u t -  e dt j f t d d     Funkcja niejednoznaczności posiada kilka istotnych właściwości [3, 5]: 1. Niezależnie od rodzaju sygnału sondującego funkcja osiąga maksymalną wartość na początku układu współrzędnych (przy braku dopplerowskiego przesunięcia częstotliwości fd i zerowym czasie opóźnienia sygnału τ), która wy więcej »
 
  kup!  
Wpływ efektów nieliniowych na parametry ultradźwiękowego układu drgającego dużej mocy DOI:10.15199/13.2015.11.2
Paweł Kogut Andrzej Milewski Marcin Kiełbasiński Piotr Kluk Lucjan Nafalski Łukasz Krzemiński Witold Kardyś Krystian Król 
Układ drgający jest rezonatorem mechanicznym, którego zadaniem jest przekształcenie energii elektrycznej, dostarczanej z generatora, na energię drgań mechanicznych o zadanej częstotliwości oraz amplitudzie [9]. W skład układu drgającego wchodzą: przetwornik ultradźwiękowy, falowód pośredniczący - koncentrator oraz sonotroda. Budowę typowego układu drgającego przedstawiono na rys.1. Rolą przetwornika ultradźwiękowego jest przetworzenie energii elektrycznej na energię drgań mechanicznych. Koncentrator, stosuje się w celu dopasowania sonotrody do przetwornika ultradźwiękowego, tak aby na powierzchni roboczej sonotrody uzyskać wymaganą przez daną technologię wartość amplitudy drgań mechanicznych. Sonotroda, zwana także narzędziem, ma za zadanie przekazać energię drgań mechanicznych do obciążenia (np. do wody w przypadku technologii mycia ultradźwiękowego). Przekazywana w ten sposób energia oraz moc jest zależna od wartości amplitudy drgań mechanicznych na powierzchni roboczej sonotrody, tzn. powierzchni, przez którą zostaje wypromieniowana energia w postaci fal akustycznych do obciążenia. Wartość amplitudy drgań mechanicznych w układach drgających o niewielkim poborze mocy jest liniowo zależna od napięcia pobudzania elektrycznego. W układach drgających o stosunkowo dużym poziomie poboru mocy ~kW i znacznej amplitudzie drgań mechanicznych ~10 μm układ drgający zaczyna zachowywać się jak nieliniowy oscylator zbliżony zachowaniem do oscylatora Duffinga [2, 3]. Zachowanie to ma istotny wpływ na funkcjonalność układu drgającego i jego zdolność do przekazywania energii do obciążenia, dlatego też ważnym jest aby zachowani więcej »
 
  kup!  
Właściwości elektryczne organicznych diod elektroluminescencyjnych wytwarzanych w atmosferze gazu obojętnego DOI:10.15199/13.2015.11.3
Aneta Araźna Kamil Janeczek Krzysztof Lipiec Konrad Futera Wojciech Stęplewski Józef Gromek 
Technologia wytwarzania organicznych diod elektroluminescencyjnych (OLED) jest od wielu lat przedmiotem intensywnych badań nie tylko jednostek naukowych, jak również ośrodków przemysłowych, prowadzących prace badawczo- -rozwojowe. Niewątpliwie duże zainteresowanie diodami OLED spowodowane jest ich wieloma zaletami, do których należą m.in. szeroki kąt widzenia, niski pobór prądu oraz potencjalna możliwość produkcji elastycznych wyświetlaczy [1-3]. Jednakże pomimo wielu zalet diody OLED obecnie nie znalazły szerokiego zastosowania w różnych obszarach oświetlenia. Jedną z przyczyn takiego stanu jest ich ograniczony czas życia, który wynosi obecnie około 10 000 h zgodnie z danymi przedstawionymi przez firmę Novaled [4]. Na jego długość wpływa proces degradacji diod OLED, spowodowany zarówno czynnikami zewnętrznymi (tlen, wilgoć), jak i wewnętrznymi (wzajemna reakcja związków zastosowanych do wytwarzania warstw funkcjonalnych oraz ich rozkład) [5-8]. Proponowanym w niniejszej pracy rozwiązaniem zabezpieczania diod OLED przed wpływem tlenu i wilgoci jest prowadzenie procesu ich wytwarzania w warunkach beztlenowych i kontrolowanym poziomie wilgotności oraz stosowanie procesu hermetyzacji. W dużych przemysłowych ośrodkach badawczo-rozwojowych, oprócz wytwarzania diod w pomieszczeniach o dużej czystości i w obecności gazu obojętnego, stosowane są procesy hermetyzacji, polegające na nakładaniu wielu warstw różnych związków. Proces ten wymaga jednak użycia specjalistycznej i kosztownej aparatury. Natomiast przedstawione w niniejszym artykule wyniki badań dotyczą diod więcej »
 
  kup!  
Topografia i morfologia nanorurek węglowych otrzymywanych metodą dwustopniową PVD/CVD DOI:10.15199/13.2015.11.4
Izabela Stępińska Joanna Rymarczyk Elżbieta Czerwosz 
Dzięki swoim unikalnym właściwościom nanorurki węglowe są przedmiotem intensywnych badań wielu grup badawczych z różnych dziedzin nauki i techniki. Charakteryzuje je sprężystość i elastyczność, duże przewodnictwo cieplne, odporność chemiczna, ogromna wytrzymałość mechaniczna - moduł Young’a wynosi ~1TPa, co czyni z nich jednym z najmocniejszych materiałów [1]. Najciekawsze są jednak właściwości elektryczne, które zmieniają się w zależności od średnicy i chiralności (skrętności) - mogą wykazywać przewodnictwo elektryczne metaliczne lub półprzewodnikowe. Najbardziej interesującym z punktu widzenia praktycznego zastosowania nanorurek jest wykazywane przez nie zjawisko zimnej emisji polowej [2-5]. Zalety wynikające z właściwości mechanicznych i fizyko-chemicznych w połączeniu z kształtem nanorurek sprawiają, że obiekty te są bardzo obiecującym materiałem na emitery polowe, już praktycznie stosowanym. Pojedyncze nanorurki wykorzystywane są jako źródła elektronów między innymi w skaningowych mikroskopach elektronowych, natomiast warstwy nanorurek są idealne jako katody w urządzeniach próżniowych, elektronicznych czy optoelektronicznych takich jak: lampy elektronowe (fluorescencyjne, mikrofalowe, rentgenowskie), wyświetlacze FED (field emission display), urządzenia litograficzne wykorzystujące wiązkę elektronową [6-12]. Ze względu na możliwość uzyskania wysokiej emisji elektronowej z nanorurek w niskich polach elektrycznych (w porównaniu do tradycyjnych emiterów polowych) dąży się do wprowadzenia na szeroką skale przemysłową urządzeń bazujących na emiterach zbudowanych z nanorurek węglowych. Zanim jednak zagoszczą na dobre w naszym życiu codziennym należy zoptymalizować zarówno warunki otrzymywania warstw nanorurek jak i sam mechanizm zjawiska emisji elektronowej z tychże warstw pod kątem wydajności i stabilności emisji. Najefektywniejszą metodą wytwarzania warstw nanorureksą procesy CVD (chemical vapour deposition) i ich m więcej »
 
  kup!  
Kompensacja wpływu temperatury na dokładność przetwarzania sygnału wyjściowego bezrdzeniowego przetwornika prądowego DOI:10.15199/13.2015.11.5
Grzegorz Kowalski Aleksander Lisowiec Adam Kalinowski 
Bezrdzeniowe przetworniki prądowy pracujące na zasadzie cewki Rogowskiego coraz częściej zastępują tradycyjne przekładniki transformatorowe do pomiaru prądów w energetyce. Zasada działania bezrdzeniowego przetwornika jest dobrze opisana w literaturze [1]. Napięcie na wyjściu przetwornika jest proporcjonalne do pochodnej mierzonego prądu, przy czym dla wyższych częstotliwości (powyżej kilkudziesięciu kHz) jest ono modyfikowane przez transmitancję elektrycznego obwodu zastępczego przetwornika. Dla częstotliwości poniżej kilku kHz przetwornik reprezentuje sobą źródło napięciowe o rezystancji wewnętrznej wynikającej z rezystancji przewodu, z którego jest wykonany. W przypadku przetworników wykonanych w technologii wielowarstwowych obwodów drukowanych przewód jest zastąpiony ścieżką mozaiki obwodu drukowanego. Rezystancja przetwornika wraz z rezystancją wejściową wzmacniacza sygnału przetwornika tworzy dzielnik napięciowy. W dzielniku tym rezystancja przetwornika, wynikająca z rezystancji ścieżki miedzi tworzącej przetwornik, zmienia się z temperaturą o 0,39% na stopień. Z kolei rezystancja wejściowa wzmacniacza sygnału przetwornika, określona przez rezystory termo-kompensowane, pozostaje stała. Powoduje to zmianę podziału dzielnika z temperaturą, co wprowadza błąd pomiaru. Zależność stopnia podziału dzielnika wejściowego od temperatury Elektryczny układ zastępczy bezrdzeniowego przetwornika prądowego pracującego na zasadzie cewki Rogowskiego został przedstawiony na rys. 1. Napięcie wyjściowe przetwornika występuje na zaciskach 2-2’, do których jest dołączony układ przetwarzający o rezystancji wejściowej Ro. Transmitancja prądowo-napięciowa przetworn więcej »
 
