Polski rynek mleka i produktów mlecznych po akcesji do UE przeszedł bardzo głębokie zmiany strukturalne. Procesy dotyczyły wszystkich etapów łańcucha marketingowego, poczynając od produkcji mleka w gospodarstwach rolnych, a kończąc na konsumpcji w gospodarstwach domowych [9]. W latach 2004-2017 produkcja mleka surowego zwiększała się średniorocznie o 1,2% do 13,7 mln t. Wzrostowi produkcji towarzyszyły duże zmiany w strukturze jej rozdysponowania. W przemyśle mleczarskim systematycznie zwiększał się skup mleka i spadało jego zużycie w gospodarstwach rolnych na cele konsumpcyjne i paszowe. Dostawy surowca dla przemysłu mleczarskiego wzrastały średniorocznie o 2,9% i w 2017 r. wyniosły ok. 11,7 mln t. W konsekwencji udział skupu w produkcji mleka zwiększył się z 68% w 2004 r. do 85% w 2017 r. W krajach UE-15 skup mleka wynosi średnio 97,3% produkcji [1], a jego efektem był wzrost produkcji artykułów mlecznych. Bilansowe zużycie mleka w Polsce także wykazywało tendencję wzrostową, ale jego średnioroczna dynamika wynosiła 0,9% i była mniejsza niż dynamika produkcji i skupu (tabela 1). W rezultacie branża mleczarska produkowała i przetwarzała więcej mleka, niż wynosiło zapotrzebowanie rynku wewnętrznego. Syntetycznym wskaźnikiem umożliwiającym ocenę tego zjawiska jest wskaźnik samowystarczalności (stosunek wielkości produkcji do bilansowego zużycia) [8]. W latach 2004-2017 nadwyżka produkcji nad zapotrzebowaniem rynku wewnętrznego systematycznie zwiększała się z 15,4 do 20,7%. Nadwyżki podaży były kierowane na eksport, a polska branża mleczarska uzyskiwała nadwyżkę w handlu zagranicznym. Według szacunków IERiGŻ-PIB w latach 2004-2017 eksport produktów mlecznych, wyrażony w ekwiwalencie mleka surowego, zwiększył się ponad dwukrotnie do 4,1 mln t, a jego średnioroczna dynamika wzrostu wynosiła 6,5%. W ujęciu wartościowym wywóz zwiększał się średniorocznie o 10% i w 2017 r. wyniósł 2,1 mld euro. Większa dynamika wzrostu wywozu w więcej »
 

Przygotowanie w Polsce warunków do jak najlepszego, zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego oraz zapewnienie możliwie wysokiego standardu życia mieszkańcom jest głównym priorytetem zawartym w strategicznych dokumentach administracji rządowej Rzeczpospolitej Polskiej1. Zmiany w sektorach gospodarczych zachodzące pod wpływem procesów globalizacji wskazują, że chcąc konkurować na współczesnych rynkach, przedsiębiorstwa muszą nastawić się na wdrażanie innowacji, dzięki którym będą nadążały za światowym postępem naukowo-technicznym i oczekiwaniami konsumentów. W gospodarce globalnej wiedza jest najwyższą wartością, a tym samym nośnikiem postępu i kreowania innowacyjności, co zwiększa konkurencyjność i przyspiesza rozwój gospodarczy. W krajach rozwiniętych gospodarczo widoczna jest już tendencja do intensyfikacji więzi między ośrodkami naukowymi, praktyką i strukturami administracji publicznej. Idea rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego jest jednym z celów działania Komisji Europejskiej. Stan taki stymuluje rozwój nauki i techniki, a także działania na rzecz wzrostu efektywności prac badawczych. Dynamika zmian polityki UE w zakresie innowacji i przedsiębiorczości, nowe zadania zdefiniowane dla Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT), a także działania realizowane w ramach Programów Ramowych Unii Europejskiej, w tym aktualnego programu Horyzont 2020, wskazują, że powinna nastąpić zdecydowana poprawa w tworzeniu silnych więzi i systemowej współpracy pomiędzy nauką a gospodarką. W Polsce procesy efektywnego wykorzystywania nauki i innowacyjności nie są skutecznie wspierane i nie znajdują systemowego rozwiązania w opracowywanych programach zarówno polityki naukowej, naukowo-technicznej, innowacyjnej, jak i polityki gospodarczej, w tym polityki rolnej. Istniejące struktury instytucjonalne i organizacyjne badań naukowych oraz słabo zorganizowane struktury odbiorców wyników badań i ich znikome zainteresowanie więcej »
 