  kup!  
Rozwój cyfrowych urządzeń zabezpieczeniowych EAZ DOI:10.15199/13.2015.11.6
Tomasz Głuszak Piotr Nowakowski Andrzej Nowakowski  
Prowadzone od przeszło 20 lat w ITR prace badawcze dotyczące systemów pomiarowych, w szczególności w zakresie mikroprocesorowych urządzeń zabezpieczeniowych (EAZ), zaowocowały ich wdrożeniem głównie w rozdzielnicach średnich napięć (SN). Wieloletnia współpraca z największymi wytwórcami rozdzielnic SN (ELEKTROBUDOWA S.A., ABB S.A., ZPUE S.A., ELEKROMONTAŻ S.A., ELEKTROMETAL S.A.) w sposób bezpośredni inspiruje inżynierów do poszukiwań rozwiązań i podejmowania badań, które wychodzą naprzeciw potencjalnym użytkownikom. Postęp w technologiach elektronicznych i teleinformatycznych powoduje, że konstruktorzy rozdzielnic stawiają przed naukowcami zadania, których celem jest zintegrowanie i miniaturyzacja obwodów pierwotnych i wtórnych rozdzielnic. Ponieważ w dużej mierze decydują o tym stosowane układy do pomiaru wszystkich parametrów elektrycznychi zabezpieczeń, dlatego też badania skoncentrowane są na integracjii wprowadzaniu nowych mechanizmów związanych z inteligencją stacji energetycznej. Jeśli chodzi o tradycyjne obwody wtórne w rozdzielnicach (tzw. celki pomiarowe niskiego napięcia /nn/), to w ostatnich 15. latach nastąpił znaczący postęp w tym zakresie. Wypełnienie luki innowacyjnej w wymienionym obszarze, było możliwe m.in. dzięki opracowaniu i wdrożeniu kilku nowych generacji cyfrowych zespołów zabezpieczeń (EAZ).W ITR już na początku lat 90-tych opracowano pierwsząw Polsce aplikację urządzenia mikroprocesorowego integrującego algorytmy zabezpieczeń, pomiaru, sterowania i automatyk. Zdobyte doświadczenia w tym obszarze, pozwoliły na dalszy rozwój i znaczący postęp w tym zakresie. Pierwsze aplikacje mikroprocesorowych urządzeń EAZ Na początku lat 90. zespoły badawcze z Instytutu Tele-i Radiotechnicznego (ITR), Instytutu Energetyki (IEn) i Zakładów Wytwórczych Aparatury Wysokiego Napięcia (ZWAR) podjęły się opracowania cyfrowego urządzenia EAZ, które miało zastąpić dotychczasowe urządzenia analogowe (SMAZ) stosowane w ro więcej »
 
  kup!  
System zasilania układów urządzeń automatyki zabezpieczeniowej EAZ DOI:10.15199/13.2015.11.7
Jerzy Chudorliński Witold Kardyś Paweł Michalski Piotr Prystupiuk 
Nowoczesne systemy elektroniczne zwłaszcza przeznaczone do nadzoru i ochrony systemów elektroenergetycznych wyposażonych w system łączności nie mogą obejść się bez systemów podtrzymania pracy na czas zaniku zasilania. Do zasilania urządzeń EAZ stosuje się oprócz zasilania podstawowego zasilanie pomocnicze np. z przekładników napięciowych. Inną klasą rozwiązań jest zasilanie urządzeń z zewnętrznego systemu UPS bazującego na podtrzymaniu akumulatorowym. Jednak rozwiązanie takie wymaga dodatkowych układów ładowania, monitorowania sprawności baterii akumulatorów oraz jej serwisowania. Istotnym problemem są też znaczące koszty oraz duże rozmiary takiego rozwiązania niepozwalające na zabudowanie we wnętrzu obudowy, w celu jego pełnej integracji z urządzeniem. Wraz z rozwojem technologii możliwe stało się wytwarzanie kondensatorów dwuwarstwowych o pojemności setek faradów i napięciu pojedynczych voltów. Te kondensatory nazwane zostały superkondensatorami (ang. supercapacitor, supercap). Najważniejszą cechą superkondensatora jest jego bardzo duża pojemność, a przez to bardzo duża gęstość energii na jednostkę masy, sięgająca 10Wh/kg dla typowych rozwiązań. Zaistniała więc praktyczna możliwość ich użycia w krótkoterminowych zasobnikach energii zintegrowanych z urządzeniem, dla potrzeb przedłużonego podtrzymania zasilania urządzeń. Czas ten jest wystarczający dla przygotowania urządzenia do wyłączenia, sygnalizacji jego stanu dla urządzeń zewnętrznych, jak również przesłania informacji diagnostycznej o monitorowanym obiekcie do systemu nadrzędnego. Zasilacz sieciowy wraz z zasilaczem pomocniczym czerpiącym więcej »
 
  kup!  
Investigation of silicon nitride and DLC thin films hardness deposited with RF PECVD method DOI:10.15199/13.2015.11.8
Magdalena Dominik Mateusz Śmietana Krystian Król 
Silicon nitride (SiNx) and diamond like carbon (DLC) thin films has already found a wide range of applications in electronic and optical industry [1,2]. These films have a number of useful properties such as low density, resistance to high temperatures, low electrical conductivity, thermal shock resistance, abrasion and oxidation resistance [3-5]. Due to high hardness and the etching selectivity with SiO2, silicon nitride is used as a planarization layer - CMP - stop (Chemical Mechanical Polishing) in STI technology (Shallow Trench Isolation). SiNx with thickness ranging from 50 nm to 200 nm is also an excellent antireflective, passivation and protective coating for silicon solar cells [6]. For both passivation and protective purposes silicon nitride and DLC films provide a diffusion barrier against water molecules and sodium ions [7]. Moreover, both materials exhibit very good chemical stability and inertness, qualities which are important in the design of reliable biochemical and biomedical devices [8]. For most of the optical and sensing applications, thickness, optical and mechanical properties of thin films play a critical role in performance of the device [9,10]. Properties such as refractive index of SiNx films can be tuned from those similar to Si3N4 (n = 2.0) to those of amorphous silicon (n = 3.5) [8]. Whereas refractive index of DLC films varies with with the hydrogen content and the sp2/sp3 ratio, exhibiting values from 1.8 to 2.2 in the infrared spectral range. Moreover, both films show very low optical absorption in the infrared and due to these excellent optical properties, waveguides based on the films have transmission losses as low as 0.1 and 0.3 dB/cm for SiNx and DLC films respectively [8-10]. Similarly, as in the case of optical properties, good mechanical properties of DLC and SiNx films, i.e. hardness and Young’s modulus play a significant role in the proper operation of the optical system. In th więcej »
 
  kup!  
Wpływ kompensacji elektrycznej przemysłowych przetworników piezoceramicznych na warunki zgrzewania ultradźwiękowego DOI:10.15199/13.2015.11.9
Krystian Król Witold Kardyś Paweł Kogut Marcin Kiełbasiński Łukasz Krzemiński Lucjan Nafalski Bohdan Młynarski 
Przy projektowaniu generatorów sygnałów zasilających piezoelektryczne przetworniki ultradźwiękowe oraz układy drgające wychodzi się najczęściej od charakterystyk impedancyjnych mierzonych w funkcji częstotliwości sygnału pobudzenia. Ze względu na istnienie sprzężenia elektro-mechanicznego w takim układzie mierzone charakterystyki mają charakter krzywych rezonansowych - takich jak pokazana na rys.1a. Z tego też powodu obciążenie układu generatora ultradźwiękowego modeluje się poprzez szeregowy lub równoległy układ rezonansowy RLC, przy czym najczęściej wykorzystuje się model szeregowy ze względu na prostą interpretację fizyczną. Model taki pokazano na rys.1b. Przyjmuje się, że pojemność C0S odzwierciedla pojemność własną elementów piezoelektrycznych (np. krążków ceramicznych umieszczonych pomiędzy elektrodami), natomiast elementy Rs, Ls oraz Cs modelują efekt piezoelektryczny. Analogicznie do obwodu przedstawionego na rys.1b charakterystykę przetwornika można również modelować równoległym obwodem rezonansowym o elementach RL, CL, LP i szeregowej pojemności Cos. Choć modele te są równoważne w rozumieniu odwzorowania charakterystyk to różnią się interpretacją fizyczną. W modelu szeregowym przyjmuje się, że układ znajduje się w rezonansie mechanicznym pracując w częstotliwości f1 i uzyskując w ten sposób maksimum wydajności mechanicznej, której miarą jest amplituda drgań czoła układu drgającego. W modelu równoległym natomiast przyjmuje się, że maksimum amplitudy drgań układu przypada na częstotliwość f2. Brak całkowitej równoważności w omówionych modelach ma duże znaczenie praktyczne ze względu na metodykę projektowania układów wyjściowych generatorów ultradźwiękowych. Większość współczesnych rozwiązań stosuje model szeregowy celem zwiększenia sprawności stopnia wyjściowego poprzez wprowadzenie kompensacji pojemności Cos zewnętrznym elementem indukcyjnym. W zależności od przyjętego modelu zastępczego przeprowadza się typowo ko więcej »
 