Powszechność opłat za usługi wodne Nowe prawo wodne weszło w życie 1 stycznia br. wprowadzając zmiany w dotychczasowym systemie gospodarowania wodami w Polsce. Jedną z najistotniejszych zmian w dotychczasowym prawie wodnym jest powszechność i nieuchronność opłat za usługi wodne oraz zasada zwrotu kosztów za usługi wodne. Wprowadzenie takiej zasady ma skutkować stworzeniem w naszym kraju efektywnego i skutecznego systemu finansowania gospodarki wodnej. Zatem pobieranie wód ze środowiska i ich odprowadzanie wiąże się z opłatami dla korzystającego ze środowiska. Całością gospodarki wodnej na terenie kraju będzie zarządzać Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Wprowadzony w prawie wodnym katalog usług wodnych obejmuje praktycznie wszystkie podmioty, które mogą korzystać z wód w sposób szczególny. Zgodnie z postanowieniami nowego prawa wodnego, opłaty za usługi wodne uiszczane są w formie opłaty stałej - za potencjalną możliwość poboru wód ze środowiska lub odprowadzenia do środowiska wód, i opłaty zmiennej - za rzeczywiste korzystanie z wód. Wody opadowe lub roztopowe to już nie ścieki Zgod więcej »
 

W każdej gałęzi przemysłu spożywczego jakość wody ma duże znaczenie zarówno w bezpośredniej produkcji, jak i w utrzymaniu infrastruktury technicznej. Wodę stosuje się jako podstawowy składnik produktów spożywczych, a także jako medium w wielu operacjach jednostkowych (np. transport surowca, płukanie, blanszowanie, pasteryzacja, chłodzenie, ogrzewanie, produkcja pary) oraz w procesach mycia i dezynfekcji. Specyfika produkcji i szczególne wymagania higieniczno-sanitarne sprawiają, że przemysł przetwórczy charakteryzuje szczególnie duże zapotrzebowanie na wodę dobrej jakości. Zużycie wody zależy od profilu produkcji danego zakładu, a także od zastosowanej technologii oraz zakresu automatyzacji. W celu zapobiegania zagrożeniom w produkcji wody pitnej i żywności wszystkie przedsiębiorstwa spożywcze, z wyjątkiem podmiotów prowadzących produkcję podstawową, muszą obowiązkowo stosować procedury oparte na Systemie Analizy Ryzyka i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP - Hazard Analysis and Critical Control Points) [3]. Dotyczy to całego procesu produkcyjnego, a procedury są opracowywane dla każdego rodzaju produktu i linii technologicznej. Należy je również poddawać systematycznemu przeglądowi, zwłaszcza w przypadku wprowadzania zmian w produkcie lub procesie produkcyjnym. LEGISLACJA Głównym źródłem wody w większości zakładów przemysłu spożywczego są zasoby podziemne z własnych studni głębinowych. Często zakłady korzystają także z wody pobieranej z wodociągowej sieci lokalnej. Identyfikacja i minimalizacja potencjalnych zagrożeń od ujęcia wody do punktu czerpalnego pozwala na zmniejszenie ryzyka związanego z zanieczyszczeniem wody. Niezbędne jest zatem utworzenie wielu barier, m.in. skutecznej ochrony ujęć wody (przez wprowadzenie stref i obszarów ochronnych), skutecznych technologii uzdatniania oraz odpowiednich substancji i materiałów mających kontakt z wodą. Konieczna jest także właściwa eksploatacja urządzeń wodociągowych. Bez więcej »
 