  kup!  
Analiza jakości połączeń lutowanych na elastycznych i sztywnych płytkach drukowanych DOI:10.15199/13.2015.11.10
Krzysztof Lipiec Aneta Araźna Kamil Janeczek 
Elastyczne obwody drukowane umożliwiają uzyskanie oszczędności przestrzeni i obniżenie masy sprzętu elektronicznego. Na podłoża obwodów elastycznych stosuje się różne materiały, np. folie poliimidowe i poliestrowe. O rodzaju zastosowanego materiału decydują: konstrukcja obwodu elastycznego, technologia montażu, a także parametry pracy gotowego podzespołu elektronicznego. Elastyczne (giętkie) obwody drukowane mają takie same zadania jak obwody sztywne, czyli zapewnienie mechanicznie stabilnego podłoża dla realizacji połączeń elektrycznych między elementami układu elektronicznego. Również schemat budowy płytki elastycznej jest taki sam jak płytki sztywnej, tzn. płytka elastyczna składa się z podłoża dielektrycznego, na którym znajduje się warstwa przewodząca, a w wypadku większej ilości warstw połączenia między nimi realizowane są przy użyciu otworów metalizowanych. Natomiast główna różnica pomiędzy omawianymi typami obwodów drukowanych to ich elastyczność, która zapewnienie wymusza stosowanie odmiennych materiałów podłożowych. Natomiast materiałem przewodzącym w obydwu przypadkach jest miedź, która jest materiałem wysoce elastycznym i znakomicie sprawdza się w obwodach giętkich. Obwody giętkie jak i sztywne mogą więcej »
 
  kup!  
Ocena wybranych technologii wytwarzania płytek drukowanych pod kątem efektywnego odprowadzania ciepła DOI:10.15199/13.2015.11.11
Edward Ramotowski Dariusz Ostaszewski Tomasz Klej Michał Baszyński Przemysław Rydygier Mariusz Wójcik Mikko Kohvakka Anssi Kämäri 
We współczesnych urządzeniach elektronicznych bazujących na zminiaturyzowanych komponentach efektywne odprowadzanie ciepła jest bardzo ważnym zagadnieniem. Z uwagi na bardzo duże różnice w przewodności cieplnej powietrza i ciał stałych to właśnie PCB jest bardzo istotnym elementem odprowadzającym ciepło bezpośrednio z podzespołów elektronicznych. Właściwości termiczne, a w szczególności przewodność cieplna płytek PCB wykonanych z popularnych laminatów FR-4 coraz częściej okazują się być niewystarczające do skutecznego odprowadzenia wytworzonego w podzespołach elektronicznych ciepła, wymuszając zastosowanie radiatorów o dużej masie i wymiarach. Na rynku dostępne są jednak nowe technologie produkcji PCB pozwalające na skuteczniejsze odprowadzanie ciepła z komponentów elektronicznych. Dzięki lepszemu przewodzeniu ciepła wymiary płytki mogą być mniejsze, rzadziej występuje też potrzeba stosowania radiatorów. Możliwe staje się projektowanie mniejszych urządzeń o wysokiej niezawodności (obniżenie temperatury pracy komponentów spowalnia ich degradację) [1] bez drastycznego zwiększenia kosztów produkcji. Związek niezawodności komponentów z ich temperaturą pracy i rosnąca gęstość mocy w układach scalonych sprawia, że coraz większa waga przywiązywana jest do analizy termicznej elektroniki. W fizyce klasycznej wyróżnia się trzy sposoby przepływu ciepła: przewodzenie, konwekcja i radiacja. Ciepło z układu elektronicznego do otoczenia przekazywane jest głównie przez konwekcję, ale dla projektanta elektroniki to przewodzenie jest najbardziej istotnym zjawiskiem, ponieważ chłodzenie komponentów (niewyposażonych w radiatory) odbywa się za pośrednictwem płytki PCB, do której jest przekazywane ciepło z obudowy elementów. Lepsze przewodnictwo cieplne podłoża oznacza niższą temperaturę pracy komponentów. Rezystancje termiczne kilku materiałów najczęściej występujących w urządzeniach elektronicznych zostały przedstawione w tabeli 1. Tab. 1. Pr więcej »
 
  kup!  
Układy pomiarowe z bezrdzeniowymi przetwornikami w sieciach energetycznych DOI:10.15199/13.2015.11.12
Grzegorz Kowalski Adam Kalinowski Aleksander Lisowiec Andrzej Nowakowski  
Tradycyjne, konwencjonalne przekładniki używane powszechnie, wykorzystują zasadę transformacji, wynikającą ze zjawiska indukcji elektromagnetycznej. Są to głównie przekładniki rdzeniowe, charakteryzujące się dużymi gabarytami, dużą masą, nieliniowością charakterystyk magnetycznych rdzeni, dużą mocą przenoszoną przez przekładnik, wytwarzaniem szkodliwego pola magnetycznego, wąskim pasmem pomiarowym oraz niską dynamiką wynikającą z efektu nasycania się rdzenia magnetycznego. Dobre przekładniki powinny charakteryzować się małą wartością rozproszenia oraz małą wartością prądu jałowego. Ponieważ pracują one w obiektach energetycznych np. rozdzielnicach średniego napięcia / SN/ (ok. 30 kV), to konstrukcja ich wymaga właściwej izolacji napięciowej między uzwojeniem pierwotnym i wtórnym oraz doskonałej izolacji samego uzwojenia pierwotnego. Znamionowe prądy pierwotne wynoszą od kilkudziesięciu A do kilku kA, a prądy zwarciowe osiągają wartość kilkudziesięciu kA. Ze względu na rozwój nowych technologii, przekładnikom stawia się nowe wymagania dotyczące częstotliwości transformowanych sygnałów oraz czułości i dynamiki pomiarowej. Analiza znanych rozwiązań pod kątem ich zastosowań w rozdzielnicach energetycznych Dużo firm produkuje przekładniki konwencjonalne o podwyższonych częstotliwościach pracy, ale o bardzo ograniczonych parametrach dynamicznych i mocowych. Przekładniki takie muszą być dopasowane do prądu znamionowego (5-120% In) i nie nadają się do stosowania w rozdzielnicach SN, np. do pomiarów stanów rozruchowych silników (do 6 In) oraz stanów zwarciowych (20÷60 In). Przetworniki zbudowane przy użyciu hallotronów lub magnetorezystywnych czujników pola magnetycznego są znane i wykorzystywane od kilkunastu lat. Produkuje je wiele firm, a najbardziej popularne są czujniki firmy LEM. Należy podkreślić, że czujniki Halla są wrażliwe na wpływ temperatury, wymagają więc zastosowania odpowiednich układów kompensacyjnych. Jakkolwiek więcej »
 
  kup!  
Analiza płytkich stanów pułapkowych w strukturach MOS Al/ZrO2/SiO2/4H-SiC metodą TSC DOI:10.15199/13.2015.11.13
Krystian Król Mariusz Sochacki Michał Waśkiewicz Jan Szmidt  
Rynek półprzewodników mocy wzbogacił się w ostatnim czasie o tranzystory typu MOSFET wykonywane w technologii węglika krzemu (SiC). W literaturze opisano wiele konstrukcji tranzystorów MOSFET wykorzystujących dwutlenek krzemu (SiO2) wytwarzany w procesie utleniania termicznego węglika krzemu jako dielektryk bramkowy [1-3]. W istocie zdolność do tworzenia naturalnego dielektryka, jakim jest SiO2, jest wymieniana jako jedna z najbardziej istotnych zalet SiC [4]. Opracowano wiele metod poprawy jakości interfejsu SiO2/ SiC w celu wdrożenia technologii dielektryka bramkowego do produkcji (np. [5-7]). Niestety zastosowanie SiO2 jako dielektryka bramkowego wiąże się również z pewnymi problemami, do których zalicza się przede wszystkim niższa w porównaniu z SiC względna przenikalność elektryczna, skutkująca degradacją w obszarze dielektryka pod wpływem wysokiego pola elektrycznego oraz mała pojemność bramki tranzystora przekładająca się na stosunkowo duże niestabilności napięcia progowego wytworzonych z wykorzystaniem tej technologii przyrządów [4]. Z tego też względu celowe jest wykorzystanie w technologii węglika krzemu dielektryków typu high-k, dzięki którym możliwe jest ograniczenie negatywnego wpływu opisywanych powyżej czynników. W artykule przedstawiono wyniki analizy prądów stymulowanych termicznie (TSC) dla struktury z podwójnym dielektrykiem SiO2/ZrO2. Metoda TSC Metoda TSC jest jedną z metod pomiarowych pozwalających na bezpośredni pomiar parametrów pułapek w strukturach MOS. Pomiar polega na naładowaniu stanów pułapkowych poprzez oświetlenie struktury promieniowaniem o odpowiedniej długości fali lub zapewnienie odpowiedniej polaryzacji elektrycznej struktury testowej, a następnie schłodzeniu struktury testowej do takiej temperatury, aby uzyskać efekt "wymrożenia" nośników znajdujących się w stanie pułapkowym. Efekt "wymrożenia" nośników polega na osiągnięciu tak niskiej temperatury próbki, przy której prawdopodobieństw więcej »
 