Producent ryb Norfisk zbudował w Wiesmarze zakład przeznaczony do sprzedaży towarów oraz logistyki w regionie krajów niemieckojęzycznych. Niemożliwa jest obsługa 40 tys. palet bez technologii informatycznej, jaką jest CSB-System. System informatyczny CSB gwarantuje kontrolę pochodzenia, spełnia wymagania rozporządzenia o znakowaniu żywności oraz redukuje błędy podczas kompletacji i w magazynie buforowym.Suempol należy do dziesięciu największych wędzarni łososia w Europie. W ub. r. wędzarnia zlokalizowana w Bielsku Podlaskim przerobiła prawie 60 tys. t surowca i zanotowała roczne obroty w wysokości 240 mln euro. Na obszarze krajów niemieckojęzycznych Suempol jest reprezentowany przez markę Norfisk. W 2010 r. wędzarnia zakupiła udziały w tradycyjnym przedsiębiorstwie zlokalizowanym w Berlinie o tej właśnie nazwie, a w 2012 r. stała się jego je więcej »
 

Mięso i produkty mięsne to doskonałe środowisko dla rozwoju drobnoustrojów, a duża zawartość substancji białkowych, przy prawie obojętnym odczynie środowiska, sprzyja rozwojowi mikroorganizmów zarówno saprofitycznych, jak i patogennych. Ilość drobnoustrojów i ich możliwość namnażania w mięsie zależy od wielu czynników, a zwłaszcza od metody uboju zwierząt, procesów przetwarzania oraz przechowywania mięsa i jego przetworów. Zanieczyszczenie mikrobiologiczne mięsa pochodzi z wielu źródeł, przede wszystkim z powierzchni skóry i przewodu pokarmowego zwierząt. Dodatkowe źródła zanieczyszczenia stanowią woda, sprzęt i pomieszczenia, w których prowadzona jest produkcja. Zanieczyszczenia mikrobiologiczne związane są z występowaniem mikroorganizmów saprofitycznych, takich jak Pseudomonas spp., Aeromonas spp., Alcaligenes spp., Escherichia spp., Micrococcus spp., oraz patogennych: Salmonella spp., Campylobacter spp., Shigella spp., Clostridium spp., Yersinia spp., Listeria spp. [9, 11, 14]. Jakość mikrobiologiczna mięsa i wyrobów mięsnych jest kontrolowana zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2073 z 15 listopada 2005 r. (z późn. zm.) w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych. Celem tego rozporządzenia było wprowadzenie ujednoliconych wymagań mikrobiologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem drobnoustrojów chorobotwórczych we wszystkich państwach Unii Europejskiej. "Kryteria bezpieczeństwa żywności" oraz "kryteria higieny procesu" określone w rozporządzeniu (WE) nr 2073/2005 stanowią podstawę do oceny jakości żywności podczas produkcji, przetwarzania i dystrybucji. Wyszczególnione w "kryteriach bezpieczeństwa żywności" bakterie z rodzaju Salmonella spp. nie mogą być obecne w takich produktach jak: mięso mielone i wyroby mięsne przeznaczone do spożycia na surowo, mielone mięso i wyroby z mięsa drobiowego przeznaczone do spożycia po obróbce termicznej, mielone mięso i wyroby z mięsa gatunków innych ni więcej »
 