  kup!  
Wyzwania technologii ogniw fotowoltaicznych opartych na związkach organicznych DOI:10.15199/13.2015.11.14
Janusz Sitek Marek Kośielski 
Ogniwa fotowoltaiczne - wprowadzenie Ogniwa fotowoltaiczne, będące częściami składowymi baterii słonecznych, konstruuje się w oparciu o efekt fotowoltaiczny, czyli zjawisko fizyczne polegające na powstaniu siły elektromotorycznej w ciele stałym pod wpływem promieniowania świetlnego. Zjawisko to odkrył w 1839 roku francuski fizyk Aleksander Edmond Becquerel [1]. Określenie "ogniwo fotowoltaiczne" jest równoznaczne z określeniem "ogniwo słoneczne", które jest używane, kiedy padające światło pochodzi od słońca. Fotowoltaika została uznana za akceptowalny obszar badań, dopiero po wprowadzeniu koncepcji fotonu i elektronu z początkiem mechaniki kwantowej, gdy zostały przygotowane modele naukowe do radzenia sobie z koncepcją absorpcji światła. A większe zainteresowanie naukowców i społeczeństwa wzbudziła na początku lat pięćdziesiątych XX wieku, wraz z początkiem rozwoju krzemowej technologii tranzystorowej. W 1954 roku, Calvin Fuller i Gerald Pearson z Bell Labs, odkryli, że sprawność prostowników krzemowych, zmienia się w zależności od ich czystości oraz warunków oświetleniowych. Zaobserwowali, że prostowniki przekształcają 4% przychodzącego światła słonecznego w energię elektryczną. Wraz z Darryl Chaplin, koledzy, Calvin Fuller i Gerald Pearson stworzyli zespół do pracy nad tym, co nazwali "krzemową baterią słoneczną Bella". Analizy ekonomiczne wykazały jednak, że w danym momencie nie ma komercyjnie opłacalnej aplikacji dla krzemowych ogniw słonecznych na Ziemi, ale została ona szybko znaleziona w przestrzeni kosmicznej. Wyścig w przestrzeni kosmicznej rozpoczął się późnych latach pięćdziesiątych. Poszukiwano dla satelitów źródła zasilania długoterminowego, które byłoby małe i lekkie oraz było alternatywą dla paliw konwencjonalnych i baterii, które były zbyt duże i ciężkie. Poszukiwane cechy miały ogniwa fotowoltaiczne (PV), a program kosmiczny w USA stworzył realny przemysł krzemowych ogniw słonecznych [2-4]. W ciągu ostatni więcej »
 
  kup!  
Lutowność elementów elektronicznych w zależności od technologii wykonania i warunków przechowywania DOI:10.15199/13.2015.11.15
Janusz Borecki Tomasz Serzysko 
Niejednokrotnie Zakład Innowacji Montażu Elektronicznego napotyka w swoich pracach na problem lutowności elementów elektronicznych. Dotyczy to zarówno elementów przechowywanych, jak również elementów "teoretycznie nowych". Pomimo tego, że elementy "teoretycznie nowe" są oryginalnie zapakowane przez producenta to, pomimo zastosowania właściwych warunków procesu lutowania, sprawiają one trudności podczas procesu lutowania w postaci nieprawidłowego zwilżania ich wyprowadzeń, a nawet jego braku. Problem ten w ostatnim okresie pojawia się z coraz większym nasileniem. Spowodowane to może być tym, że wielu nowopowstających producentów elementów elektronicznych nie ma w pełni dopracowanej technologii zabezpieczania lutowności swoich wyrobów, lub też elementy pochodzące z tzw. "pewnego źródła" faktycznie są elementami wyprodukowanymi przez producenta podszywającego się pod znaną firmę. Innym źródłem braku lutowności elementów mogą być nieprawidłowe warunki ich przechowywania od momentu produkcji poprzez magazynowanie do momentu dystrybucji na rynku. To samo dotyczy, a może nawet w większym stopniu odnosi się do firm pośredniczących w dystrybucji elementów. Dość często praktykowanym sposobem "odmładzania" elementów jest ich przepakowywanie przez firmy pośredniczące w dystrybucji do nowych opakowań. Innym aspektem obniżenia lutowności wyprowadzeń elementów elektronicznych jest zbyt długie ich składowanie od momentu produkcji do momentu zastosowania. Powodem tego jest najczęściej fakt polegający na tym, że wielu projektantów urządzeń elektronicznych korzysta w swoich opracowaniach ze znanych sobie od lat struktur elektronicznych, które już dawno przestały być produkowane i dostępne są na rynku jedynie w niewielkich ilościach. Bardzo często takie elementy są magazynowane od długiego czasu w bliżej nieokreślonych warunkach. Wpływ warunków przechowywania elementów elektronicznych na ich lutowność Lutowność wyprowadzeń elementów elektro więcej »
 
  kup!  
Układy do badania stanu izolacji kabli SN w obszarach zagrożonych wybuchem DOI:10.15199/13.2015.11.16
Maciej Rup Łukasz Sapuła Aleksander Kuźmiński Przemysław Angielczyk 
Jedną z głównych przyczyn wybuchu metanu i pyłu węglowego jest wadliwa praca sieci elektroenergetycznej. Iskrzenie czy też przegrzewanie się instalacji może prowadzić do zainicjowania wybuchu metanu a w konsekwencji i pyłu węglowego, co stanowi śmiertelne zagrożenie dla pracujących w kopalniach ludzi i prowadzi do ogromnych strat materialnych. Aby do tego nie dopuścić w kopalniach stosowany jest ciągły monitoring rezystancji upływności kabli elektroenergetycznych. W sieciach kopalnianych kontrola stanu izolacji jest realizowana przez pomiar rezystancji izolacji względem ziemi i jest ona w stanie dostarczyć wystarczająco wcześnie informację ostrzegawczą o stopniowej utracie właściwości elektrycznych i mechanicznych izolacji, związanej z działaniem niekorzystnych czynników takich jak temperatura, wilgotność, żrące opary, oraz naprężenia i udary mechaniczne. Natomiast test wysokim napięciem wykonywany przed każdą operacją łączeniową eliminuje możliwość podania napięcia na uszkodzony kabel. Prowadzenie ciągłej kontroli umożliwia podjęcie odpowiednio szybko działań zapobiegawczych i niedopuszczenie do osiągnięcia stanu, w którym zadziałanie zabezpieczeń powoduje przerwę w dostawie energii. Najistotniejszą jednak funkcją układów do badania stanu izolacji kabli SN jest zapewnienie bezpieczeństwa ludzi. Kontrola upływności W sieciach kopalnianych szc więcej »
 
  kup!  
Hybrydowy Górniczy Sterownik Polowy DOI:10.15199/13.2015.11.17
Paweł Michalski Jerzy Chudorliński Piotr Prystupiuk 
W ramach realizacji zadań projektu "Rodzina inteligentnych ognioszczelnych stacji transformatorowych przeznaczonych do współpracy z siecią Smart Grid" powstał Hybrydowy Górniczy Sterownik Polowy. Charakteryzuje się on ponadprzeciętnymi właściwościami w stosunku do produktów konkurencyjnych realizujących podobną funkcję podstawową - sterowanie i zabezpieczanie odpływu niskiego napięcia w warunkach zagrożenia wybuchem metanu i pyłu węglowego. Innowacyjne rozwiązanie sterownika polowego Na poniższym rysunku zaprezentowano sterownik polowy umożliwiający stacji transformatorowej w sieci Smart Grid. Ten rodzaj sieci staje się powoli standardem w energetyce. Transmisja w sieci Smar Grid jest realizowana zgodnie ze standardem IEC 61850 przy czym warstwą fizyczną jest ETHERNET. Wszystkie realizowane przez sterownik pomiary udostępnione są za pośrednictwem standardu IEC 61850, które dzięki temu mogą być wykorzystane do monitorowania odpływów lub zdalnego sterowania. Zaprezentowany powyżej sterownik polowy ma również możliwości projektowania logiki działania. Użytkownik końcowy sterownika może dowolnie (zgodnie z nadanymi przez producenta uprawnieniami) modyfikować działanie sterownika nie tylko w zakresie nastaw zabezpieczeń, ale również może projektować własne zachowanie się algorytmów zabezpieczeń. Wszystko to uzupełnione jest możliwością tworzenia przez użytkownika własnej logiki działania takiego sterownika, a więc również stacji transformatorowej, w której jest użyty jako sterownik odpływu. Zaprezentowany sterownik jest z punktu widzenia dyrektywy ATE więcej »
 
  kup!  
Orpheus na Audio Video Show 2015
Na wystawie Audio Video Show 2015 firma Sennheiser przedstawiła nowy referencyjny zestaw słuchawkowy, oferujący bezprecedensowe doświadczenia akustyczne. Łączy on w sobie wyjątkową koncepcję budowy wzmacniacza ze starannie dobranymi materiałami oraz najwyższą jakością wykonania. Orpheus to dzieło sztuki, a dzieła sztuki mają swoją cenę. Ten zestaw, wytwarzany w całości w Niemczech, będzie kosztować około 50 tys. EUR i będzie dostępny od przyszłego więcej » Czytaj za darmo! »
Analiza wydajności obliczeniowej mikrokontrolerów ARM Cortex M na przykładzie STM32 DOI:10.15199/13.2015.11.18
Witold Kardyś Paweł Kogut Krystian Król 
Celem artykułu jest porównanie wydajności obliczeniowej mikrokontrolerów wykorzystujących rdzenie z rodziny Cortex M na przykładzie mikrokontrolerów STM32. Mikrokontrolery ARM Cortex M stają się w ostatnich latach coraz popularniejsze wypierając z rynku mikrokontrolery 8- i 16-bitowe. Rodzina Cortex M, będąca podzbiorem rodziny Cortex która to z kolei jest podzbiorem architektury ARM, przeznaczona jest do wykorzystania w mikrokontrolerach ogólnego przeznaczenia i dzieli się na kilka podkategorii (M0, M1 itp.). Rodzina ta rozszerzyła się w ostatnim roku o nową wersję rdzenia - Cortex M7 - najbardziej wydajny z dostępnych rdzeni serii M. W tabeli 1 zawarto krótkie porównanie parametrów rdzeni z rodziny Cortex M [1]. Firma ARM zajmuje się projektowaniem różnorodnych rdzeni architektury ARM (tzw. IPcore). Poszczególni producenci elementów półprzewodnikowych implementują następnie wybrane wersje rdzeni uzupełniając je o peryferia i pamięci FLASH oraz RAM tworząc gotowy procesor lub mikrokontroler. W związku z taką polityką dostępne są na rynku mikrokontrolery różnych firm implementujące ten sam rdzeń procesora jednak różniące się prędkością pracy, rozmiarami pamięci i dostępnymi peryferiami. W prezentowanym artykule przedstawiono porównanie parametrów mikrokontrolerów z rdzeniami rodziny Cortex M produkowanych przez firmę STMicroelectronics w popularnej serii STM32. W serii tej występują mikrokontrolery wyposażone w rdzenie M0+, M3, M4 oraz najnowszy M7. W tabeli 2 zestawiono wybrane parametry poszczególnych serii mikrokontrolerów z rodziny STM32. W rodzinie tej dostępny jest duży wybór mikrokontrolerów różniących się osiągami i peryferiami nawet w obrębie serii opartych na tym samym modelu rdzenia Cortex. Mikrokontrolery te posiadają bogaty zestaw peryferiów które obejmują przetworniki analogowo-cyfrowe, cyfrowo-analogowe, liczniki (timery), interfejsy komunikacyjne SPI, UART itp. Niektóre modele posiadają również peryferia mn więcej »
 
  kup!  
Jakość połączeń lutowanych wykonanych na PCB z podłożem metalowym DOI:10.15199/13.2015.11.19
Aneta Araźna Kamil Janeczek Krzysztof Lipiec Grażyna Kozioł 
Minimalizacja gabarytów oraz zwiększenie niezawodności współczesnych urządzeń elektronicznych to nie tylko obniżenie kosztów, ale również większa gęstość upakowania komponentów. Wiąże się to z koniecznością odprowadzania coraz większej ilości ciepła z urządzeń o coraz mniejszych rozmiarach [1, 2]. Jednak nadmierna liczba przelotek termicznych (ang. thermal vias), stosowanych do odprowadzania ciepła z elementów SMD do radiatorów w klasycznej technologii PCB opartej na laminacie szklano epoksydowym FR4, zmniejsza wytrzymałość mechaniczną materiału, jak również ogranicza powierzchnię oddawania ciepła. Jednym z przykładów rozwiązań, które pozwalają konstruować wysoko sprawne urządzenia o minimalnych gabarytach są materiały o podłożu metalowym z izolacją ceramiczną (ang. Isulated Metal Substrate, IMS) [3, 4]. Materiałem bazowym struktury IMS (nazywanym podłożem) jest płyta wykonana najczęściej ze stopu aluminium (rzadziej jest to płyta miedziana). Stopy aluminium są bardzo dobrymi przewodnikami ciepła. Ich współczynnik przewodnictwa cieplnego λ kształtuje się na poziomie 200 W/m*K (dla porównania λ dla laminatu FR4 wynosi około 0,26 W/m*K). Samo podłoże stanowi radiator i to nie tylko dla elementów elektronicznych, ale również dla mozaiki ścieżek obwodu PCB, co pozwala na znaczne zwiększenie ich obciążalności prądowej. Obwody PCB/IMS charakteryzują się równomiernym rozkładem temperatur na całej swojej powierzchni, a temperatura elementu wydzielającego moc jest znacznie niższa niż w przypadku zastosowania klasycznego obwodu drukowanego. Stosowanie obwodów PCB/IMS przyczynia się do obniżenia stopnia komplikacji konstrukcji, znacząco podnosi niezawodność oraz powoduje skrócenie czasu produkcji nowych urządzeń. W Polsce technologia IMS znajduje dotychczas zastosowanie przede wszystkim przy produkcji wysoko wydajnych źródeł światła, bazujących na diodach LED dużej mocy [5, 6]. W pracy badano jakość połączeń lutowanych wykon więcej »
 
  kup!  
Bezrdzeniowy przetwornik prądowy z synchronizacją pomiarów DOI:10.15199/13.2015.11.20
Adam Kalinowski Grzegorz Kowalski Aleksander Lisowiec 
Bezrdzeniowy przetwornik prądowy pracujący na zasadzie cewki Rogowskiego jest indukcyjnym przetwornikiem pomiarowym prądu na napięcie. Stanowi rodzaj bezrdzeniowego transformatora, którego pierwotnym uzwojeniem jest przewód wiodący prąd, a wtórnym są rozmieszczone toroidalnie dookoła przewodu zwoje pomiarowe. Jest stosowany w energetycznych układach pomiarowych. Do wykorzystania możliwości pomiarowych przetwornika [1] potrzebny jest układ współpracujący, którego zadaniem jest wzmocnienie sygnału użytecznego, skorygowanie jego charakterystyki częstotliwościowej - napięcie na wyjściu przetwornika jest proporcjonalne do pochodnej mierzonego prądu - i zamiana sygnału na pożądaną postać wyjściową. W przeważającej większości zastosowań bezpośredni sygnał wyjściowy z przetwornika dochodzi do urządzeń automatyki energetycznej w postaci analogowej. W pewnych sytuacjach jest konieczne przesłanie sygnału pomiarowego na większą odległość. Ma to miejsce wówczas, gdy przetwornik jest częścią autonomicznego, prądowego, inteligentnego sensora pomiarowego, APSP, współpracującego z oddaloną automatyką zabezpieczeniową [2]. Wówczas stosuje się zamianę sygnału pomiarowego na postać cyfrową za pomocą układu przetwarzającego zintegrowanego z przetwornikiem. W torze przetwarzania sygnału z przetwornika na początku znajduje się analogowy układ kondycjonujący gdzie sygnał pomiarowy jest wstępnie wzmocniony i poddany operacji filtracji. Dalszą część tworzy układ próbkujący, który pobiera próbki sygnału pomiarowego z przetwornika synchronicznie z zewnętrznym sygnałem wyzwalającym. Próbki sygnału przetwornika po dodatkowej obróbce cyfrowej trafiają do układu transmisji. Układ przetwarzania sygnału wyjściowego przetwornika Układ przetwarzania zintegrowany z przetwornikiem został przedstawiony na rysunku 1. Zdjęcie przedstawia przetwornik zbudowany z wielowarstwowych płytek więcej »
 