Mięso dzikich zwierząt od wieków wykorzystywane było przez człowieka do zaspokajania jego podstawowych potrzeb życiowych. Dostarczało cennych składników odżywczych, a powodzenie podczas polowania zapewniało byt biologiczny i rozwój jednostkom oraz całym społecznościom. Rozwój chowu i hodowli zwierząt gospodarskich spowodował marginalizację roli polowania w życiu człowieka, a produkcja mięsa pozyskiwanego od zwierząt hodowlanych zaczęła dominować nad mięsem pochodzącym z polowań. Obecnie polowanie spełnia funkcję regulującą liczebność populacji zwierząt łownych, jego głównym zadaniem nie jest pozyskanie mięsa na cele konsumpcyjne. W wyniku polowania uzyskuje się surowiec mięsny zwany dziczyzną, ceniony przez konsumentów ze względu na dużą wartość odżywczą i walory smakowe [12, 15, 16, 26]. Jest on także uważany za tzw. surowiec naturalny, pozbawiony negatywnych cech związanych z przemysłowym, intensywnym chowem zwierząt rzeźnych. Tempo wzrostu zwierząt łownych nie jest w żaden sposób przyspieszane, a swobodny dostęp do różnorodnego pokarmu zapewnia dużą specyfikę smaku i unikalne właściwości tego surowca [3, 7, 12, 25, 34, 35, 37, 40, 44]. Dla zachowania wysokiej jakości dziczyzny niezbędne jest przestrzeganie zasad związanych z polowaniem, obróbką tusz i mięsa oraz przetwarzaniem dziczyzny [14, 39, 41]. Celem pracy była ocena wielkości pozyskiwanej w Polsce dziczyzny, przedstawienie pogłowia wybranych gatunków zwierząt łownych, charakterystyka ich tusz i elementów zasadniczych oraz składu chemicznego mięsa, a także przedstawienie technologicznych kierunków jego wykorzystania. LICZEBNOŚĆ I POZYSKANIE zwierząt łownych W Polsce do zwierząt łownych zalicza się gatunki znajdujące się na liście ustalonej przez ministra środowiska [31, 32]. Obejmuje ona 32 gatunki zwierząt, podzielone na zwierzynę grubą i zwierzynę drobną. Tylko z części z nich pozyskuje się mięso przeznaczone do spożycia przez ludzi. Dziczyzna najczęściej koj więcej »
 

Początki wytwarzania serów sięgają epoki kamiennej, kiedy pierwotni myśliwi zaczęli oswajać schwytane dzikie zwierzęta. Pozyskiwane od nich mleko pozostawiali w wysokiej temperaturze, co powodowało jego ukwaszanie i - jak dziś wiemy - odpowiada za obecność m.in. bakterii mlekowych. W wyniku tego procesu mleko rozdzielało się na płynną serwatkę i skrzep o stałej konsystencji. Początkowo sery wyrabiano z mleka owczego i koziego, a w późniejszych latach do wytwarzania serów podpuszczkowych zaczęto stosować również mleko krowie [18]. Jedna z definicji serów podaje, że są to "wyroby świeże lub o różnym stopniu dojrzałości, wyprodukowane z serowarskiego skrzepu mleka". Ser podpuszczkowy otrzymywany jest przez koagulację mleka, śmietanki lub maślanki, w wyniku działania podpuszczki lub innych preparatów koagulujących. Wygląd, zapach, konsystencja i smak sera zależą m.in. od gatunku i rasy zwierząt mlecznych, od których pozyskiwany jest surowiec. Podstawowe znaczenie w kształtowaniu cech organoleptycznych serów ma również skład starterów (tzw. szczepionek, zakwasów, czyli kompozycji bakterii mlekowych). Natomiast w składzie chemicznym serów znajduje sie woda, białko, tłuszcz, sole mineralne, witaminy i mikroelementy [25]. WYBRANE SERY PLEŚNIOWE i ich charakterystyka Francja jest królestwem serów pleśniowych, które stanowią nieodłączną część kultury francuskiej i znajdują odzwierciedlenie w jej historii i tradycji. Smak i aromat każdego gatunku sera przywołuje inny region Francji. Serowarstwo francuskie narodziło się w klasztorach, a pierwszy ser Maroilles został wyprodukowany w 962 r. przez mnichów z opactwa w Thièrache, na północy kraju. Skrupulatnie tworzyli oni receptury, dzięki którym można wytwarzać wiele oryginalnych gatunków tego specjału [12]. Obecnie na rynku dostępny jest duży wybór serów pleśniowych. Wytwórcy serów wytwarzający je na skalę rzemieślniczą uważają, że aby sery miały "serce i duszę“, do ich pro więcej »
 