  kup!  
Koncentrator cyfrowych danych dla rozdzielni automatyzowanych zgodnie z normą IEC 61850 DOI:10.15199/13.2015.11.21
Leszek Książek Grzegorz Wojtaś Andrzej Gacek Karol Makowiecki Maciej Andrzejewski 
Elementem architektury rozdzielni energetycznej automatyzowanej zgodnie ze standardem IEC 61850 jest urządzenie typu Merging Unit. Ma ono za zadanie przetworzyć sygnały analogowe z przekładników prądowych i napięciowych na postać cyfrową, sformatować otrzymane dane cyfrowe zgodnie ze standardem IEC 61850-9-2 a następnie udostępnić te dane na szynie procesowej rozdzielni, którą tworzy sieć Ethernet. W ostatnim okresie pojawiły się opracowania sensorów prądowych o wyjściu cyfrowym. Jednym z nich jest Autonomiczny Prądowy Sensor Pomiarowy, APSP [1], gdzie dane pomiarowe pojawiają się w postaci próbek cyfrowych mierzonego sygnału analogowego. Warunkiem koniecznym zastosowania tych sensorów w rozdzielniach automatyzowanych zgodnie z IEC 61850 jest możliwość synchronizacji procesu pobierania próbek do skali czasu UTC oraz agregacji próbek w pakiety do wysyłania na szynę procesową. W ITR zostało opracowane urządzenie pod nazwą Koncentrator Danych, pełniące funkcję urządzenia typu Merging Unit, wyposażone w układ generujący sygnały synchronizujące dla sensorów prądowych APSP oraz w odbiorniki ciągów próbek cyfrowych - wartości próbkowanych w terminologii normy IEC 61850, z tych sensorów. Budowa Koncentratora Danych Schemat blokowy Koncentratora Danych został przedstawiony na rys. 1. MGSS jest Modułem Generacji Sygnału Synchronizującego, OCXO jest wysokostabilnym termostatowanym generatorem kwarcowym. MODUŁ PRZETWARZANIA SYGNAŁÓW ANALOGOWYCH zawiera moduł MASH, który jest Multiplekserem Analogowy więcej »
 
  kup!  
Formatowanie danych pomiarowych na szynę procesową według normy IEC 61850 DOI:10.15199/13.2015.11.22
Leszek Książek Grzegorz Wojtaś Andrzej Gacek Karol Makowiecki Maciej Andrzejewski 
Historia procesu normowania protokołów przesyłania cyfrowych danych pomiarowych z elektronicznych przekładników prądowych sięga roku 2002, kiedy to powstała norma IEC 60044-8, w której zdefiniowano pojęcie urządzenia o nazwie Merging Unit zbierającego dane - wartości próbkowane (dość powszechna jest terminologia angielskojęzyczna - sampled values) z indywidualnych sensorów prądu i napięcia i udostępniającego te dane w postaci próbek cyfrowych innym urządzeniom. Pierwszą normą, która opisywała sposób transformacji danych pomiarowych zdefiniowanych w IEC 60044-8 w ramki standardu Ethernet była edycja pierwsza części standardu IEC 61850 dotycząca próbek cyfrowych. Norma IEC 61850-9-2 definiuje odwzorowanie wartości próbkowanych analogowych sygnałów prądów i napięć fazowych na standard Ethernet. To właśnie w normie IEC 61850-9-2 pojawiło się pojęcie szyny procesowej. Szyna procesowa zrealizowana w technice sieci Ethernet nie wyklucza jednak zdefiniowanego w standardzie IEC 61850-9-1 przesyłania danych w połączeniach typu punkt - punkt. W artykule opisano sposób oraz procedury formatowania danych do wysłania na szynę procesową w urządzeniu Koncentrator Danych, pełniącym funkcję urządzenia typu Merging Unit. Formatowanie danych na szynę procesową zgodnie z IEC 61850-9-2 Norma IEC 61850-9-2 stanowi uzupełnienie normy IEC 61850-9-1 w zakresie odwzorowania SCSM (ang. Specific Communication Service Mapping) dla wartości próbkowanych przesyłanych wg standardu ISO/IEC 8802-3. [1] Ta część standardu definiuje odwzorowanie modelu klas wartości próbkowanych IEC 61850-7-2 na ISO/IEC 8802-3. Tab. 1. Model OSI i odniesienie do profili Tabl. 1. OSI model with reference to the profiles Aplikacja Prezentacja Profil A Sesja Transport Profil T Sieć Łącza danych Warstwa fizyczna Na potrzeby transmisji wartości próbkowanych można zdefiniować dwa profile - tabela 1: - Profil A - aplikacyjny, jest zbiorem specyfi więcej »
 
  kup!  
Ocena wyników badań odporności wyrobów elektrycznych i elektronicznych na narażenia środowiskowe i elektromagnetyczne DOI:10.15199/13.2015.11.23
Stefan Kuciński  
Wyroby elektryczne i elektroniczne poddawane są badaniom głównie w celu sprawdzenia ich właściwości funkcjonalnych oraz potwierdzenia zgodności z wymaganiami dyrektyw nowego podejścia. Wśród tych badań szczególne ważne są badania odporności na narażenia środowiskowe i elektromagnetyczne. Badania te mają na celu potwierdzenie, że dany wyrób będzie prawidłowo funkcjonował w określonym środowisku, do którego został przeznaczony. Dla systemów alarmowych i ich elementów tego rodzaju badania przeprowadzane są zgodnie z wymaganiami norm PN-EN 50130-4 [1] i PN-EN 50130-5 [2]. Według tych norm badania odporności na narażenia środowiskowe obejmują próby klimatyczne (takie jak suche gorąco, zimno, zmiany temperatury, wilgotne gorąco stałe i cykliczne) oraz mechaniczne (np. udary pojedyncze, uderzenia, spadki swobodne i wibracje sinusoidalne). Natomiast badania odporności na narażenia elektromagnetyczne dotyczą następujących testów: wyładowania elektrostatyczne, szybkie, elektryczne stany przejściowe, udary elektromagnetyczne, pola elektromagnetyczne, zaburzenia przewodzone indukowane przez pola o częstotliwości radiowej oraz zapady, krótkie przerwy i zmiany napięcia zasilania. W trakcie tych badań wyroby są poddawane narażeniom o rodzajach i poziomach odpowiadających narażeniom spotykanym w warunkach rzeczywistych. W czasie przykładania narażeń wyrób znajduje się w stanie pracy, realizując typowe dla niego funkcje. Dokonuje się obserwacji zachowania się wyrobu pod wpływem narażeń oraz rejestracji zmian jego określonych parametrów. Następnie przeprowadza się ocenę tych danych, która polega na sprawdzeniu, czy zarejestrowane zmiany mieszczą się w granicach określonych we wcześniej ustalonych wymaganiach (kryteriach). Gdy fakt ten ma miejsce rezultat oceny wyników badań jest pozytywny. W przeciwnym przypadku negatywny. Tak więc celem oceny jest określenie, czy dany wyrób spełnia czy nie spełnia ustalone wymagania. Badania odporności wy więcej »
 
  kup!  
System komputerowy do pomiaru zmian rezystancji warstw C-Pd zachodzących pod wpływem wodoru i metanu DOI:10.15199/13.2015.11.24
SŁAWOMIR KRAWCZYK 
W związku z realizacją projektu deteH (UDA-POIG. 01.03.01-14-071/08-11) opracowany został czujnik wodoru oraz związków wodoru. Elementem aktywnym czujnika są nanostrukturalne warstwy węglowo-palladowe (C-Pd). Zasada działania opracowywanego czujnika opiera się na zmianach jego właściwości elektrycznych pod wpływem wodoru absorbowanego przez warstwę. Do badań wpływu gazów na rezystancję warstw C-Pd wykonany został skomputeryzowany system wykorzystujący stanowisko pomiarowe do pomiaru zmian rezystancji pod wpływem gazu [1]. W stanowisku tym rezystancja warstwy mierzona jest metodą pośrednią[2], poprzez pomiar spadku napięcia na rezystorze wzorcowym. Schemat elektryczny układu pomiarowego przedstawiony jest na rys. 1.gdzie Ub - napięcie zasilające, Ur - spadek napięcia na rezystorze wzorcowym, R - rezystancja rezystora wzorcowego. Skomputeryzowany system pomiarowy Skomputeryzowany system pomiarowy umożliwia jednoczesny pomiar wielu napięć oraz sterowanie przebiegiem doświadczeń poprzez zaprogramowane włączanie lub wyłączanie zaworów odcinających dopływ gazów. System pomiarowy składa się z komputera klasy PC (Personal Computer) pracującego pod kontrolą systemu operacyjnego Windows (XP, 7 lub 8), dedykowanej aplikacji oraz mikrokontrolera ADuC 845 firmy Analog Devices [3].Schemat blokowy komputerowego systemu pomiarowego przedstawiony jest na rys. 2. Aplikacja zainstalowana na komputerze, jak również program sterujący mikrokontrolerem ADuC845, zostały napisane w Instytucie Tele- i Radiotechnicznym. Program sterujący pracą mikrokontrolera AduC845 został napisany w języku C w środowisku uVision firmy "Keil"[4-6]. Algorytm programu został przedstawiony na rys. 3. Rys. 1. Schemat elektryczny układu pomiarowego rezystancji warstwy (B - Źr więcej »
 
  kup!  
Mikrofalowa głowica detekcyjna dla inteligentnego antypocisku zwalczającego pociski przeciwpancerne DOI:10.15199/13.2015.11.25
Józef Jarzemski Piotr Ruliński Adam Kawalec Adam Konrad Rutkowski 
Tak zwana obrona aktywna [1] jest jednym ze sposobów ochrony pojazdów oraz obiektów stacjonarnych przed pociskami przeciwpancernymi. Współcześnie, szczególnie niebezpieczną bronią przeciwpancerną są pociski podkalibrowe. Mają one duży zasięg, ale ich użycie jest możliwe jedynie przy użyciu odpowiedniej armaty. Innym rodzajem amunicji przeciwpancernej są pociski z głowicami kumulacyjnymi wystrzeliwanymi przy użyciu stosunkowo lekkich wyrzutni bezodrzutowych. Zasięg tych pocisków jest stosunkowo mały, ale z uwagi na łatwość przenoszenia i użycia mogą być stosowane w walkach w warunkach bezpośredniej styczności z przeciwnikiem. Ochrona przed pociskami przeciwpancernymi może być realizowana przy użyciu specjalnego opancerzenia lub systemu kratownic umieszczanych na powierzchni chronionego obiektu. Uzupełnieniem takich rozwiązań jest stosowanie urządzeń radiolokacyjnych wykrywających nadlatujący pocisk [2, 4-6] i uruchamiających aktywne systemy przeciwdziałania. Jednym z wariantów systemów przeciwdziałania są tak zwane inteligentne antypociski. Są to pociski wystrzeliwane przy użyciu materiału miotającego lub z napędem rakietowym. Istotnym elementem antypocisków, poza głowicą wybuchową, są głowice detekcyjne zwiększające efektywność destrukcyjnego oddziaływania na atakujący pocisk przeciwpancerny zagrażający chronionemu obiektowi. Na potrzeby takich zastosowań prowadzone są prace mające na celu opracowanie miniaturowych głowic detekcyjnych, przeznaczonych do instalowania w antypociskach zwalczających pociski przeciwpancerne. Głowice te mają wykrywać zbliżający się pocisk przeciwpancerny, określać wzajemne położenie oraz inicjować detonację antypocisku w bezpiecznej odległości od chronionego obiektu, w momencie zapewniającym największą skuteczność rażenia zwalczanego pocisku przeciwpancernego. Prace nad głowicami detekcyjnymi obejmują zarówno opracowywanie projektów układów odbiorczych i przetwarzania sygnałów jak również dotyczą więcej »
 
  kup!  
Postęp w technologii systemów kryptowalutowych DOI:10.15199/13.2015.11.26
Wojciech Nowakowski 
Kryptowaluta (ang. cryptocurrency), czy inaczej waluta kryptograficzna to pieniądz wirtualny bazujący na prawach i procedurach kryptografii. Ujmując ściślej, to rozproszony system księgowy, wykorzystujący funkcje kryptograficzne, w którym zostają zapisane utajnione informacje o transakcjach i stanie posiadania umownych jednostek w taki sposób, aby nikt poza właścicielem nie miał do tych danych dostępu. W istocie kryptowaluta to system informatyczny, który generuje wirtualne jednostki pieniężne i umożliwiają obrót tymi jednostkami kontrolowany metodami kryptograficznymi w sposób autonomiczny, niezależny od twórców systemu, administracji i otoczenia prawnego. Kryptografia wdziera się zresztą powszechnie do aplikacji internetowych, w których niezbędne są procedury uwiarygadniania [3, 11, 12]. Kryptowaluty na rynku Kryptowaluty są już faktem rynkowym. W roku 2009 pojawiła się pierwsza koncepcja kryptograficznego pieniądza wirtualnego o nazwie Bitcoin [1]. Był to powszechnie dostępny w internecie zespół aplikacji informatycznych, stanowiący kombinację różnych procedur i algorytmów kryptograficznych, poprzednio ze sobą niewiązanych: Funkcji Skrótu, drzew Merkla, Dowodu Pracy (Proof-of-Work) oraz całego instrumentarium kryptografii klucza publicznego. Obecnie ta kryptowaluta jest najbardziej rozpowszechnioną kryptowalutą na świecie [2, 3, 4]. Kryptowalut może być nieskończenie wiele Każdy bowiem użytkownik internetu może stworzyć swoją kryptowalutę i "puścić" ją w obieg. Otwartą sprawą jest, czy nowo powołany kryptopieniądz znajdzie użytkowników, którzy zaangażują swoje tradycyjne środki lub pracę dla zdobycia nowych jednostek, a także czy znajdą się ci, którzy będą przyjmować te jednostki w zamian za towary czy usługi. Stale więc powstają w sieci klony Bitcoina, ale też i nowe, oryginalne systemy kryptowalutowe, wykorzystujące środowisko internetowe: otwarte oprogramowanie oraz sieć P2P. Obecnie notuje się ponad 300 kryptowalut więcej »
 
  kup!  
Polimorfizm funkcjonalny Modułowego Integratora DOI:10.15199/13.2015.11.27
Janusz DUDCZYK 
Podczas działań bojowych stres podnosi w organizmie żołnierza poziom kortyzonu, tzw. hormonu stresu, który zwiększa poziom cukru we krwi i jednocześnie powoduje produkcję noradrenaliny - hormonu i neuroprzekaźnika powodującego szybsze bicie serca i większy przypływ krwi do mięśni, przygotowując jednocześnie organizm do walki. Jednak zamiast pomagać, wysoki poziom kortyzonu i noradrenaliny przeszkadza na nowoczesnym polu walki w szybkiej ocenie sytuacji i koncentracji powodując przez to kłopoty z pamięcią krótkotrwałą oraz percepcją (Wyniki badań zespołu psychiatrów z Uniwersytetu Yale i wojskowego Narodowego Centrum Leczenia Zespołu Wstrząsu Pourazowego w West Haven). Aby przeciwdziałać ww. "dysfunkcji percepcji" prowadzone są badania nad podawaniem żołnierzom dehydroepiandrosteronu (DHEA) oraz neuropeptypu Y- neuroprzekaźnika działającego między innymi przeciwlękowo. Jednocześnie trwają prace nad realizacją przezczaszkowej stymulacji magnetycznej TSM (ang. Transcranial Magnetic Stimulation), która umożliwia wyłączenie określonych części mózgu poddanych promieniowaniu magnetycznemu (Aktualne prace ekspertów z Instytutu Technologii Wojskowej w Massachusetts Institute of Technology w Bostonie). TMS pozwala na częściową blokadę mózgu na bodźce zewnętrzne lub stymulację emocji, wywoływanie sztucznych wizji lub ograniczanie bądź pobudzanie złości. Kluczowe trendy takie jak mikrowłókna (mogące zmieniać kolor, chronić przed falą uderzeniową, ekstremalnymi temperaturami, promieniowaniem oraz atakiem chemicznym i biologicznym), egzoszkielet (zwiększający siłę mięśni i wytrzymałość żołnierza a także stabilność podczas celowania) bądź broń dopasowana do indywidualnych cech żołnierza stanowić będą o podstawowych cechach Przyszłego Żołnierza na polu walki [1, 3]. Aby jednak opisywana skuteczność była maksymalna, to oprócz wyżej wymienionych, do systemu percepcji żołnierza musi być dostarczana optymalna porcja informacji, a sam interfe więcej »
 
  kup!  
Wybrane zagadnienia budowy automatycznych generatorów struktur gramatycznych języków naturalnych. Część 6 - w kierunku systemów typu Human-Aided Machine Translation DOI:10.15199/13.2015.11.28
Zbigniew Handzel Mirosław Gajer Joanna Dybiec-Gajer  
Niniejszy artykuł jest szóstym i zarazem już ostatnim z prezentowanej czytelnikom dłuższej serii artykułów, których tematyka dotyczy prowadzonych przez autorów badań w obszarze tzw. generatorów struktur gramatycznych [1-5]. Jak już wielokrotnie pokazano w poprzednich artykułach, głównym zadaniem pełnionym przez opracowywane przez autorów generatory struktur gramatycznych jest umożliwienie ich użytkownikom budowania za ich pomocą poprawnych składniowo zdań należących do danego języka naturalnego. Podejście takie doprowadziło w konsekwencji do wypracowania koncepcji tzw. języków kontrolowanych, czyli takich, które stanowią pewien podzbiór języków naturalnych, na których są wzorowane, przy czym każde zdanie wygenerowane w języku kontrolowanym powinno być jednocześnie poprawnym składniowo zdaniem danego języka naturalnego, ale w drugą stronę zachodzenie tego rodzaju prawidłowości nie jest już wymagane, czyli w danym języku naturalnym mogą istnieć zdania, które lingwiści uznaliby za całkowicie poprawne, a które nie należą do opartego na nim języka kontrolowanego [6]. Języki kontrolowane posiadają zwykle, w porównaniu z językami naturalnymi stanowiącymi ich pierwowzór, znacznie okrojoną gramatykę, ograniczoną najczęściej do zbioru reguł, które są absolutnie niezbędne do tworzenia w danym języku zdań o niezbyt zawiłej budowie. Natomiast wszystko, co w danym języku naturalnym jest w pewnym sensie nadmiarowe, powinno zostać bezwzględnie pominięte w specyfikacji wzorowanego na nim języka kontrolowanego. Zbiór reguł składniowych języka kontrolowanego jest najczęściej zbiorem zamkniętym, natomiast zwykle istnieje możliwość dowolnej rozbudowy zasobów jego leksyki w celu dostosowania danego języka kontrolowanego do wybranych zastosowań dziedzinowych [7]. Główną zaletą języków kontrolowanych jest wysoki stopień więcej »
 