Mięso i produkty mięsne są źródłem wielu fizjologicznie funkcjonalnych składników, niezbędnych dla organizmu człowieka. Niektóre z nich, np. żelazo i witamina B12, nie są obecne lub mają ograniczoną biodostępność w innych pokarmach. Mięso jest ważnym składnikiem zrównoważonej diety [8, 17, 22], a wyniki najnowszych badań wskazują, że białka tkanki mięśniowej zwierząt rzeźnych są także potencjalnym źródłem peptydów, które wspomagają utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi (inhibitorów konwertazy angiotensyny I - Angiotensin-Converting Enzyme - ACE). Wykazują one także działanie hipoglikemizujące (inhibitory dipeptydylopeptydazy IV, DPP-IV) czy wspomagające mechanizmy obronne organizmu przed reaktywnymi formami tlenu (peptydy o właściwościach przeciwutleniających) [1, 3, 6, 7, 12, 20, 27]. Wędliny surowo dojrzewające wyróżniają się wśród wyrobów mięsnych zawartością związków bioaktywnych, a odpowiednia technologia produkcji, tj. brak obróbki termicznej oraz długi okres wytwarzania, sprzyjają ich powstawaniu, głównie w wyniku hydrolitycznego rozkładu białek. Procesy uwalniania peptydów i aminokwasów z sekwencji białek mogą być potęgowane przez egzogenne enzymy pochodzenia mikrobiologicznego, np. dodawane w postaci kultur starterowych bakterii kwasu mlekowego (Lactic Acid Bacteria - LAB) [11]. PRZEMIANY ENZYMATYCZNE BIAŁEK w wyrobach mięsnych surowo dojrzewających Proteoliza to główny proces warunkujący unikalne teksturalne, sensoryczne i prozdrowotne cechy wyrobów mięsnych surowo dojrzewających, który prowadzi do akumulacji znacznych ilości peptydów i wolnych aminokwasów, a w określonych warunkach również amin biogennych (rysunek 1). Z technologicznego punktu widzenia najbardziej istotne przemiany proteolityczne białek tkanki mięśniowej rozpoczynają się w momencie uboju. Zostaje zainicjowanych wówczas wiele reakcji biochemicznych decydujących o jakości mięsa. Proces proteolizy przebiega z udziałem endogennych proteaz (enz więcej »
 

W Warszawskim Domu Technika NOT, 28 lutego 2018 r., na uroczystej Gali podsumowano XXIV Plebiscyt - Złoty Inżynier. Diamentowym inżynierem tegorocznej edycji plebiscytu został Antoni Greń, członek zarządu FCA Poland, dyrektor zakładu w Tychach. Złoty Inżynier to nagroda przyznawana wybitnym inżynierom, twórcom techniki, wynalazcom i organizatorom gospodarczego życia w kraju, popularyzująca ich dokonania. Przyznanie tej waż więcej » Czytaj za darmo! »

Polska należy do największych producentów mięsa w Unii Europejskiej. Zajmuje pierwsze miejsce w produkcji mięsa drobiowego w UE-28, czwarte w produkcji wieprzowiny (za Niemcami, Hiszpanią i Francją) i siódme w produkcji wołowiny (za Francją, Niemcami, Wielką Brytanią, Włochami, Hiszpanią i Irlandią). Prognozy IERiGŻ-PIB wskazują, że w 2017 r. łączna produkcja mięsa wieprzowego, drobiowego i wołowego wyniosła w Polsce 4782 tys. t w wadze bitej ciepłej (wbc) i była o 17% wyższa niż w 2014 r. W tym okresie najbardziej wzrosła produkcja wołowiny, bo o 29% do 543 tys. t i mięsa drobiowego o 27,4% do 2374 tys. t, a najmniejszy wzrost nastąpił w przypadku wieprzowiny - o 3,4% do 1865 tys. t. Największy udział w produkcji mięsa ogółem miało mięso drobiowe (49,1%) i był on o 4 pkt% wyższy niż w 2014 r., natomiast udział mięsa wieprzowego obniżył się o 4,9 pkt% do 38,6%, a mięsa wołowego zwiększył się o 1,1 pkt% do 11,2%. Udział pozostałego mięsa, tj. cielęcego, końskiego, baraniego, koziego i króliczego (łącznie z dziczyzną), wyniósł 1,1% i był niższy o 0,2 pkt%. PRODUKCJA SUROWCA MIĘSNEGO W Polsce rynek żywca rzeźnego jest największym rynkiem spośród wszystkich rynków rolnych. W 2016 r. żywiec rzeźny (w ujęciu wartościowym) stanowił 28,3% globalnej produkcji rolniczej i 35,6% towarowej produkcji rolniczej (tabela 1). Udział produkcji żywca rzeźnego w globalnej i towarowej produkcji zwierzęcej był jeszcze większy i wynosił odpowiednio 57,6 i 61,2%. Największym rynkiem żywca rzeźnego w Polsce stał się w ostatnich latach rynek drobiu, którego produkcja towarowa w 2016 r. wyniosła 11,4 mld zł i była o 12,9% wyższa niż żywca wieprzowego. Swoją pozycję umocnili również producenci żywca wołowego, a stracili producenci żywca wieprzowego (tabela 1). W ostatnich latach (2013-2016) zmiany, jakie wystąpiły w strukturze producentów żywca rzeźnego w Polsce, polegały na: ??dalszym i szybkim zmniejszaniu się gospodarstw z trzodą chlewną (z 278,4 d więcej »
 

Dyskusje związane ze stosowaniem zasady zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do opakowań z konwencjonalnych ropopochodnych tworzyw polimerowych, rozwój wiedzy w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego, presja organizacji ekologicznych, a także problemy techniczne, organizacyjne i ekonomiczne związane z segregacją oraz recyklingiem materiałowym odpadów opakowaniowych skłoniły naukowców do poszukiwań alternatywnych źródeł surowców. Prace badawcze koncentrowały się na wytwarzaniu polimerów biodegradowalnych, a także polimerów konwencjonalnych z wykorzystaniem surowców pochodzących ze źródeł odnawialnych - jak wykazują oceny cyklu życia (LCA) rozwiązań technologicznych charakteryzujących się niższymi wskaźnikami emisji gazów cieplarnianych (rośliny absorbują z powietrza dwutlenek węgla potrzebny w procesie fotosyntezy). Wdrażane technologie stały się podstawą do wprowadzania na rynek tworzyw polimerowych nowej generacji, dla których wprowadzono termin biotworzywa. Początki przemysłu biotworzyw sięgają połowy XIX w., ponieważ pierwsze w historii sztucznie wytworzone tworzywa polimerowe (tworzywa sztuczne) były pochodnymi materiałów naturalnych, np. celuloid oparty na nitrocelulozie, który miał zastąpić kość słoniową, oraz tworzywa na bazie kazeiny. Jednak rozwój przemysłu petrochemicznego spowodował, że przez następne dziesięciolecia stał się on głównym dostawcą technologii i materiałów polimerowych. Ponowne zainteresowanie biotworzywami pojawiło się ponad 30 lat temu, przede wszystkim od czasu opracowania biodegradowalnych tworzyw termoplastycznych, takich jak polilaktyd - poli(kwas mlekowy) więcej »
 

Jeżeli nie zmienimy metod produkcji i sposobów wykorzystywania tworzyw sztucznych, do 2050 r. w oceanach będzie więcej plastiku niż ryb - powiedział pierwszy wiceprzewodniczący KE Frans Timmermans prezentując pierwszą w historii ogólnoeuropejską strategię w dziedzinie tworzyw sztucznych. Jest ona jednym z elementów procesu przechodzenia na gospodarkę o zamkniętym obiegu. Europejczycy wytwarzają rocznie 25 mln t odpadów z tworzyw sztucznych, ale mniej niż 30% z nich tra więcej » Czytaj za darmo! »