  kup!  
Zaawansowane systemy fotoniczne i elektroniczne oraz inżynieria Internetu - Wilga 2015 DOI:10.15199/13.2015.11.29
Ryszard S. Romaniuk 
Sympozjum Młodych Uczonych WILGA, w letniej edycji, jest absolutnym ewenementem w skali kraju, w dziedzinie fotoniki i elektroniki. Gromadzi setki doktorantów. Letnia edycja Sympozjum WILGA 2015 na temat Zastosowań Fotoniki, Zaawansowanych Systemów Elektronicznych i Inżynierii Internetu odbyła się w dniach 23-31 maja br. Sympozjum zgromadziło ponad 350 uczestników, głównie młodych uczonych działających w takich dziedzinach jak: optyka, optoelektronika, fotonika, technologia elektronowa, elektronika, oraz zastosowania. Zaprezentowano ponad 300 prac zgromadzonych w kilku głównych nurtach tematycznych, między innymi: bio-fotonika, optyczne sieci czujnikowe, współ - projektowanie i integracja systemów hybrydowych fotoniczno - elektroniczno - mechatronicznych, projektowanie, testy i utrzymanie dużych systemów funkcjonalnych, Internet przedmiotów, i inne. Jak przystało na Sympozjum Młodych Uczonych, sesje trwały od rana, często do północy, a w kilku przypadkach nawet dalej. Młodzi prezenterzy byli dumni, że pierwszy raz w życiu prezentują prace badawcze o tak znakomitej nocnej porze. I co więcej, sala obrad w okolicach północy była nadal pełna. Wynikało to zapewne z tego, że naukowe sesje nocne odbywały się po wzmacniającej sesji grillowej, sponsorowanej częściowo przez IEEE. Artykuł przedstawia wybrane grupy prac w niektórych nurtach tematycznych omawianych na Sympozjum WILGA 2015. Fotonika jest dziedziną aktywizującą a nawet wręcz determinującą postęp w wielu obszarach nauki i techniki. Wzbudza ona znaczne zainteresowanie młodych uczonych, inżynierów i fizyków. To zainteresowanie wzrasta jeszcze bardziej gdy fotonika jest poprawnie nauczana w sposób nowoczesny i atrakcyjny na uniwersytecie. Wymaga to także pewnej "reklamy". Młodzi badacze wymagają pewnej początkowej zachęty aby aktywnie wejść w interesujący obszar badawczy i zanurzyć się w eksperyment z poświęceniem. Systemy funkcjonalne służące różnym celom praktycznym, którym więcej »
 
  kup!  
Rekomenduj znajomym
  • facebook
  • twitter
  • gplus
  • pinterest
  • Aktualnoś›ci
  • Bestsellery
2019-10-28

Program priorytetowy "Mój Prąd"»

2019-04-04

ZAKOŃCZENIE III KONGRESU ELEKTRYKI POLSKIEJ - KOMUNIKAT »

2019-04-01

Przygotowania do obchodów 100-lecia SEP»

2018-12-12

100-LECIE POWSTANIA SEP»

2018-11-28

Posiedzenie Rady-Naukowo-Technicznej SEP»

2018-09-25

Targi Energetyczne ENERGETICS 2018»

2018-03-26

Rada Firm SEP»

2017-12-07

innogy dodaje energii na Sylwestra»

2017-11-16

Herkules wygrał przetarg GSM-R dla PKP PLK»

2017-11-15

Zasilanie dla metra»

Przekaźniki rezystancyjne

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Diagnostyka falownika i silnika elektrycznego w 5 krokach

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Sterowanie napędami rolet

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Lokalizacja przewodów i kabli

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Narzędzia do obróbki kabli i przewodów

ELEKTROINSTALATOR
(2019-9)»

Zioła i przyprawy najczęstsze zagrożenia mikrobiologiczne

PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
(2019-11)»

Związki bioaktywne w przyprawach i ich rola w dietoterapii

PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
(2019-11)»

Opakowanie jako "znak"?

OPAKOWANIE
(2019-11)»

Ustalenie linii brzegu w trybie ustawy Prawo wodne i pomiaru sytuacyjnego linii brzegu opisanego w § 82a rozporządzenia egib

PRZEGLĄD GEODEZYJNY
(2019-11)»

Wpływ modyfikacji chitozanu na jego strukturę i powierzchnię właściwą

GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
(2019-11)»

LISTA CZASOPISM

  • ATEST - OCHRONA PRACY
  • AURA OCHRONA ŚRODOWISKA
  • CHŁODNICTWO
  • CIEPŁOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTYLACJA
  • DOZÓR TECHNICZNY
  • ELEKTROINSTALATOR
  • ELEKTRONIKA - KONSTRUKCJE, TECHNOLOGIE, ZASTOSOWANIA
  • GAZ, WODA I TECHNIKA SANITARNA
  • GAZETA CUKROWNICZA
  • GOSPODARKA MIĘSNA
  • GOSPODARKA WODNA
  • HUTNIK - WIADOMOŚCI HUTNICZE
  • INŻYNIERIA MATERIAŁOWA
  • MASZYNY, TECHNOLOGIE, MATERIAŁY - TECHNIKA ZAGRANICZNA
  • MATERIAŁY BUDOWLANE
  • OCHRONA PRZED KOROZJĄ
  • ODZIEŻ
  • OPAKOWANIE
  • POLISH TECHNICAL REVIEW
  • PROBLEMY JAKOŚCI
  • PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY
  • PRZEGLĄD GASTRONOMICZNY
  • PRZEGLĄD GEODEZYJNY
  • PRZEGLĄD MECHANICZNY
  • PRZEGLĄD PAPIERNICZY
  • PRZEGLĄD PIEKARSKI I CUKIERNICZY
  • PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA
  • PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY
  • PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA
  • PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI
  • PRZEMYSŁ CHEMICZNY
  • PRZEMYSŁ FERMENTACYJNY I OWOCOWO-WARZYWNY
  • PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
  • RUDY I METALE NIEŻELAZNE
  • SZKŁO I CERAMIKA
  • TECHNOLOGIA I AUTOMATYZACJA MONTAŻU
  • WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE
  • WOKÓŁ PŁYTEK CERAMICZNYCH

WYSZUKIWANE FRAZY

AURA żywność ekologiczna inżynieria materiałowa konserwanty suszenie przemysł chemiczny elektronika grafen haccp logistyka cukier herbata gospodarka mięsna miód materiały budowlane gospodarka wodna transglutaminaza dodatki do żywności pszenica Żarczyński ksylitol Przegląd Elektrotechniczny chleb ryby olej lniany pieczywo amarantus olej rzepakowy Jakość atest 7 KUKURYDZA czekolada gluten GMO antyoksydanty kaizen mleko ocena ryzyka drożdże błonnik przemysl chemiczny makaron ochrona przed korozją pompy ciepła Kociołek-Balawejder przemysł spożywczy Problemy jakości żywność funkcjonalna Przegląd papierniczy wino lody przegląd mleczarski orkisz proso kawa WZBOGACANIE ŻYWNOŚCI antocyjany ekstruzja zamrażanie nanotechnologia polifenole kakao kiełki kontakt aluminium zielona herbata ANALIZA SENSORYCZNA błonnik pokarmowy sól opakowania mięso reologia ocena ryzyka zawodowego rokitnik olejki eteryczne aronia opakowania aktywne enzymy karotenoidy jęczmień masło dynia kofeina mąka czerwińska biogaz kefir liofilizacja ścieki fotowoltaika żyto jakość żywności wiadomości elektrotechniczne CELIAKIA salmonella przyprawy probiotyki piwo znakowanie
  • WYDAWNICTWO | PRENUMERATA | REKLAMA | DRUKARNIA | KOLPORTAŻ | REGULAMIN E-USŁUG
Projekt i wykonanie: Pragma Software